English Section

When Engagement Becomes Incitement: The Algorithms Behind the Uprisings

By- Thu Htet Thar

Across South Asia—from Nepal to Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, and Indonesia—a new rhythm of political mobilization has emerged. Local grievances are rapidly transforming into mass movements, and scholars are now describing this speed as digital contagion. While these uprisings are rooted in deep-seated economic hardship and widening inequality, it is the fundamental design of algorithms that is turning isolated anger into regional conflagrations.

How Algorithms Ignite the Fire

The crucial question is how these digital networks act as accelerants, transforming sparks of anger into widespread infernos. The process relies on three interlocking dynamics that accelerate mobilization:

Complex Contagion: Traditional protest required slow organization, but algorithms facilitate complex contagion. Individuals often require multiple exposures from different contacts before they decide to act. In South Asia, successive WhatsApp forwards about trials or repeated posts ridiculing corruption chipped away at hesitation until the collective momentum became irresistible.

Algorithmic Amplification: This is where the core engine of unrest lies. Algorithms are designed by platforms to reward posts that generate engagement. Research indicates that anger-laden content is six times more likely to be shared than neutral material. Videos of police brutality or the lavish lifestyles of political elites spread quickly, while neutral reports struggle for visibility. This highly engaging, anger-driven content dominates feeds, and algorithms compress it into short windows, creating an urgent fear of missing out.

Network Bridges: Algorithms enable narratives to cross borders through bridge ties. Diaspora communities (such as Pakistani communities in Europe) or student unions and YouTube influencers act as connectors, ensuring that strategies and narratives leap from one national context to another, producing regional resonance.

Who Controls the Code and Why? (Profit vs. Power)

This regional crisis forces us to confront the question of control and motivation. The algorithms reshaping fragile democracies are designed by platforms headquartered in Silicon Valley and other global tech hubs.

The primary motivation behind their design is clear: these algorithms are built to maximize engagement, not to manage political fallout. This is fundamentally an economic incentive—the corporate drive to keep users on platforms for longer. However, the unintended consequence of this profit-driven design is profound political instability.

While governments have attempted to exercise control (e.g., Nepal severing access to six major platforms or Pakistan using internet shutdowns to suppress dissent), the core tools of mobilization remain coded into corporate algorithms that reward outrage.

Conclusion

It is essential to recognize that algorithms are merely the accelerant; the hidden fuel of these uprisings remains deep-seated economic vulnerability. Algorithms simply amplify this visible disparity and sense of relative deprivation, convincing people that their limited prospects are unfair compared to the privileges of the political elites.

The selfish and irresponsible choices of profit-driven tech firms have turned their platforms into instruments of social instability. By designing algorithms that prioritize engagement above all else, these companies have knowingly built outrage machines that profit from societal discord. The algorithms' reward system, which champions anger-laden and divisive content, is not an unforeseen consequence—it is the direct result of a business model that values user clicks and ad revenue over the well-being of entire nations.

In conclusion, until societies address the dual pressures of economic hardship and the reckless behavior of tech firms, the potential for the next viral uprising is only a click away. This demands new thinking on corporate responsibility and governance in the digital age, holding these companies accountable for the instability they help create.

-End-

Reference : When Algorithms Ignite Uprisings: The Science Behind South Asia’s Viral Movements by thesciencematters.org

Myanmar’s Energy Ministry to Upgrade Gas Pipelines for Increased Offshore Gas Output in 2027

NAYPYITAW, 5 October, 2025 — Myanmar's Ministry of Energy is planning to upgrade its gas pipeline infrastructure to handle the increased natural gas output from the Shwe offshore project, which is expected to ramp up in 2027.

Union Minister for Energy U Ko Ko Lwin made the announcement during a visit to the Myanmar Oil and Gas Enterprise's pipe-laying base in Titut, Bago Region, on October 4. The upgrade will specifically target the 14-inch Magway-Shwedaung pipeline, which will be expanded to a 20-inch pipeline to deliver gas to factories and industrial zones in the Yangon area.

The minister also directed officials to develop plans for upgrading and installing new pipelines to accommodate increased offshore production from 2027 to 2028. He openly acknowledged significant gas losses due to aging pipelines and a lack of effective metering systems.

According to the ministry, 85% of domestic natural gas is used for power generation. However, the minister noted that inefficiencies in power plant equipment also contribute to substantial energy loss. He stated that if these losses were eliminated, Myanmar could boost its electricity output by over 30%.

In addition to the Magway-Shwedaung upgrade, the ministry will also improve the 20-inch Kanpauk-Myainggalay-Yangon pipeline, which currently transports gas from the Zawtika offshore project. The ministry's statement also mentioned that work has begun to replace and upgrade pipelines in the Yangon Region and that a new metering system will be implemented to distribute gas to individual factories from control and distribution stations.

#ymg/knl

The Echo of "America First" in the Land of the Rising Sun: Sanae Takaichi and the Dawn of Japan First

By Thu Thet Thar

A political tide that once seemed uniquely American is now unmistakably washing ashore in Japan. In the policies and pronouncements of Sanae Takaichi, a leading and powerful voice in the ruling Liberal Democratic Party, we are witnessing the rise of a distinctly Japanese iteration of a familiar global phenomenon: the nationalist populism championed by Donald Trump. While the cultural contexts are worlds apart, the core tenets of her platform—a fiercely protectionist "Japan First" agenda, a hardline stance on immigration, and a nostalgic appeal to national pride—echo the "America First" doctrine that has reshaped American politics.

For decades, Japan built its postwar identity on quiet multilateralism and economic interdependence. That consensus is now being challenged from within. Takaichi's political ascent signals a pivot toward a more transactional and assertive foreign policy. Her skepticism of international agreements that don't offer a clear, immediate advantage to Japan and her calls to renegotiate past trade deals mirror the transactional diplomacy that defined the Trump administration. This approach, which prioritizes short-term national gain over long-standing alliances and global norms, suggests a Japan less willing to play its traditional role as a cornerstone of the liberal international order and more inclined to go it alone.

This "Japan First" mentality extends most starkly to the issue of immigration. In a nation grappling with a demographic crisis of a rapidly aging and shrinking population, Takaichi has chosen not to embrace immigration as a solution but to frame it as a threat. Her platform is built on calls for significantly tighter border controls and restrictions on foreigners. By casting immigrants as a risk to Japan’s social fabric and cultural homogeneity, she employs the same divisive rhetoric that fueled anti-immigrant sentiment across the United States and Europe. This position overlooks the economic necessity of foreign labor for Japan and instead plays on nationalist anxieties, a classic move from the populist playbook.

Furthermore, Takaichi’s brand of nationalism is deeply rooted in a particular vision of Japanese identity and history. A staunch conservative, her regular visits to the controversial Yasukuni Shrine and her alignment with revisionist views on Japan’s wartime past are not just personal convictions; they are political statements.

To be clear, Sanae Takaichi is not a carbon copy of Donald Trump. Her politics are a product of Japan's unique history and its own conservative traditions. Yet, to ignore the striking parallels would be to miss the larger global trend. The formula of economic protectionism, stringent immigration policies, and fervent nationalism has proven potent worldwide.

As the world navigates a landscape where "America First" is once again the stated policy of the White House, the emergence of a "Japan First" advocate like Takaichi is a sign of the times. It represents a profound shift, one that could see Japan turn inward, fundamentally altering its relationships with its allies and its position on the global stage. The sun is rising on a new, more assertive, and more nationalist Japan, and its silhouette looks remarkably familiar.

-end-

Asean

Most Popular - Local News

  • ၂၀၂၇ခုနှစ်တွင် တိုးတက်ထွက်ရှိမည့် ရွှေကမ်းလွန် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ ပို့လွှတ်ဖြန့်ဖြူးရန် စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနက ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းများ အဆင့်မြှင့်တင်မည်

    ၅ အောက်တိုဘာ၊၂၀၂၅ (နေပြည်တော်)-

    ▪️၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် ရွှေကမ်းလွန်စီမံကိန်း သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ တိုးတက်ထွက်ရှိမည်ဖြစ်ရာ ရန်ကုန်ဧရိယာဒေသရှိ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများကို ပို့လွှတ် ဖြန့်ဖြူးပေးနိုင်ရန် မကွေး-ရွှေတောင် ၁၄လက်မပိုက်လိုင်းအား ၂၀ လက်မ ပိုက်လိုင်း အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းလုပ်ငန်းများကို အချိန်ကိုက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်တယ်လို့ စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနမှသိရှိရပါတယ်။

    ▪️စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလွင်သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ မြန်မာ့‌ ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း၏ တီတွတ်ပိုက်လိုင်းအခြေစိုက်စခန်းအား အောက်တို ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် သွားရောက်ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခဲ့ရာတွင် ယင်းကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

    ▪️ထို့အပြင်၂၀၂၇-၂၀၂၈ ခုနှစ်တွင် ကမ်းလွန်စီမံကိန်းများမှ တိုးတက်ထွက်ရှိ လာမည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ များပို့လွှတ်ဖြန့်ဖြူးနိုင်ရန်အတွက် ပိုက်လိုင်းအဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် ပိုက်လိုင်း အသစ်သွယ်တန်း ခြင်းလုပ်ငန်းများကိုလည်း အစီအမံချမှတ်၍ အချိန်ကိုက် ဆောင်ရွက်   သွားကြ  ရန်လည်း ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက တာဝန်ရှိသူတွေကို မှာကြားခဲ့ပါတယ်။

    ▪️သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ များ ပို့လွှတ်ဖြန့်ဖြူးရာတွင် ပိုက်လိုင်းများ၏ ကြံ့ခိုင်မှုအားနည်း၍ လေလွင့် ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့အပြင် Metering System ဖြင့် စနစ်တကျ ဖြန့်ဖြူးနိုင်မှု အားနည်းသည့် အတွက်လည်း လေလွင့်ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေတယ်လို့ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပွင့်လင်းစွာ ထောက်ပြပြောဆိုပါတယ်။

    ▪️ပြည်တွင်းတွင် သုံးစွဲလျက်ရှိသည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ၏ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းကို လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှု ကဏ္ဍတွင်  အဓိကဖြန့်ဖြူးပေးလျက်ရှိနေပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှု ကဏ္ဍ အသုံးပြု လျက်ရှိသည့် စက်ကိရိယာများ၏ စွမ်းဆောင် ရည်နိမ့်ကျမှုကြောင့် လေ့လွင့်ဆုံးရှုံး မှုများစွာ ဖြစ် ပေါ်လျက်ရှိတယ်လို့လည်းသိရပါတယ်။

    ▪️သဘာဝဓာတ်ငွေ့များလေလွင့်ဆုံးရှုံးမှုမရှိပါက ယခုလျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှု၏ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ပိုမိုတိုးတက် ထုတ်လုပ်နိုင်မှာဖြစ်တယ်လို့ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောပါ  တယ်။

    ▪️မကွေး-ရွှေတောင် ပိုက်လိုင်း အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းအပြင် ဇောတိကကမ်းလွန်စီမံကိန်းမှ  ပြည်တွင်း  သို့ သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့  ပို့လွှတ်   ဖြန့်ဖြူးရာတွင် အသုံးပြုလျက်ရှိသည့် ကံပေါက်-မြိုင်ကလေးး-ရန်ကုန် ၂၀ လက်မ  ပိုက်လိုင်း အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်မယ်  လို့သိရပါတယ်။

    ▪️ထို့အပြင်ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ပိုက်လိုင်းများ အစားထိုးလဲလှယ်ခြင်း၊ ပိုက်လိုင်း အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းလုပ်ငန်းများ စတင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ ထိန်း/ဖြန့် စခန်း  များမှ စက်ရုံတစ်ခုချင်းစီသို့ Metering စနစ်အသုံးပြု၍ ဖြန့်ဖြူးခြင်း များဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ လည်း စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာဖော်ပြထားပါတယ်။

    #ymg/knl

  • မြန်မာ့ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းနှင့် ရုရှားနိုင်ငံပိုင် ရေနံကုမ္ပဏီတို့ ပန်းတောင်း ကုန်းတွင်းလုပ်ကွက်တွင် ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေများ တူးဖော်ထုတ်လုပ်ရေးဆောင်ရွက်နေ

    နေပြည်တော်၊ ၃ အောက်တိုဘာ၊၂၀၂၅

    မြန်မာ့ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းနှင့် ရုရှားနိုင်ငံပိုင် ရေနံကုမ္ပဏီတို့ ပူးပေါင်း၍  ပန်းတောင်းမြို့နယ်ရှိ ကုန်းတွင်းလုပ်ကွက်တွင် ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ တူးဖော်  ထုတ် လုပ်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သိရပါတယ်။

    အဆိုပါ ကုန်းတွင်းလုပ်ကွက်ရှိ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော အစမ်းတွင်းအမှတ်(၁)  နေရာသို့ စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဦးကိုကိုလွင်သည် အောက်တိုဘာ၂ ရက်နေ့က သွားရောက်စစ်ဆေးကြည့်ရှုခဲ့တယ်လို့ စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

    ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ရှာဖွေတူးဖော်ခြင်း လုပ်ငန်းများ အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်ကြရန်နှင့် ပြည်တွင်းပြည်ပ ကုမ္ပဏီများ နှင့် ပူးပေါင်း  ဆောင်ရွက်မှု တိုးမြှင့်နိုင်ရေး အစီအမံများချမှတ် ဆောင်ရွက်နေပါတယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတွေနှင့်တွေ့ဆုံရာမှာ    ပြောကြားပါတယ်။

    ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးနှင့်အဖွဲ့သည် မြန်မာ့ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းလက်အောက် ရှိ ပြည်ရေနံမြေအစည်းအဝေးခန်းမတွင်လည်း တာဝန်ရှိသူများနှင့်တွေ့ဆုံကာပြည်ရေနံမြေတွင် ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့အထွက်တိုးရေး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည့် အခြေအနေတွေကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့သိရပါတယ်။

    ရေနံမြေအထွေထွေမန်နေဂျာမှ ရေနံမြေဆိုင်ရာအချက်အလက်များ၊ ရှာဖွေရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးတွင်းများတူးဖော်၍ ရေနံနှင့်သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည့် အခြေအနေ များအားနှင့် အကျိုးတူပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသည့် HNA Myanmar Oil & Gas  Ltd. မှ လုပ်ငန်း  ဆောင်ရွက်နေသည့် အစီအမံများတွေကို ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပါတယ်။

    ပြည်ရေနံမြေသည် သက်တမ်းရင့်ရေနံမြေတစ်ခုဖြစ်သော်လည်း နိုင်ငံတော်မှလိုအပ် လျက်ရှိသော ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် အလားအလာ  ကောင်းများစွာရှိတယ်လို့ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။

    ယင်းအပြင် ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှစ်မျိုးလုံးအား တူးဖော်ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် ရေနံမြေတစ်ခု ဖြစ်ပြီးခေတ်မီနည်းပညာနှင့် စက်ကိရိယာများ အသုံးပြုထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် အစီအမံများ ချမှတ်၍ ဖြည့်ဆည်းပေးလျက်ရှိတယ်လို့လည်း ဝန်ကြီးက ဆက်လက်ပြောကြားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

    #ymg/knl

  • တောင်တရုတ်ပင်လယ်ပြင်ရှိ တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်းမိ သင်္ဘောတစ်စီးမှ မြန်မာသင်္ဘောသား ၁၀ ဦးကို တရုတ်နိုင်ငံက ကယ်တင်

    HAIKOU, အောက်တိုဘာ ၃ ရက် (ဆင်ဟွာ) -- တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရှိရှာ (Xisha) ကျွန်းစု အနီး တောင်တရုတ်ပင်လယ်ပြင်တွင် မုန်တိုင်းဒဏ်ကြောင့် အန္တရာယ်များနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရပြီး စက်ချို့  ယွင်းမှုဖြစ်ပွားခဲ့သော သင်္ဘောပေါ်မှ မြန်မာသင်္ဘောသား ၁၀ ဦးလုံးကို တရုတ်နိုင်ငံက အောင်မြင်စွာ ကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့သည်ဟု တရုတ်နိုင်ငံ စန်းရှား (Sansha) ပင်လယ်ပြင် ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေးစင်တာ ၏ ကြာသပတေးနေ့ သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

    စက်တင်ဘာ ၂၆ ရက်နေ့တွင်၊ တရုတ်နိုင်ငံ တောင်ဘက်စွန်းရှိ ဟိုင်နန် (Hainan) ပြည်နယ် စန်းရှားမြို့ရှိ ယုန်ရှင်း (Yongxing) ကျွန်း ၏ အရှေ့တောင်ဘက် ၂၀၃ ကီလိုမီတာခန့်အကွာတွင် မြန်မာသင်္ဘောသား ၁၀ ဦးကို တင်ဆောင်လာသည့် သင်္ဘောတစ်စီး ပဲ့ကိုင်ဂီယာ စက်ချို့ယွင်းမှု ဖြစ်ပွားပြီး ထိန်းချုပ်မရဘဲ မျောပါနေကြောင်း စင်တာသို့ သတင်းကိုရရှိခဲ့သည်။

    ယခုနှစ်၏  ၂၀ခုမြောက် မုန်တိုင်း ဖြစ်သော ဘူအာလွိုင် (Bualoi) တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်း သည် ၎င်းတို့ရှိရာသို့ လျင်မြန်စွာ ချဉ်းကပ်လာနေသဖြင့် သင်္ဘောသားများ ချက်ချင်း အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် စင်တာမှ ချက်ချင်း အရေးပေါ် တုံ့ပြန်မှုစနစ် (emergency response) ကို ဖွင့်လှစ်ကာ ကယ်ဆယ်ရေး  သင်္ဘောတစ်စီးကို စေလွှတ်ခဲ့သည်။

    စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့ နံနက်အစောပိုင်းတွင် ကယ်ဆယ်ရေးသင်္ဘောသည် ရှိရှာကျွန်းစုအနီးရှိ အခက်အခဲကြုံတွေ့နေရသော သင်္ဘောအနီးသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ သို့သော် မုန်တိုင်းချဉ်းကပ်လာမှု  ကြောင့် ဆွဲယူခြင်း (towing) သည် မဖြစ်နိုင်သေး၍ စင်တာမှ သင်္ဘောသားများကို ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး သင်္ဘောသား ၁၀ ဦးလုံးကို ထိုနေ့တွင်ပင် ကယ်ဆယ်ရေးသင်္ဘောသို့ ပြောင်းရွှေ့ပေးခဲ့သည်။

    မုန်တိုင်းကင်းစင်သွားပြီးနောက် စင်တာမှ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနှင့် လျှပ်စစ်စနစ်များ ရပ်သွားသောကြောင့် အဆက်အသွယ်ပြတ်တောက်နေသည့် ချို့ယွင်းသင်္ဘောကို ရဟတ်ယာဉ်များနှင့် ဂြိုလ်တုများဖြင့် ရှာဖွေခဲ့သည်။ ၃၆ နာရီကြာ ရှာဖွေမှုများအပြီး စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့ နေ့လယ်ပိုင်းတွင် မျောပါနေသည့် သင်္ဘောကို ယုန်ရှင်းကျွန်းအနီး ရေပြင်တွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။

