#World_Health
Published 13 November 2025

■ မာလကာသီးက အမျှင်ဓာတ်၊ ဗိုက်တာမင်-စီ၊ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ကြွယ်ဝပြီး သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းသိမ်းပေးပါတယ်။

■ မာလကာသီး ပန်းရောင်ရော အဖြူရောင်ပါ အာဟာရပိုင်းအတွက် အရေးပါတယ်လို့ အက်စ်တာ CMI ဆေးရုံမှ ဌာနမှူး အက်ဝင်နာရာဂျ်က ပြောသွားပါတယ်။

■ ပန်းရောင်မာလကာသီးထဲက လိုင်ကိုပင်းဆိုတဲ့ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းဟာ နှလုံးကာကွယ်ပေးပြီး ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေ လျှော့ချပေးကြောင်း၊ အဖြူရောင်ကတော့ ဗိုက်တာမင်-စီနဲ့ အမျှင်ဓာတ်ပိုများပြီး ကိုယ်ခံအားစနစ်နဲ့ အစာခြေခြင်းကို မြှင့်တင်ပေးကြောင်း ရာဂျ်က ပြောပါတယ်။

■ နှစ်မျိုးစလုံးက အာဟာရဓာတ်နဲ့ ဇီဝကမ္မအကျိုးကျေးဇူး မြင့်မားစွာရရှိပေမယ့် အနည်းငယ်တော့ ကွဲပြားပါတယ်။

■ အဖြူရောင်မာလကာသီးက အမျှင်ဓာတ်များတာကြောင့် ဗိုက်ပြည့်ဝစေကာ အစာခြေခြင်းကို ကူညီပေးတဲ့အပြင် ဝမ်းသွားခြင်းကို ထိန်းညှိပေးကာ မကောင်းတဲ့ LDL ကိုလက်စထရောလ်ကို လျှော့ချပေးပါတယ်။

■ ပန်းရောင်ကတော့ လိုင်ကိုပင်းကြောင့် ဓာတ်တိုးဖိစီးမှု၊ နှလုံးသွေးကြောရောဂါ၊ ကင်ဆာတို့ကို ကာကွယ်နိုင်ကာ ဗိုက်တာမင်-စီနဲ့ တွဲလိုက်ရင် ပန်ကရိယနဲ့ သွေးကြောတစ်ရှူးများကို ထိခိုက်စေတဲ့ ဖရီးရက်ဒီကယ်တွေကို ချေဖျက်ပေးပါတယ်။

■ အဖြူရော ပန်းရောင်ရောကို အလုံးလိုက်စားခြင်းက အမျှင်ဓာတ်၊ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ၊ ဗိုက်တာမင်များ၊ သတ္တုဓာတ်များကို အကောင်းဆုံး ပေါင်းစပ်ပေးတယ်လို့ ဒေါက်တာ အက်ဂရာဝယ်က ပြောသွားပါတယ်။

■ ဆီးချိုသမားအတွက်ဆိုရင် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းသိမ်းပေးတဲ့ ပန်းရောင်မာလကာသီးက ပိုပြီးသင့်လျော်ပါတယ်။

Source: Indian Express.

တရုတ်ပြည်မှ အလိုအလျောက်မော်တော်ယာဉ်နည်းပညာကုမ္ပဏီ Pony.ai က ကွမ်ကျိုးနဲ့ ရှင်ကျန်မြို့တိုမှာ ယင်းတိုရဲ့ သတ္တမမြောက်မျိုးဆက် စက်ရုပ်တက္ကစီတွေ တရားဝင်ပြေးဆွဲနေပြီဖြစ်ကြောင်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကြေညာသွားပါတယ်။

#Asia_Development

Published 12 November 2025

#ကွမ်ကျိုး #ရှင်ကျန်မြို့

#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group

ဟောင်ကောင်၊ နိုဝင်ဘာ ၁၂ (ရိုက်တာ) - တရုတ်အာဏာပိုင်များက မူလတန်းနှင့် အလယ်   တန်းကျောင်းသားများ၏ ပညာရေးဆိုင်ရာ ဖိအားများ လျှော့ချခြင်း၊ စခရင်ကြည့်ချိန် (screen time) လျှော့ချခြင်း နှင့် နေ့စဉ် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု နှစ်နာရီ မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်စေခြင်းတို့ဖြင့် ကျောင်းသား  သူငယ်တို့၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေး တိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်သည့် အစီအမံများကို ကြေညာခဲ့  သည်။

ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြီးခဲ့သည့်လတွင် ကြေညာခဲ့သည့် အဆိုပါ အစီအမံများတွင် စာသင်ခန်းအတွင်း မိုဘိုင်းလ်ဖုန်းများ အသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်ခြင်းနှင့် အင်တာနက်အပေါ် အလွန်အကျွံ မှီခိုမှုကို လျှော့ချရန် "စခရင်မကြည့်ရ" (screen-free) အချိန်ကာလတစ်ခု ထားရှိခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။

ကျောင်းများအနေဖြင့် အိမ်စာပမာဏ စုစုပေါင်းကို "တင်းကြပ်စွာ ထိန်းချုပ်" ရမည်ဖြစ်ပြီး မူလတန်းနှင့် အလယ်တန်း ကျောင်းသားများအတွက် ကျောင်းဖွင့်ရက်တိုင်းတွင် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု "အနည်းဆုံး" နှစ်နာရီ ပေးရမည်ဖြစ်သည်။

ကျောင်းများအား ကျောင်းလာချိန်နှင့် ကျောင်းဆင်းချိန်များကို "ကျိုးကြောင်းဆီလျော်သော" ပုံစံဖြင့် စီစဉ်ခြင်း၊ လုံလောက်သော နေ့လည်စာစားချိန်များ ခွင့်ပြုခြင်းတို့ဖြင့် "ကျောင်းသားများ လုံလောက်စွာ အိပ်စက်အနားယူခွင့် အသေအချာရရှိစေရန် " ကိုလည်း တိုက်တွန်းထားသည်။

"အိပ်စက်ချိန် စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများကို တင်းကြပ်စွာ အကောင်အထည်ဖော်ရန်၊ အလွန်အကျွံ စာကျက်ခြင်းကဲ့သို့သော ချိုးဖောက်မှုများကို ပြတ်ပြတ်သားသား တားဆီးရန် နှင့် အလွန်အကျွံ ပညာရေးဆိုင်ရာ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးများကို ကာကွယ်ရန်" ဟု ဝန်ကြီးဌာနက အဆိုပါ အစီအမံများကို ကြေညာ  သည့် ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

အဆိုပါ အစီအမံများသည် အထူးသဖြင့် စာမေးပွဲများရှိလာသည့်ကာလတွင် ကျောင်းသားများ စိတ်ဖိစီး  မှုနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ကူညီပေးရန် ရည်ရွယ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းရှိ ကျောင်းများတွင် အိမ်စာ ဝန်းပိခြင်းကို အများအားဖြင့် တွေ့ကြုံနေရပြီး၊ ယင်းသည် အိပ်ရေးပျက်ခြင်း၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနှင့် စိတ်ကျရောဂါများ တိုးပွားလာစေသည်ဟု ကျွမ်းကျင်   သူများက ပြောကြားသည်။

