#World_Science
Published 29 June 2025

▪️ နာဆာပတ်လမ်းကြောင်းဂြိုဟ်တုတစ်ခုကနေ မားစ်ဂြိုဟ်(အင်္ဂါဂြိုဟ်)ပေါ်မှ မီးတောင်ကြီးတစ်ခုရဲ့ ဓာတ်ပုံကို ရိုက်ကူးရရှိခဲ့ပါတယ်။

▪️ ဒီပုံကို မေလ ၂ ရက်နေ့က နာဆာရဲ့ Mars Odyssey ဂြိုဟ်တုယာဉ်ကနေ ရိုက်ကူးမိခဲ့ကာ မားစ်ဂြိုဟ်ပေါ်မှ အကြီးမားဆုံးမီးတောင်တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Arsia Mons ကို တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

▪️ ဓာတ်ပုံထဲမှာဆိုရင် မီးတောင်က ၁၂ မိုင်မြင့်မားပြီး အာရုံတက်ချိန်မတိုင်ခင် တိမ်တိုက်တွေထဲကနေ မြင်တွေ့နိုင်ပါတယ်။

▪️ Arsia Mons နဲ့အတူ နောက်ထပ်မီးတောင်နှစ်ခုတို့ဖြင့် Tharsis Mountain တွေ ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။

▪️ ဒီဂြိုဟ်ရဲ့ မိုးကုတ်စက်ဝိုင်းပေါ်ကနေ မီးတောင်တစ်ခုရဲ့ ပုံရိပ်ကို ရိုက်ကူးမိတာဟာ ပထမဆုံးအကြိမ် ဖြစ်တယ်လို့ နာဆာက ပြောပါတယ်။

▪️ ယခု မားစ်ဂြိုဟ်ကို ကြည့်တဲ့ရှုထောင့်ဟာ နိုင်ငံတကာ အာကာသစခန်းကနေ ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကို ကြည့်တဲ့ရှုထောင့်နဲ့ တူညီပါတယ်။

▪️ Odyssey ဂြိုဟ်တုဟာ မားစ်ဂြိုဟ်မျက်နှာပြင် လေ့လာဖို့အတွက် ၂၀၀၁ ခုနှစ်က လွှတ်တင်ခဲ့ပြီး အချိန်အကြာဆုံးလည်ပတ်နေတဲ့ အာကာသဂြိုဟ်တုတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ ၂၀၂၃ မှာ မားစ်ဂြိုဟ်မိုးကုတ်စက်ဝိုင်းမှ အမြင့်ပေအထက်မာရှိတဲ့ ပုံရိပ်တွေကို စတင်ရှာဖွေရိုက်ကူးလာရာ ထူးခြားဆန်းပြားတဲ့ ပုံရိပ်တွေကိုရိုက်ကူးမိဖို့ ၉၀ ဒီဂရီ လှည့်ပတ်နေပါတယ်။

▪️ ဒီလိုရှုထောင့်ကနေဆိုရင် ရာသီအလိုက် ပြောင်းလဲမှုများနဲ့ တိမ်တိုက်တွေ အမှုန်တွေကို ကောင်းစွာမြင်စေနိုင်ပါတယ်။

▪️ ဒီလိုပုံရိပ်တွေကနေ ရာသီအလိုက်ပြောင်းလဲမှုများကို မြင်တွေ့နိုင်ပြီး မားစ်ဂြိုဟ်လေထုမှာ အချိန်နဲ့အမျှ ပြောင်းလဲနေတဲ့ အရိပ်အယောင်တွေ မြင်တွေ့ရစေတယ်လို့ နာဆာဂြိုဟ်တုသိပ္ပံပညာရှင် မိုက်ကယ်စမစ်က ဖော်ပြထားပါတယ်။