    စက်တင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့တွင် သင်္ဘောသားများကို ၎င်းတို့၏သင်္ဘောသို့ ကယ်ဆယ်ရေး ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် ပြန်လည်ပို့ဆောင်ပေးခဲ့ပြီး တရုတ်ကယ်ဆယ်ရေးသင်္ဘောမှ ဆွဲယူခြင်းလုပ်ငန်းကို စတင်ခဲ့သည်။ အခက်အခဲကြုံတွေ့ခဲ့ရသော သင်္ဘောကို အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် သင်္ဘောပိုင်ရှင်၏ ဆွဲသင်္ဘောသို့ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပြီး ထိုနေ့ ကြာသပတေးနေ့ နေ့လယ် ၂ နာရီ ၃၀ မိနစ်ခန့်တွင် ၎င်း၏ ခရီးပန်းတိုင်ဖြစ်သော ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဒါနန်း (Da Nang) ဆိပ်ကမ်း သို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း စင်တာ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

    စန်းရှား ပင်လယ်ပြင် ဘေးကင်းရေး အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ ၏ ပြောကြားချက်အရ ဤကယ်   ဆယ်ရေးစစ်ဆင်ရေးသည် သင်္ဘောသားများ၏ အသက်များကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ခဲ့သလို ဖြစ်ပေါ်  လာနိုင်သည့် ပင်လယ်ပြင် ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှု ကိုလည်း တားဆီးနိုင်ခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ မကြာသေး  မီနှစ်များအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံသည် တောင်တရုတ်ပင်လယ်ပြင်၌ ၎င်း၏ ပင်လယ်ပြင်နှင့် လေကြောင်း အရေးပေါ် တုံ့ပြန်မှုစနစ် ကို စဉ်ဆက်မပြတ် မြှင့်တင်လျက်ရှိပြီး အမျိုးမျိုးသော နိုင်ငံများမှ သင်္ဘောများ   အတွက် စိတ်ချရသော အထောက်အပံ့များကို ပေးစွမ်းလျက်ရှိကြောင်းလည်းသိရသည်။

    Source:  Xinhua Myanmar

  • “ကာဇက်စတန်နှင့် မိတ်ဖက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အခွင့်အလမ်းအသစ်တွေ ကျွန်တော်တို့ စတင် နေပါပြီ” မြန်မာခေါင်းဆောင်နှင့် အင်တာဗျူး

    Q-ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် (Min Aung Hlaing) ခင်ဗျာ၊ မြန်မာနဲ့ ကာဇက်စတန်တို့ရဲ့ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အနာဂတ်ကို ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။ အလယ်အာရှ (Central Asia) မှာ ပိုမိုကျယ်ပြန့်တဲ့ အပြန်အလှန်ဆက်ဆံရေး အလားအလာတွေကိုရော ဘယ်လို အကဲဖြတ်ပါသလဲ။

    SG: မြန်မာနဲ့ ကာဇက်စတန်တို့ရဲ့ သံတမန်ဆက်ဆံရေးဟာ ၁၉၉၉ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၃ ရက်နေ့မှာ စတင်ခဲ့တာဖြစ်လို့ အခုဆို ၂၆ နှစ် ရှိပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံတွေဟာ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကို တဖြည်းဖြည်းချင်း တိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ကျွန်တော် ကာဇက်စတန်သမ္မတနဲ့ နှစ်ကြိမ်တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အလယ်အာရှနဲ့ ယူရေးရှား (Eurasia) ဟာ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးတိုက်ကြီးရဲ့ ဗဟိုမှာတည်ရှိနေတာကြောင့် ပထဝီနိုင်ငံရေး (geopolitics) မှာ မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးပါတဲ့ နယ်မြေ – 'Heart Land' အဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဒေသဟာ မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ခိုင်မာအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းက အလယ်အာရှမူဘောင်အတွင်းမှာပါ ပိုမိုတက်ကြွစွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ ကူညီလိမ့်မယ်လို့ ကျွန်တော် ယုံကြည်ပါတယ်။

    Q-အလယ်အာရှဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးနဲ့ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး (logistics) အတွက် ပိုမို အရေးပါတဲ့ ဗဟိုချက်မ ဖြစ်လာနေပါတယ်။ ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို မြန်မာနဲ့ ကာဇက်စတန်တို့ ပူးပေါင်းပြီး ဘယ်လို အထောက်အကူပြုနိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

    SG- အလယ်အာရှဟာ ဥရောပ၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်း၊ အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ အရှေ့အာရှကြား အရေးပါတဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အချက်အချာအဖြစ် အမြဲရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာပဲ ဂရိတ်ပိုးလမ်းမကြီး (Great Silk Road)ဖြတ်သန်းခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟာ အရေး ကြီးပါတယ်။ ကာဇက်စတန်က အလယ်အာရှမှာ အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နေပါတယ်။ မြန်မာ နိုင်ငံကလည်း တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယကြားမှာ ဗျူဟာမြောက်တဲ့ နေရာမှာ တည်ရှိပြီး အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ တောင်အာရှကို 'ကုန်းမြေတံတား' (land bridge) အဖြစ် ဆက်သွယ်ပေးထားပါတယ်။ ဒီလို အားသာချက်တွေကို အသုံးပြုပြီး ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံတွေဟာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်မယ်၊ ထုတ်ကုန်တွေ၊ သဘာဝသယံဇာတတွေနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေကို ဖလှယ်နိုင်မယ်၊ ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှုနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို အားကောင်းစေနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

    Q-မြန်မာရော ကာဇက်စတန်ပါ ဆွေးနွေးမှုနဲ့ ဘက်ပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (multilateral cooperation) ကိုဖွင့်ပေးထားတဲ့နိုင်ငံများအဖြစ် တက်တက်ကြွကြွ ရပ်တည်နေကြပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးနဲ့ တန်းတူညီမျှတဲ့ ကမ္ဘာ့အစီအစဉ် (equitable world order) ကို မြှင့်တင်ရာမှာ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံတွေက ဘယ်လို အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

    SG- ယနေ့ ကမ္ဘာကြီးဟာ  ဧကဝင်ရိုးစနစ်(unipolar system) ကနေ ဗဟုဝင်ရိုးစနစ် (multipolar one) ဆီကို ရွေ့လျားနေပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ဟာ မည်သည့် အင်အားကြီးနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံတည်းအပေါ် မှီခိုအားထားမှု လျှော့ချပြီး မိတ်ဆွေနိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ရပါမယ်။ ဒါမှသာ ပိုမိုမျှတတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချမှတ်နိုင်ပြီး ပြင်ပဖိအားတွေကို တွန်းလှန်နိုင်မှာပါ။ စီးပွားရေးမှာလည်း ကြီးမားတဲ့ အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး 'ကမ္ဘာ့အစီအစဉ်သစ်' (new world order) ပေါ်ပေါက်လာနေပါတယ်။ နိုင်ငံငယ်လေးတွေဟာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး မတူညီတဲ့ ဒေသတွေမှာ ကုန်သွယ်မှု တိုးချဲ့ရပါမယ်။ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေကိုလည်း ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်ပြီး သူတို့ရဲ့ ပဋိဉာဉ်တွေကို လိုက်နာကာ နိုင်ငံအားလုံးရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာ (sovereignty) ကို လေးစားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီနယ်ပယ်မှာ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံတွေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ပါတယ်။

    Q-ကာဇက်စတန်ကို ယူရေးရှားရဲ့ အဓိက သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနဲ့ စွမ်းအင်ဗဟို (transit and energy hub) အဖြစ် ရှုမြင်ကြပါတယ်။ ကာဇက်စတန်နှင့် ဒေသတစ်ခုလုံးနှင့် ဆက်ဆံရေးမှာ မြန်မာအတွက် အလားအလာအရှိဆုံး ကုန်သွယ်ရေး၊ စီးပွားရေးနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး နယ်ပယ်တွေက ဘာတွေလဲလို့ ထင်ပါသလဲ။

    SG- ကာဇက်စတန်ဟာ သဘာဝသယံဇာတ ကြွယ်ဝပြီး ရေနံ၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့တွေကို တင်ပို့ကာ သတ္တုတူးဖော်ရေး၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနဲ့ စိုက်ပျိုးရေး၊ အထူးသဖြင့် ဂျုံ စိုက်ပျိုးရေးကို ဖွံ့ဖြိုးအောင် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကတော့ စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး တွင်းထွက်သယံဇာတတွေလည်း ရှိပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ အိန္ဒိယ နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေပြီး အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ တောင်အာရှကိုပါ ဆက်သွယ်ပေးထားပါတယ်။

    ကျွန်တော်တို့မှာ မြေဩဇာကောင်းတဲ့ မြေ၊ ရေပေါများမှုနဲ့ စိုက်ပျိုးရေးအတွက် သင့်လျော်တဲ့ ရာသီဥတု ရှိပါတယ်။ မြန်မာဟာ ဆန်နဲ့ ပဲအမျိုးမျိုးရဲ့ အကြီးဆုံး တင်ပို့တဲ့နိုင်ငံတွေထဲက တစ်နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ အလားအလာအရှိဆုံး နယ်ပယ်တွေက စိုက်ပျိုးရေး၊ သတ္တုတူးဖော်ရေး၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနဲ့ စွမ်းအင်တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအတွက် နည်းပညာနဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု နယ်ပယ်တွေမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

    Q-စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးအပြင်၊ အပြန်အလှန်နားလည်မှုနဲ့ ယုံကြည်မှုကို ခိုင်မာစေဖို့အတွက် မြန်မာနဲ့ အလယ်အာရှနိုင်ငံများအကြား ယဉ်ကျေးမှု၊ ပညာရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဆက်သွယ်မှုတွေကို တိုးမြှင့်ဖို့ ဘယ်လောက်အရေးကြီးတယ်လို့ ယူဆပါသလဲ။

    SG-မြန်မာနဲ့ အလယ်အာရှနိုင်ငံများအကြား ပညာရေး၊ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဆက်ဆံရေး တိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းဟာ အလွန်အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဍတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ နှစ်နိုင်ငံမှာ ရာသီဥတု၊ တည်နေရာ၊ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ စီးပွားရေးတွေ မတူညီပါဘူး။ ဒီကွာခြားချက်တွေ ပေါင်းစပ်မှုက အားသာချက်တစ်ခုပါပဲ။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံတွေကြား ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို ထိန်းသိမ်းပြီး ခိုင်မာစေဖို့အတွက် အစိုးရအချင်းချင်း ဆက်ဆံရေးသာမကဘဲ ပြည်သူအချင်းချင်း ဆက်ဆံရေးကိုပါ တိုးချဲ့ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်၊ ဒါကြောင့် ဒီကဏ္ဍတွေကို ဖွံ့ဖြိုးအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။

    သတိရစေလိုတာက ကာဆင်မ်-ဂျိုမာ့တ် တိုကာယက်ဗ် (Kassym-Jomart Tokayev) ဟာ မြန်မာနိုင်ငံ ယာယီသမ္မတ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နဲ့ ယခင်က ဆွေးနွေးမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကို ကြိုဆိုရင်း ကာဆင်မ်-ဂျိုမာ့တ် တိုကာယက်ဗ်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးရဲ့ အာစတာနာ (Astana) အလုပ်ခရီးစဉ်ကို နှစ်နိုင်ငံအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ထူထောင်ဖို့ အခွင့်အလမ်းတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ကြောင်း အလေးပေး ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    Editor Note:

    https://www.inform.kz တွင်ပါရှိသော မြန်မာနိုင်ငံတော် ယာယီသမ္မတ၊ နိုင်ငံတော် လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးနှင့် အင်တာဗျူးဆောင်းပါးကို ရုရှားဘာသာမှ မြန်မာဘာသာတို့ တိုက်ရိုက်ဖလှယ်ပြန်ဆိုပါတယ်။

Most Popular - World News

  • ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းနယ်စပ်တက္ကသိုလ်တစ်ခုတွင် သေနတ်ကိုင်တစ်ဖွဲ့က ATM စက်ကို ဖောက်ခွဲပြီး လုံခြုံရေး အစောင့်များ၏ သေနတ်များကို လုယူ

    ▪️ပတ္တာနီ၊၇ အောက်တိုဘာ၊၂၀၂၅ — အင်္ဂါနေ့ နံနက်အစောပိုင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းနယ်စပ်ဒေသ၊ ပတ္တာနီပြည်နယ် ယာရန်ခရိုင်ရှိ ဖာတိုနီတက္ကသိုလ်တွင် သေနတ်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ATM စက်ကို ဖောက်ခွဲပြီး လုံခြုံရေး အစောင့်များ၏ သေနတ်များကို လုယူသွားခဲ့ကြသည်။

    ▪️ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးစစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာန (Isoc) ၏ ပြောကြားချက်အရ သေနတ်ကိုင်အဖွဲ့ဝင် ငါးဦး  အထိ ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

    ▪️နံနက် ၁၂ နာရီ ၅၃ မိနစ်ခန့်တွင် ထိုသူတို့သည် ခါအိုတွမ်ရပ်ကွက်တွင်ရှိ တက္ကသိုလ်၏ နောက်ဘက် တောင်ကုန်းတစ်ခုမှ လမ်းလျှောက်ဆင်းလာကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ကျောင်းဝင်းရှေ့လုံခြုံရေးဂိတ်ရှိ အစောင့်နှစ်ဦးကို ခြိမ်းခြောက် ကြိုးတုပ်ကာ ၎င်းတို့၏ သေနတ်များကို လုယူခဲ့ကြသည်။

    ▪️ထို့နောက် တိုက်ခိုက်သူများသည် တက္ကသိုလ်ဂိတ်ဘေးရှိ အစ္စလမ်မစ်ဘဏ်၏ ATM စက်ကို ‌ပေါက်ကွဲ စေတတ်သောပစ္စည်းအသုံးပြုပြီး ဖောက်ခွဲခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း စက်ကို ဖွင့်နိုင်ခြင်း   မရှိသည့်  အတွက် သေတ္တာအတွင်းရှိ ငွေသားများကို မယူဆောင်သွာနိုင်ခဲ့ကြကြောင်းသိရသည်။

    နောက်ဆုံးတွင် ၎င်းတို့သည် အရှုံးပေးကာ လုံခြုံရေးအစောင့်များထံမှ ခိုးယူလာသော သေနတ်များကိုသာ ယူဆောင်လျက် တောင်ကုန်းပေါ်သို့ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာသွားခဲ့ကြသည်။

    ▪️စစ်သွေးကြွများသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ထောက်ပံ့ရန်အတွက် ပြည်သူလူထု၏ အကျိုးစီးပွားကို ဂရုမစိုက်ဘဲ ငွေကြေးကို အသည်းအသန်ဖြစ်နေကြကြောင်း သူတို့၏ မအောင်မြင်သော တိုက်ခိုက်မှုက ပြသနေသည်ဟု Isoc က ပြောသည်။ အဆိုပါဂိုဏ်းကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီး လိုက်လံ  ရှာဖွေနေဆဲဖြစ်ကြောင်း Isoc ၏ တောင်ပိုင်းဌာနခွဲက ပြောကြားခဲ့သည်။

    ▪️ဤမအောင်မြင်သော ATM တိုက်ခိုက်မှုသည် ကပ်လျက် နာရာသီဝပ်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ရွှေခိုးမှုကြီးပြီးနောက် နှစ်ရက်အကြာတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ အဆိုပါဖြစ်ရပ်သည် သူပုန်လှုပ်ရှားမှုများ  ကို ထောက်ပံ့ရန်အတွက် ရည်ရွယ်သည်ဟု အာဏာပိုင်များက ယုံကြည်ကြသည်။ ဩဂုတ်လကATM လုယက်မှုများနှင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်က ဆုန်ခလာတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရွှေဆိုင်တိုက်ခိုက်မှုကြီးတို့တွင်လည်း  ၎င်းတို့ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။

    Source: Bangkok Post

  • When Engagement Becomes Incitement: The Algorithms Behind the Uprisings

    By- Thu Htet Thar

    Across South Asia—from Nepal to Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, and Indonesia—a new rhythm of political mobilization has emerged. Local grievances are rapidly transforming into mass movements, and scholars are now describing this speed as digital contagion. While these uprisings are rooted in deep-seated economic hardship and widening inequality, it is the fundamental design of algorithms that is turning isolated anger into regional conflagrations.

    How Algorithms Ignite the Fire

    The crucial question is how these digital networks act as accelerants, transforming sparks of anger into widespread infernos. The process relies on three interlocking dynamics that accelerate mobilization:

    Complex Contagion: Traditional protest required slow organization, but algorithms facilitate complex contagion. Individuals often require multiple exposures from different contacts before they decide to act. In South Asia, successive WhatsApp forwards about trials or repeated posts ridiculing corruption chipped away at hesitation until the collective momentum became irresistible.

    Algorithmic Amplification: This is where the core engine of unrest lies. Algorithms are designed by platforms to reward posts that generate engagement. Research indicates that anger-laden content is six times more likely to be shared than neutral material. Videos of police brutality or the lavish lifestyles of political elites spread quickly, while neutral reports struggle for visibility. This highly engaging, anger-driven content dominates feeds, and algorithms compress it into short windows, creating an urgent fear of missing out.

    Network Bridges: Algorithms enable narratives to cross borders through bridge ties. Diaspora communities (such as Pakistani communities in Europe) or student unions and YouTube influencers act as connectors, ensuring that strategies and narratives leap from one national context to another, producing regional resonance.

    Who Controls the Code and Why? (Profit vs. Power)

    This regional crisis forces us to confront the question of control and motivation. The algorithms reshaping fragile democracies are designed by platforms headquartered in Silicon Valley and other global tech hubs.

    The primary motivation behind their design is clear: these algorithms are built to maximize engagement, not to manage political fallout. This is fundamentally an economic incentive—the corporate drive to keep users on platforms for longer. However, the unintended consequence of this profit-driven design is profound political instability.

    While governments have attempted to exercise control (e.g., Nepal severing access to six major platforms or Pakistan using internet shutdowns to suppress dissent), the core tools of mobilization remain coded into corporate algorithms that reward outrage.

    Conclusion

    It is essential to recognize that algorithms are merely the accelerant; the hidden fuel of these uprisings remains deep-seated economic vulnerability. Algorithms simply amplify this visible disparity and sense of relative deprivation, convincing people that their limited prospects are unfair compared to the privileges of the political elites.

    The selfish and irresponsible choices of profit-driven tech firms have turned their platforms into instruments of social instability. By designing algorithms that prioritize engagement above all else, these companies have knowingly built outrage machines that profit from societal discord. The algorithms' reward system, which champions anger-laden and divisive content, is not an unforeseen consequence—it is the direct result of a business model that values user clicks and ad revenue over the well-being of entire nations.

    In conclusion, until societies address the dual pressures of economic hardship and the reckless behavior of tech firms, the potential for the next viral uprising is only a click away. This demands new thinking on corporate responsibility and governance in the digital age, holding these companies accountable for the instability they help create.

