နိုဝင်ဘာ ၁၅၊၂၀၂၅ (Sky News)-
Panorama အစီအစဉ်တွင် သူ၏ မိန့်ခွန်းကို ပြုပြင်တည်းဖြတ်မှုအတွက် BBC ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံမှ ၅ ဘီလီယံကြား တရားစွဲဆိုမည်ဟု ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ပြောကြားလိုက်သည်။
အမေရိကန်သမ္မတက စနေနေ့ည၌ Air Force One လေယာဉ်ပေါ်တွင် ရှိနေစဉ် အဆိုပါ အသံလွှင့်ဌာနကို တရားဥပဒေအရ အရေးယူမည်ဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
"ကျွန်တော်တို့ သူတို့ကို တရားစွဲမယ်။ ဒေါ်လာ တစ်ဘီလီယံ (ပေါင် ၇၉၂ သန်း) နဲ့ ငါးဘီလီယံ (ပေါင် ၃.၇၉ ဘီလီယံ) ကြား လျော်ကြေးရဖို့ သူတို့ကို တရားစွဲမယ်၊ လာမယ့်အပတ်လောက်မှာ ဖြစ်နိုင်တယ်" ဟု သူက သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။
"ကျွန်တော်တို့ ဒါကို လုပ်ရမယ်၊ သူတို့ လိမ်လည်ခဲ့တယ်ဆိုတာ ဝန်ခံပြီးသားပဲ။ သူတို့ ဒါကို မလုပ်ဘဲ နေခဲ့ကြတာ မဟုတ်ဘူး။ သူတို့ လိမ်လည်ခဲ့တယ်။ ကျွန်တော့်ပါးစပ်က ထွက်တဲ့ စကားလုံးတွေကို သူတို့ ပြောင်းလဲခဲ့တယ်"ဟုထရမ့်ကပြောသည်။
ထို့နောက် ထရမ့်က ယခုသီတင်းပတ်ကုန်တွင် ဝန်ကြီးချုပ် ဆာာ ကီယာစတားမား နှင့် ဤကိစ္စကို ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ကြောင်း သတင်းထောက်များအား ပြောကြားခဲ့ပြီး "ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည့်အပေါ် ယူကေ ပြည်သူများ အလွန်ဒေါသထွက်နေကြသည်၊အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် BBC သည် သတင်းတု ဖြစ်ကြောင်း ပြသလိုက်သောကြောင့်ဖြစ်သည်” ဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တွင် လူအုပ်စုတစ်စုက အမေရိကန် ကက်ပီတိုလ် အဆောက်အအုံ၌ အဓိကရုဏ်းမဖြစ်ပွားမီ ထရမ့်ပြောကြားခဲ့သော မိန့်ခွန်းကို BBC က သတင်းအစီအစဉ်တွင် ပြုပြင် တည်းဖြတ်ခဲ့ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း ဌာနတွင်း မှတ်တမ်းတစ်ခုကို The Daily Telegraph က ယခုလအစောပိုင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။
BBC အကျပ်အတည်း ဘယ်လိုဖြစ်ပွားခဲ့သလဲ
စိုးရိမ်မှုများမှာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ တစ်ပတ်အလိုတွင် BBC က ထုတ်လွှင့် ခဲ့သော "Trump: A Second Chance?" မှတ်တမ်းရုပ်သံတွင် သမ္မတ၏ မိန့်ခွန်း အပိုင်းအစများမှ ဗီဒီယို ဖိုင်များကို ဖြတ်ဆက်၍ သူက ကက်ပီတိုလ် အဆောက်အအုံသို့ ထောက်ခံသူများနှင့်အတူ လမ်းလျှောက် သွားပြီး "သတ္တိရှိရှိ တိုက်ပွဲဝင်ရန်" ပြောကြားခဲ့သကဲ့သို့ ထင်ရအောင် ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်နေ သည်။ ပြင်းထန်သော ဝေဖန်မှုများ ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် BBC ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် တင်မ် ဒေဗီ နှင့် BBC News အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ဒေဘိုရာ တားနက်စ် တို့ နှစ်ဦးစလုံး သူတို့၏ ရာထူးများမှ နုတ်ထွက် ခဲ့ကြသည်။
အသရေဖျက်မှု တောင်းဆိုရန် အခြေအမြစ်မရှိ
ကြာသပတေးနေ့တွင် အဆိုပါ အသံလွှင့်ဌာနက သမ္မတအား တရားဝင် တောင်းပန်ခဲ့ပြီး ယင်းသည် "ဆုံးဖြတ်ချက် အမှားအယွင်း" ဖြစ်ကြောင်းနှင့် အစီအစဉ်ကို "မည်သည့် BBC ပလက်ဖောင်းများတွင်မဆို ဤပုံစံအတိုင်း ထပ်မံထုတ်လွှင့်တော့မည် မဟုတ်ကြောင်း" အာမခံပြောကြားခဲ့သည်။
ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက "ဗီဒီယိုဖိုင်ကို တည်းဖြတ်ခဲ့သည့်ပုံစံအတွက် BBC က စိတ်ရင်းအမှန်ပင် ဝမ်းနည်းပါသည်" ဟု ပြောကြားခဲ့သော်လည်း "အသရေဖျက်မှု တောင်းဆိုရန် အခြေအမြစ်ရှိသည် ဆိုခြင်းကိုမူ ကျွန်ုပ်တို့ လုံးဝ သဘောမတူပါ" ဟု သူတို့က ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းတွင် ထရမ့်၏ ရှေ့နေများက BBC အနေဖြင့် တောင်းပန်ခြင်း၊ ဗီဒီယိုဖိုင်ကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခြင်း နှင့် လျော်ကြေးပေးခြင်းတို့ မပြုလုပ်ပါက ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံအတွက် တရား စွဲမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။
သမ္မတ၏ မိန့်ခွန်း အပိုင်းအစများကို ဖြတ်ဆက်၍ သူက ကက်ပီတိုလ် အဆောက်အအုံသို့ ထောက်ခံ သူများနှင့်အတူ လမ်းလျှောက်သွားပြီး "သတ္တိရှိရှိ တိုက်ပွဲဝင်ရန်" ပြောကြားခဲ့သကဲ့သို့ ထင်သွားအောင် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ တစ်ပတ်အလိုတွင် BBC က ထုတ်လွှင့်ခဲ့သော "Trump: A Second Chance?" မှတ်တမ်းရုပ်သံတွင် ဖန်တီး ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
တရားဥပဒေအရ စိန်ခေါ်မှုများ
သို့သော် ဥပဒေပညာရှင်များက မစ္စတာထရမ့်အနေဖြင့် ယူကေ သို့မဟုတ် အမေရိကန် တရားရုံးများ၌ အမှုဖွင့်ရာတွင် စိန်ခေါ်မှုများ ရင်ဆိုင်ရမည်ဟု ပြောကြားထားသည်။