#Source: ABC News

#World_Health
Published 29 June 2025

▪️ မီးခိုးငွေ့တွေမှာ အမှုန်တွေ၊ ဓာတ်ငွေ့တွေ၊ အစအနတွေ ပါဝင်နေပြီး ပါဖလိုရိုအယ်ကိုင်း၊ ပိုလီဖလိုရိုအယ်ကိုင်းပစ္စည်းများ (PFAS)၊ အဆိပ်သင့်သတ္တုများ၊ ကင်ဆာဖြစ်စေတဲ့ ဒြပ်ပေါင်းများနဲ့ ထိတွေ့တဲ့အခါ လူတွေရဲ့ ဆဲလ်အဆင့်ကနေ ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို ပြောင်းလဲနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ Harvard T.H. Chan ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကျောင်းမှ သုတေသီများ လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

▪️ မီးခိုးငွေ့တွေဆိုတာက အသက်ရှူလမ်းကြောင်း၊ နှလုံး၊ အာရုံကြောတို့ကို ထိခိုက်စေပြီး ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေမှာလည်း ဒုက္ခရောက်စေနိုင်တယ်ဆိုတာ သိရှိထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ပတ်ဝန်းကျင်ကျန်းမာရေးဌာနမှ ပရော်ဖက်ဆာ ဂျွန်ရော့ခ်၊ ကာရီနာဒူတို့က ဖော်ပြထားပါတယ်။

▪️ မီးခိုးငွေ့တွေနဲ့ ထိတွေ့ရတဲ့ မီးသတ်သမားတွေနဲ့ အရပ်သား ၃၁ ဦး၊ မီးခိုးငွေ့မထိတွေ့သူ ၂၉ ဦးတို့ထံမှ သွေးနမူနာများ ရယူခဲ့ကြပြီး ဘယ်သူမှ ရောဂါလက္ခဏာတွေ မရှိခဲ့ကြပါဘူး။

▪️ မီးခိုးငွေ့ထိတွေ့သူတွေမှာ ဆဲလ်အဆင့် ပြောင်းလဲမှုအများအပြား တွေ့ခဲ့ကြပါတယ်။

▪️ ဓာတ်မတည့်ခြင်း၊ ရင်ကြပ်ခြင်းတို့နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ မျိုးဗီဇပစ္စည်း ၁၃၃ ခုမှာ ပြောင်းလဲကြသလို ကိုယ်ခံအားဆဲလ်အများစုက မာကျူရီ၊ ကဒ်မီယံတို့လို အဆိပ်သင့်သတ္တုတွေနဲ့ ပေါင်းစည်းနေကြပါတယ်။

▪️ မီးခိုးငွေ့တွေကြောင့် ကိုယ်ခံအားစနစ် ပျက်ယွင်းတဲ့အကြောင်းကို စောစီးစွာ သိရှိနိုင်ရင် ဒီလိုသက်ရောက်မှုတွေကို လျှော့ချကာကွယ်နိုင်မယ့် နည်းလမ်းသစ်တွေ သိရှိလာနိုင်မယ်လို့ ဦးဆောင်သုတေသီ မယ်ရီဂျွန်ဆန်က ပြောပါတယ်။

▪️ မီးခိုးငွေ့ထိတွေ့ခြင်းက ခန္ဓာကိုယ်ထိခိုက်စေပုံကို သိရှိခြင်းဖြင့် တောမီးလောင်ကျွမ်းတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေမှာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ကြဖို့ အသိရှိလာမှာ ဖြစ်ပြီး မီးခိုးငွေ့ဘယ်လောက်ပမာဏက အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေလဲဆိုတာကို ထပ်မံသုံးသပ်သွားဦးမယ်လို့ နာဒူက ပြောသွားပါတယ်။

#Source: Harvard T.H. Chan

ဂါဇာမှာ အစ္စရေးလ်တို စစ်ရေးဆောင်ရွက်တာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုတုံ့ပြန်ကြမလဲဆိုတဲ့အပေါ် သဘောထားကွဲလွဲနေတဲ့အချိန်မှာ ဥရောပသမဂ္ဂမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ ဘရူဆဲလ်မြို့မှာ တနင်္လာနေ့က တွေ့ဆုံခဲ့ကြပါတယ်။
‌‎#World_News
‎Published 28 June 2025
#ဂါဇာအရေးတုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ချက်များ #နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး
‎#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group

#Daily_News

Published 28 June 2025

၁။ ‌‎‎မြန်မာအပါအဝင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း၌ အသက်ဆုံးရှုံးစေနိုင်သည့် ရောဂါများကိုတိုက်ဖျက်ရန် သြစတြေးလျက ဒေါ်လာ ၃၈၆ သန်း ပံပိုးပေးမည်