    -End-

    Reference : When Algorithms Ignite Uprisings: The Science Behind South Asia’s Viral Movements by thesciencematters.org

  • ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုမှ လှုံ့ဆော်မှုသို့ - လူထုလှုပ်ရှားမှုများ၏ နောက်ကွယ်က အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များ (ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးသုံးသပ်ချက်)

    -သုထက်သာ

    နီပေါမှ ပါကစ္စတန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ သီရိလင်္ကာနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအထိ တောင်အာရှတစ်လွှားတွင် နိုင်ငံရေးစည်းချက်အသစ်တစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံတွင်းမကျေနပ်ချက်များသည် ကြီးမား  သောလှုပ်ရှားမှုများအဖြစ် လျင်မြန်စွာ ပြောင်းလဲလာနေပြီး ပညာရှင်များက ဤလျင်မြန်မှုကို ဒစ်ဂျစ်  တယ်ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုအဖြစ် ဖော်ပြနေကြသည်။

    ဤလှုပ်ရှားမှုများသည် နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေသော စီးပွားရေးအခက်အခဲများနှင့် ကျယ်ပြန့်  လာနေသော မညီမျှမှုများတွင် အခြေခံနေသော်လည်း၊ အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များ၏ အခြေခံဒီဇိုင်းက တစ်ဦး ချင်းအမျက်ဒေါသများကို ဒေသဆိုင်ရာမီးပွားကြီးများအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

    အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များက မီးဘယ်လိုမွှေးနေသနည်း

    ဤဒစ်ဂျစ်တယ်ကွန်ရက်များက ဒေါသမီးပွားများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လောင်ကျွမ်းသော မီးတောက်   များအဖြစ်သို့ မည်သို့ပြောင်းလဲပေးသနည်းဆိုသည်မှာ အရေးပါသောမေးခွန်းဖြစ်သည်။ ဤဖြစ်စဉ်က လှုပ်ရှားမှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်ပေးသည့် တစ်ခုနှင့်တစ်ခုဆက်စပ်နေသော ယန္တရားသုံးခုပေါ်တွင် တည်မှီ ထားသည်။

    ၁။ ရှုပ်ထွေးသောကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု- သမားရိုးကျဆန္ဒပြမှုများသည် ဖြည်းဖြည်းချင်းစုစည်းရသည့် သဘာဝ ရှိသော်လည်း အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် ရှုပ်ထွေးသောကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကို လုပ်ဆောင်ပေးသည်။ တစ်ဦး  ချင်းစီသည် လှုပ်ရှားမည်ဟုဆုံးဖြတ်ခြင်းမပြုမီ အဆက်အသွယ်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထိတွေ့မှု  လိုအပ်သည်။ တောင်အာရှတွင် WhatsApp အက်ပလီးကေးရှင်းများသို့ ရုံးတင် စစ်ဆေးမှုများဆိုင်ရာ သတင်းများ ဆက်တိုက်ပို့ခြင်း သို့မဟုတ် အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို လှောင်ပြောင်ထားသော ပို့စ်များ ထပ်ခါ   တလဲလဲ တင်ခြင်းဖြင့် တွေဝေနေမှုများကို ဖဲ့ထုတ်ပစ်ကာလူထုလှုပ်ရှားမှုအရှိန်ကို ခုခံ၍မရနိုင်တော့သည်အထိ ဖြစ်စေတော့သည် ။

    ၂။ အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်ဖြင့်ပုံကြီးချဲ့မှု (Algorithmic Amplification)- ဤနေရာသည် မငြိမ်မသက်မှုများ၏ အဓိကအင်ဂျင်တည်ရှိရာဖြစ်သည်။ ပလက်ဖောင်းများရှိ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု (engagement) ဖြစ်ပေါ်  စေသော ပို့စ်များကို ဆုချရန်အတွက် အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များကို ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။ သုတေသနများအရ ဒေါသပါဝင်သော အကြောင်းအရာသည် ကြားနေအကြောင်းအရာထက် ခြောက်ဆပိုမို၍ ပြန်မျှဝေခြင်း (share)ခံရသည်ဟုဆိုသည်။ ရဲများ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးအထက်တန်းလွှာ  များ၏ ဇိမ်ခံနေထိုင်မှုပုံစံများ ဗီဒီယိုများသည် လျင်မြန်စွာပျံ့နှံ့သွားသော်လည်း ကြားနေသတင်းများသည် ယင်းတို့ကို အများမြင်တွေ့ရရန် အတော်ရုန်းကန်နေရသည်။ ဤအမြောက်အများထိတွေ့မှုရထားသည့် ဒေါသကိုဖြစ်စေသော အကြောင်းအရာများသည် feeds များတွင် လွှမ်းမိုးနေပြီး၊ အယ်လ်ဂို ရစ်သမ်   များသည် ယင်းတို့ကို ဝင်းဒိုအတိုကလေးအတွင်း ဖိသွင်း၍ "သတင်းလွတ်သွားမည်ကို စိုးရိမ်သောစိတ်" (fear of missing out) ဖြစ်အောင် ဖန်တီးပေးသည်။

    ၃။ ကွန်ရက်ပေါင်းကူးများ- အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် ပေါင်းကူးဆက်စပ်မှုများမှတစ်ဆင့် ရည်ရွယ်   ပုံဖော်ထားသော ဇာတ်ကြောင်းများကို နယ်နိမိတ်များကို ကျော်ဖြတ်နိုင်စေအောင်လုပ်ဆောင်သည်။  ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူအသိုင်းအဝိုင်းများ (ဥပမာ- ဥရောပရှိ ပါကစ္စတန်အသိုင်းအဝိုင်းများ) သို့မဟုတ် ကျောင်းသားသမဂ္ဂများနှင့် ယူကျု့တွင် သြဇာရှိသူများသည် ချိတ်ဆက်ပေးသူများအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကြ သည်။ နိုင်ငံတစ်ခု၏ဆက်စပ်အခြေအနေမှ အခြားနိုင်ငံသို့ ကူးပြောင်းရောက်ရှိကာ ဒေသတွင်း ပဲ့တင်   သံများ ဖြစ်ပေါ်လာစေအောင် မဟာဗျူဟာများနှင့် ဇာတ်ကြောင်းများကိုဖန်တီးသည်။

    ကုဒ်ကို မည်သူထိန်းချုပ်သနည်း၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း (အမြတ်အစွန်းနှင့် အာဏာ)

    ဤဒေသဆိုင်ရာအကျပ်အတည်းက ကျွန်ုပ်တို့အား ထိန်းချုပ်မှုနှင့် လှုံ့ဆော်မှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများကို ရင်ဆိုင်ရအောင်ဖန်တီးသည်။ ဆတ်ဆန်ထိမခံသည် ဒီမိုကရေစီများအဖြစ် ပုံဖော်ပေးနေသည့် အယ်လ်ဂို ရစ်သမ်များကို Silicon Valley နှင့် အခြားသော ကမ္ဘာ့နည်းပညာအချက်အချာဌာနများက ဒီဇိုင်းထုတ် ထားကြသည်။

    ၎င်းတို့၏ ဒီဇိုင်းနောက်ကွယ်မှ အဓိကလှုံ့ဆော်မှုမှာ ရှင်းလင်းလှသည်။ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများကို စီမံခန့်ခွဲရန်မဟုတ်ဘဲ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု engagement ကို အများဆုံးရရှိစေရန် ဤအယ်လ်ဂို  ရစ်သမ်  များကိုတည်ဆောက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ အခြေခံအားဖြင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုဖြစ်  ပြီး၊ သုံးစွဲသူများကို ပလက်ဖောင်းများပေါ်တွင် အချိန်ပိုကြာအောင် ဆက်လက်ထားရှိနိုင်ရန် ကော်ပို  ရေးရှင်းများ၏ မောင်းနှင်အားတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤအမြတ်အစွန်းမောင်းနှင်သော ဒီဇိုင်း၏ မရည်  ရွယ်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဆက်မှာ ကြီးမားသော နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုဖြစ်သည်။

    အစိုးရများက ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသော်လည်း (ဥပမာ- နီပေါက အဓိကပလက်ဖောင်းခြောက်ခုသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ဖြတ်တောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ပါကစ္စတန်က အင်တာနက်ကို ပိတ်ဆို့၍ ကန့်ကွက်  ဆန္ဒပြမှုများကို နှိမ်နင်းခြင်း)၊ လှုပ်ရှားမှုများ၏ ပင်မကိရိယာများသည် အမျက်ဒေါသကို ဆုချသည့် ကော်ပိုရိတ်အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များရှိ ကုဒ်များထဲတွင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

    နိဂုံး

    အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် အရှိန်မြှင့်တင်ပေးရုံသာဖြစ်ပြီး၊ ဤလူထုလှုပ်ရှားမှုများ၏ လျှို့ဝှက် လောင်စာ    ဆီမှာ နက်ရှိုင်းစွာအမြစ်တွယ်နေသော စီးပွားရေးအခက်အခဲများဖြစ်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုရန် အရေး    ကြီးသည်။

    အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် ဤသိသာထင်ရှားသော ကွာဟချက်တို့ကို  ခပ်လွယ်လွယ်ပင် ပုံကြီးချဲ့ပေးပြီး၊ လူတို့၏ အလားအလာများ အကန့်အသတ်ဖြစ်နေရခြင်းက နိုင်ငံရေးအထက်တန်းလွှာများ၏ အခွင့်အရေး   များနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက မတရားကြောင်း လူများကို ယုံကြည်သွားအောင်လုပ်ပေးလိုက်သည်။

    အမြတ်အစွန်းကိုသာ ဦးတည်သော နည်းပညာကုမ္ပဏီများ၏ ကိုယ်ကျိုးရှာပြီး တာဝန်မဲ့သော ရွေးချယ် မှုများက ၎င်းတို့၏ ပလက်ဖောင်းများကို လူမှုရေးမတည်ငြိမ်မှုများ၏ ကိရိယာများအဖြစ် ပြောင်းလဲ ပစ်စေခဲ့သည်။ အခြားသောအရာများထက် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု engagementကိုသာ ဦးစားပေးသည့် အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခြင်းဖြင့်၊ ဤကုမ္ပဏီများသည် လူမှုရေးစိတ်ဝမ်းကွဲပြားမှုများမှ အကျိုးအမြတ်ရရှိစေမည့် "ဒေါသဖြစ်စေသော စက်" များကို တမင်တကာ တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

    ဒေါသနှင့် ကွဲပြားမှုဖြစ်စေသော အကြောင်းအရာများကို အားပေးသည့် အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များ၏ ဆုပေး စနစ်သည် မရည်ရွယ်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဆက်တစ်ခုမဟုတ်ပါ။ ၎င်းသည် နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံလုံး၏ လူမှုဖူလုံရေးထက် အသုံးပြုသူများ၏ ကလစ်များ clicks နှင့် ကြော်ငြာဝင်ငွေကိုသာ တန်ဖိုးထားသော စီးပွားရေးပုံစံ၏ တိုက်ရိုက် အကျိုးဆက်ရလဒ်ဖြစ်သည်

    နိဂုံးချုပ်အားဖြင့်၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းများသည် စီးပွားရေးအခက်အခဲနှင့် နည်းပညာကုမ္ပဏီများ၏ ဂရုမစိုက်သော အပြုအမူဟူသော ဖိအားနှစ်ရပ်ကို မကိုင်တွယ်နိုင်သရွေ့၊ နောက်ထပ် viral ဖြစ်သော လူထုလှုပ်ရှားမှုတစ်ရပ် ဖြစ်လာနိုင်ခြေမှာ ကလစ်တစ်ချက်နှိပ်ရုံသာ လိုတော့သည်။ ဤသည်မှာ ၎င်းတို့ ဖန်တီးခဲ့သည့် မတည်ငြိမ်မှုများအတွက် ဤကုမ္ပဏီများကို တာဝန်ယူ တာဝန်ခံမှုရှိစေရန်ဖြစ်ပြီး ဒစ်ဂျစ်တယ်ခေတ်တွင် ကော်ပိုရိတ်တာဝန်ယူမှုနှင့် အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ တွေးခေါ်မှုအသစ်များကို မျက်မှောက်အခြေအနေများက တောင်းဆိုနေသည်။

    Reference : When Algorithms Ignite Uprisings: The Science Behind South Asia’s Viral Movements by thesciencematters.org

  • The Echo of "America First" in the Land of the Rising Sun: Sanae Takaichi and the Dawn of Japan First

    By Thu Thet Thar

    A political tide that once seemed uniquely American is now unmistakably washing ashore in Japan. In the policies and pronouncements of Sanae Takaichi, a leading and powerful voice in the ruling Liberal Democratic Party, we are witnessing the rise of a distinctly Japanese iteration of a familiar global phenomenon: the nationalist populism championed by Donald Trump. While the cultural contexts are worlds apart, the core tenets of her platform—a fiercely protectionist "Japan First" agenda, a hardline stance on immigration, and a nostalgic appeal to national pride—echo the "America First" doctrine that has reshaped American politics.

    For decades, Japan built its postwar identity on quiet multilateralism and economic interdependence. That consensus is now being challenged from within. Takaichi's political ascent signals a pivot toward a more transactional and assertive foreign policy. Her skepticism of international agreements that don't offer a clear, immediate advantage to Japan and her calls to renegotiate past trade deals mirror the transactional diplomacy that defined the Trump administration. This approach, which prioritizes short-term national gain over long-standing alliances and global norms, suggests a Japan less willing to play its traditional role as a cornerstone of the liberal international order and more inclined to go it alone.

    This "Japan First" mentality extends most starkly to the issue of immigration. In a nation grappling with a demographic crisis of a rapidly aging and shrinking population, Takaichi has chosen not to embrace immigration as a solution but to frame it as a threat. Her platform is built on calls for significantly tighter border controls and restrictions on foreigners. By casting immigrants as a risk to Japan’s social fabric and cultural homogeneity, she employs the same divisive rhetoric that fueled anti-immigrant sentiment across the United States and Europe. This position overlooks the economic necessity of foreign labor for Japan and instead plays on nationalist anxieties, a classic move from the populist playbook.

    Furthermore, Takaichi’s brand of nationalism is deeply rooted in a particular vision of Japanese identity and history. A staunch conservative, her regular visits to the controversial Yasukuni Shrine and her alignment with revisionist views on Japan’s wartime past are not just personal convictions; they are political statements.

    To be clear, Sanae Takaichi is not a carbon copy of Donald Trump. Her politics are a product of Japan's unique history and its own conservative traditions. Yet, to ignore the striking parallels would be to miss the larger global trend. The formula of economic protectionism, stringent immigration policies, and fervent nationalism has proven potent worldwide.

    As the world navigates a landscape where "America First" is once again the stated policy of the White House, the emergence of a "Japan First" advocate like Takaichi is a sign of the times. It represents a profound shift, one that could see Japan turn inward, fundamentally altering its relationships with its allies and its position on the global stage. The sun is rising on a new, more assertive, and more nationalist Japan, and its silhouette looks remarkably familiar.

    -end-

  • နေထွက်ရာမြေ က  'အမေရိကန် ပထမ' ပဲ့တင်သံ သို့မဟုတ် ဝန်ကြီးချုပ်လောင်း ဆာနာအဲတာကာအိချိ နှင့် “ဂျပန် ပထမ” ဝါဒ၏ အရုဏ်ဦး (သုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး)

    သုထက်သာ

    တစ်ချိန်က အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအတွက်သာ သီးသန့်ဟု ထင်ခဲ့ရသော နိုင်ငံရေး  လှိုင်းလုံး  ကြီးတစ်ခု   သည် ယခုအခါ ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ကမ်းခြေများသို့ မယွင်းမမှားစွာ  ရိုက်ခတ်လာနေပြီဖြစ်သည်။

    ဂျပန်၏ အာဏာရ လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (LDP) ၏ ထိပ်တန်းနှင့် သြဇာကြီးမားသော ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သူ ဆာနာအဲ တာကာအိချိ၏ မူဝါဒများနှင့် ကြေညာချက်များတွင်၊ ကမ္ဘာတစ်လွှား ရင်းနှီးပြီးသားဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်သည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့် ဦးဆောင်ခဲ့သော အမျိုးသားရေးလူကြိုက်များဝါဒ၏ ဂျပန်ပုံစံဗားရှင်းတစ်ခု ပေါ်ထွက်လာသည်ကို မျက်ဝါးထင်ထင် မြင်တွေ့နေရသည်။

    ယဉ်ကျေးမှု နောက်ခံများ  ကွာခြားသော်လည်း၊ သူမ၏ ရပ်တည်မှုတွင် အဓိက အချက်များ  ဖြစ်သော ပြင်းထန်သည့် အကာအကွယ်ပေးရေးဝါဒဆန်သည့် "ဂျပန် ပထမ" (Japan First) အစီအစဉ်၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးအပေါ် တင်းမာသော ရပ်တည်ချက်၊ နှင့် ရွှေထီးဆောင်းခဲ့သည့် အမျိုးသားရေး ဂုဏ်ယူမှုကို ပြန်လည်တမ်းတစေသော ဆွဲဆောင်မှုများ သည် အမေရိကန်နိုင်ငံရေးကို ပြန်လည် ပုံဖော်ခဲ့သည့် "အမေရိကန်ပထမ" (America First) အယူဝါဒကို ပဲ့တင်ထပ်နေသည်။

    ဆယ်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ဂျပန်နိုင်ငံသည် သိုသိပ်သော နိုင်ငံစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝါဒနှင့် စီးပွားရေး  ဆိုင်ရာ အပြန်အလှန်မှီခိုမှုတို့အပေါ်အခြေခံကာ ၎င်း၏ စစ်ပြီးခေတ် အမှတ်သရုပ်ကို တည်ဆောက်ခဲ့   သည်။ ထိုဘုံသဘောတူညီချက်သည် ယခုအခါ နိုင်ငံတွင်း စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီဖြစ်သည်။

    တာကာအိချိ၏ နိုင်ငံရေးအရှိန်အဝါ မြင့်တက်လာခြင်းသည် ပိုမို၍ အပေးအယူဆန်ပြီး မာကျောပြတ်သားသော နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဆီသို့ ဦးတည်နေကြောင်း ဖော်ပြနေသည်။ ဂျပန်အတွက် ရှင်းလင်း ပြတ်သားမှုမရှိဘဲ ချက်ချင်းလက်ငင်း အကျိုးကျေးဇူးလည်းမရှိသော နိုင်ငံတကာ သဘောတူညီချက်များကို သူမက  သံသယရှိနေသည်။ ယခင်က ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်များကို ပြန်လည်ညှိနှိုင်းရန် သူမ၏ တောင်းဆိုမှုများသည် ထရမ့်အစိုးရ၏ အပေးအယူဆန်လွန်းသော သံတမန် ရေးကို ထင်ဟပ်နေသည်။

