မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေးသည် 'မြန်မာပြည်သူများ ပိုင်ဆိုင်ပြီး မြန်မာပြည်သူများ ဦးဆောင် သော' ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်ရမည်ဟု မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် အန်ဝါက အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် ပြောကြား

၂၆ အောက်တိုဘာ၊၂၀၂၅- ကွာလာလမ်ပူ - မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရေရှည်တည်တံ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးသည် "မြန်မာပြည်သူများ ပိုင်ဆိုင်ပြီး မြန်မာပြည်သူများက ဦးဆောင်သော ငြိမ်းချမ်းရေး" ဖြစ်ရမည်ဟု ယခုနှစ် အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သော  မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် ဒါတုခ် ဆာရီ အန်ဝါ အီဘရာဟင်က အလေးထား ပြောကြားခဲ့သည်။

▪️ယနေ့ ကျင်းပသော (၄၇) ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ ထိပ်သီး အစည်းအဝေး နှင့် ဆက်စပ် အစည်း အဝေးများ၏ ဖွင့်ပွဲ အခမ်းအနားတွင် အန်ဝါက ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက် (Five-Point Consensus) ၏ ထိန်းကွပ်မှုဖြင့် ဆွေးနွေးမှုများနှင့် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကို အားပေးကူညီမည့် အာဆီယံအဖွဲ့၏ ကတိကဝတ်ကို ထပ်လောင်း အတည်ပြု ပြောကြားခဲ့သည်။

▪️ယခုနှစ် အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် မလေးရှား သည် အာဆီယံ အား ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ရည် ရှိစေရန်၊ ဆီလျော်မှု ရှိစေရန် နှင့် ခေတ်ကာလနှင့်အညီ တုံ့ပြန်နိုင်စွမ်း ရှိစေရန်အတွက် ယင်း၏ ဦးစားပေး လုပ်ငန်းစဉ်များကို ပြန်လည် ချိန်ညှိရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။

▪️ “အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် အတူ ကျွန်တော်တို့အနေနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အခြေအနေများ ဖြစ်ပေါ်စေရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ အဲဒီအတွက် စိတ်ရှည်သည်းခံမှု၊ ဇွဲလုံ့လ နှင့် မြေပြင် အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကို ရိုးသားစွာ သုံးသပ်နားလည်မှုတို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ သိပါတယ်။ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်ရဲ့ ထိန်းကွပ်မှုဖြင့် အာဆီယံဟာ အကြမ်းဖက်မှုများ လျှော့ချဖို့ နှင့် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကို သက်သာစေဖို့ ရရှိနိုင်သမျှသော လမ်းကြောင်းများနှင့် မိတ်ဖက်များ အားလုံးကို အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမယ့်ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်း ရေးကို အတင်းအကျပ် ဖိအားပေး ဖော်ဆောင်လို့မရနိုင်ပါဘူး။ အဲဒါက  မြန်မာပြည်သူတွေ ပိုင်ဆိုင်ပြီး မြန်မာပြည်သူတွေက ဦးဆောင်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်ရပါမယ်။ အဲသလို ဖြစ်မှသာ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး ဟာ တည်တံ့ ခိုင်မြဲနေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။" ဟု သူက ပြောကြားခဲ့သည်။

▪️မြန်မာနိုင်ငံရှိ စစ်တပ် ဦးဆောင်သည့် အစိုးရက ရွေးကောက်ပွဲများကို ဒီဇင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့တွင် စတင်၍ အဆင့်လိုက် ကျင်းပသွားမည် ဖြစ်ပြီး ရလဒ်များကို ဇန်နဝါရီလကုန်တွင် မျှော်လင့်ထားကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

▪️အောက်တိုဘာ ၉ ရက်နေ့က နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဒါတုခ် ဆာရီ မိုဟာမက် ဟာဆန်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်း ခေါင်းဆောင်များ၊ ၎င်း၏ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး အဆင့်တူ ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် ဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်ခဲ့သည်။

▪️မြန်မာ အစိုးရသည် ရွေးကောက်ပွဲကို ဆန့်ကျင်သော သူပုန် အဖွဲ့အစည်း မျိုးစုံနှင့် တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွား နေစဉ်တွင် ကာလကြာရှည် နှောင့်နှေးခဲ့သော ရွေးကောက်ပွဲသို့ မလေးရှားနိုင်ငံက လေ့လာရေး အဖွဲ့များ စေလွှတ်မည်ဟု အေအက်ဖ်ပီကို အောက်တိုဘာ ၁၀ရက်က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

Source NST

ထိုင်းနိုင်ငံ မိဖုရားကြီး သီရိကစ် ကံတော်ကုန်သွားသဖြင့် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်အနုတင် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး မတက်ရောက်တော့