၂။ ‌‎‎သွင်းအားစုများအား သတ်မှတ်တန်ချိန်အမီ မတင်သွင်းနိုင်သည့် ကုမ္ပဏီများကို အရေးယူမည်

၃။ ‎‎‎ဇူလိုင် ၃ရက်နေ့အထိမိုးရွာပြီး ဒေသအချို့၌ မြေပြိုခြင်းနှင့် လျှပ်တစ်ပြက်ရေကြီးခြင်းများရှိနိုင်

၄။ ‎‎ဂါဇာအရေးတုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများတွေ့ဆုံဆွေးနွေး ... အစရှိတဲ့ သတင်းတွေကို တင်ဆက်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group

#World_News
Published 28 June 2025

▪️ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အီရန်ခေါင်းဆောင် အလီခါမာနီကို သောကြာနေ့က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်လိုက်ကာ အီရန်အပေါ် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှု ဖယ်ရှားဖို့အစီအစဉ်တွေ ပယ်ဖျက်ခဲ့ပြီး အကယ်၍ အီရန်သာ ယူရေနီယံထုတ်လုပ်မှုတွေကို စိုးရိမ်စရာအနေအထားထိ ပြုလုပ်နေပါက ထပ်မံဗုံးကျဲတိုက်ခိုက်သွားရန် စဉ်းစားနေကြောင်း ပြောသွားပါတယ်။

▪️ ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်က အီရန်ရဲ့ နျူကလီးယားစက်ရုံနေရာများကို အမေရိကန်ဗုံးကျဲခဲ့ရာ အစ္စရေးလ်-အီရန်စစ်ပွဲ အဆုံးသတ်ခဲ့ပြီးနောက် ခါမာနီပထမဆုံးပြောကြားခဲ့တာကို ထရမ့်က တုံ့ပြန်လိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ ကာတာရှိ အမေရိကန်စစ်စခန်းကြီးတစ်ခုကို အီရန်လက်စားချေတိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းက အမေရိကန်ကို ထိုးနှက်လိုက်နိုင်တာ ဖြစ်ပြီး အီရန်အနေနဲ့ ဘယ်တော့မှ အရှုံးမပေးဘူးလို့ ခါမာနီက ပြောခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ ဇွန် ၁၅ ရက်နေ့က အီရန်ခေါင်းဆောင်ကို အစ္စရေးလ်လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မယ့် အစီအစဉ်တစ်ခုကို ထရမ့်က ဗီတိုအာဏာသုံးပယ်ချခဲ့ကာ ခါမာနီရဲ့အသက်ကို ညှာတာပေးခဲ့တယ်လို့ ထရမ့်ကဆိုပါတယ်။

▪️ "ထရမ့်အနေနဲ့ သဘောတူညီချက် လိုချင်နေရင် အီရန်ခေါင်းဆောင်အပေါ် လေးစားမှုမရှိတဲ့လေသံမျိုး မပြောသင့်ပါဘူး" လို့ အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အက်ဘက်စ်အာရက်ချီက X ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

▪️ ထရမ့်ကလည်း အီရန်အနေနဲ့ အလျင်အမြန် ပြန်လည်ထူထောင်လာနိုင်စေရန် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများ ဖယ်ရှားပေးဖို့ စဉ်းစားထားပေမယ့် အခုတော့ မပြုလုပ်တော့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

▪️ အီရန်နျူကလီးယားစက်ရုံနေရာများ တိုက်ခိုက်ခံရခြင်းကြောင့် ပျက်စီးထိခိုက်မှုများအပေါ် ဆန်းစစ်ဖို့ နိုင်ငံတကာ နျူကလီးယားစွမ်းအင်အေဂျင်စီ၊ ကုလသမဂ္ဂနျူကလီးယား စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ ဒါမှမဟုတ် အခြားသော အဆင့်အတန်းရှိအဖွဲ့များမှ စစ်ဆေးရေးများကို ထရမ့်က အလိုရှိနေပါတယ်။

