အကျဉ်းချုပ်

    ▪️ဘက်လိုက်မှု စွပ်စွဲချက်များကြောင့် BBC ၏ ထိပ်တန်း အကြီးအကဲနှစ်ဦး တနင်္ဂနွေနေ့တွင် နုတ်  ထွက်

   ▪️BBC မှတ်တမ်းရုပ်သံက ထရမ့်၏ မိန့်ခွန်းနှင့် ပတ်သက်၍ ကြည့်ရှုသူများကို အထင်အမြင် လွဲမှားစေ ခဲ့

    ▪️ထရမ့်က တရားဥပဒေအရ အရေးယူမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်

    ▪️အစိုးရက ရန်ပုံငွေ ပုံစံကို ပြန်လည်သုံးသပ်နေချိန်တွင် အကျပ်အတည်း ပေါ်ပေါက်

    ▪️ဥက္ကဋ္ဌက BBC ကို ကာကွယ်ပြောဆို၊ ဘက်မလိုက်မှုသည် ယင်း၏ DNA တွင် ရှိသည်ဟု ဆို

လန်ဒန်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၀ (ရိုက်တာ) - သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ မိန့်ခွန်းကို တည်းဖြတ်မှုကြောင့် BBC ၏ ထိပ်တန်းအဆင့် နုတ်ထွက်မှုများက ဗြိတိန်အသံလွှင့်ဌာနကြီး လုပ်ငန်းဘယ်လိုလည်ပတ်မည်လဲ ဆိုသည့်ကိစ္စ နှင့် ယင်း၏ သတင်းပညာအပေါ် ပြည်သူလူထု၏ ယုံကြည်မှုကို ဆက်လက် ရရှိထားနိုင်ခြင်း ရှိ၊ မရှိ အပေါ် တင်းမာမှုများကျယ်ပြန့်စွာ ပွင့်ထွက်သွားစေခဲ့ရသည်။

ထရမ့်၊ အစ္စရေး-ဟားမတ်စ် စစ်ပွဲ နှင့် လိင်ပြောင်းလဲသူများ၏ ကိစ္စရပ်များအား သတင်းဖော်ပြမှုတွင် BBC သည် ပျက်ကွက်မှုများဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ကိုးကားဖော်ပြထားသည့် အကြံပေးဟောင်းတစ်ဦး၏ ဌာနတွင်း အစီရင်ခံစာတစ်ခု Daily Telegraph သို့ ပေါက်ကြားခဲ့ပြီးနောက် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် တင်မ် ဒေဗီ နှင့် သတင်းဌာန အကြီးအကဲ ဒေဘိုရာ တားနက်စ် တို့ တနင်္ဂနွေနေ့တွင် နုတ်ထွက်ခဲ့ကြရသည်။

သို့သော် အဆိုပါ နုတ်ထွက်မှုများက အရှုပ်တော်ပုံကို ထိန်းချုပ်နိုင်မည့်အစား၊ ယင်း၏ ရန်ပုံငွေကို ဆုံးဖြတ်ပေးသည့် ပဋိညာဉ်စာတမ်းကို ပြန်လည်သုံးသပ်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် အများပိုင် အသံလွှင့်  ဌာနကြီးသည် ခေါင်းဆောင်မရှိဘဲ ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း အကြီးမားဆုံး အကျပ်အတည်းထဲသို့ သက်ဆင်း     သွားစေခဲ့ရသည်။

ကြည့်ရှုသူများသည် သတင်းနှင့် ဖျော်ဖြေရေးအတွက် Netflix၊ YouTube နှင့် ဆိုရှယ်မီဒီယာများ  ကဲ့သို့သော အရာများဆီသို့ ပြောင်းလဲလာချိန်တွင် ရုပ်မြင်သံကြား ပိုင်ဆိုင်သည့် အိမ်ထောင်စုတိုင်းက ပေးဆောင်ရပြီး BBC ရန်ပုံငွေ၏ ကြီးမားသော အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုလည်းဖြစ်သည့် - လက်ရှိ လိုင်စင်  ကြေးမှာ ခေတ်မမီတော့ကြောင်း BBC ကို ထောက်ခံသူများကပင် ဝန်ခံကြသည်။

BBC သည် ပြည်သူ့ယုံကြည်မှုအပေါ် မှီခိုနေရ

“BBC မှာ ရှိတဲ့ အရေးကြီးဆုံး တန်ဖိုးကတော့ ယုံကြည်မှုပါပဲ၊ ပြီးတော့ သူ့ရဲ့ ဂုဏ်သတင်းက သူ့ရဲ့ သတင်းတင်ဆက်မှုဟာ ဘက်မလိုက်ဘူး၊ ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျတယ်၊ သတင်းရင်းမြစ် မှန်ကန်ပြီး စစ်ဆေးပြီး ဖြစ်တယ် ဆိုတဲ့ အချက်အပေါ်မှာ အခြေခံပါတယ်" ဟု ကွန်ဆာဗေးတစ် လွှတ်တော်အမတ်နှင့် မီဒီယာ  ဆိုင်ရာ အစိုးရ ဝန်ကြီးဟောင်း ဂျွန် ဝှစ်တင်းဒေးလ်က ရိုက်တာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

"ပြီးတော့ ကြည့်ရှုသူတွေနဲ့ နားထောင်သူတွေက အဲဒီအပေါ်မှာ ယုံကြည်မှု မရှိတော့ဘူးဆိုရင် အဲဒါက BBC အတွက် အလွန်ကြီးမားတဲ့ ထိခိုက်မှုပါပဲ"ဟုသူကပြောသည်။

Enders Analysis ကို တည်ထောင်သူ ကလဲ အန်းဒါးစ် က "ပဋိညာဉ်စာတမ်းကို ရှင်သန်ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ BBC အပေါ် ရှိရမယ့် ယုံကြည်မှုကို ပြန်လည်ရယူဖို့" ခေါင်းဆောင်သစ် တစ်ဦးကို အမြန်ဆုံး ခန့်အပ်သင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သော BBC သည် ကမ္ဘာ့အသက်အကြီးဆုံး မီဒီယာ အဖွဲ့ အစည်း များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး ယင်း၏ သတင်းပညာအတွက် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း၏ လေးစားမှုခံရသည်။ အဆိုပါ အဖွဲ့ သည် လက်ရှိတွင် ဘာသာစကား ၄၂ မျိုးဖြင့် ထုတ်လွှင့်လျက်ရှိသည်။

ရုပ်မြင်သံကြားနှင့် ရေဒီယို ထုတ်လွှင့်ခြင်းအပြင်၊ ရိုက်တာ၏ သတင်းသုံးစွဲသူတစ်ဦး ဖြစ်သော BBC သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံး အင်္ဂလိပ်ဘာသာ သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်ကို လည်ပတ်လျက်ရှိကြောင်း စက်မှု လုပ်ငန်းမဂ္ဂဇင်း Press Gazette အရ သိရသည်။

