၂၀ နိုဝင်ဘာ၊၂၀၂၅

အကျဉ်းချုပ်

    ◾️အမေရိကန်က ယင်း၏ ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်ကို ကိယက်ဗ်မှ လက်ခံစေလိုကြောင်း သတင်းရင်းမြစ် နှစ်ခုက ပြောသည်။

    ◾️ယူကရိန်းက နယ်မြေနှင့် လက်နက်အချို့ကို စွန့်လွှတ်ရန်အစီအစဉ်က ရည်မှန်းထားကြောင်း  သတင်းရင်းမြစ်များက ဆိုသည်။

    ◾️ဇယ်လန်စကီးသည် ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်သစ်အတွက် တူရကီသို့ သွားရောက်နေသည်။

    ◾️သူသည် ကြာသပတေးနေ့တွင် အမေရိကန် စစ်တပ်အရာရှိများနှင့် တွေ့ဆုံမည်။

   ◾️ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် အမေရိကန်၏ အစီအစဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ ကိယက်ဗ်က   ရိပ်ဖမ်း သံဖမ်းရရှိထားကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက ဆိုသည်။

လန်ဒန်/ကိယက်ဗ်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၉ (ရိုက်တာ) - ယူကရိန်းနိုင်ငံက နယ်မြေနှင့် လက်နက်အချို့ကို စွန့်လွှတ်ရန် အဆိုပြုထားသည့် ရုရှားနှင့် စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် အမေရိကန်က ရေးဆွဲထားသော မူဘောင်ကို သမ္မတ ဗိုလိုဒီမာ ဇယ်လန်စကီးသည် လက်ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု က အရိပ်လက္ခဏာပြခဲ့ကြောင်း အဆိုပါကိစ္စကို အကျွမ်းတဝင်ရှိသူနှစ်ဦးက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြောကြား  ခဲ့သည်။

အဆိုပါကိစ္စ၏ ထိလွယ်ရှလွယ်ရှိမှုကြောင့် အမည်မဖော်လိုသူ သတင်းရင်းမြစ်များက အဆိုပါ အဆိုပြုချက်များတွင် ယူကရိန်း၏ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ အရွယ်အစားကို လျှော့ချရန် အပါအဝင် အခြား အချက်များ ပါဝင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဝါရှင်တန်က ကိယက်ဗ်သည် အဓိကအချက်များကို လက်ခံစေလိုနေကြောင်း သူတို့က ပြောသည်။

အရှေ့ပိုင်း ယူကရိန်းတွင် ရုရှား၏ နောက်ထပ် နယ်မြေ သိမ်းပိုက်မှုများကို ကိယက်ဗ်က ရင်ဆိုင်နေရချိန် နှင့် ဇယ်လန်စကီးက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပါလီမန်က စွမ်းအင်နှင့် တရားရေး  ဝန်ကြီးများကို ရာထူးမှ ထုတ် ပယ်ခဲ့ရသည့် အဂတိလိုက်စားမှု စိစစ်မှုကို ကိုင်တွယ်   ဖြေရှင်းနေရချိန်တွင် ထိုကဲ့သို့သော အစီအစဉ် သည် ကိယက်ဗ်အတွက် ကြီးမားသော ဆုတ်ယုတ်မှုတစ်ရပ်အဖြစ် ပြသနေလိမ့်မည်။

အိမ်ဖြူတော်က အဆိုပါကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ မှတ်ချက်ပေးရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကို ရူဘီယိုက X (တွစ်တာ) တွင် ဝါရှင်တန်သည် "ဤပဋိပက္ခ၏ နှစ်ဖက်စလုံးမှ အချက်အလက်များအပေါ် အခြေခံ၍ စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော စိတ်ကူးများကို ဆက် လက်ရေးဆွဲသွားမည်" ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

"ယူကရိန်းစစ်ပွဲကဲ့သို့ ရှုပ်ထွေးပြီး အသက်ဆုံးရှုံးစေသော စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန်မှာ အလေးအနက်ထားပြီး လက်တွေ့ကျသည့် အယူအဆများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖလှယ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကြာရှည်ခံမည့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရရှိရန်အတွက် နှစ်ဖက်စလုံးသည် ခက်ခဲသော်လည်း မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အလျှော့အတင်းများကို သဘောတူရန် လိုအပ်သည်" ဟု ရူဘီယိုက ပြောကြား  ခဲ့သည်။