    ရေရှည်တည်တံ့သော မဟာမိတ်ဖြစ်မှုများနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စံနှုန်းများထက် ရေတို အမျိုးသား  အကျိုး  စီးပွားကို ဦးစားပေးသည့် ဤချဉ်းကပ်မှုသည် ဂျပန်၏ အစဉ်အလာ အခန်းကဏ္ဍဖြစ်သည့် လစ်ဘရယ် နိုင်ငံတကာအစီအစဉ်၏ အုတ်မြစ်အဖြစ်မှ ဖယ်ခွာကာ ကိုယ့်ဘာသာ ရပ်တည်ရန် ပိုမို  တိမ်းညွတ်  မှုရှိနေသည်ကို ပြသနေသည်။

    ဤ “ဂျပန်ပထမ” သဘောထားသည် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးကိစ္စတွင် အထင်ရှားဆုံးဖြစ်သည်။ လျင်မြန်စွာ အိုမင်းလာပြီး လူဦးရေ လျော့နည်းလာသည့် လူဦးရေဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော ဂျပန်နိုင်ငံတွင် တာကာအိချိသည် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးကို ဖြေရှင်းမှုတစ်ခုအဖြစ် လက်ခံမှုမပြုဘဲ ခြိမ်းခြောက်မှုအဖြစ် ပုံဖော်ခဲ့သည်။ သူမ၏ မူဝါဒသည် နယ်စပ်ထိန်းချုပ်မှုနှင့် နိုင်ငံခြားသားများအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များကို သိသိသာသာ တင်းကျပ်ရန် တောင်းဆိုမှုများအပေါ် အခြေခံထားသည်။

    ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများကို ဂျပန်၏ လူမှုရေးတည်ဆောက်ပုံနှင့် ယဉ်ကျေးမှုသဟဇာတဖြစ်မှုအပေါ် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသူများအဖြစ် ပုံဖော်ခြင်းဖြင့် သူမသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ဥရောပတစ်ဝန်း  တွင်ရှိနေသည့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ဆန့်ကျင်ရေးစိတ်ဓာတ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသော ပဋိပက္ခဖန်တီးသည့် စကားလုံးများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဤရပ်တည်ချက်သည် ဂျပန်အတွက် နိုင်ငံခြားအလုပ်သမားများအား စီးပွားရေးအရလိုအပ်နေမှုကို လျစ်လျူရှုပြီး လူထု(လူပြိန်း)အကြိုက် နိုင်ငံရေးသမားများ၏ ထုံးစံအတိုင်း အမျိုးသားရေးစိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို အသုံးချခဲ့သည်။

    ထို့အပြင် တာကာအိချိ၏ အမျိုးသားရေးဝါဒသည် ဂျပန်၏ သရုပ်လက္ခဏာ၏ ထူးခြားသော အမြင်နှင့် သမိုင်းကြောင်းတွင် နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေသည်။ ပြတ်သားသော အစဉ်အလာဝါဒီတစ်ဦးအနေဖြင့် သူမသည် ဂျပန်၏ စစ်အတွင်းအတိတ်ကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်လိုသည့် အမြင်များနှင့်အငြင်းပွားဖွယ်ရာ ယာဆူကူနိ နတ်ကွန်းသို့ သူမက ပုံမှန်သွားရောက်ခြင်းတို့သည် သူမ၏ ကိုယ်ပိုင်ယုံကြည်ချက်များ သက်သက်မျှ မဟုတ်ပါ။ ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုချက်များဖြစ်နေသည်။

    ၎င်းတို့ သည် စစ်ပြီးခေတ် စစ်ဆန့်ကျင်ရေးဝါဒ၏ အကန့်အသတ်များမှ ကင်းလွတ်ပြီး ပိုမိုပြတ်သား၍ တောင်းပန်ခြင်းမရှိသော အမျိုးသားရေးပုံရိပ်ဖော်ညွှန်းမှုကို ပြန်လည်ရယူလိုသည့် ဆန္ဒကို ဖော်ပြနေ  သည်။ နိုင်ငံ၏ သမိုင်းကြောင်းကို မျက်နှာချေလိမ်းဖော်ပြသည့် ဤယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အမျိုးသား  ရေးဝါဒသည် အနောက်နိုင်ငံများရှိ ယဉ်ကျေးမှုစစ်ပွဲများကဲ့သို့ပင် ပျောက်ဆုံးသွားသော ကြီးမြတ်မှုနှင့် ရိုးရာဓလေ့များကို တမ်းတခြင်းဖြင့် လူအဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်လုံးကို လှုံ့ဆော်ရန် အထောက်အကူ ဖြစ်စေ  သည်။

    ရှင်းရှင်းပြောရလျှင် ဆနဲ တာကာအိချိသည် ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ကာဗွန်မိတ္တူမဟုတ်ပါ။ သူမ၏ နိုင်ငံရေးသည် ဂျပန်၏ ထူးခြားသော သမိုင်းနှင့် ရှေးရိုးစွဲကိုယ်ပိုင် ရိုးရာအစဉ်အလာများ၏ အသီးအပွင့် တစ်ခုဖြစ်နေသည်။ သို့သော်လည်း ထင်ရှားသော ဆင်တူမှုများကို လျစ်လျူရှုလိုက်ပါက ပိုမိုကြီးမားသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လမ်းကြောင်းကို လွဲချော်သွားစေလိမ့်မည်။ စီးပွားရေးကာကွယ်ရေးဝါဒ၊ တင်းကျပ်သော လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးမူဝါဒများနှင့် ပြင်းပြသော အမျိုးသားရေးဝါဒတို့ ပေါင်းစပ်ထားသော ဖော်မျူလာ သည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် အစွမ်းထက်ကြောင်း သက်သေပြနေသည်။

    “အမေရိကန် ပထမ” က သမ္မတအိမ်ဖြူတော်၏ ထုတ်ပြန်ထားသော မူဝါဒပြန်ဖြစ်လာသည့် အခြေ  အနေကို ကမ္ဘာကြီးရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် တာကာအိချိကဲ့သို့သော “ဂျပန် ပထမ” ထောက်ခံသူတစ်ဦး ပေါ်ပေါက်လာခြင်းသည် ခေတ်၏ လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဂျပန်ကို အတွင်းဘက်သို့ ဦးတည်စေနိုင်ပြီး ၎င်း၏ မဟာမိတ်များနှင့် ဆက်ဆံရေးနှင့် ကမ္ဘာ့စင်မြင့်ပေါ်တွင် ၎င်း၏ ရပ်တည်ချက်ကို အခြေခံကျကျ ပြောင်းလဲစေနိုင်သည့် ကြီးမားသော အပြောင်းအလဲကို ကိုယ်စားပြုနေသည်။ နေမင်းသည်ပိုမိုပြတ်သား၍ ပိုမို အမျိုးသားရေးဝါဒီဆန်သော အသစ်တစ်ရပ်တွင် ထွန်းလင်းလာပြီး ၎င်း၏ အရိပ်သည် အလွန်အမင်း ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်ပြီးသား ပုံရိပ်ဖြစ်နေပါသည်။

    (ယခု သုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါးကို AP, ရိုက်တာနှင့် နိုင်ငံတကာ သတင်းပေးပို့ချက်များအပေါ် အခြေခံ၍ ဆန်းစစ်သုံးသပ်ထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။)

  • ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး လေမှုတ်သွင်း ပျံသန်းသည့်လေအားလျှပ်စစ်ထုတ်တာဘိုင်ကို တရုတ်နိုင်ငံ အောင်မြင်စွာ စမ်းသပ်

    5 October 2025

    ▪️လေသင်္ဘောလို ပုံစံရှိတဲ့ S1500 ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ပျံသန်းနိုင်တဲ့ လေအားလျှပ်စစ်ထုတ်တာဘိုင်ဟာ မကြာသေးခင်က စမ်းသပ်ပျံသန်းမှုအတွင်း တစ်မဂ္ဂါဝပ် (1 megawatt) လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

    ▪️လေအားလျှပ်စစ်တာဘိုင်တွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲ စွမ်းအင်အပေါ် ကြီးမားစွာ အားထား ရတဲ့ အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်နှင့်ပြီးသားပါ။ ဒါပေမယ့် တရုတ်နိုင်ငံဟာ ကုန်ကျစရိတ်ကို လျှော့ချဖို့နဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို တိုးမြှင့်ဖို့ နည်းလမ်းတွေကို အမြဲတမ်း ရှာဖွေနေပါတယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ပဲ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အမြောက်အမြား ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး နေရာအနှံ့အပြားကို လျင်မြန်စွာ ရွှေ့ပြောင်း  တပ်ဆင်နိုင်ပြီး လေမှုတ်သွင်းပြီးဖောင်းရတဲ့ ဘက်စုံသုံး လေအားတာဘိုင်တစ်မျိုးကို တီထွင်  နိုင်ခဲ့ တာပါ။

    ▪️S1500 ပေါ်လောပေါ် လေအားလျှပ်စစ်စနစ်ဟာ ၁၃ ထပ်အဆောက်အအုံလောက် မြင့်ပြီး ဘက်စကက်ဘောကွင်း  လောက် ရှည်လျားပါတယ်။ ပျံသန်းနေတဲ့ ဧရာမ လေယာဉ်အင်ဂျင်ပုံစံနဲ့တူပြီး သမားရိုးကျရဟတ်   တိုင်တွေ (မီတာ ၂၀၀ ခန့်) ရဲ့ အမြင့်ထက် လေတိုက်နှုန်းပိုမြန်ပြီး ပိုတည်ငြိမ်တဲ့ မီတာ ၁,၅၀၀ အမြင့်အထိ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။

    s1500 floating wind turbine2

    ▪️ပေကျင်း လင်ရီ ယွင်ချွမ်း စွမ်းအင်နည်းပညာ ကုမ္ပဏီလီမိတက် (Beijing Linyi Yunchuan Energy Technology Co. Ltd.) က တီထွင်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ပျံသန်းနိုင်တဲ့ လေအားတာဘိုင်ဟာ ဟီလီယမ်ဓာတ်ငွေ့ဖြည့်ထားတဲ့ ပင်မအိတ်ကြီးတစ်ခုနဲ့ ကွင်းပုံသဏ္ဌာန်အတောင်ပံတစ်ခု ပါရှိပြီး အဲဒီကွင်းပုံသဏ္ဌာန်အတောင်ပံဟာ တည်ငြိမ်တဲ့ အမြင့်ပိုင်းလေတိုက်နှုန်းတွေကို အသုံးပြုပြီး ရဟတ်ကို လည်ပတ်စေတဲ့ ဧရာမပြွန်ကြီးတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။

    ▪️ကီလိုဝပ် ၁၀၀ ထုတ်လုပ်ပေးတဲ့ မီးစက် ၁၂ လုံးရဲ့အကူအညီနဲ့ ဖန်တီးမှုအားကောင်းတဲ့ လျှပ်စစ်  ထုတ်လုပ်ရေးစနစ်ဟာ ကေဘယ်ကြိုးတွေကနေတစ်ဆင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို မြေပြင်ကို တည်ငြိမ်စွာ ပေးပို့ပါတယ်။

    ▪️ပျံသန်းနေတဲ့ တာဘိုင်တွေရဲ့ အဓိကအားသာချက်တွေထဲက တစ်ခုကတော့ ကြီးမားတဲ့ သတ္တု တာဝါတိုင်တွေနဲ့ ရဟတ်တွေ တည်ဆောက်ဖို့ မလိုအပ်တာကြောင့် တစ်ကီလိုဝပ်နာရီ ကုန်ကျစရိတ်ကို ၃၀% လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။ လေမှုတ်သွင်းရတဲ့ ဒီဇိုင်းကြောင့် ခရီးဝေးကို ရွှေ့ပြောင်းရလွယ်ကူစေပါတယ်။

    ▪️ပေကျင်း လင်ရီ ယွင်ချွမ်း စွမ်းအင်နည်းပညာ ကုမ္ပဏီလီမိတက် ဟာ လာမယ့်နှစ်ကစပြီး S1500 လေအားတာဘိုင်တွေကို အများအပြားထုတ်လုပ်ဖို့ စီစဉ်ထားပေမဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းဆိုင်ရာ မူဘောင်တွေနဲ့ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး စံနှုန်းတွေ၊ ပြင်းထန်တဲ့ ရာသီဥတုအခြေအနေတွေမှာ တပ်ဆင်မှုရဲ့ တည်ငြိမ်မှုကို သရုပ်ပြနိုင်ဖို့နဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေရဲ့ ခံနိုင်ရည်ရှိမှု စတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ကျော်လွှားရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

    ▪️ “လေထုထဲမှာရှိတဲ့ လေစွမ်းအင်ကို တန်ဖိုးတင့်သင့်ပြီးသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ လိုက်လျောညီထွေရှိတဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားရဲ့ အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်လာစေဖို့ ကျွန်တော်တို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” လို့ ပေကျင်း လင်ရီ ယွင်ချွမ်း စွမ်းအင်နည်းပညာ ကုမ္ပဏီလီမိတက်ရဲ့ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Dun Tianrui က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    Source SCMP

Politics

ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းနယ်စပ်တက္ကသိုလ်တစ်ခုတွင် သေနတ်ကိုင်တစ်ဖွဲ့က ATM စက်ကို ဖောက်ခွဲပြီး လုံခြုံရေး အစောင့်များ၏ သေနတ်များကို လုယူ

▪️ပတ္တာနီ၊၇ အောက်တိုဘာ၊၂၀၂၅ — အင်္ဂါနေ့ နံနက်အစောပိုင်းတွင် ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းနယ်စပ်ဒေသ၊ ပတ္တာနီပြည်နယ် ယာရန်ခရိုင်ရှိ ဖာတိုနီတက္ကသိုလ်တွင် သေနတ်ကိုင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က ATM စက်ကို ဖောက်ခွဲပြီး လုံခြုံရေး အစောင့်များ၏ သေနတ်များကို လုယူသွားခဲ့ကြသည်။

▪️ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးစစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာန (Isoc) ၏ ပြောကြားချက်အရ သေနတ်ကိုင်အဖွဲ့ဝင် ငါးဦး  အထိ ပါဝင်ပတ်သက်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

▪️နံနက် ၁၂ နာရီ ၅၃ မိနစ်ခန့်တွင် ထိုသူတို့သည် ခါအိုတွမ်ရပ်ကွက်တွင်ရှိ တက္ကသိုလ်၏ နောက်ဘက် တောင်ကုန်းတစ်ခုမှ လမ်းလျှောက်ဆင်းလာကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ကျောင်းဝင်းရှေ့လုံခြုံရေးဂိတ်ရှိ အစောင့်နှစ်ဦးကို ခြိမ်းခြောက် ကြိုးတုပ်ကာ ၎င်းတို့၏ သေနတ်များကို လုယူခဲ့ကြသည်။

▪️ထို့နောက် တိုက်ခိုက်သူများသည် တက္ကသိုလ်ဂိတ်ဘေးရှိ အစ္စလမ်မစ်ဘဏ်၏ ATM စက်ကို ‌ပေါက်ကွဲ စေတတ်သောပစ္စည်းအသုံးပြုပြီး ဖောက်ခွဲခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း စက်ကို ဖွင့်နိုင်ခြင်း   မရှိသည့်  အတွက် သေတ္တာအတွင်းရှိ ငွေသားများကို မယူဆောင်သွာနိုင်ခဲ့ကြကြောင်းသိရသည်။

နောက်ဆုံးတွင် ၎င်းတို့သည် အရှုံးပေးကာ လုံခြုံရေးအစောင့်များထံမှ ခိုးယူလာသော သေနတ်များကိုသာ ယူဆောင်လျက် တောင်ကုန်းပေါ်သို့ ပြန်လည်ဆုတ်ခွာသွားခဲ့ကြသည်။

▪️စစ်သွေးကြွများသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ထောက်ပံ့ရန်အတွက် ပြည်သူလူထု၏ အကျိုးစီးပွားကို ဂရုမစိုက်ဘဲ ငွေကြေးကို အသည်းအသန်ဖြစ်နေကြကြောင်း သူတို့၏ မအောင်မြင်သော တိုက်ခိုက်မှုက ပြသနေသည်ဟု Isoc က ပြောသည်။ အဆိုပါဂိုဏ်းကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီး လိုက်လံ  ရှာဖွေနေဆဲဖြစ်ကြောင်း Isoc ၏ တောင်ပိုင်းဌာနခွဲက ပြောကြားခဲ့သည်။

▪️ဤမအောင်မြင်သော ATM တိုက်ခိုက်မှုသည် ကပ်လျက် နာရာသီဝပ်ပြည်နယ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ရွှေခိုးမှုကြီးပြီးနောက် နှစ်ရက်အကြာတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ အဆိုပါဖြစ်ရပ်သည် သူပုန်လှုပ်ရှားမှုများ  ကို ထောက်ပံ့ရန်အတွက် ရည်ရွယ်သည်ဟု အာဏာပိုင်များက ယုံကြည်ကြသည်။ ဩဂုတ်လကATM လုယက်မှုများနှင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်က ဆုန်ခလာတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရွှေဆိုင်တိုက်ခိုက်မှုကြီးတို့တွင်လည်း  ၎င်းတို့ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။

Source: Bangkok Post

When Engagement Becomes Incitement: The Algorithms Behind the Uprisings

By- Thu Htet Thar

Across South Asia—from Nepal to Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, and Indonesia—a new rhythm of political mobilization has emerged. Local grievances are rapidly transforming into mass movements, and scholars are now describing this speed as digital contagion. While these uprisings are rooted in deep-seated economic hardship and widening inequality, it is the fundamental design of algorithms that is turning isolated anger into regional conflagrations.

How Algorithms Ignite the Fire

The crucial question is how these digital networks act as accelerants, transforming sparks of anger into widespread infernos. The process relies on three interlocking dynamics that accelerate mobilization:

Complex Contagion: Traditional protest required slow organization, but algorithms facilitate complex contagion. Individuals often require multiple exposures from different contacts before they decide to act. In South Asia, successive WhatsApp forwards about trials or repeated posts ridiculing corruption chipped away at hesitation until the collective momentum became irresistible.

Algorithmic Amplification: This is where the core engine of unrest lies. Algorithms are designed by platforms to reward posts that generate engagement. Research indicates that anger-laden content is six times more likely to be shared than neutral material. Videos of police brutality or the lavish lifestyles of political elites spread quickly, while neutral reports struggle for visibility. This highly engaging, anger-driven content dominates feeds, and algorithms compress it into short windows, creating an urgent fear of missing out.

Network Bridges: Algorithms enable narratives to cross borders through bridge ties. Diaspora communities (such as Pakistani communities in Europe) or student unions and YouTube influencers act as connectors, ensuring that strategies and narratives leap from one national context to another, producing regional resonance.

Who Controls the Code and Why? (Profit vs. Power)

This regional crisis forces us to confront the question of control and motivation. The algorithms reshaping fragile democracies are designed by platforms headquartered in Silicon Valley and other global tech hubs.

The primary motivation behind their design is clear: these algorithms are built to maximize engagement, not to manage political fallout. This is fundamentally an economic incentive—the corporate drive to keep users on platforms for longer. However, the unintended consequence of this profit-driven design is profound political instability.