ပေါက်ကြားလာသောမှတ်စုတိုကBBCတွင်အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာဘက်လိုက်မှုရှိနေသည်ကိုညွှန်ပြ

ယမန်နှစ်အစောပိုင်းတွင် စံချိန်စံညွှန်း အကြံပေးဟောင်း မိုက်ကယ် ပရက်စကော့ ရေးသားခဲ့သော မှတ်စု တိုမှ ကောက်နှုတ်ချက်များကို The Telegraph က ပြီးခဲ့သည့်အပတ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ မှတ်စုတိုတွင် ဝန်ထမ်းများကြား အဖွဲ့အစည်းအတွင်း လက်ဝဲယိမ်း ဘက်လိုက်မှုများကို ဖော်ပြသည့် အယ်ဒီတာဆိုင်ရာ ပျက်ကွက်မှုများဟု သူကပြောသော စာရင်းတစ်ခုကို ပြုစုထားသည်။

အပြင်းထန်ဆုံးမှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ အမေရိကန် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီလေးတွင် ထုတ်လွှင့် ခဲ့သော Panorama မှတ်တမ်းရုပ်သံသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၆ ရက် Capitol Hill အဓိကရုဏ်းကို အားပေးအားမြှောက်ပြုနေပုံ ပေါ်စေရန် ထရမ့်၏ မိန့်ခွန်း နှစ်ပိုင်းကို ပေါင်းစပ် တည်းဖြတ်ခဲ့သည် ဟူ သော ဖော်ထုတ်ချက်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ကို လွတ်လပ်သော ထုတ်လုပ်ရေး ကုမ္ပဏီ  တစ်ခုက ထုတ်လုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ထရမ့်က BBC ကို တရားဥပဒေအရ အရေးယူမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်

တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပေးပို့သော စာတစ်စောင်အရ၊ သမ္မတ၏ ရှေ့နေများက နိုဝင်ဘာ ၁၄ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထား၍ ယင်း၏ မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းရမည် သို့မဟုတ် ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံ ထက်မနည်းသော နစ်နာကြေး အတွက် တရားစွဲဆိုမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ တနင်္လာ နေ့တွင် တည်းဖြတ်မှုမှာ "ဆုံးဖြတ်ချက် အမှားအယွင်း" ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည့် BBC က ယင်းအပေါ် မည်သို့ တုံ့ပြန်ရမည်ကို စဉ်းစားနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Sunday Times ၏ နိုင်ငံရေး သတင်းထောက်ဟောင်း ပရက်စကော့က ပျက်ကွက်မှုများ ပေါ်ပေါက်  လာသည့်အခါ BBC အကြီးအကဲများက အရေးယူမှု မရှိသည့်အပေါ် "စိတ်ပျက်မိသောကြောင့်" ယင်း၏ မှတ်စုတို memo ကို စုစည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယင်းမှတ်စုတို ထုတ်ပြန်ပြီးနောက်၊ ကော်ပိုရေးရှင်းသည် ပေါက်ကြားလာသော စာရွက်စာတမ်းများ  အပေါ် မှတ်ချက် မပေးလိုကြောင်းသာ ပြောကြားပြီး ရက်ပေါင်းများစွာ ဆွံ့အသွားခဲ့သည်။

ဘုတ်အဖွဲ့နှင့် ပဋိပက္ခ တစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး သတင်း အမှုဆောင်များက တောင်းပန်စာ ထုတ်ပြန်လိုသော် လည်း ဘုတ်အဖွဲ့က တားမြစ်ခဲ့သည်ဆိုသည့်အကြောင်းကို BBC ၏ မီဒီယာ သတင်းထောက် ကေတီ ရက်ဇယ်လ် နှင့် ယင်း၏ ထိပ်တန်း နိုင်ငံရေး တင်ဆက်သူများထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သော နစ်ခ် ရော်ဘင်ဆင် တို့ နှစ်ဦးစလုံးက ကြားသိခဲ့ရသည်ဟုဆိုသည်။

ယင်းတို့နှစ်ဦးက ကွန်ဆာဗေးတစ် ထရီဇာ မေ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ခဲ့စဉ် သူမ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူဖြစ်ခဲ့    သည့် BBC ဘုတ်အဖွဲ့ဝင် ရော်ဘီ ဂစ်ဘ် သည် BBC ၏ သတင်းထုတ်ပြန်မှုအပေါ် ဝေဖန်သူ   တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း လက်ညှိုးထိုးခဲ့သည်။ ဂစ်ဘ်က ယင်းအပေါ်မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုမှုကိုချက်ချင်း တုံ့ပြန်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

BBC ဥက္ကဋ္ဌ ဆမီရှာ က ဘုတ်အဖွဲ့သည် တောင်းပန်မှုကို မတားမြစ်ခဲ့သော်လည်း တုံ့ပြန်ရန် အချိန်ပေး   ဖို့အပ်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟု ပြန်လည်တုန့်ပြန်ခဲ့သည်။

ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်များသည် မတူညီသော အမြင်များ ရှိကြပြီး ပြင်းထန်သော ငြင်းခုံမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသော်   လည်း ဒေဗီ နှင့် တားနက်စ် တို့ နုတ်ထွက်မှုနှင့်အတူ အဖွဲ့အစည်းအတွင်း "အာဏာသိမ်းမှု" ဖြစ်ပွားခဲ့   သည်ဟု အချို့သော မီဒီယာ သုံးသပ်သူများ၏ ပြောကြားချက်မှာ "စိတ်ကူးယဉ်" သာ ဖြစ်ကြောင်းသူက ပြောကြားခဲ့သည်။

ရှာက ထရမ့်ရုပ်သံ တည်းဖြတ်မှုအတွက် တောင်းပန်ခဲ့သော်လည်း "BBC News ၏ DNA နှင့် ယဉ်ကျေးမှု" သည် ဘက်မလိုက်မှု ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဗြိတိန်လူမျိုးများသည် အခြားသတင်းဌာနများ     ထက် BBC News ကို ပိုမို ယုံကြည်ကြောင်း စစ်တမ်းများက ဖော်ပြသည်ဟု သူက ဆိုသည်။

BBC ကို ဆန့်ကျင်သည့် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ရှိခဲ့သည်ဟု ထောက်ခံသူများက ယုံကြည်