အောက်တိုဘာလတွင် သီးခြား ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အသိပေးချက်တစ်ခုတွင်လည်း ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆရာ၊ ဆရာမများ၏ ကျောင်းပြင်ပတာဝန်များကို ကန့်သတ်ခြင်း၊ အားလပ်ရက်များနှင့် စနေ၊ တနင်္ဂနွေများတွင် အလုပ်လုပ်ခြင်းမှ တားမြစ်ခြင်းတို့ဖြင့်ယင်းတို့၏ အလုပ်ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးများကို လျှော့ချ    ပေးနေသည်ဟု ဆိုသည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အိမ်စာများ လျှော့ချရန်နှင့် အဓိက ဘာသာရပ်များအတွက် ကျောင်းချိန်ပြင်ပ ကျူရှင်များကို တားမြစ်ရန် ကြိုးပမ်းသည့် ပညာရေး ဥပဒေတစ်ရပ်ကို အတည်ပြုခဲ့  သည်။ သို့သော်လည်း မိဘအများအပြားသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပြင်းထန်စွာယှဉ်ပြိုင်မှုရှိသော ပညာရေး   စနစ်တွင် သူတို့၏ ကလေးများ အသာစီးရစေရန်အတွက် ကျူရှင် ဝန်ဆောင်မှုများကို ဆက်လက် ရှာဖွေ  နေကြဆဲ ဖြစ်သည်။

#World_News
Published 12 November 2025

▪️ ဗင်နီဇွဲလားက ဆယ်စုနှစ်သက်တမ်းရှိပြီဖြစ်တဲ့ ရုရှားထုတ်လက်နက်ပစ္စည်းများ အပါအဝင် စစ်လက်နက်များ ပြင်ဆင်နေပြီး အမေရိကန်ရဲ့ လေကြောင်း ဒါမှမဟုတ် မြေပြင်တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်လာပါက ပြောက်ကျားပုံစံဖြင့် ခုခံသွားရန် စီစဉ်နေတယ်လို့ နီးစပ်တဲ့ သတင်းရင်းမြစ်တွေက ဆိုပါတယ်။

▪️ ဒီနည်းလမ်းက ဗင်နီဇွဲလားမှာ စစ်အင်အားနဲ့ လက်နက်ကိရိယာ ရှားပါးတဲ့သဘောကို ဝန်ခံရာရောက်နေပါတယ်။

▪️ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ကာရစ်ဘီယံမှာ မူးယစ်ဆေးတိုက်ဖျက်ရေး သင်္ဘောများ တိုက်ခိုက်ခံရပြီးနောက် ဗင်နီဇွဲလားဟာ နောက်ထပ် စစ်ဆင်ရေးပြုလုပ်သွားနိုင်တဲ့ နေရာဖြစ်ကြောင်းနဲ့ အမေရိကန် စစ်ရေးအခြေစိုက်ရာနေရာကြီး ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း စဉ်းစားနေပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဗင်နီဇွဲလားနိုင်ငံထဲမှာ တိုက်ခိုက်မယ်ဆိုတာတွေကို ငြင်းဆိုသွားပါတယ်။

▪️ ၂၀၁၃ မှာ အာဏာရလာတဲ့ ဗင်နီဇွဲလားသမ္မတ နီကိုလတ်စ်မဒူရိုက ထရမ့်ဟာ သူ့ကိုဖယ်ရှားဖို့ ကြိုးပမ်းနေပြီး ဗင်နီဇွဲလားပြည်သူတွေနဲ့ စစ်တပ်တို့က ဒါတွေကို ခုခံသွားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

▪️ အစိုးရထောက်ပံ့မှု ရှားပါးနေသဖြင့် အချို့သော တပ်ဖွဲ့မှူးတွေက တပ်သားများရဲ့ အစာရေစာအတွက် ဒေသတွင်း စားသောက်ကုန်ထုတ်လုပ်သူများနဲ့ အတင်းအကြပ် ညှိနှိုင်းဖို့ ပြောကြားခံရပါတယ်။

▪️ ဒါတွေက မဒူရိုအစိုးရအနေနဲ့ ပြောက်ကျားပုံစံကို လူသိရှင်ကြား အသိပေးထားပေမယ့် ရာထူးကြီးအရာရှိတွေက အစီအစဉ်အတိအကျကို မသိရှိထားပါဘူး။

▪️ အရပ်သားတွေ စစ်ရေးလေ့ကျင့်နေပေမယ့် ကာကွယ်ရေးထဲ ပါဝင်နိုင်တဲ့အရေအတွက်ကတော့ သိပ်မရှိပါဘူး။