အသရေဖျက်မှု လျော်ကြေးငွေ ပေါင် ၁၀၀,၀၀၀ ($၁၃၂,၀၀၀) ထက် မကျော်လွန်လေ့ရှိသော ယူကေ တရားရုံးများသို့ အမှုတင်သွင်းရန် နောက်ဆုံးသတ်မှတ်ရက်မှာ ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်သည်။ အဘယ် ကြောင့်ဆိုသော် အဆိုပါ မှတ်တမ်းရုပ်သံကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ယင်းမှာ တစ်နှစ်ထက် ပိုမိုကြာမြင့်သွားခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
ထို့အပြင် အဆိုပါ မှတ်တမ်းရုပ်သံကို အမေရိကန်တွင် မပြသခဲ့သောကြောင့်၊ အမေရိကန်ပြည်သူများ မကြည့်ရှု နိုင်ခဲ့သော အစီအစဉ်တစ်ခုကြောင့် သမ္မတအပေါ် အထင်အမြင်သေးသွားသည်ဟု သက်သေပြ ရန် ခက်ခဲလိမ့်မည်လည်းဖြစ်သည်။
The Telegraph တွင် ထပ်မံဖော်ပြခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သော အစီရင်ခံ စာတစ်ခုတွင် BBC ၏Newsnight အစီအစဉ်ကလည်း အဆိုပါ မိန့်ခွန်း၏ ဗီဒီယိုဖိုင်ကိုပင် ရွေးချယ် တည်းဖြတ်ခဲ့သည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်အသစ်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနေကြောင်း BBC က ပြောကြားခဲ့ သည်။
BBC ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက "BBC ဟာ အမြင့်မားဆုံးသော တည်းဖြတ်မှုစံနှုန်းတွေကို ကိုင်စွဲထားပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို ကျွန်တော်တို့ သတိပြုမိပြီးဖြစ်ပြီး အခု စုံစမ်းစစ်ဆေးနေပါတယ်" ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ End
ဟောင်ကောင်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၂ (ရိုက်တာ) - တရုတ်အာဏာပိုင်များက မူလတန်းနှင့် အလယ် တန်းကျောင်းသားများ၏ ပညာရေးဆိုင်ရာ ဖိအားများ လျှော့ချခြင်း၊ စခရင်ကြည့်ချိန် (screen time) လျှော့ချခြင်း နှင့် နေ့စဉ် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု နှစ်နာရီ မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်စေခြင်းတို့ဖြင့် ကျောင်းသား သူငယ်တို့၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး တိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်သည့် အစီအမံများကို ကြေညာခဲ့ သည်။
ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြီးခဲ့သည့်လတွင် ကြေညာခဲ့သည့် အဆိုပါ အစီအမံများတွင် စာသင်ခန်းအတွင်း မိုဘိုင်းလ်ဖုန်းများ အသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်ခြင်းနှင့် အင်တာနက်အပေါ် အလွန်အကျွံ မှီခိုမှုကို လျှော့ချရန် "စခရင်မကြည့်ရ" (screen-free) အချိန်ကာလတစ်ခု ထားရှိခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။
ကျောင်းများအနေဖြင့် အိမ်စာပမာဏ စုစုပေါင်းကို "တင်းကြပ်စွာ ထိန်းချုပ်" ရမည်ဖြစ်ပြီး မူလတန်းနှင့် အလယ်တန်း ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဖွင့်ရက်တိုင်းတွင် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု "အနည်းဆုံး" နှစ်နာရီ ပေးရမည်ဖြစ်သည်။
ကျောင်းများအား ကျောင်းလာချိန်နှင့် ကျောင်းဆင်းချိန်များကို "ကျိုးကြောင်းဆီလျော်သော" ပုံစံဖြင့် စီစဉ်ခြင်း၊ လုံလောက်သော နေ့လည်စာစားချိန်များ ခွင့်ပြုခြင်းတို့ဖြင့် "ကျောင်းသားများ လုံလောက်စွာ အိပ်စက်အနားယူခွင့် အသေအချာရရှိစေရန် " ကိုလည်း တိုက်တွန်းထားသည်။
"အိပ်စက်ချိန် စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများကို တင်းကြပ်စွာ အကောင်အထည်ဖော်ရန်၊ အလွန်အကျွံ စာကျက်ခြင်းကဲ့သို့သော ချိုးဖောက်မှုများကို ပြတ်ပြတ်သားသား တားဆီးရန် နှင့် အလွန်အကျွံ ပညာရေးဆိုင်ရာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးများကို ကာကွယ်ရန်" ဟု ဝန်ကြီးဌာနက အဆိုပါ အစီအမံများကို ကြေညာ သည့် ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
အဆိုပါ အစီအမံများသည် အထူးသဖြင့် စာမေးပွဲများရှိလာသည့်ကာလတွင် ကျောင်းသားများ စိတ်ဖိစီး မှုနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ကူညီပေးရန် ရည်ရွယ်သည်။
တရုတ်နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ ကျောင်းများတွင် အိမ်စာ ဝန်းပိခြင်းကို အများအားဖြင့် တွေ့ကြုံနေရပြီး၊ ယင်းသည် အိပ်ရေးပျက်ခြင်း၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနှင့် စိတ်ကျရောဂါများ တိုးပွားလာစေသည်ဟု ကျွမ်းကျင် သူများက ပြောကြားသည်။