Guardian နှင့် Financial Times မှ သတင်းထောက်များ၊ နှင့် BBC ဝန်ထမ်းအချို့ အပါအဝင် အသံလွှင့် ဌာနကို ထောက်ခံသူများက ကော်ပိုရေးရှင်းကို တန်ဖိုးလျှော့ချရန် စနစ်တကျ စီစဉ်ထားသော လက်ယာ    ယိမ်းလှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ရှိခဲ့သည်ဟုယုံကြည်ခဲ့ကြကြောင်း အများပြည်သူသို့အသိပေး ထုတ်ပြန်ချက်များ အရ သိရသည်။

"ဒါဟာ အများပြည်သူဝန်ဆောင်မှု အသံလွှင့်လုပ်ငန်းနဲ့ BBC ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေး ပြိုင်ဘက်တွေက ဖန်တီးလိုက်တဲ့ အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပါတယ်" ဟု စီးပွားရေး ပညာရှင်နှင့် BBC ၏ အုပ်ချုပ်ရေး အဖွဲ့ဟောင်း၏ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်ခဲ့သူ ဒိုင်အန်း ကွိုင်းလ် က ရိုက်တာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

မှတ်စုတိုထဲရှိ ဝေဖန်မှုများက နေ့စဉ် ပေါက်ကြားမှုနေခြင်းကြောင့်  ဖိအားများကို မြင့်တက်စေခဲ့ပြီး၊ ကွန်ဆာဗေးတစ် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဘောရစ် ဂျွန်ဆင် ကဲ့သို့ ထင်ရှားသော ပုဂ္ဂိုလ်များကြောင့်လည်း အငြင်းပွားမှုကို ပိုမို လောင်မြိုက်စေခဲ့သည်ဟု ထောက်ခံသူများက ဆိုသည်။

လက်ရှိ Prospect မဂ္ဂဇင်းကို ဦးစီးနေသည့် Guardian ၏ အယ်ဒီတာဟောင်း အလန် ရက်စ်ဘရစ်ဂျာ က BBC ဘုတ်အဖွဲ့ဝင် အများအပြားသည် ဘဏ္ဍာရေး သို့မဟုတ် စီးပွားရေး နောက်ခံမှ လာကြသူများ သို့မဟုတ် သတင်းပညာအလုပ်ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ အလုပ်မလုပ်ခဲ့သူများ ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့   သည်။ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် အသစ်အပြင် ကော်ပိုရေးရှင်းသည် ပိုမိုခိုင်မာသော အုပ်ချုပ်မှု လိုအပ်    သည်ဟု သူက ဆိုသည်။

"ဘုတ်အဖွဲ့ကိုယ်တိုင်က အယ်ဒီတာဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်ကောင်းတွချမှတ်ဖို့ အနေအထား သိပ်မကောင်း ပါဘူး" ဟု သူက ရိုက်တာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

"ဝင်လာမယ့် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်တိုင်းက သူတို့နောက်မှာ ဘယ်သူရှိမလဲ၊ ကာကွယ်ပေးဖို့ လိုအပ်တဲ့  အခါမှာ သတင်းပညာကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့သူတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် ပြင်ဆင်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် တောင်းပန်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အခါ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချနိုင်တဲ့သူတွေ ရှိ၊ မရှိ သိချင်ကြမှာပါပဲ"ဟုသူကပြောသည်။

လိုင်စင်ကြေး ပုံစံ

အစိုးရက BBC ၏ လိုင်စင်ကြေး ပုံစံသည် ရေရှည် တည်တံ့မှု ရှိ၊ မရှိ နှင့် ပဋိညာဉ် သက်တမ်း    တိုးခြင်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် အခြား ရွေးချယ်စရာများကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားသင့်၊ မသင့် ပြန်လည် သုံးသပ်ရန် ပြင်ဆင်နေချိန်တွင် ဤအရှုပ်တော်ပုံ ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ လက်ရှိ ၁၀ နှစ် သက်တမ်းရှိ ပဋိညာဉ်သည် ၂၀၂၇ တွင် သက်တမ်း ကုန်ဆုံးမည် ဖြစ်သည်။

လေဘာပါတီ ဝန်ကြီးချုပ် ကဲ စတားမား ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက အစိုးရသည် BBC ကို ထောက်ခံ  ပြီး ယင်းက အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ဘက်လိုက်မှု ရှိသည်ကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။

BBC သည် ယင်း၏ ရန်ပုံငွေ ပုံစံနှင့် လစ်ဘရယ်ဆန်သော ရပ်တည်ချက်ဟု ယူဆရသည့်အပေါ် ကန့်ကွက်   သော ပြည်တွင်း သတင်းစာအများအပြားနှင့် ဆိုရှယ်မီဒီယာပေါ်မှ ဝေဖန်သူများ၏ ပြင်းထန်သော စိစစ်မှု ကို အချိန်ကြာမြင့်စွာ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။.

အဖွဲ့အစည်း၏ ဝင်ငွေသည် ၂၀၂၄/၂၅ တွင် လိုင်စင်ကြေးနှင့် စီးပွားရေးဝင်ငွေတို့ကြောင့် ၉% တိုးတက်ပြီး ပေါင် ၅.၉ ဘီလီယံ (ဒေါ်လာ ၇.၉ ဘီလီယံ) သို့ ရောက်ရှိခဲ့သော်လည်း လိုင်စင်ပယ်ဖျက်သူ အရေ အတွက်များမှာလည်း မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း တိုးပွားလာခဲ့သည်။

ယမန်နှစ် တစ်နှစ်တည်းတွင် လိုင်စင် ၃၀၀,၀၀၀ ဆုံးရှုံးမှုကြောင့် BBC သည် ဝင်ငွေ ပေါင် သန်း ၅၀ ခန့် လျောနည်းခဲ့သည်။

ဒေါ်လာ ၁ = ၀.၇၄၅၁ ပေါင်

မူရင်းအရင်းအမြစ်- ရိုက်တာသတင်းသုံးသပ်ချက်

၁၀ နိုဝင်ဘာ၊၂၀၂၅-

◾️BBC ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် တင်မ်ဒေဗီTim Davie နှင့် သတင်းဌာန အကြီးအကဲ ဒီဘိုရာတာနက်စ် Deborah Turness တို့သည် နိုင်ငံရေးဘက်လိုက်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်များ၊ အထူးသဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အမေရိကန် ကက်ပီတယ်လ (Capitol) အဓိကရုဏ်းကို ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အားပေးတိုက်တွန်းပုံ ပေါက်အောင် တည်းဖြတ်ထားသည့် Panorama မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်ကြောင့် နုတ်ထွက်ခဲ့ကြရသည်။