ဝါရှင်တန်က ရုရှားနှင့် ဆွေးနွေးထားသည့် စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် အမေရိကန်၏ အဆိုပြုချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ ကိယက်ဗ်က "အရိပ်အမြွက်" လက်ခံရရှိထားကြောင်း ယူကရိန်းအကြီးတန်းအရာရှိကြီး  တစ်ဦးက ရိုက်တာကို ပြောကြားခဲ့သည်။ ယူကရိန်းသည် အဆိုပြုချက်များ ပြင်ဆင်ရာတွင် ပါဝင်ခဲ့ခြင်း မရှိကြောင်း အဆိုပါ သတင်းရင်းမြစ်က ဆိုသည်။

ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် သမ္မတ တေရစ်ပ် အာဒိုဂန်နှင့် တူရကီ၌ ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်နေသော ဇယ်လန်စကီး  သည် ကြာသပတေးနေ့တွင် ကိယက်ဗ်၌ အမေရိကန် စစ်တပ်အရာရှိများနှင့် တွေ့ဆုံရန် စီစဉ်ထားသည်။ Telegram တွင် မှတ်ချက်များပေးရာ၌ ဇယ်လန်စကီးက ဝါရှင်တန်၏ မူဘောင်ကို ဖော်ပြခြင်းမရှိဘဲ သုံးနှစ်ခွဲကျော် ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်သော စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် အကူအညီပေးမည့် ထိရောက်သော အမေရိကန် ခေါင်းဆောင်မှုကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

"သွေးထွက်သံယိုမှုများကို ရပ်တန့်ရန်နှင့် ရေရှည်တည်တံ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရရှိရန်အတွက် အဓိက  အချက်မှာ ကျွန်ုပ်တို့၏ မိတ်ဖက်အားလုံးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန်နှင့် အမေရိကန် ခေါင်းဆောင်မှုသည် ထိရောက်ပြီး ခိုင်မာနေရန် ဖြစ်သည်" ဟု အန်ကာရာ၌ အာဒိုဂန်နှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက် ဇယ်လန်စကီးက ရေးသားခဲ့သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်တို့သာလျှင် "စစ်ပွဲကို နောက်ဆုံးတွင် အဆုံးသတ်ရန် လုံလောက်သော ခွန်အားရှိသည်" ဟု ဇယ်လန်စကီးက ပြော  ကြားခဲ့သည်။

အာဒိုဂန်သည် ဆွေးနွေးပွဲများအတွက် မတူညီသော ပုံစံများကို အဆိုပြုခဲ့ကြောင်းနှင့် "လိုအပ်သော ပလက်ဖောင်းကို တူရကီက ပံ့ပိုးပေးရန် အသင့်ရှိခြင်းသည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် အရေးကြီး သည်" ဟုလည်း ယူကရိန်းသမ္မတကပြောကြားခဲ့သည်။ စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် ထရမ့်အစိုးရ၏ ကြိုးပမ်း  မှု အသစ်တစ်ရပ်၏ လက္ခဏာများကြောင့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ယူကရိန်းအစိုးရ ဘွန်းဈေးနှုန်းများ လများ အတွင်း အကြီးမားဆုံး ခုန်တက်ခဲ့သည်။

ဇူလိုင်လတွင် အစ္စတန်ဘူလ်၌ တွေ့ဆုံခဲ့သည့်နောက်ပိုင်း ကိယက်ဗ်နှင့် မော်စကိုတို့အကြား မျက်နှာ  ချင်းဆိုင် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်း မရှိသေးဘဲ၊ ရုရှားတပ်ဖွဲ့များသည် မော်စကို၏ လေးနှစ်နီးပါး ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်သော ယူကရိန်းစစ်ပွဲကို ဆက်လက်ဖိအားပေးနေပြီး တစ်ညတာ တိုက်ခိုက်မှုများတွင် လူ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။

ရုရှား၏ ရပ်တည်ချက်တွင် ပြောင်းလဲမှုမရှိ စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန်အတွက် ယင်း၏ သတ်မှတ်ချက်များကို မော်စကိုက ပြောင်းလဲမည့် အရိပ်အယောင်မပြသော်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများကို ပြန်လည် အသက်သွင်းရန် ကြိုးပမ်းမှုများသည် အရှိန်အဟုန် ရရှိလာပုံရနေသည်။

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင်သည် အမေရိကန် ဦးဆောင်သော နေတိုး စစ်ရေးမဟာမိတ်အဖွဲ့သို့ ဝင်ရောက်ရန် အစီအစဉ်များကို ကိယက်ဗ်မှ စွန့်လွှတ်ရန်နှင့် ရုရှား၏ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် မော်စကိုက တောင်းဆိုသည့် ပြည်နယ်လေးခုမှ သူတို့၏တပ်ဖွဲ့များကို ရုပ်သိမ်းရန် ယခင်ကတည်းက တောင်းဆို  ခဲ့သည်။ မော်စကိုသည် ထိုတောင်းဆိုချက်များထဲမှ တစ်ခုခုကို စွန့်လွှတ်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြခြင်း မရှိသေးဘဲ ယူကရိန်းကလည်း ယင်းတို့ကို လက်ခံမည်မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။