အောက်တိုဘာလတွင် သီးခြား ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အသိပေးချက်တစ်ခုတွင်လည်း ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆရာ၊ ဆရာမများ၏ ကျောင်းပြင်ပတာဝန်များကို ကန့်သတ်ခြင်း၊ အားလပ်ရက်များနှင့် စနေ၊ တနင်္ဂနွေများတွင် အလုပ်လုပ်ခြင်းမှ တားမြစ်ခြင်းတို့ဖြင့်ယင်းတို့၏ အလုပ်ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးများကို လျှော့ချ ပေးနေသည်ဟု ဆိုသည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အိမ်စာများ လျှော့ချရန်နှင့် အဓိက ဘာသာရပ်များအတွက် ကျောင်းချိန်ပြင်ပ ကျူရှင်များကို တားမြစ်ရန် ကြိုးပမ်းသည့် ပညာရေး ဥပဒေတစ်ရပ်ကို အတည်ပြုခဲ့ သည်။ သို့သော်လည်း မိဘအများအပြားသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပြင်းထန်စွာယှဉ်ပြိုင်မှုရှိသော ပညာရေး စနစ်တွင် သူတို့၏ ကလေးများ အသာစီးရစေရန်အတွက် ကျူရှင် ဝန်ဆောင်မှုများကို ဆက်လက် ရှာဖွေ နေကြဆဲ ဖြစ်သည်။
အကျဉ်းချုပ်
▪️ဘက်လိုက်မှု စွပ်စွဲချက်များကြောင့် BBC ၏ ထိပ်တန်း အကြီးအကဲနှစ်ဦး တနင်္ဂနွေနေ့တွင် နုတ် ထွက်
▪️BBC မှတ်တမ်းရုပ်သံက ထရမ့်၏ မိန့်ခွန်းနှင့် ပတ်သက်၍ ကြည့်ရှုသူများကို အထင်အမြင် လွဲမှားစေ ခဲ့
▪️ထရမ့်က တရားဥပဒေအရ အရေးယူမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်
▪️အစိုးရက ရန်ပုံငွေ ပုံစံကို ပြန်လည်သုံးသပ်နေချိန်တွင် အကျပ်အတည်း ပေါ်ပေါက်
▪️ဥက္ကဋ္ဌက BBC ကို ကာကွယ်ပြောဆို၊ ဘက်မလိုက်မှုသည် ယင်း၏ DNA တွင် ရှိသည်ဟု ဆို
လန်ဒန်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၀ (ရိုက်တာ) - သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ မိန့်ခွန်းကို တည်းဖြတ်မှုကြောင့် BBC ၏ ထိပ်တန်းအဆင့် နုတ်ထွက်မှုများက ဗြိတိန်အသံလွှင့်ဌာနကြီး လုပ်ငန်းဘယ်လိုလည်ပတ်မည်လဲ ဆိုသည့်ကိစ္စ နှင့် ယင်း၏ သတင်းပညာအပေါ် ပြည်သူလူထု၏ ယုံကြည်မှုကို ဆက်လက် ရရှိထားနိုင်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ အပေါ် တင်းမာမှုများကျယ်ပြန့်စွာ ပွင့်ထွက်သွားစေခဲ့ရသည်။
ထရမ့်၊ အစ္စရေး-ဟားမတ်စ် စစ်ပွဲ နှင့် လိင်ပြောင်းလဲသူများ၏ ကိစ္စရပ်များအား သတင်းဖော်ပြမှုတွင် BBC သည် ပျက်ကွက်မှုများဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ကိုးကားဖော်ပြထားသည့် အကြံပေးဟောင်းတစ်ဦး၏ ဌာနတွင်း အစီရင်ခံစာတစ်ခု Daily Telegraph သို့ ပေါက်ကြားခဲ့ပြီးနောက် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် တင်မ် ဒေဗီ နှင့် သတင်းဌာန အကြီးအကဲ ဒေဘိုရာ တားနက်စ် တို့ တနင်္ဂနွေနေ့တွင် နုတ်ထွက်ခဲ့ကြရသည်။
သို့သော် အဆိုပါ နုတ်ထွက်မှုများက အရှုပ်တော်ပုံကို ထိန်းချုပ်နိုင်မည့်အစား၊ ယင်း၏ ရန်ပုံငွေကို ဆုံးဖြတ်ပေးသည့် ပဋိညာဉ်စာတမ်းကို ပြန်လည်သုံးသပ်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် အများပိုင် အသံလွှင့် ဌာနကြီးသည် ခေါင်းဆောင်မရှိဘဲ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အကြီးမားဆုံး အကျပ်အတည်းထဲသို့ သက်ဆင်း သွားစေခဲ့ရသည်။
ကြည့်ရှုသူများသည် သတင်းနှင့် ဖျော်ဖြေရေးအတွက် Netflix၊ YouTube နှင့် ဆိုရှယ်မီဒီယာများ ကဲ့သို့သော အရာများဆီသို့ ပြောင်းလဲလာချိန်တွင် ရုပ်မြင်သံကြား ပိုင်ဆိုင်သည့် အိမ်ထောင်စုတိုင်းက ပေးဆောင်ရပြီး BBC ရန်ပုံငွေ၏ ကြီးမားသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုလည်းဖြစ်သည့် - လက်ရှိ လိုင်စင် ကြေးမှာ ခေတ်မမီတော့ကြောင်း BBC ကို ထောက်ခံသူများကပင် ဝန်ခံကြသည်။
BBC သည် ပြည်သူ့ယုံကြည်မှုအပေါ် မှီခိုနေရ
“BBC မှာ ရှိတဲ့ အရေးကြီးဆုံး တန်ဖိုးကတော့ ယုံကြည်မှုပါပဲ၊ ပြီးတော့ သူ့ရဲ့ ဂုဏ်သတင်းက သူ့ရဲ့ သတင်းတင်ဆက်မှုဟာ ဘက်မလိုက်ဘူး၊ ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျတယ်၊ သတင်းရင်းမြစ် မှန်ကန်ပြီး စစ်ဆေးပြီး ဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ အချက်အပေါ်မှာ အခြေခံပါတယ်" ဟု ကွန်ဆာဗေးတစ် လွှတ်တော်အမတ်နှင့် မီဒီယာ ဆိုင်ရာ အစိုးရ ဝန်ကြီးဟောင်း ဂျွန် ဝှစ်တင်းဒေးလ်က ရိုက်တာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
"ပြီးတော့ ကြည့်ရှုသူတွေနဲ့ နားထောင်သူတွေက အဲဒီအပေါ်မှာ ယုံကြည်မှု မရှိတော့ဘူးဆိုရင် အဲဒါက BBC အတွက် အလွန်ကြီးမားတဲ့ ထိခိုက်မှုပါပဲ"ဟုသူကပြောသည်။
Enders Analysis ကို တည်ထောင်သူ ကလဲ အန်းဒါးစ် က "ပဋိညာဉ်စာတမ်းကို ရှင်သန်ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ BBC အပေါ် ရှိရမယ့် ယုံကြည်မှုကို ပြန်လည်ရယူဖို့" ခေါင်းဆောင်သစ် တစ်ဦးကို အမြန်ဆုံး ခန့်အပ်သင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သော BBC သည် ကမ္ဘာ့အသက်အကြီးဆုံး မီဒီယာ အဖွဲ့ အစည်း များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး ယင်း၏ သတင်းပညာအတွက် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း၏ လေးစားမှုခံရသည်။ အဆိုပါ အဖွဲ့ သည် လက်ရှိတွင် ဘာသာစကား ၄၂ မျိုးဖြင့် ထုတ်လွှင့်လျက်ရှိသည်။