▪️ ဒါပေမဲ့ အီရန်ဟာ ယင်းတို့ရဲ့ နျူကလီးယားစက်ရုံနေရာများထံ လာရောက်စစ်ဆေးရန် တောင်းဆိုမှုများကို ပယ်ချနိုင်တယ်လို့ အာရက်ချီက ပြောထားပါတယ်။

#Source: Reuters

#World_Science
Published 28 June 2025

▪️ အစားအစာတွေက လူတစ်ယောက်ရဲ့ ကိုယ်တွင်းဇီဝဖြစ်စဉ်ရင့်ရော်လာခြင်း (epigenetic aging)အပေါ် ဘယ်လိုသက်ရောက်လဲဆိုတဲ့အကြောင်းကို ဝါရှင်တန်တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီ ဂျေမီအယ်လ်ဗီလာနူဗာနဲ့ ကယ်လီဖိုးနီးယားတက္ကသိုလ်မှ ရိုင်ယန်ဘရက်ဒ်လေတို့ဦးဆောင်တဲ့ သုတေသနအဖွဲ့က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

▪️ Methyl adaptogen လို့ခေါ်တဲ့ သဘာဝဒြပ်ပေါင်းများ ပါဝင်တဲ့ အပင်အခြေပြု အစားအစာအချို့ဟာ ကိုယ်တွင်းဇီဝသက်တမ်း လျှော့ချနိုင်တယ်လို့ တွေ့ရှိထားပါတယ်။

▪️ ကိုယ်တွင်းဇီဝသက်တမ်းဆိုတာက လူတစ်ယောက်ရဲ့ ဆဲလ်သက်တမ်းများဖြစ်ပြီး ပြက္ခဒိန်သက်တမ်းနှစ်တွေနဲ့ ကွဲပြားနိုင်ပါတယ်။

▪️ DNA methylation ဖွဲ့စည်းပုံက လူတစ်ယောက် လျင်မြန်စွာအိုမင်းသလား နှောင့်နှေးစွာ အိုမင်းသလားဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ပေးပါတယ်။

▪️ အသက် ၅၀ မှ ၇၂ နှစ်ကြား ကျန်းမာရေးသန်စွမ်းတဲ့ အမျိုးသားတွေကို ၈ ပတ်ကြာ စောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့ပါတယ်။

▪️ ယင်းတို့ကို အပင်အခြေပြု အာဟာရဓာတ်မြင့်မားသော အစားအစာများနဲ့ အိပ်စက်ခြင်း၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း၊ ဖိစီးမှုလျှော့ချခြင်းတို့လည်း ပြုလုပ်ခိုင်းခဲ့ပါတယ်။

▪️ နနွင်း၊ ရို့စ်မယ်ရီ၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ဘယ်ရီသီးများ၊ လက်ဖက်စိမ်း၊ အူလုံလက်ဖက်ရည်တို့လို methyl adaptogen အများအပြားပါဝင်တဲ့ အစားအစာတွေ စားသုံးသူတွေဟာ ကိုယ်တွင်းဇီဝသက်တမ်း သိသိသာသာ နုပျိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။

▪️ ပါဝင်တဲ့ဒြပ်ပေါင်းတွေက ကျန်းမာသန်စွမ်းစွာ အိုမင်းလာစေပြီး နာတာရှည်ရောဂါများ ဖြစ်နိုင်ခြေ လျော့နည်းစေရန် ကူညီပေးတယ်လို့လည်း ယခင်တည်းက တွေ့ရှိထားပါတယ်။

▪️ ဟင်းရွက်များ၊ အသီးအနှံများ၊ လက်ဖက်တို့မှာပါဝင်တဲ့ ပိုလီဖီနောလ်က အိုမင်းရင့်ရော်ခြင်းကို နှေးစေတယ်လို့ တွေ့ရှိထားပါတယ်။

▪️ ဒီလေ့လာချက်က ကိုယ်တွင်းဇီဝအိုမင်းခြင်းကို လျှော့ချဖို့နဲ့ ရေရှည်ကျန်းမာရေးတို့အတွက် အထောက်အကူပေးတဲ့ စားစရာတွေဖြစ်ပါတယ်။

#Source: SciTechDaily