သတင်းအကျဉ်းချုပ်
-လုံခြုံရေး အထူးတင်းကြပ်ထားပြီး တရားခံမျက်ကွယ်တွင် စီရင်ချက်ချမှတ်
-ဟာစီနာက စွပ်စွဲချက်များကို ပယ်ချ၊ ခုံရုံးသည် ကြိုတင်စီစဉ်ထားသည့် မတရားခုံရုံးဖြစ်သည်ဟု ဆို)
-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက သူမကို လွှဲပြောင်းပေးရန် အိန္ဒိယနိုင်ငံအား တောင်းဆို
-အုံကြွမှုအတွင်း လူ ၁၄၀၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ ပြောကြား
ဒါကာ၊ နိုဝင်ဘာ ၁၇ (ရိုက်တာ) - ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သော ကျောင်းသားဦးဆောင်သည့် အုံကြွမှုကို သွေးထွက်သံယို ဖြိုခွင်းရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်ဟု အပြစ်ရှိကြောင်း တွေ့ရှိပြီးနောက် လပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်ခဲ့သည့် စစ်ဆေးမှုအပြီး ဖြုတ်ချခံလိုက်ရသော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဝန်ကြီးချုပ် ရှိတ်ဟာစီနာကို သူမ မရှိသည့် မျက်ကွယ်၌ တနင်္လာနေ့တွင် သေဒဏ်ချမှတ်လိုက်ပါသည်။
သားကောင်ဖြစ်ခဲ့ရသူများ၏ မိသားစုဝင်များအပါအဝင် လူပြည့်ကြပ်နေသော တရားခွင်အတွင်းရှိ လူများ က လက်ခုပ်တီး အားပေးကြွေးကြော်ခဲ့ကြပြီး၊ အပြင်ဘက် လူအုပ်ကြီးထဲမှ အချို့ဆိုလျှင် ဒူးထောက်၍ ဝတ်ပြုဆုတောင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်အထိ ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ဤစီရင်ချက်သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံ၏ သမိုင်းတွင် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးအပေါ် ချမှတ်သည့် အပြင်းထန်ဆုံး ပြစ်ဒဏ်လည်း ဖြစ်ပါသည်။
သူမ၏အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့် အုံကြွမှုများ အမြင့်ဆုံးဖြစ်နေချိန် ၂၀၂၄ ခုနှစ် သြဂုတ်လတွင် အိမ်နီးချင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့သည့် ဟာစီနာကမူ ဤတရားရုံးသည် "ကြိုတင်စီစဉ်ထားသည့် (မတရား) ခုံရုံး" (rigged tribunal) သက်သက်သာဖြစ်သည်ဟု ပယ်ချသည့် ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။
နိုဘယ်ဆုရှင် မိုဟာမက်ယူနွတ်စ် ဦးဆောင်သော ကြားဖြတ်အစိုးရက ၎င်းကို "သမိုင်းဝင် စီရင်ချက်" တစ်ခုအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့သော်လည်း တည်ငြိမ်ကြရန် တိုက်တွန်းခဲ့သလို ဆူပူမှုများရှိလာပါက ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းသွားမည်ဟု သတိပေးခဲ့ပါသည်။
စီရင်ချက်ချပြီးနောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ဟာစီနာနှင့် အလားတူအမှုဖြင့် သေဒဏ်ချမှတ်ခံထားရသော ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဟောင်း Asaduzzaman Khan Kamal တို့ကို လွှဲပြောင်းပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယဖက်ကမူ စီရင်ချက်ကို မှတ်သား ထားကြောင်းနှင့် အသေးစိတ်ကို ထည့်သွင်းပြောကြားခြင်းမရှိဘဲ "အပြုသဘောဆောင် ဆက်ဆံသွား မည်" ဟုသာ ဆိုပါသည်။
ဆန္ဒပြသူများနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့မှုများ
အစောပိုင်းက ဟာစီနာ့ဖခင်၏ နေအိမ်အကြွင်းအကျန်များကို ဖြိုချဖျက်ဆီးရန် တောင်းဆိုကြသော ဆန္ဒပြသူများနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့အကြား ထိပ်တိုက်တွေ့မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါသည်။ ထိုနေအိမ်၏ အစိတ်အပိုင်းအများစုမှာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ကတည်းက ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