ရုပ်မြင်သံကြားနှင့် ရေဒီယို ထုတ်လွှင့်ခြင်းအပြင်၊ ရိုက်တာ၏ သတင်းသုံးစွဲသူတစ်ဦး ဖြစ်သော BBC သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံး အင်္ဂလိပ်ဘာသာ သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်ကို လည်ပတ်လျက်ရှိကြောင်း စက်မှု လုပ်ငန်းမဂ္ဂဇင်း Press Gazette အရ သိရသည်။
ပေါက်ကြားလာသောမှတ်စုတိုကBBCတွင်အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာဘက်လိုက်မှုရှိနေသည်ကိုညွှန်ပြ
ယမန်နှစ်အစောပိုင်းတွင် စံချိန်စံညွှန်း အကြံပေးဟောင်း မိုက်ကယ် ပရက်စကော့ ရေးသားခဲ့သော မှတ်စု တိုမှ ကောက်နှုတ်ချက်များကို The Telegraph က ပြီးခဲ့သည့်အပတ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ မှတ်စုတိုတွင် ဝန်ထမ်းများကြား အဖွဲ့အစည်းအတွင်း လက်ဝဲယိမ်း ဘက်လိုက်မှုများကို ဖော်ပြသည့် အယ်ဒီတာဆိုင်ရာ ပျက်ကွက်မှုများဟု သူကပြောသော စာရင်းတစ်ခုကို ပြုစုထားသည်။
အပြင်းထန်ဆုံးမှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ အမေရိကန် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီလေးတွင် ထုတ်လွှင့် ခဲ့သော Panorama မှတ်တမ်းရုပ်သံသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၆ ရက် Capitol Hill အဓိကရုဏ်းကို အားပေးအားမြှောက်ပြုနေပုံ ပေါ်စေရန် ထရမ့်၏ မိန့်ခွန်း နှစ်ပိုင်းကို ပေါင်းစပ် တည်းဖြတ်ခဲ့သည် ဟူ သော ဖော်ထုတ်ချက်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ကို လွတ်လပ်သော ထုတ်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီ တစ်ခုက ထုတ်လုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ထရမ့်က BBC ကို တရားဥပဒေအရ အရေးယူမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်
တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပေးပို့သော စာတစ်စောင်အရ၊ သမ္မတ၏ ရှေ့နေများက နိုဝင်ဘာ ၁၄ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထား၍ ယင်း၏ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရမည် သို့မဟုတ် ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံ ထက်မနည်းသော နစ်နာကြေး အတွက် တရားစွဲဆိုမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ တနင်္လာ နေ့တွင် တည်းဖြတ်မှုမှာ "ဆုံးဖြတ်ချက် အမှားအယွင်း" ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည့် BBC က ယင်းအပေါ် မည်သို့ တုံ့ပြန်ရမည်ကို စဉ်းစားနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
Sunday Times ၏ နိုင်ငံရေး သတင်းထောက်ဟောင်း ပရက်စကော့က ပျက်ကွက်မှုများ ပေါ်ပေါက် လာသည့်အခါ BBC အကြီးအကဲများက အရေးယူမှု မရှိသည့်အပေါ် "စိတ်ပျက်မိသောကြောင့်" ယင်း၏ မှတ်စုတို memo ကို စုစည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ယင်းမှတ်စုတို ထုတ်ပြန်ပြီးနောက်၊ ကော်ပိုရေးရှင်းသည် ပေါက်ကြားလာသော စာရွက်စာတမ်းများ အပေါ် မှတ်ချက် မပေးလိုကြောင်းသာ ပြောကြားပြီး ရက်ပေါင်းများစွာ ဆွံ့အသွားခဲ့သည်။
ဘုတ်အဖွဲ့နှင့် ပဋိပက္ခ တစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး သတင်း အမှုဆောင်များက တောင်းပန်စာ ထုတ်ပြန်လိုသော် လည်း ဘုတ်အဖွဲ့က တားမြစ်ခဲ့သည်ဆိုသည့်အကြောင်းကို BBC ၏ မီဒီယာ သတင်းထောက် ကေတီ ရက်ဇယ်လ် နှင့် ယင်း၏ ထိပ်တန်း နိုင်ငံရေး တင်ဆက်သူများထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သော နစ်ခ် ရော်ဘင်ဆင် တို့ နှစ်ဦးစလုံးက ကြားသိခဲ့ရသည်ဟုဆိုသည်။
ယင်းတို့နှစ်ဦးက ကွန်ဆာဗေးတစ် ထရီဇာ မေ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ခဲ့စဉ် သူမ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူဖြစ်ခဲ့ သည့် BBC ဘုတ်အဖွဲ့ဝင် ရော်ဘီ ဂစ်ဘ် သည် BBC ၏ သတင်းထုတ်ပြန်မှုအပေါ် ဝေဖန်သူ တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း လက်ညှိုးထိုးခဲ့သည်။ ဂစ်ဘ်က ယင်းအပေါ်မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုကိုချက်ချင်း တုံ့ပြန်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။
BBC ဥက္ကဋ္ဌ ဆမီရှာ က ဘုတ်အဖွဲ့သည် တောင်းပန်မှုကို မတားမြစ်ခဲ့သော်လည်း တုံ့ပြန်ရန် အချိန်ပေး ဖို့အပ်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ပြန်လည်တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။
ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်များသည် မတူညီသော အမြင်များ ရှိကြပြီး ပြင်းထန်သော ငြင်းခုံမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသော် လည်း ဒေဗီ နှင့် တားနက်စ် တို့ နုတ်ထွက်မှုနှင့်အတူ အဖွဲ့အစည်းအတွင်း "အာဏာသိမ်းမှု" ဖြစ်ပွားခဲ့ သည်ဟု အချို့သော မီဒီယာ သုံးသပ်သူများ၏ ပြောကြားချက်မှာ "စိတ်ကူးယဉ်" သာ ဖြစ်ကြောင်းသူက ပြောကြားခဲ့သည်။
ရှာက ထရမ့်ရုပ်သံ တည်းဖြတ်မှုအတွက် တောင်းပန်ခဲ့သော်လည်း "BBC News ၏ DNA နှင့် ယဉ်ကျေးမှု" သည် ဘက်မလိုက်မှု ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဗြိတိန်လူမျိုးများသည် အခြားသတင်းဌာနများ ထက် BBC News ကို ပိုမို ယုံကြည်ကြောင်း စစ်တမ်းများက ဖော်ပြသည်ဟု သူက ဆိုသည်။
BBC ကို ဆန့်ကျင်သည့် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ရှိခဲ့သည်ဟု ထောက်ခံသူများက ယုံကြည်
Guardian နှင့် Financial Times မှ သတင်းထောက်များ၊ နှင့် BBC ဝန်ထမ်းအချို့ အပါအဝင် အသံလွှင့် ဌာနကို ထောက်ခံသူများက ကော်ပိုရေးရှင်းကို တန်ဖိုးလျှော့ချရန် စနစ်တကျ စီစဉ်ထားသော လက်ယာ ယိမ်းလှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ရှိခဲ့သည်ဟုယုံကြည်ခဲ့ကြကြောင်း အများပြည်သူသို့အသိပေး ထုတ်ပြန်ချက်များ အရ သိရသည်။
"ဒါဟာ အများပြည်သူဝန်ဆောင်မှု အသံလွှင့်လုပ်ငန်းနဲ့ BBC ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေး ပြိုင်ဘက်တွေက ဖန်တီးလိုက်တဲ့ အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပါတယ်" ဟု စီးပွားရေး ပညာရှင်နှင့် BBC ၏ အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့ဟောင်း၏ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်ခဲ့သူ ဒိုင်အန်း ကွိုင်းလ် က ရိုက်တာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
မှတ်စုတိုထဲရှိ ဝေဖန်မှုများက နေ့စဉ် ပေါက်ကြားမှုနေခြင်းကြောင့် ဖိအားများကို မြင့်တက်စေခဲ့ပြီး၊ ကွန်ဆာဗေးတစ် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဘောရစ် ဂျွန်ဆင် ကဲ့သို့ ထင်ရှားသော ပုဂ္ဂိုလ်များကြောင့်လည်း အငြင်းပွားမှုကို ပိုမို လောင်မြိုက်စေခဲ့သည်ဟု ထောက်ခံသူများက ဆိုသည်။
လက်ရှိ Prospect မဂ္ဂဇင်းကို ဦးစီးနေသည့် Guardian ၏ အယ်ဒီတာဟောင်း အလန် ရက်စ်ဘရစ်ဂျာ က BBC ဘုတ်အဖွဲ့ဝင် အများအပြားသည် ဘဏ္ဍာရေး သို့မဟုတ် စီးပွားရေး နောက်ခံမှ လာကြသူများ သို့မဟုတ် သတင်းပညာအလုပ်ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ အလုပ်မလုပ်ခဲ့သူများ ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ သည်။ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် အသစ်အပြင် ကော်ပိုရေးရှင်းသည် ပိုမိုခိုင်မာသော အုပ်ချုပ်မှု လိုအပ် သည်ဟု သူက ဆိုသည်။
"ဘုတ်အဖွဲ့ကိုယ်တိုင်က အယ်ဒီတာဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်ကောင်းတွချမှတ်ဖို့ အနေအထား သိပ်မကောင်း ပါဘူး" ဟု သူက ရိုက်တာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
"ဝင်လာမယ့် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်တိုင်းက သူတို့နောက်မှာ ဘယ်သူရှိမလဲ၊ ကာကွယ်ပေးဖို့ လိုအပ်တဲ့ အခါမှာ သတင်းပညာကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့သူတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် ပြင်ဆင်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် တောင်းပန်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အခါ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချနိုင်တဲ့သူတွေ ရှိ၊ မရှိ သိချင်ကြမှာပါပဲ"ဟုသူကပြောသည်။
လိုင်စင်ကြေး ပုံစံ
အစိုးရက BBC ၏ လိုင်စင်ကြေး ပုံစံသည် ရေရှည် တည်တံ့မှု ရှိ၊ မရှိ နှင့် ပဋိညာဉ် သက်တမ်း တိုးခြင်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် အခြား ရွေးချယ်စရာများကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားသင့်၊ မသင့် ပြန်လည် သုံးသပ်ရန် ပြင်ဆင်နေချိန်တွင် ဤအရှုပ်တော်ပုံ ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ လက်ရှိ ၁၀ နှစ် သက်တမ်းရှိ ပဋိညာဉ်သည် ၂၀၂၇ တွင် သက်တမ်း ကုန်ဆုံးမည် ဖြစ်သည်။
လေဘာပါတီ ဝန်ကြီးချုပ် ကဲ စတားမား ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက အစိုးရသည် BBC ကို ထောက်ခံ ပြီး ယင်းက အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ဘက်လိုက်မှု ရှိသည်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။
BBC သည် ယင်း၏ ရန်ပုံငွေ ပုံစံနှင့် လစ်ဘရယ်ဆန်သော ရပ်တည်ချက်ဟု ယူဆရသည့်အပေါ် ကန့်ကွက် သော ပြည်တွင်း သတင်းစာအများအပြားနှင့် ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်မှ ဝေဖန်သူများ၏ ပြင်းထန်သော စိစစ်မှု ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။.