While governments have attempted to exercise control (e.g., Nepal severing access to six major platforms or Pakistan using internet shutdowns to suppress dissent), the core tools of mobilization remain coded into corporate algorithms that reward outrage.

Conclusion

It is essential to recognize that algorithms are merely the accelerant; the hidden fuel of these uprisings remains deep-seated economic vulnerability. Algorithms simply amplify this visible disparity and sense of relative deprivation, convincing people that their limited prospects are unfair compared to the privileges of the political elites.

The selfish and irresponsible choices of profit-driven tech firms have turned their platforms into instruments of social instability. By designing algorithms that prioritize engagement above all else, these companies have knowingly built outrage machines that profit from societal discord. The algorithms' reward system, which champions anger-laden and divisive content, is not an unforeseen consequence—it is the direct result of a business model that values user clicks and ad revenue over the well-being of entire nations.

In conclusion, until societies address the dual pressures of economic hardship and the reckless behavior of tech firms, the potential for the next viral uprising is only a click away. This demands new thinking on corporate responsibility and governance in the digital age, holding these companies accountable for the instability they help create.

-End-

Reference : When Algorithms Ignite Uprisings: The Science Behind South Asia’s Viral Movements by thesciencematters.org

ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုမှ လှုံ့ဆော်မှုသို့ - လူထုလှုပ်ရှားမှုများ၏ နောက်ကွယ်က အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များ (ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးသုံးသပ်ချက်)

-သုထက်သာ

နီပေါမှ ပါကစ္စတန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ သီရိလင်္ကာနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအထိ တောင်အာရှတစ်လွှားတွင် နိုင်ငံရေးစည်းချက်အသစ်တစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံတွင်းမကျေနပ်ချက်များသည် ကြီးမား  သောလှုပ်ရှားမှုများအဖြစ် လျင်မြန်စွာ ပြောင်းလဲလာနေပြီး ပညာရှင်များက ဤလျင်မြန်မှုကို ဒစ်ဂျစ်  တယ်ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုအဖြစ် ဖော်ပြနေကြသည်။

ဤလှုပ်ရှားမှုများသည် နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေသော စီးပွားရေးအခက်အခဲများနှင့် ကျယ်ပြန့်  လာနေသော မညီမျှမှုများတွင် အခြေခံနေသော်လည်း၊ အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များ၏ အခြေခံဒီဇိုင်းက တစ်ဦး ချင်းအမျက်ဒေါသများကို ဒေသဆိုင်ရာမီးပွားကြီးများအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များက မီးဘယ်လိုမွှေးနေသနည်း

ဤဒစ်ဂျစ်တယ်ကွန်ရက်များက ဒေါသမီးပွားများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လောင်ကျွမ်းသော မီးတောက်   များအဖြစ်သို့ မည်သို့ပြောင်းလဲပေးသနည်းဆိုသည်မှာ အရေးပါသောမေးခွန်းဖြစ်သည်။ ဤဖြစ်စဉ်က လှုပ်ရှားမှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်ပေးသည့် တစ်ခုနှင့်တစ်ခုဆက်စပ်နေသော ယန္တရားသုံးခုပေါ်တွင် တည်မှီ ထားသည်။

၁။ ရှုပ်ထွေးသောကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု- သမားရိုးကျဆန္ဒပြမှုများသည် ဖြည်းဖြည်းချင်းစုစည်းရသည့် သဘာဝ ရှိသော်လည်း အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် ရှုပ်ထွေးသောကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကို လုပ်ဆောင်ပေးသည်။ တစ်ဦး  ချင်းစီသည် လှုပ်ရှားမည်ဟုဆုံးဖြတ်ခြင်းမပြုမီ အဆက်အသွယ်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထိတွေ့မှု  လိုအပ်သည်။ တောင်အာရှတွင် WhatsApp အက်ပလီးကေးရှင်းများသို့ ရုံးတင် စစ်ဆေးမှုများဆိုင်ရာ သတင်းများ ဆက်တိုက်ပို့ခြင်း သို့မဟုတ် အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို လှောင်ပြောင်ထားသော ပို့စ်များ ထပ်ခါ   တလဲလဲ တင်ခြင်းဖြင့် တွေဝေနေမှုများကို ဖဲ့ထုတ်ပစ်ကာလူထုလှုပ်ရှားမှုအရှိန်ကို ခုခံ၍မရနိုင်တော့သည်အထိ ဖြစ်စေတော့သည် ။

၂။ အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်ဖြင့်ပုံကြီးချဲ့မှု (Algorithmic Amplification)- ဤနေရာသည် မငြိမ်မသက်မှုများ၏ အဓိကအင်ဂျင်တည်ရှိရာဖြစ်သည်။ ပလက်ဖောင်းများရှိ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု (engagement) ဖြစ်ပေါ်  စေသော ပို့စ်များကို ဆုချရန်အတွက် အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များကို ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။ သုတေသနများအရ ဒေါသပါဝင်သော အကြောင်းအရာသည် ကြားနေအကြောင်းအရာထက် ခြောက်ဆပိုမို၍ ပြန်မျှဝေခြင်း (share)ခံရသည်ဟုဆိုသည်။ ရဲများ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးအထက်တန်းလွှာ  များ၏ ဇိမ်ခံနေထိုင်မှုပုံစံများ ဗီဒီယိုများသည် လျင်မြန်စွာပျံ့နှံ့သွားသော်လည်း ကြားနေသတင်းများသည် ယင်းတို့ကို အများမြင်တွေ့ရရန် အတော်ရုန်းကန်နေရသည်။ ဤအမြောက်အများထိတွေ့မှုရထားသည့် ဒေါသကိုဖြစ်စေသော အကြောင်းအရာများသည် feeds များတွင် လွှမ်းမိုးနေပြီး၊ အယ်လ်ဂို ရစ်သမ်   များသည် ယင်းတို့ကို ဝင်းဒိုအတိုကလေးအတွင်း ဖိသွင်း၍ "သတင်းလွတ်သွားမည်ကို စိုးရိမ်သောစိတ်" (fear of missing out) ဖြစ်အောင် ဖန်တီးပေးသည်။

၃။ ကွန်ရက်ပေါင်းကူးများ- အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် ပေါင်းကူးဆက်စပ်မှုများမှတစ်ဆင့် ရည်ရွယ်   ပုံဖော်ထားသော ဇာတ်ကြောင်းများကို နယ်နိမိတ်များကို ကျော်ဖြတ်နိုင်စေအောင်လုပ်ဆောင်သည်။  ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူအသိုင်းအဝိုင်းများ (ဥပမာ- ဥရောပရှိ ပါကစ္စတန်အသိုင်းအဝိုင်းများ) သို့မဟုတ် ကျောင်းသားသမဂ္ဂများနှင့် ယူကျု့တွင် သြဇာရှိသူများသည် ချိတ်ဆက်ပေးသူများအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကြ သည်။ နိုင်ငံတစ်ခု၏ဆက်စပ်အခြေအနေမှ အခြားနိုင်ငံသို့ ကူးပြောင်းရောက်ရှိကာ ဒေသတွင်း ပဲ့တင်   သံများ ဖြစ်ပေါ်လာစေအောင် မဟာဗျူဟာများနှင့် ဇာတ်ကြောင်းများကိုဖန်တီးသည်။

ကုဒ်ကို မည်သူထိန်းချုပ်သနည်း၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း (အမြတ်အစွန်းနှင့် အာဏာ)

ဤဒေသဆိုင်ရာအကျပ်အတည်းက ကျွန်ုပ်တို့အား ထိန်းချုပ်မှုနှင့် လှုံ့ဆော်မှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများကို ရင်ဆိုင်ရအောင်ဖန်တီးသည်။ ဆတ်ဆန်ထိမခံသည် ဒီမိုကရေစီများအဖြစ် ပုံဖော်ပေးနေသည့် အယ်လ်ဂို ရစ်သမ်များကို Silicon Valley နှင့် အခြားသော ကမ္ဘာ့နည်းပညာအချက်အချာဌာနများက ဒီဇိုင်းထုတ် ထားကြသည်။

၎င်းတို့၏ ဒီဇိုင်းနောက်ကွယ်မှ အဓိကလှုံ့ဆော်မှုမှာ ရှင်းလင်းလှသည်။ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများကို စီမံခန့်ခွဲရန်မဟုတ်ဘဲ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု engagement ကို အများဆုံးရရှိစေရန် ဤအယ်လ်ဂို  ရစ်သမ်  များကိုတည်ဆောက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ အခြေခံအားဖြင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုဖြစ်  ပြီး၊ သုံးစွဲသူများကို ပလက်ဖောင်းများပေါ်တွင် အချိန်ပိုကြာအောင် ဆက်လက်ထားရှိနိုင်ရန် ကော်ပို  ရေးရှင်းများ၏ မောင်းနှင်အားတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤအမြတ်အစွန်းမောင်းနှင်သော ဒီဇိုင်း၏ မရည်  ရွယ်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဆက်မှာ ကြီးမားသော နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုဖြစ်သည်။

အစိုးရများက ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသော်လည်း (ဥပမာ- နီပေါက အဓိကပလက်ဖောင်းခြောက်ခုသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ဖြတ်တောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ပါကစ္စတန်က အင်တာနက်ကို ပိတ်ဆို့၍ ကန့်ကွက်  ဆန္ဒပြမှုများကို နှိမ်နင်းခြင်း)၊ လှုပ်ရှားမှုများ၏ ပင်မကိရိယာများသည် အမျက်ဒေါသကို ဆုချသည့် ကော်ပိုရိတ်အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များရှိ ကုဒ်များထဲတွင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

နိဂုံး

အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် အရှိန်မြှင့်တင်ပေးရုံသာဖြစ်ပြီး၊ ဤလူထုလှုပ်ရှားမှုများ၏ လျှို့ဝှက် လောင်စာ    ဆီမှာ နက်ရှိုင်းစွာအမြစ်တွယ်နေသော စီးပွားရေးအခက်အခဲများဖြစ်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုရန် အရေး    ကြီးသည်။

အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် ဤသိသာထင်ရှားသော ကွာဟချက်တို့ကို  ခပ်လွယ်လွယ်ပင် ပုံကြီးချဲ့ပေးပြီး၊ လူတို့၏ အလားအလာများ အကန့်အသတ်ဖြစ်နေရခြင်းက နိုင်ငံရေးအထက်တန်းလွှာများ၏ အခွင့်အရေး   များနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက မတရားကြောင်း လူများကို ယုံကြည်သွားအောင်လုပ်ပေးလိုက်သည်။

အမြတ်အစွန်းကိုသာ ဦးတည်သော နည်းပညာကုမ္ပဏီများ၏ ကိုယ်ကျိုးရှာပြီး တာဝန်မဲ့သော ရွေးချယ် မှုများက ၎င်းတို့၏ ပလက်ဖောင်းများကို လူမှုရေးမတည်ငြိမ်မှုများ၏ ကိရိယာများအဖြစ် ပြောင်းလဲ ပစ်စေခဲ့သည်။ အခြားသောအရာများထက် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု engagementကိုသာ ဦးစားပေးသည့် အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခြင်းဖြင့်၊ ဤကုမ္ပဏီများသည် လူမှုရေးစိတ်ဝမ်းကွဲပြားမှုများမှ အကျိုးအမြတ်ရရှိစေမည့် "ဒေါသဖြစ်စေသော စက်" များကို တမင်တကာ တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဒေါသနှင့် ကွဲပြားမှုဖြစ်စေသော အကြောင်းအရာများကို အားပေးသည့် အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များ၏ ဆုပေး စနစ်သည် မရည်ရွယ်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဆက်တစ်ခုမဟုတ်ပါ။ ၎င်းသည် နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံလုံး၏ လူမှုဖူလုံရေးထက် အသုံးပြုသူများ၏ ကလစ်များ clicks နှင့် ကြော်ငြာဝင်ငွေကိုသာ တန်ဖိုးထားသော စီးပွားရေးပုံစံ၏ တိုက်ရိုက် အကျိုးဆက်ရလဒ်ဖြစ်သည်

နိဂုံးချုပ်အားဖြင့်၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းများသည် စီးပွားရေးအခက်အခဲနှင့် နည်းပညာကုမ္ပဏီများ၏ ဂရုမစိုက်သော အပြုအမူဟူသော ဖိအားနှစ်ရပ်ကို မကိုင်တွယ်နိုင်သရွေ့၊ နောက်ထပ် viral ဖြစ်သော လူထုလှုပ်ရှားမှုတစ်ရပ် ဖြစ်လာနိုင်ခြေမှာ ကလစ်တစ်ချက်နှိပ်ရုံသာ လိုတော့သည်။ ဤသည်မှာ ၎င်းတို့ ဖန်တီးခဲ့သည့် မတည်ငြိမ်မှုများအတွက် ဤကုမ္ပဏီများကို တာဝန်ယူ တာဝန်ခံမှုရှိစေရန်ဖြစ်ပြီး ဒစ်ဂျစ်တယ်ခေတ်တွင် ကော်ပိုရိတ်တာဝန်ယူမှုနှင့် အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ တွေးခေါ်မှုအသစ်များကို မျက်မှောက်အခြေအနေများက တောင်းဆိုနေသည်။

Reference : When Algorithms Ignite Uprisings: The Science Behind South Asia’s Viral Movements by thesciencematters.org

Business

၂၀၂၇ခုနှစ်တွင် တိုးတက်ထွက်ရှိမည့် ရွှေကမ်းလွန် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ ပို့လွှတ်ဖြန့်ဖြူးရန် စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနက ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းများ အဆင့်မြှင့်တင်မည်

၅ အောက်တိုဘာ၊၂၀၂၅ (နေပြည်တော်)-

▪️၂၀၂၇ ခုနှစ်တွင် ရွှေကမ်းလွန်စီမံကိန်း သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ တိုးတက်ထွက်ရှိမည်ဖြစ်ရာ ရန်ကုန်ဧရိယာဒေသရှိ စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများကို ပို့လွှတ် ဖြန့်ဖြူးပေးနိုင်ရန် မကွေး-ရွှေတောင် ၁၄လက်မပိုက်လိုင်းအား ၂၀ လက်မ ပိုက်လိုင်း အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းလုပ်ငန်းများကို အချိန်ကိုက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်တယ်လို့ စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနမှသိရှိရပါတယ်။

▪️စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလွင်သည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ မြန်မာ့‌ ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း၏ တီတွတ်ပိုက်လိုင်းအခြေစိုက်စခန်းအား အောက်တို ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် သွားရောက်ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခဲ့ရာတွင် ယင်းကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ထို့အပြင်၂၀၂၇-၂၀၂၈ ခုနှစ်တွင် ကမ်းလွန်စီမံကိန်းများမှ တိုးတက်ထွက်ရှိ လာမည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ များပို့လွှတ်ဖြန့်ဖြူးနိုင်ရန်အတွက် ပိုက်လိုင်းအဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် ပိုက်လိုင်း အသစ်သွယ်တန်း ခြင်းလုပ်ငန်းများကိုလည်း အစီအမံချမှတ်၍ အချိန်ကိုက် ဆောင်ရွက်   သွားကြ  ရန်လည်း ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက တာဝန်ရှိသူတွေကို မှာကြားခဲ့ပါတယ်။

▪️သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ များ ပို့လွှတ်ဖြန့်ဖြူးရာတွင် ပိုက်လိုင်းများ၏ ကြံ့ခိုင်မှုအားနည်း၍ လေလွင့် ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့အပြင် Metering System ဖြင့် စနစ်တကျ ဖြန့်ဖြူးနိုင်မှု အားနည်းသည့် အတွက်လည်း လေလွင့်ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေတယ်လို့ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပွင့်လင်းစွာ ထောက်ပြပြောဆိုပါတယ်။

▪️ပြည်တွင်းတွင် သုံးစွဲလျက်ရှိသည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ၏ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းကို လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှု ကဏ္ဍတွင်  အဓိကဖြန့်ဖြူးပေးလျက်ရှိနေပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှု ကဏ္ဍ အသုံးပြု လျက်ရှိသည့် စက်ကိရိယာများ၏ စွမ်းဆောင် ရည်နိမ့်ကျမှုကြောင့် လေ့လွင့်ဆုံးရှုံး မှုများစွာ ဖြစ် ပေါ်လျက်ရှိတယ်လို့လည်းသိရပါတယ်။

▪️သဘာဝဓာတ်ငွေ့များလေလွင့်ဆုံးရှုံးမှုမရှိပါက ယခုလျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်မှု၏ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော် ပိုမိုတိုးတက် ထုတ်လုပ်နိုင်မှာဖြစ်တယ်လို့ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောပါ  တယ်။

▪️မကွေး-ရွှေတောင် ပိုက်လိုင်း အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းအပြင် ဇောတိကကမ်းလွန်စီမံကိန်းမှ  ပြည်တွင်း  သို့ သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့  ပို့လွှတ်   ဖြန့်ဖြူးရာတွင် အသုံးပြုလျက်ရှိသည့် ကံပေါက်-မြိုင်ကလေးး-ရန်ကုန် ၂၀ လက်မ  ပိုက်လိုင်း အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်မယ်  လို့သိရပါတယ်။

▪️ထို့အပြင်ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ပိုက်လိုင်းများ အစားထိုးလဲလှယ်ခြင်း၊ ပိုက်လိုင်း အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းလုပ်ငန်းများ စတင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ ထိန်း/ဖြန့် စခန်း  များမှ စက်ရုံတစ်ခုချင်းစီသို့ Metering စနစ်အသုံးပြု၍ ဖြန့်ဖြူးခြင်း များဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ လည်း စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာဖော်ပြထားပါတယ်။

#ymg/knl

မြန်မာ့ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းနှင့် ရုရှားနိုင်ငံပိုင် ရေနံကုမ္ပဏီတို့ ပန်းတောင်း ကုန်းတွင်းလုပ်ကွက်တွင် ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေများ တူးဖော်ထုတ်လုပ်ရေးဆောင်ရွက်နေ

နေပြည်တော်၊ ၃ အောက်တိုဘာ၊၂၀၂၅

မြန်မာ့ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းနှင့် ရုရှားနိုင်ငံပိုင် ရေနံကုမ္ပဏီတို့ ပူးပေါင်း၍  ပန်းတောင်းမြို့နယ်ရှိ ကုန်းတွင်းလုပ်ကွက်တွင် ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ တူးဖော်  ထုတ် လုပ်ရန် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း သိရပါတယ်။

အဆိုပါ ကုန်းတွင်းလုပ်ကွက်ရှိ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော အစမ်းတွင်းအမှတ်(၁)  နေရာသို့ စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဦးကိုကိုလွင်သည် အောက်တိုဘာ၂ ရက်နေ့က သွားရောက်စစ်ဆေးကြည့်ရှုခဲ့တယ်လို့ စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ရှာဖွေတူးဖော်ခြင်း လုပ်ငန်းများ အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်ကြရန်နှင့် ပြည်တွင်းပြည်ပ ကုမ္ပဏီများ နှင့် ပူးပေါင်း  ဆောင်ရွက်မှု တိုးမြှင့်နိုင်ရေး အစီအမံများချမှတ် ဆောင်ရွက်နေပါတယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတွေနှင့်တွေ့ဆုံရာမှာ    ပြောကြားပါတယ်။

ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးနှင့်အဖွဲ့သည် မြန်မာ့ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းလက်အောက် ရှိ ပြည်ရေနံမြေအစည်းအဝေးခန်းမတွင်လည်း တာဝန်ရှိသူများနှင့်တွေ့ဆုံကာပြည်ရေနံမြေတွင် ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့အထွက်တိုးရေး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည့် အခြေအနေတွေကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့သိရပါတယ်။

ရေနံမြေအထွေထွေမန်နေဂျာမှ ရေနံမြေဆိုင်ရာအချက်အလက်များ၊ ရှာဖွေရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးတွင်းများတူးဖော်၍ ရေနံနှင့်သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည့် အခြေအနေ များအားနှင့် အကျိုးတူပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသည့် HNA Myanmar Oil & Gas  Ltd. မှ လုပ်ငန်း  ဆောင်ရွက်နေသည့် အစီအမံများတွေကို ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပါတယ်။

ပြည်ရေနံမြေသည် သက်တမ်းရင့်ရေနံမြေတစ်ခုဖြစ်သော်လည်း နိုင်ငံတော်မှလိုအပ် လျက်ရှိသော ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် အလားအလာ  ကောင်းများစွာရှိတယ်လို့ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ပြောပါတယ်။

ယင်းအပြင် ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှစ်မျိုးလုံးအား တူးဖော်ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် ရေနံမြေတစ်ခု ဖြစ်ပြီးခေတ်မီနည်းပညာနှင့် စက်ကိရိယာများ အသုံးပြုထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် အစီအမံများ ချမှတ်၍ ဖြည့်ဆည်းပေးလျက်ရှိတယ်လို့လည်း ဝန်ကြီးက ဆက်လက်ပြောကြားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

#ymg/knl

အပြိုင်အဆိုင်ဖြစ်နေသော ဘက်ထရီနည်းပညာများက လျှပ်စစ်ကား EV လုပ်ငန်းကြီးကို ပုံဖော်နေသည်

"ကမ္ဘာ့လျှပ်စစ်ကား ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများတွင် ဘက်ထရီနည်းပညာများက မည်မျှအကျိုးသက်ရောက် မှုရှိနေကြောင်းနှင့် လက်ရှိနှင့်နောင်လာမည့် ဘက်ထရီနည်းပညာများ အကြောင်းကို လေ့လာရေးသား ထားသည့် သုံးသပ်ချက်ဆောင်းပါး"

ဩဂုတ် ၂၅ (ရိုက်တာ) - ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ စွန့်ဦးတီထွင်ကုမ္ပဏီများသည် လျှပ်စစ်ကားများ (EVs) အတွက် ကုန်ကျစရိတ်များကို လျှော့ချရန်နှင့် အချို့သော အရေးကြီးသည့် သတ္တုတွင်းထွက်များအပေါ် မှီခိုမှုကို လျှော့ချရန် ရည်ရွယ်၍ ဆိုဒီယမ်နှင့် ဆာလဖာကဲ့သို့သော ပစ္စည်းများ သို့မဟုတ် အခြားသော ဆန်းသစ်သည့် ဓာတုဗေဒနည်းလမ်းများ အသုံးပြုထားသည့် ဘက်ထရီနည်းပညာသစ်များကို အပြိုင်  အဆိုင် တီထွင်ထုတ်လုပ်နေကြသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့ဘက်ထရီဆဲလ် ထုတ်လုပ်မှု၏ ၈၅% နှင့် ယနေ့ခေတ် EV ဈေးကွက်ကို လွှမ်းမိုးထားသော လီသီယမ်-အိုင်းယွန်း အမျိုးအစားနှစ်ခုတွင် အသုံးပြုသည့် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ ကို ပြုပြင်ခြင်း၏ ၉၀% ကို ထိန်းချုပ်ထားသည်။

ဘက်ထရီနည်းပညာသည် လျင်မြန်စွာ တိုးတက်ပြောင်းလဲနေသော်လည်း အခြေခံနည်းစဉ်မှာမူ မပြောင်းလဲဘဲ - ကက်သုတ် (cathode)၊ အန်နုတ် (anode) နှင့် အီလက်ထရိုလိုက် (electrolyte) ဟူသော အဓိက အစိတ်အပိုင်း သုံးခုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားဆဲ ဖြစ်သည်။

ကားထုတ်လုပ်သူများက ရေရှည်အတွက် ရွေးချယ်စရာများကို ချိန်ဆနေကြသည်နှင့်အညီ၊ လက်ရှိ အသုံးပြုနေသော သို့မဟုတ် တီထွင်နေဆဲဖြစ်သော ဘက်ထရီအမျိုးအစားအမျိုးမျိုးကို အောက်တွင် လေ့လာနိုင်ပါသည်။

လိဒ် LEAD

ကားစက်နှိုးရန်အတွက် လက်ရှိအသုံးပြုနေသော ၆ ဗို့ သို့မဟုတ် ၁၂ ဗို့ ဘက်ထရီများတွင် အသုံးပြုသည်။

အားသာချက်များ- ဈေးသက်သာပြီး အစွန်းရောက် ရာသီဥတုအခြေအနေများတွင် အလုပ်လုပ်နိုင်သည်။

အားနည်းချက်များ- လေးလံပြီး စွမ်းအင်နည်းပါးသည်။

နီကယ်-ကက်မီယမ် (NI-CD)

အားပြန်သွင်းနိုင်သော ဘက်ထရီများ ဖြစ်သည်။

နီကယ်-မက်တယ် ဟိုက်ဒရိုက် (NI-MH)

၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် Toyota ၏ ပထမဆုံး Prius တွင် အသုံးပြုခဲ့သော နည်းပညာဖြစ်ပြီး ဟိုက်ဘရစ် ကားများ၏ ရှေ့ပြေးဘက်ထရီဖြစ်သည်။

ဆိုဒီယမ် နီကယ် ကလိုရိုက်

ပြင်သစ်စာတိုက်လုပ်ငန်း၏ Venturi ကားများတွင် အသုံးပြုခဲ့သည်။

အားသာချက်များ- ပိုမိုသေးငယ်ပြီး လက်ရှိကားများကို ပြောင်းလဲရန်မလိုဘဲ တပ်ဆင်နိုင်သည်။

အားနည်းချက်များ- အမြင့်ဆုံးအမြန်နှုန်း တစ်နာရီ ကီလိုမီတာ ၁၀၀ နှင့် သွားနိုင်သည့် အကွာအဝေး ကီလိုမီတာ ၁၀၀ သာ ကန့်သတ်ထားသည်။

လီသီယမ် မက်တယ် ပိုလီမာ (LMP)

ယခု ရပ်ဆိုင်းသွားပြီဖြစ်သော Bolloré Pininfarina BlueCar မော်ဒယ်နှင့် ပါရီမြို့၏ ကားအငှား ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း Autolib တွင် အသုံးပြုခဲ့သည်။ ယခုအခါတွင် ယင်းနည်းပညာကို အများအားဖြင့် စွမ်းအင်သိုလှောင်မှု၊ ဘတ်စ်ကားများနှင့် ဓာတ်ရထားများတွင် အဓိကအသုံးပြုသည်။

အားသာချက်များ- ကက်ပစီတာ (capacitor) နိယာမပေါ် အခြေခံထားသော "ခြောက်သွေ့သည့်" နည်း ပညာဖြစ်ပြီး စက်မှုလုပ်ငန်းစဉ် ပိုမိုလွယ်ကူသည်။

အားနည်းချက်များ-ဘက်ထရီကို ကြိုတင်အပူပေးရန်နှင့် သတ်မှတ်အပူချိန်တစ်ခုတွင် ယင်းကိုထိန်းသိမ်း ထားရန် လိုအပ်သည်။

လီသီယမ်-အိုင်းယွန်း (LITHIUM-ION)

ယနေ့ခေတ်တွင် အတွင်ကျယ်ဆုံး နည်းပညာဖြစ်ပြီး ဖုန်းနှင့် လက်ပ်တော့ဘက်ထရီများ၊ လျှပ်စစ်  ကားများနှင့် အခြားကိရိယာများတွင် အသုံးပြုသည်။ ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် Sony မှ ပထမဆုံး စီးပွားဖြစ် ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။

အားသာချက်များ- လီသီယမ်သည် ယူရေနီယမ်ပြီးလျှင် ဒုတိယမြောက် စွမ်းအင်အပြည့်ဝဆုံး သတ္တု  ဖြစ်သည်။ အမြင့်ဆုံးအမြန်နှုန်းနှင့် သွားနိုင်သည့် အကွာအဝေး တိုးတက်လာခြင်း၊ အားသွင်းမှတ်ဉာဏ် (charge memory) မရှိဘဲ အားအမြန်သွင်းခြင်းနှင့် အနှေးသွင်းခြင်း နှစ်မျိုးလုံး ပြုလုပ်နိုင်သည်။

အားနည်းချက်များ-အလေးချိန်နှင့် ပြင်ပအခြေအနေများ (အအေး၊ တုန်ခါမှု) ကို ခံနိုင်ရည်နည်းပါးခြင်း၊ အပူလွန်ကဲမှုအန္တရာယ်ကို အနီးကပ် ထိန်းချုပ်ရန် လိုအပ်သော "အရည်" ဘက်ထရီများဟု ခေါ်ဆိုနေ ကြသည့် အမျိုးအစားဖြစ်သည်။

EV ဈေးကွက်ကို လွှမ်းမိုးထားသော LI-ION နည်းပညာ မိသားစု နှစ်ခု

 NMC (နီကယ် မန်းဂနိစ် ကိုဘော့)

စွမ်းအင်သိပ်သည်းဆ မြင့်မားသော်လည်း ဈေးနှုန်းမှာ ကြီးမားသော ယာဉ်ကြီးများအတွက် ပိုမို သင့်တော်သည်။ ကိုဘော့ကို အဓိကအားဖြင့် ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံမှ ရရှိပြီး အဆိုပါသတ္တုကို ထုတ်ယူသည့် အခြေအနေများမှာ မဟာဗျူဟာမြောက်နှင့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများ ရှိနေသည်။

LFP (လီသီယမ် အိုင်ယွန်း ဖော့စဖိတ်)

အားသာချက်များ- ကိုဘော့ကို အသုံးပြုရန်မလိုအပ်ဘဲ၊ ဈေးနှုန်းပိုမိုသက်သာသောကြောင့် ယာဉ်ငယ်များ  အတွက် သင့်တော်သည်။

အားနည်းချက်များ-NMC ထက် စွမ်းအင်သိပ်သည်းဆ နည်းပါးသည်။

ဆိုဒီယမ်-အိုင်းယွန်း (SODIUM-ION)

အားသာချက်များ- လက်ရှိတွင် ဝယ်လိုအားမြင့်မားနေသော လီသီယမ်၊ နီကယ် သို့မဟုတ် ကိုဘော့တို့ကို အသုံးပြုရန်မလိုအပ်ဘဲ အလူမီနီယမ်၊ သံနှင့် မန်းဂနိစ် manganese တို့ဖြင့် အစားထိုးထားသည်။ ဆိုဒီယမ်သည် လီသီယမ်ထက် ပိုမိုပေါများသောကြောင့် ထုတ်ယူခြင်းနှင့် ထောက်ပံ့ခြင်းတို့မှာ ပိုမို   လွယ်ကူပြီး ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသည်။

မီးမလောင်ကျွမ်းနိုင်၊ အားပြန်သွင်းသည့် အကြိမ်ရေ ၅၀,၀၀၀ အထိ ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး လီသီယမ်-အိုင်းယွန်း   ထက် ၅ ဆ မှ ၁၀ ဆ အထိ ပိုမိုခံနိုင်ရည်ရှိသည်။

LNMO (လီသီယမ် နီကယ် မန်းဂနိစ် အောက်ဆိုဒ်)

အားနည်းချက်များ- စွမ်းအင်သိပ်သည်းဆ နည်းပါးခြင်း၊ လက်ရှိတွင် ဤဘက်ထရီအမျိုးအစားကို ထောက်ပံ့မှု မရှိနီးပါးဖြစ်နေသည်။ လီသီယမ်ဈေးနှုန်းကို စိတ်ဝင်စားမှုရှိနေသည်။

အားသာချက်များ- ကိုဘော့ လိုအပ်မှုကို ဖယ်ရှားပေးသည်။ Renault ကုမ္ပဏီက ၂၀၂၈ ခုနှစ်တွင် ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ထားသော ဤနည်းပညာသည် NMC ၏ စွမ်းအင်သိပ်သည်းဆ၊ LFP ၏ ဈေးနှုန်းသက်သာမှုနှင့် ဘေးကင်းလုံခြုံမှု၊ နှင့် ၁၅ မိနစ်အောက် အားပြန်သွင်းနိုင်သည့်အချိန်တို့ကို ပေါင်းစပ်ထားသည်ဟု ဆိုသည်။

အားနည်းချက်များ- ဖန်တီးဆဲအဆင့်တွင်သာ ရှိသေးသည်။

လီသီယမ်-ဆာလဖာ (LITHIUM-SULFUR)

အားသာချက်များ- ဒေဝါလီခံသွားသော ဆွီဒင်ဘက်ထရီထုတ်လုပ်သူ Northvolt ၏ ပိုင်ဆိုင်မှုအများစုကို ဝယ်ယူခဲ့သည့် Stellantis ၏ ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော အမေရိကန် စွန့်ဦးတီထွင်ကုမ္ပဏီ Lyten က ဤနည်းပညာသည် လီသီယမ်-အိုင်းယွန်းထက် စွမ်းအင်သိပ်သည်းဆ နှစ်ဆကျော် ပိုမိုများပြားသည်ဟု ဆိုသည်။ ၎င်းသည် နီကယ်၊ ကိုဘော့နှင့် မန်းဂနိစ်တို့ကို အသုံးပြုရန် မလိုအပ်ဘဲ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းအချို့ကို မြောက်အမေရိကနှင့် ဥရောပတွင် ပြည်တွင်း၌ ထုတ်လုပ်နိုင်သောကြောင့် ပိုမိုအမှီအခိုကင်းစွာ ရပ်တည်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။

အားနည်းချက်များ- ၂၀၂၈ ခုနှစ်မတိုင်မီ အသုံးပြုနိုင်ဦးမည် မဟုတ်သေးပါ။

SOLID-STATE ဘက်ထရီများ

အစိုင်အခဲ အီလက်ထရိုလိုက် (ပိုလီမာ၊ ကြွေ)သည် လီသီယမ်-အိုင်းယွန်းနည်းပညာ၏ အရည် အီလက်   ထရိုလိုက်နေရာတွင် အစားထိုးဝင်ရောက်သည့်နည်းပညာဖြစ်သည်။

အားသာချက်များ- စွမ်းအင်သိပ်သည်းဆ ပိုမိုမြင့်မားခြင်း၊ ပိုမိုပေါ့ပါးခြင်း၊ မီးမလောင်ကျွမ်းနိုင်ခြင်း။

အားနည်းချက်များ: ဖန်တီးဆဲအဆင့်တွင်သာ ရှိသေးပြီး အကြီးစားထုတ်လုပ်နိုင်မှု မရှိသေးပါ။

Sources: Reuters with futura-sciences.com, Plastec , Saft (TotalEnergies), Renault, Arkema, other companies.

Health

နယူးယောက်မြို့မှ သတ္တုသံကြိုး ဝတ်ဆင်ထားသော အသက်၆၁ နှစ်အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦး MRI စက်ထဲ အမှတ်မထင် ဆွဲသွင်းခံရပြီး သေဆုံးခဲ့ရ

၂၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၅

နယူးယောက်ပြည်နယ်၊ ဝက်စ်ဘူရီမြို့ရှိ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံတစ်ခုတွင် သံလိုက်စက် ကွင်းပဲ့တင်သံ ရုပ်ပုံဖော်စက် (MRI) ထဲသို့ ဆွဲငင်ခံရပြီးနောက် လောင်းအိုင်လန်မှ အသက် ၆၁ နှစ်အရွယ် ကိတ် မက်အဲလိစ်တာ သေဆုံးသွားကြောင်း အာဏာပိုင်များက အတည်ပြုခဲ့သည်။

အဆိုပါ ဖြစ်ရပ်သည် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က Nassau Open MRI တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး မက်အဲလိစ်တာသည် သူ၏ဇနီးဖြစ်သူ Adrienne Jones-McAllister ဒူးကို စကင်ဖတ်ရန်အတွက် လိုက်ပါလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဇနီးဖြစ်သူAdrienne ၏ ပြောကြားချက်အရ သူမ၏ခင်ပွန်းသည် စကင်ဖတ်သည့် စားပွဲမှ သူမ မတ်တပ်ထရပ်နိုင်ဖို့ ကူညီရန်အတွက် MRI အခန်းထဲသို့ ဝင်ရောက်သွားစဉ် အားပြင်းသော သံလိုက်စက်ကွင်းတစ်ခုက  စတင်အလုပ်လုပ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

"သူ့ကိုယ်လုံးက ပျော့ခွေသွားတယ်" ဟု News 12 Long Island သို့ သူမက ပြောကြားခဲ့သည်။ "ကျွန်မ လက်ထဲမှာ သူ ပျော့ခွေသွားတာ အခုထိ ကျွန်မ ဦးနှောက်ထဲမှာ စွဲနေတုန်းပဲ" ဟု ဆိုသည်။

Adrienne နှင့် တာဝန်ကျ MRI နည်းပညာရှင်တို့က မက်အဲလိစ်တာကို စက်မှ ဆွဲထုတ်ရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

မက်အဲလိစ်တာသည် လေးလံသော သော့နှင့် သံကြိုးကြီးကို ဝတ်ဆင်ထားခဲ့ပြီး ယင်းသံကြိုးကြောင့် အားပြင်းသော MRI သံလိုက်စက်က သူ့အား စက်ထဲသို့ ဆွဲသွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ရဲတပ်ဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။ စိုးရိမ်ရသည့် အခြေအနေကြောင့် သူ့ကို ဆေးရုံသို့ အလျင်အမြန် ပို့ဆောင်ခဲ့သော်  လည်း နောက်တစ်နေ့တွင် ဒဏ်ရာများဖြင့် သေဆုံးသွားခဲ့သည်။

Adrienne က သူမ၏ခင်ပွန်းသည် ကိုယ်အလေးချိန် လေ့ကျင့်ခန်းများအတွက် အလေးချိန် ပေါင် ၂၀ ရှိသော သံကြိုးကို ပုံမှန်ဝတ်ဆင်လေ့ရှိပြီး ယင်းဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံသို့လည်း ယခင်က ရောက်ဖူးကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

"အဲ့ဒီလူ (နည်းပညာရှင်) က အဲ့ဒီသံကြိုးကို ပထမဆုံးအကြိမ် မြင်တာမဟုတ်ဘူး။ သူတို့ အရင်ကလည်း အဲ့ဒီအကြောင်း ပြောဖူးတယ်" ဟု သူမက ဆိုသည်။

