#World_Health
Published 27 August 2024

▪️ မျောက်ကျောက်ရောဂါကို WHO ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အရေးပေါ်ကျန်းမာရေး အခြေအနေအဖြစ် ကြေညာလိုက်ကာ နိုင်ငံအများအပြားမှာ အတော်လေး သတိပေးလာကြပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ရောဂါဟာ နိုင်ငံပေါင်း ၁၁၆ နိုင်ငံကျော်မှာ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပြီး ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါနဲ့ ဆင်တူတဲ့ပုံ ရှိပါတယ်။

▪️ ဒါပေမဲ့ ကိုဗစ်လိုမျိုး ကပ်ရောဂါဘေးတော့ ဖြစ်လာနိုင်ခြေ သိပ်မရှိဘူးလို့ WHO အရာရှိတစ်ဦးက ဆိုပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်နဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ တို့ဖြစ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ ကွဲပြားကြသလို ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးနွယ်တွေကလည်း သူ့ဟာနဲ့သူ ရှိကြပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ဗိုင်းရပ်စ်က အော်သိုပေါက်စ်ဗိုင်းရပ်စ်မျိုး အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ပြီး ကျောက်ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ ဗေရီယိုလာ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဝင်ဖြစ်ကာ ဒီအင်န်အေအမျိုးအစား ဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ဗိုင်းရပ်စ်က ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှုနှုန်း နှေးတာကြောင့် မျိုးဗီဇပြောင်းလဲမှု နှေးနိုင်ပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ဗိုင်းရပ်စ်မှာ အဓိကမျိုးဗီဇကွဲနှစ်မျိုးက အာဖရိကအလယ်ပိုင်းက clade 1b နဲ့ အနောက်အာဖရိကမှ clade 2 တို့ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ ကိုဗစ်-၁၉ ကတော့ SARS-CoV-2 ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်ကာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးနွယ်ဝင် ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ အာရ်အင်န်အေဗိုင်းရပ်စ် အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှုနှုန်း မြန်တာကြောင့် မျိုးဗီဇကွဲအများအပြား ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။

▪️ ဒါကြောင့်ပဲ ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ရာမှာ စောင့်ကြည့်ပြုပြင်မှုများ အဆက်မပြတ် ပြုလုပ်နေရပါတယ်။

▪️ ယင်းဗိုင်းရပ်စ်ကြီး ၂ ခုရဲ့ အဓိကကွာခြားချက်က ဆင့်ကဲပြောင်းလဲမှုနှုန်းနဲ့ သဘောသဘာဝပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ရဲ့ လက္ခဏာတွေထဲမှာ ဖျားနာခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ကြွက်သားကိုက်ခဲခြင်း၊ ခါးကိုက်ခြင်း၊ အဖုအကျိတ်များ ရောင်ရမ်းခြင်း၊ ချမ်းတုန်ခြင်း၊ နွမ်းနယ်ခြင်းတို့ ဖြစ်တတ်ကာ အဓိကအားဖြင့် အရေပြားမှာ အဖုအပိမ့်တွေ ထွက်တာပါပဲ။

▪️ ကိုဗစ်လက္ခဏာတွေကတော့ အမျိုးမျိုးဖြစ်နိုင်ပြီး အဓိကအားဖြင့် ဖျားနာခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ အသက်ရှူကြပ်ခြင်း၊ အနံ့အရသာပျောက်ခြင်း၊ လည်ချောင်းနာခြင်းတို့ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ရောဂါက ရောဂါကူးစက်ထားတဲ့ လူသားနဲ့ တိရိစ္ဆာန်တို့ရဲ့ အရည်၊ အဖု၊ အနာတို့ကို တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ခြင်းကြောင်း ဖြစ်နိုင်သလို မျက်နှာချင်းဆိုင် စကားပြောရင်း အသက်ရှူလမ်းကြောင်းမှ ထွက်လာတဲ့ အမှုန်အမွှားများကနေလည်း ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။

▪️ ကိုဗစ်ရောဂါကတော့ ကူးစက်သူ ချောင်းဆိုးနှာချေတဲ့အခါ အသက်ရှူထုတ်တဲ့အခါ ပျံ့ထွက်လာတဲ့ အမှုန်အမွှားတွေကနေ အဓိကကူးစက်သလို ဗိုင်းရပ်စ်ထိတွေ့ထားတဲ့ အရာဝတ္ထုတွေကို ထိတွေ့ခြင်းမှလည်း ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပြီးနောက် ၅ ရက်မှ ၂၁ ရက်အတွင်း ရောဂါဖြစ်နိုင်ကာ ကိုဗစ်ကတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြီး ၂ ရက်မှ ၁၄ ရက်အတွင်း ရောဂါစတင်ဖြစ်ပွားတတ်ပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ရောဂါက မျိုးကွဲပေါ်မူတည်ပြီး သေဆုံးမှုနှုန်း ၁ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကြား ရှိကာ အများစုက အတော်အသင့်သာ ရောဂါခံစားရပြီး သက်သာသွားတတ်ပါတယ်။

▪️ ကိုဗစ်ရဲ့ ရောဂါအခြေအနေကတော့ အမျိုးမျိုး ဖြစ်နိုင်ကာ အသက်အရွယ်၊ ရောဂါအခံ၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုတို့အပေါ် မူတည်ပြီး အသက်အန္တရာယ် ကွဲပြားနိုင်ပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ရောဂါအတွက် အဓိကကာကွယ်ဆေးအနေဖြင့် JYNNEOS နဲ့ ACAM2000 တို့အသုံးပြုနေပြီး ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်များမှ အသိအမှတ်ပြုထားပါတယ်။

