#World_News
Published 13 September 2025

▪️ နေတိုး(NATO)အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ပိုလန်က ယင်းတို့ရဲ့ လေပိုင်နက်ကို ချိုးဖောက်လာတဲ့ ဒရုန်းတွေကို ပစ်ချခဲ့ပြီးနောက် ဥရောပအရှေ့ဘက်ခြမ်းမှာ ကာကွယ်ရေးတိုးမြှင့်ရန် စီစဉ်နေကြောင်း နေတိုးက သောကြာနေ့မှာ ကြေညာသွားပါတယ်။

▪️ ဒါဟာ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲအတွင်း နေတိုးအဖွဲ့ဝင်တစ်ခုကနေ  ဒီလိုလုပ်ဆောင်ချက်မျိုး ပထမဆုံးတွေ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ လေပိုင်နက်ကျူးကျော်မှုများကို အမေရိကန်က သတိထားစောင့်ကြည့်ရမယ်လို့ သတ်မှတ်လိုက်ပြီး နေတိုးနယ်မြေများကို တစ်လက်မမကျန် ကာကွယ်သွားမယ်လို့ ကြုံးဝါးလိုက်ပါတယ်။

▪️ ဒရုန်းကျူးကျော်မှုက ပိုလန်နဲ့ နေတိုးတို့ရဲ့ တုံ့ပြန်မှုစွမ်းရည်တွေကို ရုရှားစမ်းသပ်တဲ့သဘောလို့ မြင်နေပါတယ်။

▪️ အမေရိကန်ဘက်က စည်းလုံးညီညွတ်မှုပြသတဲ့အနေနဲ့ တစ်ခုခုဆောင်ရွက်ဖို့ ပိုလန်က မျှော်လင့်နေကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ပြောသွားပါတယ်။

▪️ ရုရှားက နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေနဲ့ ကုလပဋိညဉ်တို့ကို ချိုးဖောက်ရာကျတယ်လို့ အနောက်တိုင်းမဟာမိတ်တွေ စွပ်စွဲနေကြပါတယ်။

▪️ ရုရှားကတော့ အဲဒီအချိန်မှာ ယူကရိန်းကို တိုက်ခိုက်နေတာဖြစ်ပြီး ပိုလန်ကို ထိခိုက်စေလိုခြင်းမရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

▪️ ဒရုန်းရဲ့ အဝေးဆုံးအကွာအဝေးက ၇၀၀ ကီလိုမီတာ မကျော်တာကြောင့် ပိုလန်နယ်မြေထဲ ရောက်ဖို့မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ရုရှားဆိုင်ရာ ကုလသံအမတ် ဗက်ဆလီနီဘန်ဇီယာက ပြောသွားပါတယ်။

▪️ နေတိုးအတွင်းရေးမှူးချုပ် မတ်ရူတာက ဒီလိုကျူးကျော်မှုတွေဟာ လက်သင့်ခံစရာ မရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

Source: Reuters

#World_Health
Published 13 September 2025

▪️ လက်ရှိကမ္ဘာပေါ်မှာ အသက် ၁၁၆ နှစ်ဖြင့် တရားဝင်အသက်အကြီးဆုံးသူက အီသယ်ကေတာဟမ်ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ သူ့ကို ၁၉၀၉ ခုနှစ် ဩဂုတ် ၂၁ ရက်နေ့မှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး ဂင်းနစ်ကမ္ဘာ့မှတ်တမ်းတင်များနဲ့ LongevityQuest အဖွဲ့အစည်းကနေ အသက်ရှင်သန်နေတဲ့ အသက်အကြီးဆုံးပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် အသိအမှတ် ပြုခဲ့ပါတယ်။

▪️ ငယ်စဉ်က ခက်ခဲတဲ့ဘဝမှာ အထီးကျန်စွာ နေထိုင်ခဲ့ပေမယ့် ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တဲ့ နေထိုင်စားသောက်မှုပုံစံ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကြံ့ခိုင်မှုတို့ကို အားထားခဲ့ပါတယ်။

▪️ အသက် ၁၁၀ မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ပြီး အသက်ရှင်ကျန်ရာကနေ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အသက်အကြီးဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်လာပါတယ်။