အဖွဲ့အစည်း၏ ဝင်ငွေသည် ၂၀၂၄/၂၅ တွင် လိုင်စင်ကြေးနှင့် စီးပွားရေးဝင်ငွေတို့ကြောင့် ၉% တိုးတက်ပြီး ပေါင် ၅.၉ ဘီလီယံ (ဒေါ်လာ ၇.၉ ဘီလီယံ) သို့ ရောက်ရှိခဲ့သော်လည်း လိုင်စင်ပယ်ဖျက်သူ အရေ အတွက်များမှာလည်း မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း တိုးပွားလာခဲ့သည်။
ယမန်နှစ် တစ်နှစ်တည်းတွင် လိုင်စင် ၃၀၀,၀၀၀ ဆုံးရှုံးမှုကြောင့် BBC သည် ဝင်ငွေ ပေါင် သန်း ၅၀ ခန့် လျောနည်းခဲ့သည်။
ဒေါ်လာ ၁ = ၀.၇၄၅၁ ပေါင်
မူရင်းအရင်းအမြစ်- ရိုက်တာသတင်းသုံးသပ်ချက်
၁၀ နိုဝင်ဘာ၊၂၀၂၅-
◾️BBC ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် တင်မ်ဒေဗီTim Davie နှင့် သတင်းဌာန အကြီးအကဲ ဒီဘိုရာတာနက်စ် Deborah Turness တို့သည် နိုင်ငံရေးဘက်လိုက်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်များ၊ အထူးသဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အမေရိကန် ကက်ပီတယ်လ (Capitol) အဓိကရုဏ်းကို ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အားပေးတိုက်တွန်းပုံ ပေါက်အောင် တည်းဖြတ်ထားသည့် Panorama မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ကြောင့် နုတ်ထွက်ခဲ့ကြရသည်။
◾️ပေါက်ကြားခဲ့သော အတွင်းပိုင်း အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် အစ္စရေး-ဟားမတ်စ် စစ်ပွဲ၊ လိင်ပြောင်း လဲသူများဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများနှင့် ထရမ့်၏ မိန့်ခွန်းတည်းဖြတ်မှု အပါအဝင် ကိစ္စရပ်များစွာအပေါ် BBC ၏ သတင်းတင်ဆက်ပုံများကို ဝေဖန်ထားသည်။ BBC Arabic ဌာနသည် အစ္စရေးဆန့်ကျင်ရေး ဘက်လိုက်မှုကို ပြသခဲ့ပြီး ဝန်ထမ်းအချို့က လိင်ပြောင်းလဲသူ တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများကို ထိခိုက်သည် ဟု သူတို့ယူဆသည့် သတင်းတင်ဆက်မှုများကို ဖုံးကွယ်ခဲ့ကြောင်း အဆိုပါ အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။
◾️ “အမှားအယွင်းများ ရှိခဲ့ကြောင်း" Davie က ဝန်ခံခဲ့သော်လည်း ယုံကြည်စိတ်ချရသော သတင်း ပညာရပ်အတွက် BBC ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတင်းကိုမူ သူကခုခံ ကာကွယ်ပြောဆိုခဲ့သည်။ Turnessကမူ ဌာနတွင်း ဘက်လိုက်မှု ရှိသည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်များကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ သူတို့၏ နုတ်ထွက်မှုသည် BBC ဘုတ်အဖွဲ့ကို အံ့အားသင့်စေခဲ့သည်ဟု ဆိုကြပြီး၊ ၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် ယင်း၏ လုပ်ငန်းလိုင်စင် သက်တမ်းတိုးရန်အတွက် နိုင်ငံရေးဖိအားများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် ယခုကဲ့သို့ ဖြစ် ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
တုံ့ပြန်မှုများ
◾️ ထရန့်က သူတို့နှစ်ဦးကို "အလွန်မရိုးသားသူများ" ဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ပြီး BBC ကို ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်သည်ဟု စွပ်စွဲလိုက်သည်။
◾️ ယူကေ (UK) ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးက မတည်ငြိမ်သော နှစ်များအတွင်း အသံလွှင့်ဌာနကို ဦးဆောင် လမ်းပြခဲ့မှုအတွက် Davie ကို ချီးကျူးခဲ့သည်။
◾️ ဗြိတိန်၏ သဘောထားကွဲပြားသော မီဒီယာဝန်းကျင် အလယ်တွင် ဘက်မလိုက်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် BBC ၏ ဆက်လက်ရုန်းကန်နေရမှုကို ဤအငြင်းပွားဖွယ်ရာက မီးမောင်းထိုးပြနေကြောင်း လေ့လာသူ များက ပြောကြားသည်။
ကိုးကား-ရိုက်တာသတင်းများ
၂ နိုဝင်ဘာ၊၂၀၂၅-
◾️အဓိက ဖြစ်စဉ်
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံတွင် ဖြစ်လာနိုင်သည့် စစ်ရေး လှုပ်ရှားမှု များအတွက် စီစဉ်ရန် ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်ကို အမိန့်ပေးထားကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ဤလှုပ်ရှားမှု သည် နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရက ခရစ်ယာန်များကို နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုများမှ ကာကွယ်ပေးရန် ပျက်ကွက်နေ သည်ဟူသော ထရမ့်၏ စွပ်စွဲချက်များအပြီးတွင် ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။
◾️ထရမ့်၏ ပြောဆိုချက်များ
▶️ နိုင်ဂျီးရီးယားသို့ ပေးအပ်နေသည့် အမေရိကန်၏ အကူအညီနှင့် ထောက်ပံ့မှုအားလုံးကို ရပ်တန့်ပစ် မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။
▶️ ခရစ်ယာန်များကို ပစ်မှတ်ထားနေသည့် "အစ္စလာမ္မစ်အကြမ်းဖက်သမားများ" ကို ရှင်းလင်းရန် အမေရိကန်က "လက်နက်အပြည့်အစုံဖြင့်" ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နိုင်သည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။
▶️ "လျင်မြန်၊ ပြင်းထန်ပြီး အပြတ်သားဆုံး" ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိသော တိုက်ခိုက်မှုများအတွက် ပြင်ဆင်ရန် စစ်ရေးဝန်ကြီးဌာန (Department of War) (ယခင်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန)ကို ညွှန်ကြားခဲ့သည်။
▶️ နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံကို ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် ချိုးဖောက်မှုများအတွက် "အထူးစောင့်ကြည့်ရမည့် နိုင်ငံ" အဖြစ် ကြေညာခဲ့သည်။
▶️ နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် "ခရစ်ယာန်ဘာသာသည် ယင်း၏တည်ရှိမှုကို ခြိမ်းခြောက်ခံနေရသည့် အန္တရာယ်" နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု ဆိုသည်။