▪️ အစိုးရက မူးယစ်ဆေးကိစ္စတွေမှာ ပတ်သက်တယ်ဆိုတာကို ငြင်းဆန်နေပေမယ့် အတိုက်အခံတွေ နိုင်ငံတကာတို့ကနေ စွပ်စွဲနေကြပါတယ်။

▪️ ရုရှားက ဗင်နီဇွဲလားကို ထောက်ခံမှုပြထားကာ စစ်ရေးကိရိယာများဖြင့် ထောက်ပံ့နေပါတယ်။

▪️ မဒူရိုက ရုပ်သံလွှင့်ဌာနတွေကနေ စစ်ရေးပြင်ဆင်မှုတွေ၊ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်မှုတွေကို ပြသထားပါတယ်။

Source: Reuters

#World_Health
Published 12 November 2025

■ မဂ္ဂနီဆီယံဓာတ်က ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဓာတုဓာတ်ပြုမှုများစွာကို ထောက်ပံ့ပေးကာ အသက်ကြီးလာတဲ့အခါ မဂ္ဂနီဆီယံချို့တဲ့ခြင်း အဖြစ်များကြပါတယ်။

■ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ မဂ္ဂနီဆီယံပမာဏ မလုံလောက်ပါက လက္ခဏာများ ပေါ်လာတတ်ပြီး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးတို့ကို သက်ရောက်လာနိုင်ပါတယ်။

■ (၁) စိုးရိမ်ပူပန်စိတ်ဖြစ်စေနိုင်ခြင်း မဂ္ဂနီဆီယံက အာရုံကြောစနစ်တလျှောက် သတင်းတွေပေးပို့တဲ့ အာရုံကြောလွှတ်ပို့ဟော်မုန်းတွေ ထိန်းညှိရာမှာ ပါဝင်နေပြီး မဂ္ဂနီဆီယံနည်းတဲ့အခါ ဒါတွေကို မညီမမျှ ဖြစ်စေပါတယ်။

■ ထိုအခါမှာ စိုးရိမ်စိတ်ပမာဏ မြင့်တက်လာသလို ဖိစီးမှုတွေ မအီမသာခံစားရတာတွေ ဖြစ်လာစေပါတယ်။

■ (၂) အိပ်ရေးမဝခြင်း မဂ္ဂနီဆီယံက စိတ်ကိုပြေလျော့စေတဲ့ GABA ပမာဏကို ပုံမှန်ထိန်းသိမ်းပေးကာ အိပ်စက်မှုစက်ဝန်းကို ထိန်းညှိပေးပါတယ်။

■ မဂ္ဂနီဆီယံချို့တဲ့တဲ့အခါ GABA လှုပ်ရှားမှုလျော့နည်းသွားပြီး အိပ်ပျော်ဖို့ခက်ခဲခြင်း၊ ဆက်တိုက်အိပ်ပျော်ရန် ခက်ခဲခြင်းတို့ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

■ (၃) အစဉ်အမြဲနွမ်းနယ်ခြင်း မဂ္ဂနီဆီယံနည်းတဲ့အခါ စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်မှုကို သက်ရောက်စေပြီး ပင်ပန်းနွမ်းနယ်စေပါတယ်။

■ ဆဲလ်ဖြစ်စဉ်တွေအတွက် စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ပေးတဲ့ ATP ဖွဲ့စည်းမှုမှာ ပါဝင်နေတာကြောင့် မဂ္ဂနီဆီယံချို့တဲ့တဲ့အခါ စွမ်းအင်လျော့ကျစေပြီး ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း ခံစားရစေပါတယ်။

■ မဂ္ဂနီဆီယံက အရိုးကျန်းမာရေး၊ နှလုံးလုပ်ဆောင်ချက်၊ ကြွက်သားလုပ်ဆောင်ချက်တို့ ထိန်းသိမ်းရာမှာ အရေးပါသလို သွေးတွင်းဂလူးကို့စ် ထိန်းချုပ်ခြင်း၊ ပရိုတိန်းထုတ်လုပ်ခြင်း၊ DNA RNA ထုတ်လုပ်ခြင်းတို့မှာလည်း ကူညီပေးပါတယ်။