၂၅ အောက်တိုဘာ၊၂၀၂၅

▪️ ထိုင်းနိုင်ငံ မိဖုရားကြီး  သီရိကစ် (Queen Mother Sirikit) နတ်ရွာစံ ကံတော်ကုန်သွားခြင်းကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ် အနုတင် ချန်ဗီရာကူလ် (Anutin Charnvirakul) သည် အာဆီယံ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်မည့် အစီအစဉ်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး၊ လာမည့်သီတင်းပတ် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် ကျင်းပ  မည့် APEC ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကိုလည်း တက်ရောက်နိုင်မည် မဟုတ်ဟုဆိုသည်။

 ▪️ သို့သော် ဝန်ကြီးချုပ် အနုတင် သည် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့် (Donald Trump) ကို အသိသက်သေထားမည့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ် လက်မှတ်   ရေးထိုးရန်အတွက်သာ မလေးရှားနိုင်ငံသို့ သွားရောက်မည် ဖြစ်သည်။

 ▪️ ဤသဘောတူညီချက်သည် ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်လက ဖြစ်ပွားခဲ့သော နယ်စပ်တိုက်ပွဲများအပြီးတွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ပြီး၊ အဆိုပါတိုက်ပွဲများကြောင့် လူဒါဇင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးကာ လူပေါင်း ၃၀၀,၀၀၀ ခန့် နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရသည်။ ယင်းသည် နှစ်နိုင်ငံအကြား နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း အပြင်းထန်  ဆုံး တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်သည်။

 ▪️ ကွာလာလမ်ပူမြို့၌ အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ ဆွေးနွေးနေသည့် အကြောင်းအရာများမှာ-

 -ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ ဘက်ပေါင်းစုံပါဝင်မှု (Trade Multilateralism) ကို ပံ့ပိုးရေး။

 -အရှေ့တီမောနိုင်ငံကို အာဆီယံ၏ ၁၁ နိုင်ငံမြောက် အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံရေး။

 -အကောက်ခွန်ဆိုင်ရာ တင်းမာမှုများကြားမှ အမေရိကန်-တရုတ် ကုန်သွယ်မှု ဆွေးနွေးပွဲများ။

 ▪️ အမေရိကန် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဖြစ်သော ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး စကော့တ် ဘက်ဆင့် (Scott Bessent) နှင့် ကုန်သွယ်ရေး ကိုယ်စားလှယ် ဂျေမီဆန် ဂရီးယား (Jamieson Greer) တို့သည် တရုတ် ဒုတိယ ဝန်ကြီးချုပ် ဟီ လီဖန် (He Lifeng) နှင့် တွေ့ဆုံကာ ကုန်သွယ်စစ် တိုးမြင့်လာမှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချရန် ဆွေးနွေးလျက်ရှိသည်။

 ▪️ သမ္မတ ထရမ့်၏ အာရှခရီးစဉ်- 

🔷မလေးရှားနိုင်ငံမှ စတင်ပြီး အခြားအာရှနိုင်ငံများသို့ ဆက်လက်သွားရောက်မည်။ 

 🔷တရုတ်နိုင်ငံမှ လီ ချင် (Li Qiang)၊ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံမှ လူးလာ ဒါ ဆေးလ်ဗား (Lula da Silva)၊ ဂျပန်နိုင်ငံမှ ဆာနာအဲ တာကာအိချိ (Sanae Takaichi) တို့နှင့် တွေ့ဆုံရန် စီစဉ်ထားသည်။ 

🔷ကနေဒါနိုင်ငံမှ မာ့ခ် ကာနေး (Mark Carney) နှင့် တွေ့ဆုံရန် အစီအစဉ်မရှိပါ။

 ▪️ လူးလာ ဒါ ဆေးလ်ဗားက ဘရာဇီးလ်ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် အမေရိကန်၏ အကောက်ခွန်   စည်းကြပ်မှုများကို ပြန်လည်စဉ်းစားပေးရန် သမ္မတ ထရမ့်အား တောင်းဆိုရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။

Source Reuters

၄၇ ကြိမ်မြောက်အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ မြန်မာခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် တက်ရောက်မည်

၂၀ အောက်တိုဘာ ၂၀၂၅၊

၄၇ ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို အောက်တိုဘာ ၂၆ မှ ၂၈ အထိ မလေးရှားနိုင်ငံ မြို့တော် ကွာလာလမ်ပူရှိ ကွာလာလမ်ပူ ကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ တွင် ကျင်းပပြုလုပ်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

အဆိုပါ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံတော်ယာယီသမ္မတ ၊ နိုင်ငံတော် လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်လည်း တက်ရောက်ဖို့ရှိနေတယ်လို့ ဒေသတွင်း သတင်းအရင်းအမြစ်များက သတင်းဖော်ပြကြပါတယ်။

▪️ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့  အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင်များအားလုံး၊ အဓိကကမ္ဘာ့ ခေါင်း   ဆောင်အချို့နှင့် အဓိက ဆွေးနွေးဖက်နိုင်ငံများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ အတူတကွ စုရုံးရောက်ရှိ  လာကြ မယ်လို့သိရပါတယ်။ တက်ရောက်ရန် အတည်ပြုထားသူတွေကတော့-