Nassau ကောင်တီရဲဌာန၏ လူသတ်မှု စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က အဆိုပါ ဖြစ်ရပ်ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးလျက်ရှိသည်။ ယခုအချိန်အထိ မည်သည့် စွဲချက်မှ မတင်ရသေးပေ။

အဆိုပါ ကြေကွဲဖွယ်ရာ ဖြစ်ရပ်အပြီးတွင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပညာရှင်များက MRI ဘေးကင်းရေး လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၏ အရေးကြီးပုံကို ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

North Shore တက္ကသိုလ်ဆေးရုံမှ ဆရာဝန် Payal Sud က "အန္တရာယ်တွေက အလွန်ကြီးမားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘေးကင်းရေး ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေ အားလုံးကို ဘာကြောင့် လုပ်ထားရတာ လဲဆိုတာကိုလည်း ထောက်ပြနေပါတယ်" ဟု CBS New York သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

MRI စက်၏ ပြင်းထန်သော သံလိုက်စက်ကွင်းကြောင့် လူနာများအား MRI စကင်မဖတ်မီ လက်ဝတ်ရတနာများ၊ ခါးပတ်များ၊ အချို့အဝတ်အစားများ အပါအဝင် သတ္တုပစ္စည်းများ အားလုံးကို ဖယ်ရှားရန် လိုအပ်သည်။

"အဲဒါက သံလိုက်စက်ကွင်းရဲ့ အလယ်ဗဟိုကို ဝင်ဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ တော်ပီဒိုလိုမျိုးနှင့်တူသွားလိမ့်မယ်" ဟု ဆေးရုံ၏ ပုံရိပ်ဖော်ဝန်ဆောင်မှုဌာန ဒါရိုက်တာ Charles Winterfeldt က CBS New York သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

Source:hindustantimes.com

ဆော်ဒီအာရေဗျ၏ "အိပ်ပျော်နေသော မင်းသား"  အနှစ်၂၀ကျော် မေ့မြောနေရာမှ ကွယ်လွန်

၂၀ ဇူလိုင် ၂၀၂၅

ဆော်ဒီအာရေဗျ တော်ဝင်မင်းသားတစ်ပါးဖြစ်သူ မင်းသား အလ်-ဝါလစ် ဘင် ခါလစ် အလ်-ဆော့ဒ် (Prince Al-Waleed bin Khalid Al-Saud) သည် လန်ဒန်တွင် ၂၀၀၅ ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သော ကြောက်မက်ဖွယ် ကားမတော်တဆမှုတစ်ခုကြောင့် ၁၅ နှစ်သားအရွယ်ကတည်းက သတိမေ့မြောခဲ့ရာ ဆယ်စုနှစ် နှစ်စုကျော်အကြာ ယခုအခါ အသက် ၃၆ နှစ်တွင် ကွယ်လွန်သွားပြီဖြစ်သည်။

ထိုဆိုးရွားသည့် မတော်တဆမှုတွင် မင်းသား အလ်-ဝါလစ်သည် ဦးနှောက်သွေးကြောပေါက်ကာ ကိုယ်တွင်းသွေးယိုစီးမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ "အိပ်ပျော်နေသော မင်းသား" ဟု လူသိများသော ၎င်းအား ဆေးရုံတွင် အသက်ရှူစက်ဖြင့် ထိန်းထားခဲ့သော်လည်း သတိအပြည့်အဝ ပြန်လည်မရရှိခဲ့ပေ။

မင်းသား အလ်-ဝါလစ်သည် မင်းသား ခါလက်ဒ် ဘင် တာလာ အလ် ဆော့ဒ် (Prince Khaled bin Talal Al Saud) ၏ အကြီးဆုံးသားဖြစ်ပြီး ဖခင်ဖြစ်သူက ယနေ့ X (ယခင် Twitter) တွင် ဝမ်းနည်းဖွယ်ပို့စ်တစ်ခုဖြင့် သားဖြစ်သူ၏ ကွယ်လွန်ခြင်းကို အတည်ပြုခဲ့သည်။

ကုရ်အာန်ကျမ်းလာ စာသားတစ်ခုကို ကိုးကား၍ သူက "အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်၏ အလိုတော်နှင့် ပြဋ္ဌာန်းချက်ကို ယုံကြည်သောနှလုံးသားများဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ ချစ်လှစွာသောသား၊ မင်းသား အလ်-ဝါလစ် ဘင် ခါလက်ဒ် ဘင် တာလာ ဘင် အဘ်ဒူလာဇစ် အလ် ဆော့ဒ်  သည် ယနေ့ ကွယ်လွန်သွားပြီဖြစ်ပါသဖြင့် အလွန်အမင်း  အလွန်ပင်ဝမ်းနည်းကြေကွဲစွာကြရပါသည်။ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ် ကောင်းကင်ဘုံသို့ ပို့ ဆောင်ပါစေ" ဟု ရေးသားခဲ့သည်။

မင်းသား အလ်-ဝါလစ်သည် လန်ဒန်ရှိ စစ်ကောလိပ်တွင် ပညာသင်ကြားနေစဉ် ဆိုးရွားပြင်းထန်လှသော ကားမတော်တဆမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ မတော်တဆမှုဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဆော်ဒီအာရေဗျ  မြို့တော် ရီယာ့ဒ် (Riyadh) ရှိ King Abdulaziz Medical City ဆေးရုံသို့ တင်ပို့ခဲ့ရပြီး ထိုအချိန်မှစ၍ သတိမေ့မြောနေခဲ့သည်။

မင်းသား အလ်-ဝါလစ်၏ ဖခင်သည် သားဖြစ်သူ တစ်နေ့နေ့တွင် အပြည့်အဝ ပြန်လည် သက်သာလာမည်ဟု မျှော်လင့်ချက်ကို ဘယ်သောအခါမျှ လက်မလွှတ်ခဲ့ပေ။ သူသည် မင်းသားအား ပြုစုစောင့်ရှောက်ရာတွင် ဆက်လက်ပါဝင်ခဲ့ပြီး အသက်ကယ်စက်ဖြုတ်ရန် တောင်းဆိုမှုများကို ပြတ်ပြတ် သားသား ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။

ကွယ်လွန်ကြောင်း ကြေညာပြီးနောက် "အိပ်ပျော်နေသော မင်းသား" (Sleeping Prince) ဟက်ရှ်တက်ဂ် hashtag သည် လူမှုမီဒီယာတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ခေတ်စားခဲ့ပြီး ထောင်နှင့်ချီသော လူများက ဝမ်းနည်းကြောင်း သဝဏ်လွှာများ ပေးပို့ခဲ့ကြသည်။

"မင်းသား အလ်-ဝါလစ် ဘင် ခါလက်ဒ် ကောင်းရာဘုံဘဝ ရောက်ပါစေ။ သူ့ကိုချစ်ခင်ရသူများအတွက် အနက်ရှိုင်းဆုံး ဝမ်းနည်းကြေကွဲမိပါတယ်" ဟု တစ်ဦးက ရေးသားခဲ့သည်။ "ကမ္ဘာမြေပေါ်က မင်းရဲ့အချိန်တွေဟာ မင်းရဲ့မိသားစုနဲ့ ကမ္ဘာအတွက် ကောင်းချီးမင်္ဂလာပါပဲ" ဟု နောက်တစ်ဦးက ဆိုသည်။ "နူးညံ့သိမ်မွေ့တဲ့ သူရဲ့ဝိညာဉ် ငြိမ်းချမ်းစွာ အနားယူနိုင်ပါစေ" ဟု တတိယတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

မင်းသားအတွက် နာရေးဆုတောင်းပွဲများကို ယနေ့ ရီယာ့ဒ်ရှိ Imam Turki bin Abdullah Mosque တွင် ပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်သည်။

Source: nypost.com

x sleeping prince saudi arabia 108448338

ထရမ့်ပေးပို့သော ကုန်သွယ်ခွန်သဝဏ်လွှာကိစ္စ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်း ရှင်းလင်းပြောကြား

၈ ဇူလိုင် ၂၀၂၅

ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ထံ ပေးပို့သောအမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏

ကုန်သွယ်အခွန် သဝဏ်လွှာကိစ္စဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်း ရှင်းလင်းပြောကြားရာ အပြည့်အစုံကိုဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။

Sports

E sports World Cup ပြိုင်ပွဲတွင် ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံရရှိခဲ့သည့် YG Yangon Galacticos အသင်းကို ပြည်သူများ သောင်းသောင်းဖျဖျကြိုဆို

၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၅

မြန်မာနိုင်ငံမှ E sports အသင်းဖြစ်တဲ့ YG Yangon Galactic ဟာ   ကမ္ဘာ့အဆင့် E sports World Cup ပြိုင်ပွဲတွင် ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံ ရရှိခဲ့ပြီးနောက် ရန်ကုန်မြို့သို့ပြန်လည်ရောက်ရှိလာရာ ရန်ကုန်လေဆိပ်၌ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးစိုးသိန်းအပါအဝင် ပြည်သူများက သောင်းသောင်းဖျဖျ  ကြိုဆို ဂုဏ်ပြုခဲ့ကြပါတယ်။

ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံ၊ ရီယာဒ်မြို့တွင် ဇူလိုင်(၂၅) ရက်နေ့မှ ဩဂုတ်(၃)ရက်နေ့အထိ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တဲ့  ကမ္ဘာ့အဆင့် Esports World Cup ပြိုင်ပွဲရဲ့  PUBG Mobile အားကစားနည်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု YG(Yangon Galacticos) အသင်းက ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ပြီး ချန်ပီယံဆုဖလား ဆွတ်ခူးရရှိခဲ့ပါတယ်။

YG (Yangon Galacticos)အသင်း တွင် အုပ်ချုပ်သူ/နည်းပြ အားကစားသမား စုစုပေါင်း အဖွဲ့ဝင်(၈)ဦး သွားရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

YG (Yangon Galacticos)အသင်းသည် ဩဂုတ် (၇)ရက်  နံနက် (၁၁)နာရီ(၃၀)မိနစ်အချိန်က ရန်ကုန်  အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်သို့ လေကြောင်းခရီးဖြင့်ပြန်လည်ရောက်ရှိရာ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး  ဝန်ကြီးချုပ် ဦးစိုးသိန်းနှင့် တာဝန်ရှိသူများ၊ မြန်မာနိုင်ငံ E sports အဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ၊ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌနှင့် အဖွဲ့ချုပ်မှ တာဝန်ရှိသူများ၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး အားကစား အောင်နိုင်ရေး အထောက်အကူပြုအဖွဲ့ဝင်များ၊အားကစားနှင့် ကာယပညာသိပ္ပံ (ရန်ကုန်)မှ ကျောင်းသား/ ကျောင်းသူများနှင့် အားကစားဝါသနာရှင် ပြည်သူများက ကြိုဆိုခဲ့ကြပါတယ်။

66

မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု YG(Yangon Galacticos) အသင်းသည် အိမ်ရှင်ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ ထိုင်း၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဗီယက်နမ်၊ မွန်ဂိုလီးယား၊ နီပေါ၊ ပါကစ္စတန်၊ အိန္ဒိယ၊ မြန်မာ၊ တရုတ်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်၊ တူရကီ၊ အီဂျစ်၊ ဘရာဇီး၊ ဥရောပ စသည့် လက်ရွေးစင်(၁၆)နိုင်ငံမှ ထိပ်သီး(၂၄)သင်းနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ကစားခဲ့ပါတယ်။

ယင်းပြိုင်ပွဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု YG(Yangon Galacticos) အသင်းက ပထမ၊ တရုတ် နိုင်ငံက ဒုတိယ၊ မွန်ဂိုလီးယားနိုင်ငံက တတိယရရှိခဲ့ကြောင်း သိရပါတယ်။

YG(Yangon Galacticos)  သည် E sports World Cup PUBG Mobile ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံရွှေတံဆိပ်ဆု နှင့်အတူ ဆုကြေးငွေ ဒေါ်လာ ၅၅၀,၀၀၀ပါ ဆုချီးမြှင့် ခြင်းခံခဲ့ရသည်။

ပြိုင်ပွဲသို့ ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံပေါင်း (၁၀၀)ကျော်ခန့်မှ လက်ရွေးစင်အသင်းပေါင်း (၁၀၀၀)ကျော်ခန့်ရှိပြီး Professional ကစားသမား (၅၀၀၀)ခန့်ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြကြောင်းသိရှိရပါတယ်။

#ymg/mnn

33

ရွှေလီ-မူဆယ် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ချစ်ကြည်ရေးမာရသွန်ပြေးပွဲ ရွှေလီမြို့တွင် ကျင်းပ

၂ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၄

ရွှေလီ-မူဆယ် တရုတ်-မြန်မာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် မာရသွန်အပြေးပြိုင်ပွဲကို ၂၀၂၃ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၃၁ရက်က တရုတ်နိုင်ငံ အနောက်တောင်ပိုင်းယူနန်ပြည်နယ် ရွှေလီမြို့မှာ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီပြိုင်ပွဲကို မြန်မာနှင့်တရုတ်နှစ်နိုင်ငံမှ အပြေးသမားပေါင်း ၇၀၀၀ကျော်ဟာ အမျိုးအစားလေးမျိုးမှာ ဆင်နွှဲယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

Source CCTV+

ကမ္ဘာ့ဖလားခြေစစ်ပွဲ မြန်မာအသင်းနှင့်ကစားမည့် မြောက်ကိုရီးယားဘောလုံးအသင်း ရန်ကုန်သို့ရောက်ရှိ

၁၈ နိုဝင်ဘာ ၂၀၂၃

၂၀၂၆ ကမ္ဘာ့ဖလားခြေစစ်ပွဲ ဒုတိယအဆင့်ပွဲစဉ်အဖြစ် မြန်မာလက်ရွေးစင်ဘောလုံးအသင်း နှင့် ယှဉ်ပြိုင်မယ့် မြောက်ကိုရီးယားလက်ရွေးစင်ဘောလုံးအသင်း ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်သို့ ယနေ့ နိုဝင်ဘာ ၁၈ရက် ညပိုင်းက ရောက်ရှိခဲ့တယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အရသိရပါတယ်။ 

မြောက်ကိုရီးယားအသင်းဟာ ရန်ကုန်မြို့ Inya Lake Hotel တွင် တည်းခိုမည်ဖြစ်ပြီး ‌နိုဝင်ဘာလ ၁၉ရက်နေ့မှ စတင်ကာ လေ့ကျင့်ရေးအစီအစဉ်များ စတင်လုပ်ဆောင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာအသင်းနှင့်မြောက်ကိုရီးယားအသင်းတို့သည် နိုဝင်ဘာ ၂၁ ရက် ညနေ (၄)နာရီတွင် ရန်ကုန်မြို့ သုဝဏ္ဏအားကစားကွင်းကြီးထဲတွင် ယှဉ်ပြိုင်ကစားကြပါလိမ့်မယ်။

မြန်မာ - မြောက်ကိုရီးယား ပွဲစဥ်အတွက် လက်မှတ်များကို အထူးတန်း ၅၀၀၀ ကျပ်၊ ရိုးရိုးတန်း ၂၀၀၀ ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချသွားမယ်လို့ သတင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ယင်းပွဲစဥ်အတွက် လက်မှတ်များကို နိုဝင်ဘာ ၂၀ရက်တွင် နံနက် ၁၀နာရီမှ ညနေ ၄ နာရီအထိလည်းကောင်း ၊ နိုဝင်ဘာ ၂၁ရက်တွင် နံနက် ၁၀နာရီမှ နေ့လယ် ၂နာရီအထိ လည်းကောင်းမြန်မာနိုင်ငံ ဘောလုံး အဖွဲ့ချုပ်တွင် ဝယ်ယူနိုင်ကြပါတယ်။ ယင်းအပြင် နိုဝင်ဘာ ၂၁ ရက် ၊ နေ့လယ် ၂နာရီမှ စတင်၍ အထူးတန်း လက်မှတ်များကိုသုဝဏ္ဏကွင်း (Gate-2) ၌ လည်းကောင်း၊ ရိုးရိုးတန်း လက်မှတ်များကို သုဝဏ္ဏကွင်း (Gate-8)၌ လည်း ကောင်း ဝယ်ယူနိုင်မယ်လို့လည်းသိရပါတယ်။

-ymg/knl

Technology

  • When Engagement Becomes Incitement: The Algorithms Behind the Uprisings

    By- Thu Htet Thar

    Across South Asia—from Nepal to Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, and Indonesia—a new rhythm of political mobilization has emerged. Local grievances are rapidly transforming into mass movements, and scholars are now describing this speed as digital contagion. While these uprisings are rooted in deep-seated economic hardship and widening inequality, it is the fundamental design of algorithms that is turning isolated anger into regional conflagrations.

    How Algorithms Ignite the Fire

    The crucial question is how these digital networks act as accelerants, transforming sparks of anger into widespread infernos. The process relies on three interlocking dynamics that accelerate mobilization:

    Complex Contagion: Traditional protest required slow organization, but algorithms facilitate complex contagion. Individuals often require multiple exposures from different contacts before they decide to act. In South Asia, successive WhatsApp forwards about trials or repeated posts ridiculing corruption chipped away at hesitation until the collective momentum became irresistible.

    Algorithmic Amplification: This is where the core engine of unrest lies. Algorithms are designed by platforms to reward posts that generate engagement. Research indicates that anger-laden content is six times more likely to be shared than neutral material. Videos of police brutality or the lavish lifestyles of political elites spread quickly, while neutral reports struggle for visibility. This highly engaging, anger-driven content dominates feeds, and algorithms compress it into short windows, creating an urgent fear of missing out.

    Network Bridges: Algorithms enable narratives to cross borders through bridge ties. Diaspora communities (such as Pakistani communities in Europe) or student unions and YouTube influencers act as connectors, ensuring that strategies and narratives leap from one national context to another, producing regional resonance.

    Who Controls the Code and Why? (Profit vs. Power)

    This regional crisis forces us to confront the question of control and motivation. The algorithms reshaping fragile democracies are designed by platforms headquartered in Silicon Valley and other global tech hubs.

    The primary motivation behind their design is clear: these algorithms are built to maximize engagement, not to manage political fallout. This is fundamentally an economic incentive—the corporate drive to keep users on platforms for longer. However, the unintended consequence of this profit-driven design is profound political instability.

    While governments have attempted to exercise control (e.g., Nepal severing access to six major platforms or Pakistan using internet shutdowns to suppress dissent), the core tools of mobilization remain coded into corporate algorithms that reward outrage.

    Conclusion

    It is essential to recognize that algorithms are merely the accelerant; the hidden fuel of these uprisings remains deep-seated economic vulnerability. Algorithms simply amplify this visible disparity and sense of relative deprivation, convincing people that their limited prospects are unfair compared to the privileges of the political elites.