အစိုးရ အဆောက်အအုံများနှင့် တရားရုံးဝန်းကျင်တွင် ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ တပ်ဖွဲ့ဝင်များကို ချထားခဲ့သလို၊ မြို့တော်နှင့် အခြားမြို့ကြီးများတွင်လည်း လုံခြုံရေး တင်းကြပ်ထားပါသည်။
ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲများမတိုင်မီ ဤစီရင်ချက် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ဟာစီနာ၏ Awami League ပါတီကို ဝင်ပြိုင်ခွင့် ပိတ်ပင်ထားသည်ကို မပယ်ဖျက်ပေးပါက အကြမ်းဖက်မှုများ ဖြစ်လာနိုင်သည်ဟု ဟာစီနာ၏သားက တနင်္ဂနွေနေ့တွင် သတိပေးခဲ့ပါသည်။
ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ဇူလိုင် ၁၅ နှင့် သြဂုတ် ၅ ရက်အကြား အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများအတွင်း လူ ၁၄၀၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့ပြီး ထောင်ပေါင်းများစွာ ဒဏ်ရာရခဲ့သည်ဟု ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာတစ်ခုက ခန့်မှန်းထားပါသည်။ အများစုမှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ ပစ်ခတ်မှုကြောင့်ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် ၁၉၇၁ လွတ်လပ်ရေးစစ်ပွဲနောက်ပိုင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၏ အဆိုးရွားဆုံး နိုင်ငံရေး အကြမ်းဖက်မှုလည်း ဖြစ်ပါ သည်။
မငြိမ်မသက်ဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်မှုများကို အရေးယူမည်ဟု အစိုးရ ပြောကြား
အသက် ၇၈ နှစ်အရွယ် ဟာစီနာသည် လှုံ့ဆော်မှု၊ သတ်ဖြတ်ရန် အမိန့်ပေးမှုနှင့် အုံကြွမှုကာလအတွင်း ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို တားဆီးရန် ပျက်ကွက်မှုအပါအဝင် စွဲချက်သုံးခုဖြင့် အပြစ်ရှိကြောင်း တွေ့ ရှိရသည်ဟု တရားသူကြီး Golam Mortuza Mozumder က ပြောသည်။
"ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ သူမကို ပြစ်ဒဏ်တစ်ရပ်တည်းသာ ချမှတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ် - အဲဒါကတော့ သေဒဏ်ပါပဲ" ဟု တရားသူကြီး Mozumder က ပြောကြားခဲ့သည်။
စီရင်ချက်ချပြီးနောက် မီဒီယာများထံ ပေးပို့ခဲ့သည့် အီးမေးလ်ကြေညာချက်ထဲတွင် ဟာစီနာက တရားရုံးသည် "ဘက်လိုက်ပြီး နိုင်ငံရေးရည်ရွယ်ချက်ရှိနေသည်" ဟု စွပ်စွဲခဲ့ပါသည်။
"ရွံရှာဖွယ်ကောင်းလှတဲ့ ဒီသေဒဏ်ချမှတ်မှုဟာ ကြားဖြတ်အစိုးရထဲက အစွန်းရောက်ပုဂ္ဂိုလ်တွေရဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရဲ့ နောက်ဆုံး ရွေးကောက်ခံ ဝန်ကြီးချုပ်ကို ဖယ်ရှားဖို့နဲ့ Awami League ပါတီကို နိုင်ငံရေးအင်အားစုအဖြစ်ကနေ ပျောက်ကွယ်သွားအောင် လုပ်ဆောင်လိုတဲ့ ဗြောင်ကျပြီး လူသတ်လိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကို ဖော်ပြနေပါတယ်" ဟု သူမက ပြောပါသည်။
ကြားဖြတ်အစိုးရကမူ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ပြည်သူများကို တည်ငြိမ်စွာ ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းနှင့် တာဝန် သိစိတ်ဖြင့် နေထိုင်ကြရန်နှင့် အများပြည်သူ့ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးကို မနှောင့်ယှက်ကြရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