◾️ပေါက်ကြားခဲ့သော အတွင်းပိုင်း အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် အစ္စရေး-ဟားမတ်စ် စစ်ပွဲ၊ လိင်ပြောင်း   လဲသူများဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများနှင့် ထရမ့်၏ မိန့်ခွန်းတည်းဖြတ်မှု အပါအဝင် ကိစ္စရပ်များစွာအပေါ် BBC ၏ သတင်းတင်ဆက်ပုံများကို ဝေဖန်ထားသည်။ BBC Arabic ဌာနသည် အစ္စရေးဆန့်ကျင်ရေး ဘက်လိုက်မှုကို ပြသခဲ့ပြီး ဝန်ထမ်းအချို့က လိင်ပြောင်းလဲသူ တက်ကြွ  လှုပ်ရှားသူများကို ထိခိုက်သည်  ဟု သူတို့ယူဆသည့် သတင်းတင်ဆက်မှုများကို ဖုံးကွယ်ခဲ့ကြောင်း အဆိုပါ အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။

◾️ “အမှားအယွင်းများ ရှိခဲ့ကြောင်း" Davie က ဝန်ခံခဲ့သော်လည်း ယုံကြည်စိတ်ချရသော သတင်း  ပညာရပ်အတွက် BBC ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတင်းကိုမူ သူကခုခံ ကာကွယ်ပြောဆိုခဲ့သည်။ Turnessကမူ ဌာနတွင်း ဘက်လိုက်မှု ရှိသည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်များကို ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ သူတို့၏ နုတ်ထွက်မှုသည် BBC ဘုတ်အဖွဲ့ကို အံ့အားသင့်စေခဲ့သည်ဟု ဆိုကြပြီး၊ ၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် ယင်း၏ လုပ်ငန်းလိုင်စင် သက်တမ်းတိုးရန်အတွက် နိုင်ငံရေးဖိအားများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် ယခုကဲ့သို့ ဖြစ်  ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

တုံ့ပြန်မှုများ

◾️ ထရန့်က သူတို့နှစ်ဦးကို "အလွန်မရိုးသားသူများ" ဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ပြီး BBC ကို ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်သည်ဟု စွပ်စွဲလိုက်သည်။

◾️ ယူကေ (UK) ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးက မတည်ငြိမ်သော နှစ်များအတွင်း အသံလွှင့်ဌာနကို ဦးဆောင်   လမ်းပြခဲ့မှုအတွက် Davie ကို ချီးကျူးခဲ့သည်။

◾️ ဗြိတိန်၏ သဘောထားကွဲပြားသော မီဒီယာဝန်းကျင် အလယ်တွင် ဘက်မလိုက်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် BBC ၏ ဆက်လက်ရုန်းကန်နေရမှုကို ဤအငြင်းပွားဖွယ်ရာက မီးမောင်းထိုးပြနေကြောင်း လေ့လာသူ များက ပြောကြားသည်။

ကိုးကား-ရိုက်တာသတင်းများ

၂ နိုဝင်ဘာ၊၂၀၂၅-

◾️အဓိက ဖြစ်စဉ်

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံတွင် ဖြစ်လာနိုင်သည့် စစ်ရေး  လှုပ်ရှားမှု   များအတွက် စီစဉ်ရန် ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်ကို အမိန့်ပေးထားကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ဤလှုပ်ရှားမှု  သည် နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရက ခရစ်ယာန်များကို နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုများမှ ကာကွယ်ပေးရန် ပျက်ကွက်နေ   သည်ဟူသော ထရမ့်၏ စွပ်စွဲချက်များအပြီးတွင် ပေါ်ပေါက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

◾️ထရမ့်၏ ပြောဆိုချက်များ

   ▶️ နိုင်ဂျီးရီးယားသို့ ပေးအပ်နေသည့် အမေရိကန်၏ အကူအညီနှင့် ထောက်ပံ့မှုအားလုံးကို ရပ်တန့်ပစ်  မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။

   ▶️ ခရစ်ယာန်များကို ပစ်မှတ်ထားနေသည့် "အစ္စလာမ္မစ်အကြမ်းဖက်သမားများ" ကို ရှင်းလင်းရန် အမေရိကန်က "လက်နက်အပြည့်အစုံဖြင့်" ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နိုင်သည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။

 ▶️ "လျင်မြန်၊ ပြင်းထန်ပြီး အပြတ်သားဆုံး" ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိသော တိုက်ခိုက်မှုများအတွက် ပြင်ဆင်ရန် စစ်ရေးဝန်ကြီးဌာန (Department of War) (ယခင်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန)ကို ညွှန်ကြားခဲ့သည်။

  ▶️    နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံကို ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့် ချိုးဖောက်မှုများအတွက် "အထူးစောင့်ကြည့်ရမည့်   နိုင်ငံ" အဖြစ် ကြေညာခဲ့သည်။

  ▶️ နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် "ခရစ်ယာန်ဘာသာသည် ယင်း၏တည်ရှိမှုကို ခြိမ်းခြောက်ခံနေရသည့် အန္တရာယ်" နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟု ဆိုသည်။

◾️နိုင်ဂျီးရီးယား အစိုးရ၏ တုံ့ပြန်မှု

 သမ္မတ ဘိုလာ အာမက် တီနူဘူ (Bola Ahmed Tinubu) က ထရမ့်၏ စွပ်စွဲချက်များကို ပယ်ချခဲ့ပြီး အောက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့သည်-

     ▶️ နိုင်ဂျီးရီးယားသည် ဘာသာရေးအရ သည်းမခံတတ်သော နိုင်ငံမဟုတ်။

     ▶️ ဘာသာရေးလွတ်လပ်ခွင့်ကို ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ အကာအကွယ်ပေးထားသည်။

    ▶️  အစိုးရသည် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှု ပုံစံအားလုံးကို ဆန့်ကျင်သည်။

◾️နောက်ခံအခြေအနေနှင့် အချက်အလက်များ

  နိုင်ဂျီးရီးယား၏ လူဦးရေ: သန်း ၂၂၀ ခန့်ရှိပြီး ခရစ်ယာန်နှင့် မွတ်စလင်ဦးရေ ထက်ဝက်စီနီးပါး အုပ်စု  ခွဲခြားထားသည်။

နိုင်ဂျီးရီးယားရှိ အကြမ်းဖက်မှုများသည် အောက်ပါတို့မှ မြစ်ဖျားခံသည်။

        ▶️ ဘာသာရေး အစွန်းရောက်မှု (ဥပမာ - ဘိုကို ဟာရမ်)

        ▶️ လယ်သမား-ကျွဲနွားကျောင်းသူများအကြား ပဋိပက္ခများ၊ လူမျိုးရေးပဋိပက္ခများနှင့် ခွဲထွက်ရေး လှုပ်ရှားမှုများ။

       ▶️လေ့လာဆန်းစစ်သူများက တိုက်ခိုက်ခံရသူအများစုမှာ နိုင်ငံ၏ မြောက်ပိုင်းရှိ မွတ်စလင်များဖြစ် ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုသည်။