◾️နိုင်ဂျီးရီးယား အစိုးရ၏ တုံ့ပြန်မှု
သမ္မတ ဘိုလာ အာမက် တီနူဘူ (Bola Ahmed Tinubu) က ထရမ့်၏ စွပ်စွဲချက်များကို ပယ်ချခဲ့ပြီး အောက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့သည်-
▶️ နိုင်ဂျီးရီးယားသည် ဘာသာရေးအရ သည်းမခံတတ်သော နိုင်ငံမဟုတ်။
▶️ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ အကာအကွယ်ပေးထားသည်။
▶️ အစိုးရသည် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှု ပုံစံအားလုံးကို ဆန့်ကျင်သည်။
◾️နောက်ခံအခြေအနေနှင့် အချက်အလက်များ
နိုင်ဂျီးရီးယား၏ လူဦးရေ: သန်း ၂၂၀ ခန့်ရှိပြီး ခရစ်ယာန်နှင့် မွတ်စလင်ဦးရေ ထက်ဝက်စီနီးပါး အုပ်စု ခွဲခြားထားသည်။
နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ အကြမ်းဖက်မှုများသည် အောက်ပါတို့မှ မြစ်ဖျားခံသည်။
▶️ ဘာသာရေး အစွန်းရောက်မှု (ဥပမာ - ဘိုကို ဟာရမ်)
▶️ လယ်သမား-ကျွဲနွားကျောင်းသူများအကြား ပဋိပက္ခများ၊ လူမျိုးရေးပဋိပက္ခများနှင့် ခွဲထွက်ရေး လှုပ်ရှားမှုများ။
▶️လေ့လာဆန်းစစ်သူများက တိုက်ခိုက်ခံရသူအများစုမှာ နိုင်ငံ၏ မြောက်ပိုင်းရှိ မွတ်စလင်များဖြစ် ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုသည်။
▶️ အမေရိကန်သည် နိုင်ဂျီးရီးယားကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် "အထူးစောင့်ကြည့်ရမည့်နိုင်ငံ" အဖြစ် ပထမဆုံး စာရင်းသွင်းခဲ့ပြီး၊ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးတိုးတက်စေရန် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ထိုသတ်မှတ်ချက်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။
◾️နိုင်ဂျီးရီးယား၏ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ချက်
နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ကီမီဘီ အီဘီယန်ဖာ (Kimiebi Ebienfa) က နိုင်ဂျီးရီးယား နိုင်ငံသည် ဘာသာတရား မခွဲခြားဘဲ နိုင်ငံသားအားလုံးကို ကာကွယ်ရန် တာဝန်ရှိကြောင်း၊ ကွဲပြားစုံလင် မှုသည် နိုင်ငံ၏ အင်အားဖြစ်ကြောင်း အလေးထား၍ ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
သတင်းရင်းမြစ် - AP
၃၁ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၅-
၁။ ထရမ့်တက်ရောက်ခဲ့သည်များနှင့် မတက်လိုက်သည်များ။
◾️APEC ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသည် နေ့ရက်ပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်ပြီး အစည်းအဝေးအမျိုးမျိုး ပါဝင် သည့် အစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။
◾️တက်ရောက်ခဲ့သည်များ သမ္မတထရန့်ပ်သည် APEC အစည်းအဝေးအတွက် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ ဂျီယွန်ဂျူ (Gyeongju) သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ သူသည် အောက်တိုဘာ ၂၉ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော APEC စီအီးအိုများ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး သို့ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ အလွန်အရေးပါ၍ အားလုံးက မျှော်လင့် နေကြသည့် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် နှစ်နိုင်ငံအဆင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲ ကို ကျင်းပခဲ့သည်။
◾️မတက်ရောက်ခဲ့သည်များ သူသည် အောက်တိုဘာ ၃၁ ရက်နေ့တွင် စတင်သည့် အဓိကအခမ်းအနား ဖြစ်သည့် APEC စီးပွားရေးခေါင်းဆောင်များ ထိပ်သီး အစည်းအဝေးအတွက် ဆက်လက်မနေခဲ့ပါ။ သူ သည် ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးနောက် အောက်တိုဘာ ၃၀ ရက်နေ့တွင် တောင်ကိုရီးယားမှ ထွက်ခွာခဲ့သည်။
◾️အဖွဲ့ဝင်စီးပွားရေးခေါင်းဆောင် ၂၁ ဦး တရားဝင်တွေ့ဆုံသည့် ဤအဓိက ခေါင်းဆောင်များ ထိပ်သီး အစည်းအဝေးသို့ "မတက်ရောက်ခြင်း" ကို လူအများက "အရေးမလုပ်ဘဲ လစ်လျူရှုခြင်း" သို့မဟုတ် "ကျော်လွှားပစ်ခြင်း" အဖြစ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သတင်းထုတ်ပြန်လျက်ရှိနေသည်။
၂။ အဓိက ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို အဘယ်ကြောင့် ထရမ့်ဘာကြောင့် မတက်သလဲ။
◾️အဆိုပါဆုံးဖြတ်ချက်သည် သူ၏နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဖြစ်သည့် "အမေရိကန်ပထမ" ချဉ်းကပ်မှုအပေါ် အခြေခံသည်ဟု သတင်းများက ဖော်ပြသည်။
▪️အဓိကရည်မှန်းချက်ပြီးမြောက်- သူ့ခရီးစဉ်၏ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်မှာ တိုးမြင့်လာနေသည့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် တိုက်ရိုက်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန်ဖြစ်သည်။ အခွန်များ၊ မြေရှားဓာတ်သတ္တုများနှင့် ဖန်တန်နိုင်းလ် (fentanyl) ဆိုင်ရာ ကိစ္စများတွင် "ကုန်သွယ်ရေး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး" ရရှိခဲ့သည့် "အောင်မြင်မှုကြီး" ဟု ထရမ့်က ဖော်ပြခဲ့သောအဆိုပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲအပြီးတွင် သူ၏ အဓိကရည်မှန်းချက် ပြီမြောက်ခဲ့ပြီး ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။
▪️နှစ်နိုင်ငံအဆင့် သဘောတူညီချက်များကို ဦးစားပေး- သမ္မတထရမ့်နှင့်ပတ်သက်၍ သူသည် ကြီးမားသော ဘက်ပေါင်းစုံပါဝင်သည့် ဖိုရမ်များထက် တိုက်ရိုက် တစ်ဦးချင်း ဆွေးနွေးမှုများ ကို ပို၍ နှစ်သက်သည့်သူအဖြစ် လူသိများသည်။ ဤကြီးမားသော ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများသည် တိုက်ရိုက် သဘောတူညီချက်များထက် ထိရောက်မှု နည်းသည် ဟုသူ၏အစိုးရအဖွဲ့က မကြာခဏ ရှုမြင်လေ့ရှိ သည်။
