#World_News
Published 18 September 2025

▪️ ပန်ဆယ်ဗေးနီးယားမှာ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွားခဲ့ရာမှာ ရဲအရာရှိ ၃ ဦးအသက်ဆုံးပါးခဲ့ပြီး ၂ ဦးအပြင်းအထန် ဒဏ်ရာရခဲ့ကာ သေနတ်သမားလည်း ပစ်သတ်ခံလိုက်ရကြောင်း အရာရှိတွေ ထုတ်ဖော်ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

▪️ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ အရာရှိတွေက အစောပိုင်းစုံစမ်းရေးတာဝန်တွေရှိနေခဲ့တဲ့ အခင်းဖြစ်ပွားရာနေရာသို့ ပြန်ရောက်လာချိန် ပန်ဆယ်ဗေးနီးယား အရှေ့တောင်ပိုင်း ကိုဒိုရပ်စ်မြို့နယ်မှာ ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွားခဲ့တာဖြစ်ကြောင်း ပြည်နယ်ရဲမှူးဗိုလ်မှူးကြီး ခရစ္စတိုဖာပဲရစ်က ပြောပါတယ်။

▪️ ရဲအရာရှိတွေဟာ မနေ့ကစတင်ခဲ့တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို လိုက်ဖို့ရောက်ရှိခဲ့တာဖြစ်ကြောင်း ပြောခဲ့ပြီး အခြေအနေအသေးစိတ်ကိုတော့ မပြောသွားပါဘူး။

▪️ သေနတ်ဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့ အရာရှိ ၂ ဦးကို အနီးအနားဆေးရုံသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ကာ အရေးပေါ်အခြေအနေဆိုပေမယ့် အခြေအနေတည်ငြိမ်နေပါတယ်။

▪️ ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပွားချိန်မှာ အရာရှိတွေက ဝရမ်းထုတ်ဖို့လုပ်နေခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ ဒေသတွင်းမီဒီယာတစ်ခုက ဖော်ပြထားပါတယ်။

▪️ တရားခံအကြောင်းကို လူသိရှင်ကြား ထုတ်မပြောထားသလို အရာရှိတွေ ဘယ်ဌာနကလဲဆိုတာလည်း မပြောပါဘူး။

▪️ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဟို့ရှ်ရှပီရိုက ပန်ဆယ်ဗေးနီးယားရဲ့ အေးချမ်းတည်ငြိမ်ရေးအတွက် စိတ်ပျက်ဖွယ်ရာ သတင်းဖြစ်ပြီး ကျဆုံးသွားသော အရာရှိများကို လေးစားဦးညွတ်ကြောင်း ပြောထားပါတယ်။

▪️ ဆုံးရှုံးသွားရတဲ့ မိသားစုဝင်တွေ အလွန်ကြေကွဲနေမှာကို သိရှိကြောင်း၊ ယူနီဖောင်းဝတ်ပြီး အများပြည်သူ ဘေးကင်းလုံခြုံအောင် ကာကွယ်ပေးနေသူတွေအတွက် ဂုဏ်ယူနေကြမှာဖြစ်ကြောင်း ပြောသွားပါတယ်။

Source: Reuters

#World_Health
Published 18 September 2025

▪️ ဖျော်ရည်သောက်ခြင်းက ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တယ်လို့ အများစုယုံကြည်ထားပေမယ့် ဆီးချိုအထူးကု ဒေါက်တာ ဘဂ်ယက်ရှ်ကာလ်ကာနီက ဖျော်ရည်နဲ့ အချိုရည်နှစ်မျိုးစလုံးဟာ သကြားမြင့်မားစွာပါဝင်ပြီး ဘာမှမကွာဘူးလို့ ပြောပါတယ်။