        ▶️ အမေရိကန်သည် နိုင်ဂျီးရီးယားကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် "အထူးစောင့်ကြည့်ရမည့်နိုင်ငံ" အဖြစ် ပထမဆုံး စာရင်းသွင်းခဲ့ပြီး၊ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးတိုးတက်စေရန် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ထိုသတ်မှတ်ချက်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။

◾️နိုင်ဂျီးရီးယား၏ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ချက်

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ကီမီဘီ အီဘီယန်ဖာ (Kimiebi Ebienfa) က နိုင်ဂျီးရီးယား   နိုင်ငံသည် ဘာသာတရား မခွဲခြားဘဲ နိုင်ငံသားအားလုံးကို ကာကွယ်ရန် တာဝန်ရှိကြောင်း၊ ကွဲပြားစုံလင်  မှုသည် နိုင်ငံ၏ အင်အားဖြစ်ကြောင်း အလေးထား၍ ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

သတင်းရင်းမြစ် - AP

၃၁ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၅-

၁။ ထရမ့်တက်ရောက်ခဲ့သည်များနှင့် မတက်လိုက်သည်များ။

◾️APEC ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသည် နေ့ရက်ပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်ပြီး အစည်းအဝေးအမျိုးမျိုး ပါဝင် သည့် အစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

◾️တက်ရောက်ခဲ့သည်များ သမ္မတထရန့်ပ်သည် APEC အစည်းအဝေးအတွက် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ ဂျီယွန်ဂျူ (Gyeongju) သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ သူသည် အောက်တိုဘာ ၂၉ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော APEC စီအီးအိုများ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး သို့ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ အလွန်အရေးပါ၍ အားလုံးက မျှော်လင့် နေကြသည့် တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် နှစ်နိုင်ငံအဆင့်  တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲ ကို ကျင်းပခဲ့သည်။

◾️မတက်ရောက်ခဲ့သည်များ သူသည် အောက်တိုဘာ ၃၁ ရက်နေ့တွင် စတင်သည့် အဓိကအခမ်းအနား  ဖြစ်သည့် APEC စီးပွားရေးခေါင်းဆောင်များ ထိပ်သီး အစည်းအဝေးအတွက် ဆက်လက်မနေခဲ့ပါ။ သူ သည် ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးနောက် အောက်တိုဘာ ၃၀ ရက်နေ့တွင် တောင်ကိုရီးယားမှ ထွက်ခွာခဲ့သည်။

◾️အဖွဲ့ဝင်စီးပွားရေးခေါင်းဆောင် ၂၁ ဦး တရားဝင်တွေ့ဆုံသည့် ဤအဓိက ခေါင်းဆောင်များ  ထိပ်သီး  အစည်းအဝေးသို့ "မတက်ရောက်ခြင်း" ကို လူအများက "အရေးမလုပ်ဘဲ လစ်လျူရှုခြင်း" သို့မဟုတ် "ကျော်လွှားပစ်ခြင်း" အဖြစ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သတင်းထုတ်ပြန်လျက်ရှိနေသည်။

၂။ အဓိက ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို အဘယ်ကြောင့် ထရမ့်ဘာကြောင့် မတက်သလဲ။

◾️အဆိုပါဆုံးဖြတ်ချက်သည် သူ၏နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဖြစ်သည့် "အမေရိကန်ပထမ" ချဉ်းကပ်မှုအပေါ် အခြေခံသည်ဟု သတင်းများက ဖော်ပြသည်။

        ▪️အဓိကရည်မှန်းချက်ပြီးမြောက်- သူ့ခရီးစဉ်၏ အဓိက ရည်ရွယ်ချက်မှာ တိုးမြင့်လာနေသည့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်နှင့် တိုက်ရိုက်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရန်ဖြစ်သည်။ အခွန်များ၊ မြေရှားဓာတ်သတ္တုများနှင့် ဖန်တန်နိုင်းလ် (fentanyl) ဆိုင်ရာ ကိစ္စများတွင် "ကုန်သွယ်ရေး အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး" ရရှိခဲ့သည့် "အောင်မြင်မှုကြီး" ဟု ထရမ့်က ဖော်ပြခဲ့သောအဆိုပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲအပြီးတွင် သူ၏ အဓိကရည်မှန်းချက်  ပြီမြောက်ခဲ့ပြီး ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်။

         ▪️နှစ်နိုင်ငံအဆင့် သဘောတူညီချက်များကို ဦးစားပေး- သမ္မတထရမ့်နှင့်ပတ်သက်၍ သူသည် ကြီးမားသော ဘက်ပေါင်းစုံပါဝင်သည့် ဖိုရမ်များထက် တိုက်ရိုက် တစ်ဦးချင်း ဆွေးနွေးမှုများ ကို ပို၍ နှစ်သက်သည့်သူအဖြစ် လူသိများသည်။ ဤကြီးမားသော ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများသည် တိုက်ရိုက်  သဘောတူညီချက်များထက် ထိရောက်မှု နည်းသည် ဟုသူ၏အစိုးရအဖွဲ့က  မကြာခဏ ရှုမြင်လေ့ရှိ  သည်။

၃။ ဘယ်လိုအဓိပ္ပာယ် (သက်ရောက်မှုများ)ရှိသလဲ။

သုံးသပ်သူများက ဤလုပ်ရပ်ကို ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသည်။

        ▪️ ခေါင်းဆောင်မှု ကွက်လပ်ကိုဖန်တီး- အဓိက ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို ကျော်လွှားခြင်းဖြင့် အမေရိကန်သည် အခြားနိုင်ငံများအတွက် "ကြီးမားသော အခွင့်အရေး" ကို ချန်ထားခဲ့သည်။ ထရမ့် မရှိချိန်တွင် သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်သည် ကျန်ရှိနေခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ဘက်ပေါင်းစုံပါဝင်ရေးကို ကာကွယ်သူ အဖြစ် နေရာယူသည့် မိန့်ခွန်းကို ရှီကပြောကြားခဲ့သည်။

        ▪️ "အမေရိကန် ပထမ" မူဝါဒကို ပိုမိုခိုင်မာစေ- ဤဆုံးဖြတ်ချက်သည် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် APEC ၏ ရည်ရွယ်ထားသည့် ဒီဇိုင်းပုံစံဖြစ်သည့် ကျယ်ပြန့်သော၊ တူညီဆန္ဒအခြေခံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုထက် အမေရိကန်က ယင်း၏ ကိုယ်ပိုင် အရောင်းအဝယ်ဆန်သော အကျိုးစီးပွားများကို ဦးစားပေးနေကြောင်း အချက်ပြနေသည်။