ရုရှားတပ်ဖွဲ့များသည် ယူကရိန်းနယ်မြေ၏ ၁၉% ခန့်ကို ထိန်းချုပ်ထားပြီး ရှေ့သို့ တဖြည်းဖြည်း တိုးမြှင့်နေကာ ဆောင်းရာသီ နီးကပ်လာသည်နှင့်အမျှ ယူကရိန်း၏ စွမ်းအင် အခြေခံအဆောက်အအုံများ  ကို မကြာခဏ တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နေသည်။

နေတိုးအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ပြီး ကိယက်ဗ်နှင့် မော်စကို နှစ်ဖက်စလုံးနှင့် ရင်းနှီးစွာ ရှိနေသည့် တူရကီသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ စစ်ပွဲ၏ အစောပိုင်း သီတင်းပတ်များတွင် ပထမအဆင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲများကို လက်ခံ  ကျင်းပခဲ့ပြီး ထရမ့်မှ တိုက်ပွဲများကို အဆုံးသတ်ရန် အစီအစဉ်သစ်တစ်ခု စတင်ခဲ့သည့် ယခုနှစ်အထိ ယင်းသည် တစ်ခုတည်းသောဆွေးနွေးပွဲဖြစ်ခဲ့သည်။

ကရင်မလင်က အန်ကာရာတွင် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ ဆွေးနွေးပွဲများ၌ ရုရှားကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင်မည်  မဟုတ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သော်လည်း ဆွေးနွေးပွဲရလဒ်များနှင့် ပတ်သက်၍ အမေရိကန်နှင့် တူရကီတို့  နှင့် စကားပြောဆိုရန် ပူတင်သည် လမ်ဖွင့်ထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

လုံခြုံရေး အာမခံချက်ဖြင့် နယ်မြေလဲလှယ်ခြင်းလား။

ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် အဆိုပါကိစ္စကို တိုက်ရိုက်သိရှိသော အမေရိကန် အရာရှိတစ်ဦးကို ကိုးကား၍ Axios က အစီရင်ခံရာတွင် အမေရိကန်၏ အစီအစဉ်သစ်သည် နောင်တွင် ကိယက်ဗ်နှင့် ဥရောပအတွက် ရုရှား၏ ကျူးကျော်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ အမေရိကန်၏ လုံခြုံရေး အာမခံချက်ကို ရရှိရန်အတွက် ယူကရိန်းက လက်ရှိ မထိန်းချုပ်နိုင်သေးသည့် အရှေ့ပိုင်း ယူကရိန်း၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုကို မော်စကိုအား ပေးအပ်ရန် ရည်မှန်းထားကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

အဆိုပါ အမေရိကန်၏ အဆိုပြုချက်အသစ်ဟု ယူဆရသော အကြောင်းအရာများကို မှတ်ချက်ပေးသော ဥရောပ သံတမန်တစ်ဦးက သူတို့သည် ထရမ့်အစိုးရ၏ "ကိယက်ဗ်ကို အကျဉ်းအကြပ်ထဲ တွန်းပို့ရန်" နောက်ထပ် ကြိုးပမ်းမှုတစ်ရပ် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သော်လည်း၊ ယူကရိန်း၏ ရပ်တည်ချက် သို့မဟုတ် ဝါရှင်တန်၏ ဥရောပ မဟာမိတ်များ၏ ရပ်တည်ချက်ကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်မရှိပါက အဖြေမရနိုင်ကြောင်းလည်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းက ယင်း၏ စစ်တပ်ကို လျှော့ချသင့်သည်ဟူသော အကြံပြုချက်သည် အလေးအနက်ထားသော အဆိုပြုချက်ထက် ရုရှား၏ တောင်းဆိုချက်လိုဖြစ်နေကြောင်း အခြားဥရောပ သံတမန်တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

စစ်တပ်အတွင်းဝန် ဒန် ဒရစ်စကောလ် ဦးဆောင်သော အမေရိကန် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် ကိယက်ဗ်၌ "အချက်အလက်ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်" ဖြင့် ရောက်ရှိနေကြောင်း ကိယက်ဗ်ရှိ အမေရိကန်သံရုံးက ပြောကြား  ခဲ့သည်။ စစ်တပ်အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ် ရန်ဒီ ဂျော့ချ်သည်လည်း ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တွင် ပါဝင်ပြီး သူနှင့် ဒရစ်စကောလ်တို့သည် ကြာသပတေးနေ့တွင် ဇယ်လန်စကီးနှင့် တွေ့ဆုံမည်ဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါကိစ္စကို အကျွမ်းတဝင်ရှိသူတစ်ဦးက ရိုက်တာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။