▪️ အိမ်မှာပဲဖျော်ဖျော်၊ အထုပ်ပဲဝယ်ဝယ် သကြားစားမိတာချင်း အတူတူပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ နှစ်မျိုးစလုံးမှာ သကြား ၁၅ ဇွန်း ပါဝင်တာချင်း တူညီတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဖျော်ရည်ဗူးတွေမှာ သကြားကြောင့် ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ဘေးဥပါတ်ဖြစ်တယ်ဆိုရင် အိမ်မှာဖျော်သောက်တာကတော့ အနည်းငယ် သက်သာတဲ့သဘောပါ။

▪️ အက်စ်တာ CMI ဆေးရုံမှ အက်ဒ်ဝင်နာရာဂျ်ကတော့ ဒေါက်တာ ကာလ်ကာနီနဲ့ အလုံးစုံအမြင်မတူပါဘူး။

▪️ အချိုရည်တွေက သကြားတွေပါဝင်ပြီး ဗိုက်တာမင်တွေ သတ္တုဓာတ်တွေ မပါဝင်ဘဲ သစ်သီးနဲ့လုပ်တဲ့ ဖျော်ရည်တွေကတော့ သဘာဝသကြားနဲ့ ဗိုက်တာမင်၊ သတ္တုဓာတ်များ၊ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ပါဝင်ကာ ကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းမွန်စေတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။

▪️ သစ်သီးကို ဖျော်လိုက်တဲ့အခါ သကြားက ခန္ဓာကိုယ်ထဲ လျင်မြန်စွာ စုပ်ယူသွားပြီး သွေးတွင်းသကြားဓာတ် မြင့်တက်စေတာကြောင့် လုံးဝကြီး ဘေးအန္တရာယ်မရှိတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

▪️ သစ်သီးကို အသီးလိုက်စားသုံးတာက အမျှင်ဓာတ်ရစေပြီး သကြားဓာတ် နှေးကွေးစွာ စုပ်ယူတာကြောင့် ပိုမိုသင့်တော်တယ်လို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

▪️ ဖျော်ရည်သောက်မယ်ဆိုရင်တော့ ထုပ်ပိုးပြီးသားကို မရွေးချယ်ဘဲ တစ်နေ့ကို ခွက်အသေးတစ်ခွက်ခန့်ဖြင့် ရေရောသောက်ရင်တော့ သကြားမများစေဘဲ အသီးရဲ့အကျိုးကျေးဇူး ရနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

Source: Indian Express

ကာရေဘီယန်အနားမှာ အမေရိကန်စစ်တပ်ဆက်လက်တည်ရှိနေတာကို တုံပြန်တဲ့အနေနဲ့ ဗင်နီဇွဲလားက နိုင်ငံအနှံအပြား ပြည်သူ့စစ်လေ့ကျင့်ရေးအစီအစဉ် အကျယ်တဝင့် စတင်ပြုလုပ်နေကာ အရပ်သားသင်တန်းသားများအတွက် အခြေစိုက်စခန်း ၃၀၀ ကျော်ဖွင့်လှစ်ထားပါတယ်။

#World_Military
Published 17 September 2025
#ဗင်နီဇွဲလား #ကာရေဘီယန်
#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group

#World_News
Published 17 September 2025

▪️ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့ (BGB) က မနေ့က ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်တစ်ခုမှာ Arakan Army(AA) ဟာ ရာဘ မူးယစ်ဆေးဝါး ကုန်သွယ်မှုမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

▪️ ရာမူးစစ်ကြောင်းမှူး ဗိုလ်မှူးကြီး မိုဟီဒူဒင် အာမက်က Cox's Bazar ဟိုတယ်တစ်ခုမှာ သတင်းထောက်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံချိန်မှာ "ရာဘ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေကို ဘင်္ဂလီတွေက အဓိက မှောင်ခို ကူးကြပါတယ်။
သူတို့က ဆေးပြားတွေကို အရမ်းမြန်မြန် သယ်ဆောင်တာကြောင့် ဖမ်းရဆီးရတာ ခက်ခဲပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံက အကျိုးအမြတ်ကို မက်မောတဲ့ မသမာသူတချို့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံက AA ဆီကနေ ရာဘတွေကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ထဲကို သယ်ဆောင်လာကြပါတယ်" လို့ ပြောပါတယ်။