▪️ သက်ရှည်ကျန်းမာခြင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လျှို့ဝှက်ချက်ကို မေးမြန်းခဲ့ရာမှာ ဘယ်တော့မှ အငြင်းမပွားဘဲ နားထောင်ပေးပြီး ကိုယ်လုပ်ချင်တာလုပ်တယ်လို့ ပြောပြပါတယ်။

▪️ အရာရာတိုင်းကို ဟုတ်တယ်လို့ ပြောပြီး အကောင်းမြင်စိတ်ထားကာ အရာအားလုံး အသင့်အတင့်တော့ သိထားရမယ်လို့ ပြောပြသွားပါတယ်။

▪️ ဘဝမှာ သဘောထားကွဲလွဲတာတွေက ဖြစ်တတ်ပြီး မသာယာမှုတွေ၊ စိတ်ဖိစီးမှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

▪️ ကေတာဟမ်ရဲ့ သဘောထားက စကားများခြင်း၊ မကောင်းတဲ့အရာများမှ ရှောင်ရှားတဲ့သဘော ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ ဘဝမှာ အကောင်းမြင်နေထိုင်နိုင်ဖို့အတွက် စာဖတ်ခြင်း၊ ကျေးဇူးတင်တတ်ခြင်း၊ သန့်ရှင်းစွာနေထိုင်ခြင်း၊ တရားထိုင်ခြင်း၊ လူမှုပေါင်းသင်းဆက်ဆံခြင်းတို့ ပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။

Source: Indian Express.

#World_Science
Published 13 September 2025

▪️ ငါးသတ္တဝါတွေဟာ အသံမထွက်ကြဘဲ စက်ရုပ်လိုမျိုး အလွန်ရိုးရှင်းတဲ့စိတ်သာ ရှိတယ်လို့ ထင်ထားကြကြောင်း ဘရာဇီးလ် တောင်နှင့်အရှေံတောင်ပါရာ ဖက်ဒရယ်တက္ကသိုလ်မှ အာရုံကြောသိပ္ပံပညာရှင် ကိုင်ရိုမက်ဆီမီနိုက ပြောပါတယ်။

▪️ ဒါပေမဲ့ သူကတော့ ဒီသတ္တဝါတွေမှာ အတွင်းစိတ်ကနေ အပြုအမူများစွာ ပြုလုပ်နိုင်တယ်လို့ ယူဆလာပါတယ်။

▪️ ယခင်သုတေသနမှာ ငါးတွေ ကြောက်ရွံ့ခြင်း၊ နေရခက်ခြင်းတို့ကနေ မကောင်းတဲ့ခံစားမှုတွေအပေါ် လေ့လာခဲ့ကြတယ်လို့ ပေါ်တူဂီ ပေါ်တိုတက္ကသိုလ်မှ အပြုအမူဇီဝကမ္မပညာရှင် မာတာဆောရက်စ်က ဆိုပါတယ်။

▪️ ငါးတွေဟာ သာယာမှုကို ခံစားတတ်ပြီး ရှာဖွေတတ်ကြတယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

▪️ သုတေသီတွေက သန္တာကျောက်တန်း ငါးမျိုးစိတ် ၂ မျိုးကို စမ်းသပ်ရာမှာ တစ်ကောင်က အခြားတစ်ကောင်ပေါ်က သွေးစုပ်ကပ်ပါးကောင်များကို စားပစ်ကာ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်တတ်တဲ့ပုံစံ မြင်တွေ့ရပါတယ်။

▪️ ဒီလိုမျိုး သန့်ရှင်းပေးစဉ်မှာ သူတို့ရဲ့ ဖိစီးမှုဟော်မုန်းကော်တီဆောက ကျဆင်းသွားပြီး သာယာတဲ့ခံစားမှုမျိုး ဖြစ်လာပါတယ်။

▪️ သန့်ရှင်းပေးဖို့ ခက်ခဲရင်တောင်မှ ကျေနပ်မှုဟော်မုန်း ဒိုပါမင်းကြောင့် ကူညီသန့်ရှင်းပေးလိုစိတ် ဆက်ရှိနေပါတယ်။

▪️ ဒီလေ့လာချက်ကနေ ငါးအပါအဝင် တိရိစ္ဆာန်တွေရဲ့ သာယာမှုတွေ၊ စိတ်ခံစားချက်တွေရဲ့ အရေးပါပုံကို ဖော်ပြနေပါတယ်။

Source: NPR.