၃။ ဘယ်လိုအဓိပ္ပာယ် (သက်ရောက်မှုများ)ရှိသလဲ။
သုံးသပ်သူများက ဤလုပ်ရပ်ကို ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသည်။
▪️ ခေါင်းဆောင်မှု ကွက်လပ်ကိုဖန်တီး- အဓိက ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို ကျော်လွှားခြင်းဖြင့် အမေရိကန်သည် အခြားနိုင်ငံများအတွက် "ကြီးမားသော အခွင့်အရေး" ကို ချန်ထားခဲ့သည်။ ထရမ့် မရှိချိန်တွင် သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်သည် ကျန်ရှိနေခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ဘက်ပေါင်းစုံပါဝင်ရေးကို ကာကွယ်သူ အဖြစ် နေရာယူသည့် မိန့်ခွန်းကို ရှီကပြောကြားခဲ့သည်။
▪️ "အမေရိကန် ပထမ" မူဝါဒကို ပိုမိုခိုင်မာစေ- ဤဆုံးဖြတ်ချက်သည် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် APEC ၏ ရည်ရွယ်ထားသည့် ဒီဇိုင်းပုံစံဖြစ်သည့် ကျယ်ပြန့်သော၊ တူညီဆန္ဒအခြေခံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုထက် အမေရိကန်က ယင်း၏ ကိုယ်ပိုင် အရောင်းအဝယ်ဆန်သော အကျိုးစီးပွားများကို ဦးစားပေးနေကြောင်း အချက်ပြနေသည်။
▪️အမေရိကန်၏ ဂုဏ်သတင်းကို ထိခိုက်စေနိုင်- ဤလုပ်ရပ်ကို အိမ်ရှင်နိုင်ငံ တောင်ကိုရီးယားနှင့် အခြား APEC ခေါင်းဆောင် ၁၉ ဦးအပေါ် "အရေးမလုပ်ဘဲ လစ်လျူရှုခြင်း" အဖြစ် များစွာသောသူတို့က ရှုမြင်ကြသည်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ ၄၀% နီးပါးနှင့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး၏ တစ်ဝက်ကျော်ကို ကိုယ်စား ပြုသော အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် ဤအပြုအမူသည် အမေရိကန်၏ ဂုဏ်သတင်းနှင့် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်သည် ဟု သုံးသပ်သူအတော်များများက ဆိုသည်။
Ref: Reuters နှင့်အခြားသတင်းများကို အခြေခံ၍ သုံးသပ်သည်။
၂၀၂၅ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၃၀ ရက်
◾️စမ်းသပ်မှုအောင်မြင်ခြင်း
🔺သမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်က နျူကလီးယားစွမ်းအင်သုံး၊ အလိုအလျောက်မောင်းနှင်နိုင်သော Poseidon တော်ပီဒိုကို အောင်မြင်စွာ စမ်းသပ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။
🔺စမ်းသပ်မှုတွင် ရေငုပ်သင်္ဘောမှ ပစ်လွှတ်ခြင်းနှင့် ၎င်း၏ နျူကလီးယားစွမ်းအင်ယူနစ်ကို အသက်သွင်း ခြင်း နှစ်မျိုးလုံး ပါဝင်ခဲ့သည်။
◾️လက်နက်၏ စွမ်းဆောင်ရည်များ
🔺Poseidon သည် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများကို ပျက်စီးစေနိုင်သော ကြီးမားသည့် ရေဒီယိုသတ္တိကြွ သမုဒ္ဒရာ လှိုင်းလုံးကြီးများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
🔺ခန့်မှန်းခြေ ပစ်ခတ်နိုင်သည့်အကွာအဝေး: ၁၀,၀၀၀ ကီလိုမီတာ (၆,၂၀၀ မိုင်)၊ အမြန်နှုန်း တစ်နာရီလျှင် ၁၈၅ ကီလိုမီတာ
🔺ကြားဖြတ်တားဆီးရန် မဖြစ်နိုင်ဟု ဆိုသည်။
🔺အရှည် မီတာ ၂၀၊ အချင်း ၁.၈ မီတာ နှင့် အလေးချိန် တန် ၁၀၀ ရှိသည်။
🔺အရည်-သတ္တုဖြင့် အအေးပေးထားသော ဓာတ်ပေါင်းဖိုဖြင့် စွမ်းအင်ပေးထားသည့် ၂-မီဂါတန် အလေးချိန်ရှိ ထိပ်ဖူးကို သယ်ဆောင်နိုင်ဖွယ်ရှိသည်။

◾️မဟာဗျူဟာမြောက် အခြေအနေ
နျူကလီးယား အင်အားပြသမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း
🔺ယင်းသည် မကြာသေးမီက Burevestnik နျူကလီးယား ခရုစ်ဒုံးကျည် (အောက်တိုဘာ ၂၁) နှင့် နျူကလီးယား ပစ်လွှတ်မှု လေ့ကျင့်ခန်းများ (အောက်တိုဘာ ၂၂) ပြုလုပ်ပြီးနောက် ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။
🔺ယူကရိန်းစစ်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဖိအားပေးမှုများရှိနေသော်လည်း ရုရှားသည် အဓိက စစ်အင်အားကြီးနိုင်ငံအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေကြောင်း ပူတင်က ပြသလိုပုံရသည်။
◾️ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှု
🔺Poseidon ကို ရုရှား၊ အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့အကြား နျူကလီးယားလက်နက်များ ခေတ်မီအောင် ပြုလုပ်နေသည့် လက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။
🔺နေတိုး (NATO) က ယင်းကို Kanyon ဟု အမည်ပေးထားသည်။
🔺ယင်း၏ စွမ်းအားသည် Sarmat (SS-X-29/Satan II) တိုက်ချင်းပစ် ဒုံးကျည်ထက် သာလွန်ကြောင်း ပူတင်က အခိုင်အမာ ပြောကြားသည်။
◾️နိုင်ငံရေးနှင့် သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ
▪️အမေရိကန်နှင့် နေတိုးကို တုံ့ပြန်ခြင်း
🔺ပူတင်က ယင်းကို အောက်ပါတို့ကို ကိုးကား၍ တုံ့ပြန်မှုပြောဆိုသည်။
🔺၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် ၁၉၇၂ ခုနှစ် ဒုံးကျည်ကာကွယ်ရေးစာချုပ် (Anti-Ballistic Missile Treaty) မှ အမေရိကန် နုတ်ထွက်ခဲ့ခြင်း။
🔺နေတိုး (NATO)က အရှေ့ဘက်သို့ ချဲ့ထွင်လာခြင်း။
◾️ထရမ့် (Trump) ၏ တုံ့ပြန်မှု
🔺အမေရိကန် သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်က ရုရှားကို "စက္ကူကျား" ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း မော်စကိုသည် နျူကလီးယား ပြိုင်ဘက်အဖြစ် ဆက်လက်ရှိနေသည်ကို ဝန်ခံခဲ့သည်။
🔺နျူကလီးယား စမ်းသပ်မှုအသစ်များ ပြုလုပ်မည့်အစား ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် ပူတင်ကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
Ref: Reuters သတင်းကိုအခြေခံသည်။
Page 1 of 249