        ▪️အမေရိကန်၏ ဂုဏ်သတင်းကို ထိခိုက်စေနိုင်- ဤလုပ်ရပ်ကို အိမ်ရှင်နိုင်ငံ တောင်ကိုရီးယားနှင့် အခြား APEC ခေါင်းဆောင် ၁၉ ဦးအပေါ် "အရေးမလုပ်ဘဲ လစ်လျူရှုခြင်း" အဖြစ် များစွာသောသူတို့က ရှုမြင်ကြသည်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ ၄၀% နီးပါးနှင့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး၏ တစ်ဝက်ကျော်ကို ကိုယ်စား ပြုသော အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသတွင် ဤအပြုအမူသည် အမေရိကန်၏ ဂုဏ်သတင်းနှင့် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်သည် ဟု သုံးသပ်သူအတော်များများက ဆိုသည်။

Ref: Reuters နှင့်အခြားသတင်းများကို အခြေခံ၍ သုံးသပ်သည်။

၂၀၂၅ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၃၀ ရက်

◾️စမ်းသပ်မှုအောင်မြင်ခြင်း

🔺သမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်က နျူကလီးယားစွမ်းအင်သုံး၊ အလိုအလျောက်မောင်းနှင်နိုင်သော Poseidon တော်ပီဒိုကို အောင်မြင်စွာ စမ်းသပ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။

🔺စမ်းသပ်မှုတွင် ရေငုပ်သင်္ဘောမှ ပစ်လွှတ်ခြင်းနှင့် ၎င်း၏ နျူကလီးယားစွမ်းအင်ယူနစ်ကို အသက်သွင်း ခြင်း နှစ်မျိုးလုံး ပါဝင်ခဲ့သည်။

◾️လက်နက်၏ စွမ်းဆောင်ရည်များ

🔺Poseidon သည် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများကို ပျက်စီးစေနိုင်သော ကြီးမားသည့် ရေဒီယိုသတ္တိကြွ သမုဒ္ဒရာ  လှိုင်းလုံးကြီးများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

🔺ခန့်မှန်းခြေ ပစ်ခတ်နိုင်သည့်အကွာအဝေး: ၁၀,၀၀၀ ကီလိုမီတာ (၆,၂၀၀ မိုင်)၊ အမြန်နှုန်း တစ်နာရီလျှင် ၁၈၅ ကီလိုမီတာ

🔺ကြားဖြတ်တားဆီးရန် မဖြစ်နိုင်ဟု ဆိုသည်။

🔺အရှည် မီတာ ၂၀၊ အချင်း ၁.၈ မီတာ နှင့် အလေးချိန် တန် ၁၀၀ ရှိသည်။

🔺အရည်-သတ္တုဖြင့် အအေးပေးထားသော ဓာတ်ပေါင်းဖိုဖြင့် စွမ်းအင်ပေးထားသည့်  ၂-မီဂါတန် အလေးချိန်ရှိ ထိပ်ဖူးကို သယ်ဆောင်နိုင်ဖွယ်ရှိသည်။

◾️မဟာဗျူဟာမြောက် အခြေအနေ

နျူကလီးယား အင်အားပြသမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း

🔺ယင်းသည် မကြာသေးမီက Burevestnik နျူကလီးယား ခရုစ်ဒုံးကျည် (အောက်တိုဘာ ၂၁) နှင့် နျူကလီးယား ပစ်လွှတ်မှု လေ့ကျင့်ခန်းများ (အောက်တိုဘာ ၂၂) ပြုလုပ်ပြီးနောက် ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။

🔺ယူကရိန်းစစ်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ အနောက်နိုင်ငံများ၏ ဖိအားပေးမှုများရှိနေသော်လည်း ရုရှားသည် အဓိက စစ်အင်အားကြီးနိုင်ငံအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေကြောင်း ပူတင်က ပြသလိုပုံရသည်။

◾️ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှု

🔺Poseidon ကို ရုရှား၊ အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့အကြား နျူကလီးယားလက်နက်များ ခေတ်မီအောင် ပြုလုပ်နေသည့် လက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။

🔺နေတိုး (NATO) က ယင်းကို Kanyon ဟု အမည်ပေးထားသည်။

🔺ယင်း၏ စွမ်းအားသည် Sarmat (SS-X-29/Satan II) တိုက်ချင်းပစ် ဒုံးကျည်ထက် သာလွန်ကြောင်း ပူတင်က အခိုင်အမာ ပြောကြားသည်။

◾️နိုင်ငံရေးနှင့် သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများ

▪️အမေရိကန်နှင့် နေတိုးကို တုံ့ပြန်ခြင်း

🔺ပူတင်က ယင်းကို အောက်ပါတို့ကို ကိုးကား၍  တုံ့ပြန်မှုပြောဆိုသည်။

    🔺၂၀၀၁ ခုနှစ်တွင် ၁၉၇၂ ခုနှစ် ဒုံးကျည်ကာကွယ်ရေးစာချုပ် (Anti-Ballistic Missile Treaty) မှ အမေရိကန် နုတ်ထွက်ခဲ့ခြင်း။

    🔺နေတိုး (NATO)က အရှေ့ဘက်သို့ ချဲ့ထွင်လာခြင်း။

◾️ထရမ့် (Trump) ၏ တုံ့ပြန်မှု

🔺အမေရိကန် သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်က ရုရှားကို "စက္ကူကျား" ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သော်လည်း မော်စကိုသည် နျူကလီးယား ပြိုင်ဘက်အဖြစ် ဆက်လက်ရှိနေသည်ကို ဝန်ခံခဲ့သည်။

🔺နျူကလီးယား စမ်းသပ်မှုအသစ်များ ပြုလုပ်မည့်အစား ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် ပူတင်ကို တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

Ref: Reuters သတင်းကိုအခြေခံသည်။

ဘူဆန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ အောက်တိုဘာ ၃၀ (ဆင်ဟွာ) -- တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်က အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်နှင့်အတူ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးအတွက် ခိုင်မာသော အခြေခံ အုတ်မြစ်တစ်ခု တည်ဆောက်ရန်နှင့် နှစ်နိုင်ငံလုံး၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ကောင်းမွန်သော ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ရပ် ဖန်တီးရန် ဆက်လက်လုပ်ဆောင် သွားရန် အဆင်သင့်ရှိကြောင်း ကြာသပတေးနေ့က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်နှင့် တွေ့ဆုံမှုတွင် ရှီက ၎င်းတို့နှစ်ဦး၏ ပူးတွဲလမ်းညွှန်မှုအောက်တွင် တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး  သည် ယေဘုယျအားဖြင့် တည်ငြိမ်လျက်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

"တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်ဟာ မိတ်ဖက်တွေ၊ မိတ်ဆွေတွေဖြစ်သင့်ပါတယ်။ ဒါဟာ သမိုင်းက ကျွန်တော်တို့ကို သင်ကြားပေးခဲ့တာဖြစ်ပြီး လက်တွေ့မှာလည်း လိုအပ်နေတဲ့အရာ ဖြစ်ပါတယ်" ဟု ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။