    The selfish and irresponsible choices of profit-driven tech firms have turned their platforms into instruments of social instability. By designing algorithms that prioritize engagement above all else, these companies have knowingly built outrage machines that profit from societal discord. The algorithms' reward system, which champions anger-laden and divisive content, is not an unforeseen consequence—it is the direct result of a business model that values user clicks and ad revenue over the well-being of entire nations.

    In conclusion, until societies address the dual pressures of economic hardship and the reckless behavior of tech firms, the potential for the next viral uprising is only a click away. This demands new thinking on corporate responsibility and governance in the digital age, holding these companies accountable for the instability they help create.

    -End-

    Reference : When Algorithms Ignite Uprisings: The Science Behind South Asia’s Viral Movements by thesciencematters.org

  • ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုမှ လှုံ့ဆော်မှုသို့ - လူထုလှုပ်ရှားမှုများ၏ နောက်ကွယ်က အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များ (ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးသုံးသပ်ချက်)

    -သုထက်သာ

    နီပေါမှ ပါကစ္စတန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ သီရိလင်္ကာနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအထိ တောင်အာရှတစ်လွှားတွင် နိုင်ငံရေးစည်းချက်အသစ်တစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံတွင်းမကျေနပ်ချက်များသည် ကြီးမား  သောလှုပ်ရှားမှုများအဖြစ် လျင်မြန်စွာ ပြောင်းလဲလာနေပြီး ပညာရှင်များက ဤလျင်မြန်မှုကို ဒစ်ဂျစ်  တယ်ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုအဖြစ် ဖော်ပြနေကြသည်။

    ဤလှုပ်ရှားမှုများသည် နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေသော စီးပွားရေးအခက်အခဲများနှင့် ကျယ်ပြန့်  လာနေသော မညီမျှမှုများတွင် အခြေခံနေသော်လည်း၊ အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များ၏ အခြေခံဒီဇိုင်းက တစ်ဦး ချင်းအမျက်ဒေါသများကို ဒေသဆိုင်ရာမီးပွားကြီးများအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

    အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များက မီးဘယ်လိုမွှေးနေသနည်း

    ဤဒစ်ဂျစ်တယ်ကွန်ရက်များက ဒေါသမီးပွားများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လောင်ကျွမ်းသော မီးတောက်   များအဖြစ်သို့ မည်သို့ပြောင်းလဲပေးသနည်းဆိုသည်မှာ အရေးပါသောမေးခွန်းဖြစ်သည်။ ဤဖြစ်စဉ်က လှုပ်ရှားမှုများကို အရှိန်မြှင့်တင်ပေးသည့် တစ်ခုနှင့်တစ်ခုဆက်စပ်နေသော ယန္တရားသုံးခုပေါ်တွင် တည်မှီ ထားသည်။

    ၁။ ရှုပ်ထွေးသောကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု- သမားရိုးကျဆန္ဒပြမှုများသည် ဖြည်းဖြည်းချင်းစုစည်းရသည့် သဘာဝ ရှိသော်လည်း အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် ရှုပ်ထွေးသောကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကို လုပ်ဆောင်ပေးသည်။ တစ်ဦး  ချင်းစီသည် လှုပ်ရှားမည်ဟုဆုံးဖြတ်ခြင်းမပြုမီ အဆက်အသွယ်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြိမ်ဖန်များစွာ ထိတွေ့မှု  လိုအပ်သည်။ တောင်အာရှတွင် WhatsApp အက်ပလီးကေးရှင်းများသို့ ရုံးတင် စစ်ဆေးမှုများဆိုင်ရာ သတင်းများ ဆက်တိုက်ပို့ခြင်း သို့မဟုတ် အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို လှောင်ပြောင်ထားသော ပို့စ်များ ထပ်ခါ   တလဲလဲ တင်ခြင်းဖြင့် တွေဝေနေမှုများကို ဖဲ့ထုတ်ပစ်ကာလူထုလှုပ်ရှားမှုအရှိန်ကို ခုခံ၍မရနိုင်တော့သည်အထိ ဖြစ်စေတော့သည် ။

    ၂။ အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်ဖြင့်ပုံကြီးချဲ့မှု (Algorithmic Amplification)- ဤနေရာသည် မငြိမ်မသက်မှုများ၏ အဓိကအင်ဂျင်တည်ရှိရာဖြစ်သည်။ ပလက်ဖောင်းများရှိ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု (engagement) ဖြစ်ပေါ်  စေသော ပို့စ်များကို ဆုချရန်အတွက် အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များကို ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည်။ သုတေသနများအရ ဒေါသပါဝင်သော အကြောင်းအရာသည် ကြားနေအကြောင်းအရာထက် ခြောက်ဆပိုမို၍ ပြန်မျှဝေခြင်း (share)ခံရသည်ဟုဆိုသည်။ ရဲများ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးအထက်တန်းလွှာ  များ၏ ဇိမ်ခံနေထိုင်မှုပုံစံများ ဗီဒီယိုများသည် လျင်မြန်စွာပျံ့နှံ့သွားသော်လည်း ကြားနေသတင်းများသည် ယင်းတို့ကို အများမြင်တွေ့ရရန် အတော်ရုန်းကန်နေရသည်။ ဤအမြောက်အများထိတွေ့မှုရထားသည့် ဒေါသကိုဖြစ်စေသော အကြောင်းအရာများသည် feeds များတွင် လွှမ်းမိုးနေပြီး၊ အယ်လ်ဂို ရစ်သမ်   များသည် ယင်းတို့ကို ဝင်းဒိုအတိုကလေးအတွင်း ဖိသွင်း၍ "သတင်းလွတ်သွားမည်ကို စိုးရိမ်သောစိတ်" (fear of missing out) ဖြစ်အောင် ဖန်တီးပေးသည်။

    ၃။ ကွန်ရက်ပေါင်းကူးများ- အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် ပေါင်းကူးဆက်စပ်မှုများမှတစ်ဆင့် ရည်ရွယ်   ပုံဖော်ထားသော ဇာတ်ကြောင်းများကို နယ်နိမိတ်များကို ကျော်ဖြတ်နိုင်စေအောင်လုပ်ဆောင်သည်။  ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူအသိုင်းအဝိုင်းများ (ဥပမာ- ဥရောပရှိ ပါကစ္စတန်အသိုင်းအဝိုင်းများ) သို့မဟုတ် ကျောင်းသားသမဂ္ဂများနှင့် ယူကျု့တွင် သြဇာရှိသူများသည် ချိတ်ဆက်ပေးသူများအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကြ သည်။ နိုင်ငံတစ်ခု၏ဆက်စပ်အခြေအနေမှ အခြားနိုင်ငံသို့ ကူးပြောင်းရောက်ရှိကာ ဒေသတွင်း ပဲ့တင်   သံများ ဖြစ်ပေါ်လာစေအောင် မဟာဗျူဟာများနှင့် ဇာတ်ကြောင်းများကိုဖန်တီးသည်။

    ကုဒ်ကို မည်သူထိန်းချုပ်သနည်း၊ အဘယ်ကြောင့်နည်း (အမြတ်အစွန်းနှင့် အာဏာ)

    ဤဒေသဆိုင်ရာအကျပ်အတည်းက ကျွန်ုပ်တို့အား ထိန်းချုပ်မှုနှင့် လှုံ့ဆော်မှုဆိုင်ရာ မေးခွန်းများကို ရင်ဆိုင်ရအောင်ဖန်တီးသည်။ ဆတ်ဆန်ထိမခံသည် ဒီမိုကရေစီများအဖြစ် ပုံဖော်ပေးနေသည့် အယ်လ်ဂို ရစ်သမ်များကို Silicon Valley နှင့် အခြားသော ကမ္ဘာ့နည်းပညာအချက်အချာဌာနများက ဒီဇိုင်းထုတ် ထားကြသည်။

    ၎င်းတို့၏ ဒီဇိုင်းနောက်ကွယ်မှ အဓိကလှုံ့ဆော်မှုမှာ ရှင်းလင်းလှသည်။ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများကို စီမံခန့်ခွဲရန်မဟုတ်ဘဲ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု engagement ကို အများဆုံးရရှိစေရန် ဤအယ်လ်ဂို  ရစ်သမ်  များကိုတည်ဆောက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ အခြေခံအားဖြင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှုဖြစ်  ပြီး၊ သုံးစွဲသူများကို ပလက်ဖောင်းများပေါ်တွင် အချိန်ပိုကြာအောင် ဆက်လက်ထားရှိနိုင်ရန် ကော်ပို  ရေးရှင်းများ၏ မောင်းနှင်အားတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် ဤအမြတ်အစွန်းမောင်းနှင်သော ဒီဇိုင်း၏ မရည်  ရွယ်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဆက်မှာ ကြီးမားသော နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုဖြစ်သည်။

    အစိုးရများက ထိန်းချုပ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသော်လည်း (ဥပမာ- နီပေါက အဓိကပလက်ဖောင်းခြောက်ခုသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ဖြတ်တောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ပါကစ္စတန်က အင်တာနက်ကို ပိတ်ဆို့၍ ကန့်ကွက်  ဆန္ဒပြမှုများကို နှိမ်နင်းခြင်း)၊ လှုပ်ရှားမှုများ၏ ပင်မကိရိယာများသည် အမျက်ဒေါသကို ဆုချသည့် ကော်ပိုရိတ်အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များရှိ ကုဒ်များထဲတွင် ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

    နိဂုံး

    အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် အရှိန်မြှင့်တင်ပေးရုံသာဖြစ်ပြီး၊ ဤလူထုလှုပ်ရှားမှုများ၏ လျှို့ဝှက် လောင်စာ    ဆီမှာ နက်ရှိုင်းစွာအမြစ်တွယ်နေသော စီးပွားရေးအခက်အခဲများဖြစ်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုရန် အရေး    ကြီးသည်။

    အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များသည် ဤသိသာထင်ရှားသော ကွာဟချက်တို့ကို  ခပ်လွယ်လွယ်ပင် ပုံကြီးချဲ့ပေးပြီး၊ လူတို့၏ အလားအလာများ အကန့်အသတ်ဖြစ်နေရခြင်းက နိုင်ငံရေးအထက်တန်းလွှာများ၏ အခွင့်အရေး   များနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက မတရားကြောင်း လူများကို ယုံကြည်သွားအောင်လုပ်ပေးလိုက်သည်။

    အမြတ်အစွန်းကိုသာ ဦးတည်သော နည်းပညာကုမ္ပဏီများ၏ ကိုယ်ကျိုးရှာပြီး တာဝန်မဲ့သော ရွေးချယ် မှုများက ၎င်းတို့၏ ပလက်ဖောင်းများကို လူမှုရေးမတည်ငြိမ်မှုများ၏ ကိရိယာများအဖြစ် ပြောင်းလဲ ပစ်စေခဲ့သည်။ အခြားသောအရာများထက် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှု engagementကိုသာ ဦးစားပေးသည့် အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲခြင်းဖြင့်၊ ဤကုမ္ပဏီများသည် လူမှုရေးစိတ်ဝမ်းကွဲပြားမှုများမှ အကျိုးအမြတ်ရရှိစေမည့် "ဒေါသဖြစ်စေသော စက်" များကို တမင်တကာ တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

    ဒေါသနှင့် ကွဲပြားမှုဖြစ်စေသော အကြောင်းအရာများကို အားပေးသည့် အယ်လ်ဂိုရစ်သမ်များ၏ ဆုပေး စနစ်သည် မရည်ရွယ်ဘဲ ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဆက်တစ်ခုမဟုတ်ပါ။ ၎င်းသည် နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံလုံး၏ လူမှုဖူလုံရေးထက် အသုံးပြုသူများ၏ ကလစ်များ clicks နှင့် ကြော်ငြာဝင်ငွေကိုသာ တန်ဖိုးထားသော စီးပွားရေးပုံစံ၏ တိုက်ရိုက် အကျိုးဆက်ရလဒ်ဖြစ်သည်

    နိဂုံးချုပ်အားဖြင့်၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းများသည် စီးပွားရေးအခက်အခဲနှင့် နည်းပညာကုမ္ပဏီများ၏ ဂရုမစိုက်သော အပြုအမူဟူသော ဖိအားနှစ်ရပ်ကို မကိုင်တွယ်နိုင်သရွေ့၊ နောက်ထပ် viral ဖြစ်သော လူထုလှုပ်ရှားမှုတစ်ရပ် ဖြစ်လာနိုင်ခြေမှာ ကလစ်တစ်ချက်နှိပ်ရုံသာ လိုတော့သည်။ ဤသည်မှာ ၎င်းတို့ ဖန်တီးခဲ့သည့် မတည်ငြိမ်မှုများအတွက် ဤကုမ္ပဏီများကို တာဝန်ယူ တာဝန်ခံမှုရှိစေရန်ဖြစ်ပြီး ဒစ်ဂျစ်တယ်ခေတ်တွင် ကော်ပိုရိတ်တာဝန်ယူမှုနှင့် အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ တွေးခေါ်မှုအသစ်များကို မျက်မှောက်အခြေအနေများက တောင်းဆိုနေသည်။

    Reference : When Algorithms Ignite Uprisings: The Science Behind South Asia’s Viral Movements by thesciencematters.org

  • ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး လေမှုတ်သွင်း ပျံသန်းသည့်လေအားလျှပ်စစ်ထုတ်တာဘိုင်ကို တရုတ်နိုင်ငံ အောင်မြင်စွာ စမ်းသပ်

    5 October 2025

    ▪️လေသင်္ဘောလို ပုံစံရှိတဲ့ S1500 ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ပျံသန်းနိုင်တဲ့ လေအားလျှပ်စစ်ထုတ်တာဘိုင်ဟာ မကြာသေးခင်က စမ်းသပ်ပျံသန်းမှုအတွင်း တစ်မဂ္ဂါဝပ် (1 megawatt) လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

    ▪️လေအားလျှပ်စစ်တာဘိုင်တွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲ စွမ်းအင်အပေါ် ကြီးမားစွာ အားထား ရတဲ့ အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်နှင့်ပြီးသားပါ။ ဒါပေမယ့် တရုတ်နိုင်ငံဟာ ကုန်ကျစရိတ်ကို လျှော့ချဖို့နဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို တိုးမြှင့်ဖို့ နည်းလမ်းတွေကို အမြဲတမ်း ရှာဖွေနေပါတယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ပဲ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အမြောက်အမြား ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး နေရာအနှံ့အပြားကို လျင်မြန်စွာ ရွှေ့ပြောင်း  တပ်ဆင်နိုင်ပြီး လေမှုတ်သွင်းပြီးဖောင်းရတဲ့ ဘက်စုံသုံး လေအားတာဘိုင်တစ်မျိုးကို တီထွင်  နိုင်ခဲ့ တာပါ။

    ▪️S1500 ပေါ်လောပေါ် လေအားလျှပ်စစ်စနစ်ဟာ ၁၃ ထပ်အဆောက်အအုံလောက် မြင့်ပြီး ဘက်စကက်ဘောကွင်း  လောက် ရှည်လျားပါတယ်။ ပျံသန်းနေတဲ့ ဧရာမ လေယာဉ်အင်ဂျင်ပုံစံနဲ့တူပြီး သမားရိုးကျရဟတ်   တိုင်တွေ (မီတာ ၂၀၀ ခန့်) ရဲ့ အမြင့်ထက် လေတိုက်နှုန်းပိုမြန်ပြီး ပိုတည်ငြိမ်တဲ့ မီတာ ၁,၅၀၀ အမြင့်အထိ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းရှိပါတယ်။

    s1500 floating wind turbine2

    ▪️ပေကျင်း လင်ရီ ယွင်ချွမ်း စွမ်းအင်နည်းပညာ ကုမ္ပဏီလီမိတက် (Beijing Linyi Yunchuan Energy Technology Co. Ltd.) က တီထွင်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ပျံသန်းနိုင်တဲ့ လေအားတာဘိုင်ဟာ ဟီလီယမ်ဓာတ်ငွေ့ဖြည့်ထားတဲ့ ပင်မအိတ်ကြီးတစ်ခုနဲ့ ကွင်းပုံသဏ္ဌာန်အတောင်ပံတစ်ခု ပါရှိပြီး အဲဒီကွင်းပုံသဏ္ဌာန်အတောင်ပံဟာ တည်ငြိမ်တဲ့ အမြင့်ပိုင်းလေတိုက်နှုန်းတွေကို အသုံးပြုပြီး ရဟတ်ကို လည်ပတ်စေတဲ့ ဧရာမပြွန်ကြီးတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။

    ▪️ကီလိုဝပ် ၁၀၀ ထုတ်လုပ်ပေးတဲ့ မီးစက် ၁၂ လုံးရဲ့အကူအညီနဲ့ ဖန်တီးမှုအားကောင်းတဲ့ လျှပ်စစ်  ထုတ်လုပ်ရေးစနစ်ဟာ ကေဘယ်ကြိုးတွေကနေတစ်ဆင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို မြေပြင်ကို တည်ငြိမ်စွာ ပေးပို့ပါတယ်။

    ▪️ပျံသန်းနေတဲ့ တာဘိုင်တွေရဲ့ အဓိကအားသာချက်တွေထဲက တစ်ခုကတော့ ကြီးမားတဲ့ သတ္တု တာဝါတိုင်တွေနဲ့ ရဟတ်တွေ တည်ဆောက်ဖို့ မလိုအပ်တာကြောင့် တစ်ကီလိုဝပ်နာရီ ကုန်ကျစရိတ်ကို ၃၀% လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။ လေမှုတ်သွင်းရတဲ့ ဒီဇိုင်းကြောင့် ခရီးဝေးကို ရွှေ့ပြောင်းရလွယ်ကူစေပါတယ်။

    ▪️ပေကျင်း လင်ရီ ယွင်ချွမ်း စွမ်းအင်နည်းပညာ ကုမ္ပဏီလီမိတက် ဟာ လာမယ့်နှစ်ကစပြီး S1500 လေအားတာဘိုင်တွေကို အများအပြားထုတ်လုပ်ဖို့ စီစဉ်ထားပေမဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းဆိုင်ရာ မူဘောင်တွေနဲ့ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး စံနှုန်းတွေ၊ ပြင်းထန်တဲ့ ရာသီဥတုအခြေအနေတွေမှာ တပ်ဆင်မှုရဲ့ တည်ငြိမ်မှုကို သရုပ်ပြနိုင်ဖို့နဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေရဲ့ ခံနိုင်ရည်ရှိမှု စတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ကျော်လွှားရဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

    ▪️ “လေထုထဲမှာရှိတဲ့ လေစွမ်းအင်ကို တန်ဖိုးတင့်သင့်ပြီးသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ လိုက်လျောညီထွေရှိတဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားရဲ့ အရေးပါတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်လာစေဖို့ ကျွန်တော်တို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” လို့ ပေကျင်း လင်ရီ ယွင်ချွမ်း စွမ်းအင်နည်းပညာ ကုမ္ပဏီလီမိတက်ရဲ့ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Dun Tianrui က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

    Source SCMP

Contact Us

Building D, No.101, 1st Floor, Mahabandoola Tower(Near Mahabandoola Bridge), Mahabandoola Road, Pazundaung Township, Yangon.