▪️ ဒီသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ လက်နက်တွေ ဖမ်းဆီးရမိမှုနဲ့ နယ်စပ်လုံခြုံရေးကို တိုးမြှင့်ဖို့ အစီအမံအသစ်တွေအကြောင်းကို မီးမောင်းထိုးပြထားပါတယ်။

▪️ စာဖြင့်ရေးသားထားတဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဗိုလ်မှူးကြီး မိုဟီဒူဒင်က ကမ်းရိုးတန်းဒေသတွေကနေ မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးတာဟာ အခုအခါမှာ အကြီးမားဆုံး စိန်ခေါ်မှုတစ်ခု ဖြစ်လာတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

▪️ "ဥက္ကိယ-တက္ကနက် နယ်စပ်တစ်လျှောက်မှာ တင်းကျပ်တဲ့ စောင့်ကြည့်မှုတွေကြောင့် မှောင်ခိုသမား တွေဟာ ပင်လယ်ရေကြောင်းကနေ လှုပ်ရှားလာပါတယ်။ မူးယစ်ဆေးဝါးရဲ့ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးဟာ Maheshkhali၊ Banshkhali၊ Kutubdia၊ Anwara နဲ့ Kuakata ကမ်းရိုးတန်းတွေကနေ ဘင်္ဂလား ဒေ့ရှ်ထဲကို ဝင်ရောက်တယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ ဒီလမ်းကြောင်းတွေကနေ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ပြည်တွင်းမှာသာမက တခြားနိုင်ငံတွေကိုပါ မှောင်ခိုကူးခံရတာကြောင့် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လူငယ်တွေနဲ့ စီးပွားရေးအတွက် အကြီးအကျယ် ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်ပါတယ်" လို့ သူက ပြောပါတယ်။

▪️ သူက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ငါးဖမ်းလှေတွေဟာ အမှောင်ထဲမှာ မြန်မာရေပိုင်နက်ထဲကို ဖြတ်ကျော် သွားလာနေတဲ့ ရေဒါပုံရိပ်တွေကိုလည်း ပြသခဲ့ပါတယ်။

▪️ မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကူးတာကို တားဆီးဖို့အတွက် BGB၊ ရေတပ်နဲ့ ကမ်းခြေစောင့်တပ်တို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေကြတယ်လို့လည်း သူက ထပ်လောင်းပြောပါတယ်။

▪️ နိုင်းချောင်ဆရီ နယ်စပ်ဟာလည်း အားနည်းချက်တွေရှိလာတယ်လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။ "ခက်ခဲကြမ်းတမ်းတဲ့ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်နဲ့ ဆက်သွယ်ရေး အားနည်းတာကြောင့် ဒီဒေသကို စောင့်ကြည့်ဖို့က အရမ်းကို စိန်ခေါ်မှုဖြစ်ပါတယ်" လို့ BGB စစ်ကြောင်းမှူးက ထပ်လောင်းပြောပါတယ်။

▪️ မြန်မာအာဏာပိုင်တွေက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ငါးဖမ်းသမားတွေကို မကြာခဏ ဖမ်းဆီးနေတဲ့ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မိုဟီဒူဒင်က ငါးဖမ်းသမားတွေဟာ မတော်တဆဖြစ်စေ၊ တမင်ဖြစ်စေ မြန်မာရေပိုင်နက်ထဲကို ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်မှသာ ဖမ်းဆီးခံရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

▪️ " AA က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ထဲကို ဝင်ရောက်ပြီး ငါးဖမ်းသမားတွေကို ဖမ်းဆီးတဲ့ ဖြစ်စဉ်မျိုး တစ်ခါမှ မဖြစ်ဖူးပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့က ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ငါးဖမ်းသမားတွေကို ရေကြောင်းနယ်နိမိတ်ကို မဖြတ်ကျော်ဖို့ အမြဲတမ်း သတိပေးနေပါတယ်" လို့ သူက ထပ်ပြောပါတယ်။