မတူညီသော နိုင်ငံအခြေအနေများကြောင့် နှစ်ဖက်စလုံး အမြဲတမ်း သဘောထားချင်း တိုက် ဆိုင်ကြသည်တော့ မဟုတ်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း စီးပွားရေး အင်အားကြီး နှစ်နိုင်ငံကြား တစ်ခါ  တစ်ရံ ပွတ်တိုက်မှုများ ရှိနေခြင်း မှာလည်း ပုံမှန်ပင်ဖြစ်ကြောင်း ရှီကထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့  သည်၊

"အဆွေတော်နဲ့ ကျွန်တော်ဟာ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးကို တက်မကိုင်ထားသူတွေဖြစ် ပါတယ်" ဟု ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။ "လေပြင်းလှိုင်းတံပိုးတွေနဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေရင်ဆိုင်ရတဲ့   အခါမှာ၊ ကျွန်တော်တို့ဟာ လမ်းကြောင်းမှန်ပေါ်မှာ ဆက်ရှိနေရမယ်၊ ရှုပ်ထွေးတဲ့ မြင်ကွင်းကို ဖြတ်ကျော်မောင်းနှင်ရမယ်၊ ပြီးတော့ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးဆိုတဲ့ ဧရာမသင်္ဘောကြီး အသေအချာ ရှေ့ဆက်ခိုင်မာစွာရွက်လွှင့်နိုင်ရ  ပါမယ်”ဟုရှီကပြောသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင် ကောင်းမွန်သော အရှိန်အဟုန် ရှိနေကြောင်း ရှီက ပြောကြားခဲ့ပြီး၊ ယခုနှစ် ပထမ သုံးလပတ်အတွင်း တရုတ်၏ စီးပွားရေးသည် ၅.၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ အခြားနိုင်ငံများနှင့် ကုန်စည် တင်သွင်းမှု၊ တင်ပို့မှု ကုန်သွယ်ရေးမှာ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့ကြောင်းလည်း ထပ် လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ပြည်တွင်းနှင့် ပြည်ပ အခက်အခဲများ ရှိနေသည့်ကြားမှ ဤသည်မှာ လွယ်ကူသော အောင်မြင်မှု မဟုတ်ကြောင်း ရှီက မှတ်ချက်ပြုခဲ့ပြီး၊ တရုတ်စီးပွားရေးသည် ကြီးမား၊ ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး အလားအလာကောင်းသော ကျယ်ပြန့်  သည့် သမုဒ္ဒရာကြီးတစ်ခုနှင့် တူကြောင်းထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

"ကျွန်တော်တို့မှာ ဘယ်လိုအန္တရာယ်နဲ့ စိန်ခေါ်မှုမျိုးကိုမဆို ဖြတ်ကျော်မောင်းနှင်နိုင်မယ့် ယုံကြည်မှုနဲ့ စွမ်းဆောင်ရည် ရှိပါတယ်" ဟု ရှီက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အကြိမ် (၂၀) မြောက် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ၏ စတုတ္ထအကြိမ် မျက်နှာစုံညီ အစည်းအဝေးတွင် လာမည့် ငါးနှစ်အတွင်း စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အစီအစဉ်အတွက် အကြံပြုချက်များကို ဆွေးနွေး  ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း ရှီက ပြောကြား ခဲ့သည်။

"လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် ၇ ခုကျော်အတွင်းမှာ၊ ဒီပုံစံဒီဇိုင်းတစ်ခုတည်းကိုပဲ လက်တွေ့အကောင်  အထည်ပေါ်လာဖို့ မျိုးဆက်တစ်ဆက်ပြီးတစ်ဆက် ကျွန်တော်တို့ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဘယ်သူ့ကိုမှ စိန်ခေါ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် အစားထိုးဖို့ ကျွန်တော်တို့မှာ ရည်ရွယ်ချက်မရှိပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အဓိကအာရုံစိုက်မှုဟာ အမြဲတမ်း တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အရေးကိစ္စတွေကို ကောင်းမွန်စွာ စီမံခန့်ခွဲဖို့၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် တိုးတက်အောင်လုပ်ဖို့၊ ပြီးတော့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက နိုင်ငံအားလုံးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အခွင့်အလမ်းတွေကို မျှဝေဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်" ဟု သူက ထပ် လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ယင်းကို တရုတ်နိုင်ငံ၏ အောင်မြင်မှုအတွက် အရေးကြီးသော လျှို့ဝှက်ချက်တစ်ခုအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ တရုတ်နိုင်ငံသည် ကဏ္ဍပေါင်းစုံတွင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေမည်ဖြစ်ပြီး၊ တံခါးဖွင့်မှုကို ချဲ့ထွင်မည်ဖြစ်ကာ၊ သင့်လျော်သော စီးပွားရေး ထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်မှု ရရှိအောင် လုပ်ဆောင်ရင်း အရည် အသွေးမြင့်မားသော စီးပွားရေး တိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ပြင် လူသားအားလုံးအတွက် ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် ဘုံကြွယ်ဝမှုကို မြှင့်  တင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရှီကပြောကြားခဲ့သည်။ ဤအချက်   သည် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်ကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု နယ်ပယ်ကိုလည်း ချဲ့ထွင်ပေးလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ရှီက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

နှစ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့များသည် အရေးကြီးသော စီးပွားရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအပေါ် အတွင်းကျကျ အမြင်ချင်းဖလှယ်ခဲ့ကြပြီး၊ ပြဿနာအမျိုးမျိုးကို ဖြေရှင်းရန် သဘော တူညီ  ချက် ရရှိခဲ့ကြောင်း ရှီက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့အား နောက်ဆက်တွဲ ခြေလှမ်းများကို အမြန်ဆုံး ရေးဆွဲ အပြီးသတ်ရန်နှင့်၊ ခိုင်မာသော အကောင် အထည်ဖော်မှုများမှတစ်ဆင့် နှစ်နိုင်ငံအပြင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကိုပါ ယုံကြည်မှု တိုးစေရန်အတွက် ဘုံနားလည် မှုများကို ထိရောက်စွာ ဆုပ်ကိုင် အသေအချာအကောင်အထည်ဖော်စေရေးကိုလည်း သူက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

တရုတ်-အမေရိကန် စီးပွားရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေး ဆက်ဆံရေးသည် မကြာသေးမီက အနိမ့်အမြင့် အတက် အကျများ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပြီး၊ ဤအချက်က နှစ်ဖက်စလုံးအား ထိုးထွင်းသိမြင်မှု အချို့ကိုပေးခဲ့ကြောင်း ရှီက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