၁၂ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၅

အသက် ၂၂ နှစ်အရွယ် တေလာ ရော်ဘင်ဆင် (Tyler Robinson) ကို အမေရိကန် ကွန်ဆာဗေးတစ် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ချာလီ ကတ်ခ် (Charlie Kirk)အား သေနတ်ဖြင့် ပစ်သတ်သည်ဟု သံသယရှိသူအဖြစ် ဖော်ထုတ်ဖမ်းဆီးမိခဲ့သည်။

ရော်ဘင်ဆင်သည် ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်ပြီး တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားမဟုတ်ပါ

◾️ချာလီ ကတ်ခ်အကြောင်း

ကွန်ဆာဗေးတစ် မီဒီယာပုဂ္ဂိုလ်နှင့် သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ် ထရန့်မ်၏ မဟာမိတ်ဖြစ်သူ ကတ်ခ် (အသက် ၃၁ နှစ်) သည် ယူတား ဗယ်လီ တက္ကသိုလ် (Utah Valley University) တွင် လူ ၃,၀၀၀ ခန့်ရှေ့၌ မိန့်ခွန်းပြောနေစဉ် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် လည်ပင်းကို သေနတ်ဖြင့် ပစ်သတ်ခံခဲ့ရပြီး မကြာမီ သေဆုံးခဲ့သည်။

◾️သံသယရှိသူအား ဖမ်းဆီးရမိခြင်း

နှစ်ရက်ကြာ ဖက်ဒရယ်ရှာဖွေမှုအပြီးတွင် ရော်ဘင်ဆင်ကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။ရော်ဘင်ဆင်၏ မိသားစုဝင်တစ်ဦးက သူငယ်ချင်းတစ်ဦးကို ဆက်သွယ်ခဲ့ပြီး ထိုသူငယ်ချင်းက အာဏာပိုင်များကို အကြောင်းကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

စုံစမ်းစစ်ဆေးသူများသည် စောင့်ကြည့်ကင်မရာ မှတ်တမ်းများမှ ရော်ဘင်ဆင်ကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး မိသားစုဝင်များက သူသည် Dodge Challenger ကားကို မောင်းကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည် ။ သူ၏အခန်းဖော်ကလည်း ရိုင်ဖယ်သေနတ်အကြောင်းပြောထားသည့် Discord မက်ဆေ့ချ်များကို မျှဝေခဲ့သည် ။

◾️ဒေါ်နယ်လ် ထရန့်မ်၏ မှတ်ချက်များ:

သမ္မတ ထရန့်မ်ကိုယ်တိုင်က သံသယရှိသူကို ဖမ်းဆီးမိပြီဖြစ်ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ ကတ်ခ်ကို သတ်ခဲ့သူအား သေဒဏ်ပေးရန် မျှော်လင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ကတ်ခ်ကို "အကောင်း  ဆုံးပုဂ္ဂိုလ်"၊ "တော်တဲ့သူ"၊ "သားတစ်ယောက်လို" ဟု ချီးကျူးခဲ့သည်။

◾️တွေ့ရှိရသော သက်သေအထောက်အထားများ

ရာဇဝတ်သားသည် တက္ကသိုလ်ခေါင်မိုးပေါ်မှ ထွက်ပြေးပြီး ကားပါကင်ဘက်သို့ ဆင်းကာ အနီးနားရှိ သစ်တောထဲသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ကြောင်း စောင့်ကြည့်ကင်မရာ မှတ်တမ်းများအရ သိရသည်။

 သစ်တောထဲမှ အသုံးပြုသည်ဟု ယူဆရသော "အားအကောင်းဆုံး၊ bolt-action ရိုင်ဖယ်သေနတ်" (Mauser .30-06 bolt-action rifle) တစ်လက်ကို ပြန်လည်တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ကျည်ခွံများပေါ်တွင် ထူးဆန်းသော စာတမ်းများ ရေးထိုးထားသည်ကိုလည်း တွေ့ရသည်။

◾️နောက်ဆက်တွဲအခြေအနေများ

ရော်ဘင်ဆင်ကို ယူတားခရိုင် (Utah County) ထောင်တွင် ထိန်းသိမ်းထားပြီး ပြင်းထန်သောလူသတ်မှု အပါအဝင် ကနဦးစွဲချက်များ တင်ထားသည်။

 အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ကော့ခ် (Cox) နှင့် ထရန့်မ်တို့က သေဒဏ်ပေးရန် တောင်းဆိုမည်ဟု ကတိပြုထားသည်။ ရော်ဘင်ဆင်သည် ဖက်ဒရယ်စွဲချက်များလည်း ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိသည်။

◾️ဖြစ်ရပ်၏ အကျိုးဆက်များ

ကတ်ခ်၏ သေဆုံးမှုသည် အမေရိကန်သမိုင်းတွင် အရေးကြီးသော အလှည့်အပြောင်း (watershed) တစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ကော့ခ်က ပြောကြားခဲ့သည် ။ ကတ်ခ်၏ သေဆုံးမှုကြောင့် အမေရိကန်ရှိ ကွန်ဆာဗေးတစ်များအကြား ဒေါသလှိုင်းများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ပြီး တချို့ ထရန့်မ်ကို ထောက်ခံသူများက ၎င်းသည် လက်ဝဲယိမ်းနိုင်ငံရေး၏ ရန်လိုမှု၏ အထွတ်အထိပ်ဖြစ်သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည် ။

Source: News wires

မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါအီဘရာဟင်က ကမ္ဘာတဝှမ်းနိုင်ငံများ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများကိုဖြေရှင်းရာမှာ ကမ္ဘာ့တောင်ပိုင်းနိုင်ငံများကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုရှိကြောင်း အလေးထားပြောသွားပါတယ်။

#World_Business
Published 12 September 2025
#မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် #နိုင်ငံရေးနဲ့စီးပွားရေး
#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group

ကျီနန်၊ စက်တင်ဘာ ၁၂ (ဆင်ဟွာ) — တရုတ်နိုင်ငံတွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ်ကုန်အထိ မှတ်ပုံတင်ထားသော စွမ်းအင်သစ်သုံး ဘတ်စ်ကား စုစုပေါင်း ၅၄၄,၀၀၀ ခန့်ရှိလာပြီး နိုင်ငံတစ်ဝန်း မြို့ပြဘတ်စ်ကားအားလုံး၏ ၈၂.၇ ရာခိုင်နှုန်းကို ကိုယ်စားပြုကြောင်း သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအရာရှိတစ်ဦးက သောကြာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

အရှေ့ပိုင်း ရှန်တုန်းပြည်နယ်၊ ကျီနန်မြို့တွင် ကျင်းပသည့် အစိမ်းရောင်သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးမြှင့်တင်ရေး အခမ်းအနား၌ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဒုတိယဝန်ကြီး လီယန်က အထက်ပါအတိုင်း မှတ်ချက်ပြု  ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်ကုန်အထိ မြို့ပြဘတ်စ်ကားပြေးဆွဲသည့် စုစုပေါင်းလမ်းကြောင်းအရှည်သည် ကီလိုမီတာ ၁.၇၅ သန်းအထိရှိပြီး မြို့ပြရထားလမ်း ပြေးဆွဲနိုင်သည့် စုစုပေါင်းအရှည်သည် ကီလိုမီတာ ၁၁,၀၀၀ ခန့်အထိ ရှိလာရာ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပထမနေရာ၌ ရပ်တည်နေကြောင်း လီယန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် လူသန်း ၂၀၀ ကျော်သည် နေ့စဉ် အစိမ်းရောင်ခရီးသွားလာမှုနည်းလမ်းကို ရွေးချယ်အသုံးပြုကြကြောင်း လီယန်က ပြောကြားခဲ့သည်။ ယင်းတို့အနက် လူသန်း ၁၀၀ သည် ရထားလမ်းဖြင့် သွားလာကြပြီး လူသန်း ၁၀၀ က မြို့ပြဘတ်စ်ကားများကို အသုံးပြုကြကာ ၂၄ သန်းသောသူတို့သည် စက်ဘီးမျှဝေစီးနင်းခြင်းကို ရွေးချယ်ကြကြောင်း လီယန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

လီယန်သည် ဒေသဆိုင်ရာအာဏာပိုင်များကို မြို့ပြအများပြည်သူသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဝန်ဆောင်မှုများ ပိုမိုတိုးတက်စေရန်နှင့် အစိမ်းရောင် ခရီးသွားလာမှုအတွက် ပိုမိုသင့်လျော်သည့် ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခု ဖန်တီးပေးရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ■

Source Xinhua