ဇူလိုင်လ ၁၅ ရက်နေ့ကစပြီး BGB ဟာ Cox's Bazar နဲ့ Bandarban နယ်စပ်ဒေသတွေကနေ ရာဘဆေးပြား ၂၈ သိန်းလောက်ကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ပါတယ်။ ဒီကာလအတွင်းမှာ သေနတ် ၂၂ လက်နဲ့ ခေတ်မီရိုင်ဖယ်တွေကိုလည်း ပြန်လည်သိမ်းဆည်းရမိခဲ့ပါတယ်။

▪️ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ သီးခြားကြေညာချက်တစ်ခုမှာ တရားမဝင် လက်နက်မှောင်ခိုကူးတာကို တားဆီးဖို့အတွက် နိုင်ငံရဲ့ နယ်စပ်တွေတစ်လျှောက်မှာ ထောက်လှမ်းရေး စောင့်ကြည့်မှုနဲ့ စစ်ဆင်ရေး တွေကို တိုးမြှင့်လိုက်ပြီလို့လည်း ပြောပါတယ်။

▪️ ကြေညာချက်အရ၊ ပြီးခဲ့တဲ့ သုံးလအတွင်း ဖမ်းဆီးရမိမှုတွေမှာ ပြည်တွင်းဖြစ်နဲ့ နိုင်ငံခြားဖြစ် ပစ္စတို ၁၆ လက်၊ reolver ၂ လက်၊ SMG သေနတ် ၂ လက်၊ ရိုင်ဖယ် ၅ လက်၊ လက်လုပ်သေနတ် ၁၆ လက်၊ သေနတ် တို၃ လက်၊ မော်တာကျည် ၃ လုံး၊ လက်ပစ်ဗုံး ၈ လုံး၊ တခြားလက်နက်အမျိုးအစား ၂၇ ခု၊ ကျည်အိမ် ၂၁ ခုနဲ့ ကျည် ၁,၀၀၃ တောင့်တို့ ပါဝင်ပါတယ်။

Source The Daily Star

#World_Health
Published 17 September 2025

▪️ လက်နှစ်ဖက်စလုံးဖြင့် စာရေးတတ်အောင် လေ့ကျင့်ခြင်းက ဦးနှောက်အတွက် အလွန်အကျိုးရှိနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း CARE ဆေးရုံမှ အာရုံကြောအထူးကု ဒေါက်တာမူရယ်လီခရစ်ရှ်နာက ပြောသွားပါတယ်။

▪️ မတူညီတဲ့လက်ဖြင့် စာရေးခြင်းဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ မတူညီတဲ့အခြမ်းတွေကို လှုံ့ဆော်ပေးပါတယ်။

▪️ နှစ်ဖက်စလုံးဖြင့် စာရေးလေ့ကျင့်ခြင်းဖြင့် ဦးနှောက်ရဲ့ မတူညီတဲ့အခြမ်းတွေကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်စေကာ ဦးနှောက်အသိဉာဏ်စွမ်းရည်ကို ကောင်းကျိုးရှိစေတယ်လို့ အထောက်အထား တွေ့ရပါတယ်။

▪️ ဦးနှောက်ရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံပြောင်းလဲပုံ အလိုက်သင့်ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်း မြှင့်တင်ပေးကာ ပြဿနာဖြေရှင်းနိုင်စွမ်းကို တိုးတက်စေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

▪️ လက်နှစ်ဖက်စလုံး အသုံးပြုခြင်းဖြင့် ဦးနှောက်ရဲ့ နှစ်ခြမ်းစလုံးကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး ဘယ်ဘက်ခြမ်းက ကျိုးကြောင်းတွေးတောခြင်းနဲ့ ညာဘက်ခြမ်းက ဖန်တီးနိုင်စွမ်းတို့ရဲ့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုကို တိုးတက်စေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