စီးပွားရေး ဆက်ဆံရေးသည် တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးအတွက် အခက်အခဲ သို့မဟုတ် ပွတ်တိုက်မှု အချက် ဖြစ်မည့်အစား၊ ကျောက်ဆူးနှင့် တွန်းအားအဖြစ် ဆက်လက် တည်ရှိနေသင့်သည်ဟု ရှီက ပြောကြား ခဲ့သည်။

နှစ်ဖက်စလုံးသည် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စဉ်းစားသင့်ပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၏ ရေရှည်အကျိုးကျေးဇူးကို အသိအမှတ်ပြုသင့်ကြောင်း၊ အပြန်အလှန် လက်တုံ့ပြန်ခြင်းတည်းဟူသော သံသရာလည်မှုထဲသို့ မကျ ရောက်စေရမည်ဖြစ်ကြောင်း သူက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့ပြင် အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့အား တန်းတူညီမျှမှု၊ အပြန် အလှန် လေးစားမှုနှင့် အပြန်အလှန် အကျိုးရှိမှု စိတ်ဓာတ်ဖြင့် ဆွေးနွေးမှုများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ရန်၊ ပြဿနာများ စာရင်းကို ဆက်တိုက်တိုစေပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု စာရင်းကို ရှည်စေရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ခြင်းထက် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခြင်းက ပိုကောင်းကြောင်း ရှီက ပြောကြားခဲ့ပြီး၊ တရုတ်နှင့် အမေရိကန်သည် အပြန်အလှန် နားလည်မှု မြှင့်တင်ရန်အတွက် လမ်းကြောင်းအမျိုးမျိုး၊ အဆင့်  အမျိုးမျိုးမှတစ်ဆင့် ဆက်သွယ်မှုကို ထိန်းသိမ်းထားသင့်ကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

တရားမဝင် ဝင်ရောက်မှုနှင့် ဆက်သွယ်ရေး လိမ်လည်မှုများ တိုက်ဖျက်ရေး၊ ငွေကြေးခဝါချမှု တိုက်ဖျက်ရေး၊ ဉာဏ်ရည်တု (AI) နှင့် ကူးစက်ရောဂါများ တုံ့ပြန်ရေးတို့တွင် နှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရန် အလား  အလာကောင်းများ ရှိကြောင်း သူက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

သက်ဆိုင်ရာ ဌာနများသည် ဆွေးနွေးမှုနှင့် အမြင်ချင်းဖလှယ်မှုများကို အားကောင်းစေပြီး အပြန်အလှန် အကျိုး ရှိသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ လုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့ပြင် နှစ်နိုင်ငံသည် ဒေသ ဆိုင်ရာနှင့် နိုင်ငံတကာ စင်မြင့်များတွင်လည်း အပြုသဘောဆောင်သော အပြန်အလှန် ဆက်ဆံမှုများတွင် ပါဝင်  သင့်ကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

"ယနေ့ကမ္ဘာကြီးဟာ ခက်ခဲတဲ့ ပြဿနာများစွာနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်ဟာ နိုင်ငံကြီးများအနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တာဝန်ကို ပူးတွဲ ထမ်းဆောင်နိုင်ပြီး၊ ကျွန်တော်တို့ နှစ်နိုင်ငံနဲ့ ကမ္ဘာ ကြီးတစ်ခုလုံးရဲ့ အကျိုးအတွက် ကြီးမားပြီး ခိုင်မာတဲ့ အရာတွေကို ပိုမိုပြီးမြောက်အောင် အတူတကွ လုပ်ဆောင်  နိုင်ပါတယ်" ဟု သူက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် APEC အစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပမည်ဖြစ်ပြီး၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် လာမည့်နှစ်တွင် G20 ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပမည်ဖြစ်ကြောင်း ရှီက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီးပွားရေး စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို တိုးတက် စေရန်အတွက် ထိပ်သီးအစည်းအဝေး နှစ်ခုစလုံး အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေရေးတွင် နှစ်ဖက်စလုံးက အပြန်အလှန် ပံ့ပိုးကူညီနိုင်ကြောင်း သူက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ရှီနှင့် တွေ့ဆုံရခြင်းသည် အလွန်ဂုဏ်ယူဖွယ်ဖြစ်ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုရင်း ထရမ့်က တရုတ်နိုင်ငံသည် ကြီးမြတ် သော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး သမ္မတရှီသည် လူအများလေးစားရသော ကြီးမြတ်သည့် ခေါင်းဆောင်  တစ်ဦးဖြစ်ကာ ရှီနှင့် နှစ်ပေါင်းများစွာ မိတ်ဆွေကောင်းများ ဖြစ်ခဲ့ပြီး အမြဲတမ်း အဆင်ပြေခဲ့ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့သည်။

အမေရိကန်နှင့် တရုတ်သည် အမြဲတမ်း အံ့သြဖွယ်ကောင်းသော ဆက်ဆံရေး ရှိခဲ့ပြီး၊ ယင်းသည် ပို၍ပင် ကောင်းမွန်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့ပြီး၊ တရုတ်နှင့် အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် ပိုမို ကောင်းမွန်သော အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်ကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အကြီးမားဆုံး မိတ်ဖက်ဖြစ်ပြီး၊ ပူးတွဲကြိုးပမ်းမှုများဖြင့် နှစ်နိုင်ငံ  သည် ကမ္ဘာကြီးအတွက် ကြီးမားသော အရာများစွာကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ အောင်မြင်မှု ရရှိနိုင်  ကြောင်း ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၆ APEC စီးပွားရေး ခေါင်းဆောင်များ အစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံကျင်းပမည်ဖြစ်ပြီး၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက လာမည့်နှစ်တွင် G20 ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို လက်ခံ ကျင်းပမည်ဖြစ်ကြောင်း ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့ပြီး၊ ဤအရေးကြီးသော ပွဲများတွင် နှစ်ဖက်စလုံး အောင်မြင်မှု အဖြာဖြာ ရရှိစေရန် ဆုမွန်ကောင်းတောင်းခဲ့သည်။

သမ္မတနှစ်ဦးသည် စီးပွားရေး၊ ကုန်သွယ်ရေး၊ စွမ်းအင်နှင့် အခြားကဏ္ဍများတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မြှင့်တင် ရန်နှင့် ပြည်သူအချင်းချင်း ဖလှယ်မှုများ ပိုမိုအားပေးရန် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

သူတို့သည် ပုံမှန် အပြန်အလှန် ဆက်ဆံမှုများ ထိန်းသိမ်းရန်ကိုလည်း သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။ ထရမ့်က လာမည့်နှစ်အစောပိုင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ လာရောက်ရန် မျှော်လင့်နေပြီး၊ သမ္မတရှီအား အမေရိကန်  ပြည်ထောင်စုသို့ လာရောက်ရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။■