■ ဟင်းနုနွယ်၊ ကိုက်လံ၊ ဖရုံစေ့၊ ဗာဒံစေ့၊ သီဟိုစေ့၊ ပဲနီလေး၊ ထောပတ်သီး၊ အဆီပါသောငါး၊ ငှက်ပျောသီးတို့မှာ မဂ္ဂနီဆီယံကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်ပါတယ်။

Source: NDTV

#World_Health
Published 12November 2025

■ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကုသမှု ခံယူနေတဲ့ ကင်ဆာလူနာတွေမှာ ကုသမှုစတင်တဲ့ ရက် ၁၀၀ အတွင်း mRNA ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးပါက အသက်ရှင်နှုန်း သိသိသာသာ များပြားစေနိုင်တာနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ သုတေသီများ တွေ့ရှိထားပါတယ်။

■ ဖလော်ရီဒါနဲ့ တက္ကဆပ်တက္ကသိုလ် MD အန်ဒါဆန်ကင်ဆာဌာနမှ သုတေသီများက ကင်ဆာလူနာပေါင်း တစ်ထောင်ကျော်ထံမှ အချက်အလက်များ ဆန်းစစ်ခဲ့ကြပါတယ်။

■ ကာကွယ်ဆေးရော ကိုယ်ခံအားစနစ်ကုသမှုခံယူတဲ့ လူနာတွေဟာ သိသိသာသာ အသက်ရှည်နေထိုင်ခဲ့ရတယ်လို့ သုတေသီတွေ တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။

■ ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့သူတွေက တခြားသူတွေ အသက်ရှင်သန်တဲ့ ၂၀.၆ လနဲ့ယှဉ်ရင် ၃၇.၃ လခန့် ရှင်သန်နိုင်ကြပါတယ်။

■ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကုသမှုနဲ့ အလုပ်မဖြစ်တဲ့လူနာတွေမှာ အသက်ရှင်သန်မှုအကျိုးကျေးဇူး အများဆုံးဖြစ်နေပါတယ်။

■ ထိုလူနာတွေထဲမှာ ကိုဗစ်-၁၉ mRNA ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းက ၃ နှစ်အတွင်း အသက်ရှင်သန်နှုန်း ၅ ဆနီးပါး များပြားလာခြင်းနဲ့လည်း ဆက်စပ်နေပါတယ်။

■ ကြွက်တွေနဲ့လည်း အလားတူစမ်းသပ်ရာမှာ ကိုယ်ခံအားကုသဆေးတွေနဲ့ mRNA ကာကွယ်ဆေး ပေါင်းစပ်ရရှိတဲ့ကြွက်တွေမှာ ကင်ဆာအကျိတ်တွေက ကုသမှုပိုင်းကို ပိုမိုတုံ့ပြန်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။

■ ဒီတွေ့ရှိချက်က အလွန်ထူးခြားပြီး ကင်ဆာစောင့်ရှောက်မှုကဏ္ဍတစ်ခုလုံးကို ပြောင်းလဲပစ်နိုင်တယ်လို့ UF Health ကင်ဆာအထူးကုသုတေသီ အယ်လီယက်စ်ဆေယာက ပြောပါတယ်။

■ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုတွေ ပြုလုပ်ပြီး တွေ့ရှိချက်တွေကို အတည်ပြုဖို့ လိုအပ်ကြောင်းလည်း သုတေသီတွေ ပြောထားပါတယ်။

■ ၅-၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် အသက်ရှင်နှုန်း မြှင့်တင်ပေးနိုင်ရင်တောင် လူနာတွေအတွက် များစွာအကျိုးရှိစေတာကြောင့် နှစ်ဆလောက် မြှင့်တင်နိုင်ပါက ကင်ဆာလူနာတွေမှာ အကျိုးရှိစေမှာဖြစ်ပါတယ်။

Source: Fox News.