▪️ သမားရိုးကျမဟုတ်တဲ့ ရှုထောင့်တွေကနေ စဉ်းစားတတ်စေပြီး တွေးခေါ်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းလမ်းကြောင်းသစ်တွေ ဖွင့်ပေးနိုင်ပါတယ်။

▪️ ဒါပေမဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေအနေနဲ့ မသန်တဲ့လက်ဖြင့် အလွန်အကျွံအသုံးပြုတဲ့အခါ စိတ်ပျက်ရခြင်း၊ စိတ်အားထက်သန်မှု လျော့နည်းခြင်း၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတတ်ခြင်း၊ စိတ်နဲ့ခန္ဓာ ပေါင်းစပ်လှုပ်ရှားမှု မှားယွင်းတတ်ခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

▪️ ဒီလိုလေ့ကျင့်အသုံးပြုသူတွေက အခြားလူတွေထက် အသိဉာဏ်လုပ်ဆောင်ချက် ထူးခြားတယ်လို့ သိရသလို ဦးနှောက်လုပ်ဆောင်မှုအမြန်နှုန်း ကျဆင်းသွားတတ်ပါတယ်။

Source: Indian Express

#World_Health
Published 17 September 2025

▪️ TikTok ကို အမေရိကန်မှာ ဆက်လက်လည်ပတ်စေမယ့်အကြောင်း အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်တို့ကြား သဘောတူညီချက်တစ်ခုကို သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်က အင်္ဂါနေ့မှာ ကြေညာလိုက်ကြောင်း သတင်းရင်းမြစ် ၃ ခုက ပြောပါတယ်။

▪️ သဘောတူညီချက်အရ TikTok ရဲ့ အမေရိကန်အချက်အလက် ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို တရုတ် ByteDance ကုမ္ပဏီထံကနေ အမေရိကန်ပိုင်ရှင်များသို့ လွှဲပြောင်းပေးရမှာဖြစ်ပြီး တစ်နှစ်နီးပါးကြာမြင့်နေပြီဖြစ်တဲ့ ဒီပြဿနာကြီး ပြေရှင်းဖို့ အလားအလာရှိနေပါတယ်။

▪️ အမေရိကန်မှာ သုံးစွဲသူပေါင်း သန်း ၁၇၀ လောက်ရှိနေတဲ့ TikTok ဆိုရှယ်မီဒီယာအက်ပ်အတွက် သဘောတူညီချက်ရရှိတာဟာ အင်အားကြီးနိုင်ငံနှစ်ခုကြား လနဲ့ချီဆွေးနွေးမှု အောင်မြင်တဲ့သဘော ဖြစ်လာမှာပါ။

▪️ TikTok ကို ဝယ်ယူလိုတဲ့ ကုမ္ပဏီအုပ်စုကြီးတွေ ရှိတယ်လို့ ထရမ့်က အိမ်ဖြူတော်မှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

▪️ TikTok ကို ရောင်းချမှာလား ပိတ်သိမ်းခံမှာလားဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ်ဖို့ နောက်ဆုံးသတ်မှတ်ရက်ကို ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့အထိ တိုးပေးထားပါတယ်။

▪️ အမေရိကန်မှ TikTok အသုံးပြုသူတွေရဲ့ အချက်အလက်တွေကို တရုတ်အစိုးရယူသုံးမှာကို အမေရိကန်စိုးရိမ်တဲ့အတွက် ဒီလိုမျိုးလုပ်ဆောင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ အပြီးသတ်မှာ ဘယ်လိုသဘောတူညီချက်တွေ အတိအကျထွက်လာမလဲဆိုတာတော့ သတင်းရင်းမြစ်တွေ သေချာမပြောနိုင်သေးပါဘူး။

▪️ အမေရိကန် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးအတွက် သင့်တင့်တဲ့ လုံခြုံစိတ်ချရမှု မရဘဲနဲ့တော့ သဘောတူညီချက် ဖြစ်လာမှာမဟုတ်ဘူးလို့ အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး စကော့ဘက်ဆန့်က ပြောသွားပါတယ်။

Source: Reuters