အာဆီယံ နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်ကြတဲ့-

▪️ဘရူနိုင်းဘုရင် ဆူလ်တန် ဟာဆာနယ်လ် ဘိုကီယာ

▪️ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန် မာနက်

▪️အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတ ပရာဘိုဝို ဆူဘီယန်တို

▪️လာအိုဝန်ကြီးချုပ် ဆိုနက်ဆေး စီဖန်ဒုံ

▪️မလေးရှားဝန်ကြီးချုပ် ဒါတွတ်ဆီယီ အန်ဝါ အီဘရာဟင်

▪️မြန်မာယာယီသမ္မတ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်

▪️ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန် မားကို့စ် ဂျူနီယာ

▪️စင်ကာပူဝန်ကြီးချုပ် လောရင့်စ် ဝေါင်

▪️ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် အနုတင် ချန်ဗီရာကူးလ်

▪️တီမောလက်စ်တီနိုင်ငံမှ ဂျို့စ် အလက်ဇန္ဒား ဂတ်စ်မိုင်ယို

▪️ဗီယက်နမ် ဝန်ကြီးချုပ် ဖန်မင်းချင်း

နိုင်ငံတကာ ခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်ကြတဲ့-

▪️အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်

▪️ဘရာဇီးလ်သမ္မတ လူးဝစ် အီနာစီယို လူလာ ဒါဆေးလ်ဗား

▪️တောင်အာဖရိကသမ္မတ စီရီလ် ရာမာဖိုဆာ

▪️ကနေဒါဝန်ကြီးချုပ် မာ့ခ် ကာနေး

▪️အီတလီဝန်ကြီးချုပ် ဂျော်ဂျီယာ မယ်လိုနီ

▪️ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) ကိုယ်စားလှယ်များ

▪️တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် (တက်ရောက်ရန် မျှော်လင့်ထားသော်လည်း တရားဝင် အတည်မပြုသေး)

▪️အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နာရင်ဒြာ မိုဒီ

▪️ဆိုက်ပရပ်စ်သမ္မတ နီကိုးစ် ခရစ္စတိုဒူလိုက်ဒ်စ် နှင့်

▪️ဖင်လန်ဝန်ကြီးချုပ် ပက်တဲရီ အော်ပိုတို့တက်ရောက်မယ်လို့ သိရပါတယ်။

▪️ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင် တက်ရောက်မည်လား မသိရသေးသော်လည်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး တက်ရောက်ရန်အတည်ပြုထားပါတယ်။

▪️ဤခေါင်းဆောင်များနှင့်အတူ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် ၁၀ နိုင်ငံလုံး၊ အဖွဲ့ဝင်သစ်ဖြစ်လာမည့် တီမောလက်စ်  တီနိုင်ငံ၊ နှင့် ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဩစတြေးလျ၊ နယူးဇီလန်၊ နှင့် ရုရှားတို့ကဲ့သို့ အာဆီယံ၏ အဓိက ဆွေးနွေးဖက်နိုင်ငံများမှ ဝန်ကြီးများ၊ အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးများ၊ နှင့် အဆင့်မြင့်ကိုယ်စားလှယ်များလည်း ပါဝင်တက်ရောက်ကြဖို့စီစဉ်ထားပါတယ်။

▪️ယခုထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲသည် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင် ယခုနှစ်အတွင်း ကျင်းပသော အကြီးမား  ဆုံးနှင့် အထင်ရှားဆုံး နိုင်ငံတကာ စုဝေးမှုများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အာရုံစိုက်မှုခံနေရပါ တယ်။

ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ အဓိကတင်ပြဆွေးနွေးမယ့် အရေးကြီးအကြောင်းအရာတွေက

▪️အာဆီယံ Vision 2045 ကို တည်ဆောက် အကောင်အထည်ဖော်ရေး နှင့် ဒေသတွင်းပေါင်းစည်းမှု  များကို တိုးတက်မြှင့်တင်ရေး

▪️ဒေသတွင်းစီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့ အဓိက အာဆီယံ-အမေရိကန် စီးပွားရေးသဘောတူစာချုပ်၊ အာဆီယံ-တရုတ် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူစာချုပ် 3.0 ကို တိုးချဲ့ခြင်း

▪️သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးတွင်  ထူးခြားတဲ့ တာဝန်ယူမှုအဖြစ် Zero Emission Community မဟာဗျူဟာ ကို မိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့်ပူးပေါင်းအကောင် အထည်ဖော်ခြင်း

▪️တီမောလတ်စတေးနိုင်ငံကို အာဆီယံ ၁၁ ကြိမ်မြောက် အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုခြင်း

▪️တီထွင်ဆန်းသစ်မှုနဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ စီးပွားရေးအရ တိုးတက်မှုများမြှင့်တင်ရေး စသည် တို့ ဖြစ်ကြပါတယ်။

Source: Regional Media and news websites