စီရင်ချက်ကြောင့် "လူထုကြားတွင် ပြင်းထန်သည့် ခံစားချက်များ သဘာဝကျစွာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်" ဟု အစိုးရက ပြောသည်။ "ဖရိုဖရဲဖြစ်အောင်၊ ဝရုန်းသုန်းကားဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် အများပြည်သူ့ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးကို နှောင့်ယှက်တာမျိုးတွေကို တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ကိုင်တွယ် ဖြေရှင်းသွားမယ်" ဟုလည်း ဖြည့်စွက်ပြောကြားသည်။
စီရင်ချက်မချမီ ဗုံးပေါက်ကွဲမှုများ ဖြစ်ပွား
တရားခွင်အတွင်း၌ တရားလိုရှေ့နေများက ကျောင်းသားဦးဆောင်သော အုံကြွမှုကို နှိမ်နင်းရန် သေစေ နိုင်သည့် လက်နက်အင်အားသုံးဖို့ ဟာစီနာက တိုက်ရိုက်အမိန့်ပေးခဲ့သည့် သက်သေအထောက်အထား များ သူတို့ထံတွင် ရှိကြောင်း တရားရုံးကို ပြောကြားခဲ့ပါသည်။
ဟာစီနာအတွက် နိုင်ငံတော်က ခန့်အပ်ပေးထားသော ရှေ့နေက လိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပြီး၊ သူမကို စွဲဆိုထားသည့် စွဲချက်များမှာ အခြေအမြစ်မရှိသည့်အတွက် တရားရှင်လွှတ်ပေးရန် တရားရုံးကို လျှောက်လဲခဲ့သည်။
ကြားနာမှုမတိုင်မီကတည်းက ဟာစီနာက စွပ်စွဲချက်များကို ပယ်ချခဲ့ပြီး၊ ခုံရုံးသည် မမျှတသလို အပြစ်ရှိကြောင်း စီရင်ချက်ချမည်မှာ "ကြိုတင်သိရှိပြီးသား အဖြေ" ဖြစ်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပါသည်။
ကြားဖြတ်အစိုးရကမူ ထိုစွပ်စွဲချက်များကို ပယ်ချခဲ့ပါသည်။ "ခုံရုံးဟာ လေ့လာသူတွေကို ခွင့်ပြုထားသလို ပုံမှန်မှတ်တမ်းတွေကို ထုတ်ပြန်ပေးပြီး ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာပါ" ဟု အစိုးရပြောခွင့်ရပ ုဂ္ဂိုလ်က စီရင်ချက်မချမီ နာရီပိုင်းအလိုတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
"ခိုင်မာတဲ့ မည်သည့်လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းကမှ လက်ရှိလုပ်ငန်းစဉ်ကို နိုင်ငံရေးအရ တွန်းအားပေး လုပ်ဆောင်တာလို့ မပြောခဲ့ပါဘူး" ဟု သူတို့က ထပ်လောင်းပြောကြားသည်။
စီရင်ချက်မချမီ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၏ အခြေအနေမှာ တင်းမာနေခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သည့် ရက်အနည်းငယ် အတွင်း နိုင်ငံတစ်ဝန်း၌ အနည်းဆုံး လက်လုပ်ဗုံး ၃၀ ပေါက်ကွဲခဲ့ကာ မော်တော်ယာဉ် ၂၆ စီး မီးရှို့ခံ ခဲ့ရပါသည်။ ထိခိုက်သေဆုံးမှု ရှိသည်ဟုမူ သတင်းမရရှိပါ။
ဟာစီနာ ထွက်ပြေးသွားပြီးကတည်းက လူဦးရေ သန်း ၁၇၀ ရှိသော မွတ်စလင်အများစုနေထိုင်ရာ ဤတောင်အာရှနိုင်ငံကို ကြားဖြတ်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့က အုပ်ချုပ်နေခြင်း ဖြစ်ပသည်။
၁၉၉၁ ခုနှစ်က စစ်အာဏာရှင် ဟူစိန်မိုဟာမက်အာရှဒ်သည် တရားမဝင် လက်နက်ကိုင်ဆောင်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၁၀ နှစ် (အလုပ်ကြမ်းနှင့်) ချမှတ်ခံခဲ့ရဖူးသည်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့အထည်အလိပ် တင်ပို့မှုအများဆုံး နိုင်ငံများထဲတွင် ပါဝင်ပြီး ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ အမှတ်တံဆိပ်ကြီးများသို့ တင်ပို့နေခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် ဆန္ဒပြပွဲများကြောင့် ဤလုပ်ငန်းကဏ္ဍမှာ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်ခဲ့ရသည်။ End