▪️ ကိုဗစ်အတွက် ကာကွယ်ဆေးတွေကတော့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထုတ်လုပ်ထားကာ ကိုဗီရှီးလ်၊ ကိုဗက်ဆင်း၊ နိုဗာဗက်စ်၊ ဖိုင်ဇာ၊ မိုဒိုနာစသဖြင့် အမှတ်တံဆိပ်တွေ ရှိနေပါတယ်။

▪️ မျောက်ကျောက်ဗိုင်းရပ်စ်ကို ကာကွယ်ဆေးဖြင့် ကာကွယ်နိုင်သလို မကြာခဏ လက်ဆေးခြင်း၊ တစ်ကိုယ်ရည် သန့်ရှင်းမှုရှိခြင်း၊ လူတွေနဲ့ မထိမတွေ့ခြင်းတို့ဖြင့်လည်း ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

ကိုဗစ်ရောဂါက သီးခြားနေထိုင်ခြင်း၊ လူစုလူဝေး ရှောင်ရှားခြင်း၊ ခပ်ခွာခွာနေထိုင်ခြင်း၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း၊ သန့်ရှင်းစွာနေထိုင်ခြင်းတို့ဖြင့် ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

#Source: India Today

#World_Science
Published 27 August 2024
▪️ ၁၁၀ ပေရှိတဲ့ 2020 RL ဧရာမဂြိုဟ်သိမ်ကြီးဟာ ဩဂုတ် ၂၇ ရက်နေ့မှာ ကမ္ဘာမြေကို ချဉ်းကပ်လာမှာ ဖြစ်တယ်လို့ နာဆာ(NASA)က သတိပေးချက် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

▪️ ခရီးသည်တင် လေယာဉ်တစ်စီးစာ အရွယ်အစားလောက်ရှိတဲ့ ဂြိုဟ်သိမ်ဟာ ကမ္ဘာမြေနဲ့ ၂.၉၁ သန်းမိုင် အကွာအဝေးကနေ ဖြတ်သန်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ ဒါဟာ နီးစပ်တဲ့ အနေအထားဖြစ်ပေမယ့် ကမ္ဘာမြေနဲ့ လကမ္ဘာကြား အကွာအဝေးရဲ့ ၁၂ ဆကျော်လောက် ရှိနေတာကြောင့် သိပ်ပြီးအန္တရာယ်မရှိဘဲ အာကာသစံနှုန်းများအရ စိတ်ချရတဲ့ အကွာအဝေး ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ ထိုဂြိုဟ်သိမ်ဟာ တစ်နာရီကို မိုင် ၂ သောင်းနှုန်းဖြင့် ကမ္ဘာမြေဆီသို့ ချဉ်းကပ်နေပါတယ်။
နာဆာမှ ကမ္ဘာဂြိုဟ်အနီး စောင့်ကြည့်ရေးအစီအစဉ်အရ 2020 RL ဟာ ကမ္ဘာမြေအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်လာနိုင်ဖွယ် မရှိပါဘူး။

▪️ ဒါပေမဲ့ သူ့ရဲ့ အရွယ်အစားအရတော့ သိသာထင်ရှားနေတဲ့ သဘောသဘာဝ ရှိပါတယ်။

▪️ ဒီလိုဂြိုဟ်သိမ်မျိုးဟာ မရှားပါးသလို သိပ္ပံပညာရှင်တွေအတွက်တော့ ထိုကဲ့သို့ အရာဝတ္ထုတွေရဲ့ ဘေးအန္တရာယ်တွေအကြောင်း၊ ဖွဲ့စည်းပုံတွေအကြောင်း လေ့လာခွင့် ရရှိနိုင်ပါတယ်။

▪️ ယင်းတို့ရဲ့ ပတ်လမ်းကြောင်းများ ပုံစံကိုသိရှိပြီး ကမ္ဘာမြေနဲ့ နီးကပ်တဲ့အခါ ဂြိုဟ်သိမ်တွေရဲ့ အနေအထားတွေကို ထုတ်ဖော်စေနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ နာဆာနဲ့ အခြားအာကာသအဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း ဒီလိုအရာတွေက ခြိမ်းခြောက်မှု ပေးလာနိုင်တာတွေကို သိရှိနိုင်အောင် စောင့်ကြည့်နေကြပါတယ်။

ဩဂုတ် ၂၈ ရက်နေ့မှာ ၉၂ ပေရှိတဲ့ 2021 RA10 ဂြိုဟ်သိမ်ဟာ ကမ္ဘာမြေနားကနေ ဖြတ်သန်းမှာဖြစ်ပြီး ၁၁၀ ပေရှိတဲ့ 2012 SX49 ကတော့ ဩဂုတ် ၂၉ ရက်နေ့မှာ နီးကပ်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

#Source: WION

ပေကျင်းမှာပြုလုပ်တဲ့ ကမ္ဘာ့စက်ရုပ်ကွန်ဖရန့် ၂၀၂၄(WRC)ပွဲမှာ လူသားပုံသဏ္ဍာန်စက်ရုပ်များ ထူးခြားစွမ်းရည် ပြသနေကြပြီး အချက်အပြုတ်ကစလို့ တူရိယာအသုံးပြုခြင်းအထိ အခြေအနေအမျိုးမျိုးမှာ အံ့အားသင့်ဖွယ် စွမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။
#World_Development
Published 26 August 2024
#လူသားသဏ္ဍာန်စက်ရုပ် #ကမ္ဘာ့စက်ရုပ်ပြပွဲကြီး
#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group

#Daily_News
Published 26 August 2024

၁။ ယခုမျောက်ကျောက်ရောဂါသည် မျိုးကွဲ‌ဖြစ်၍ ပိုကူးစက်နိုင်၊ ပြည်ပပြန်လုပ်သားများမှ မကူးစက်အောင်ကာကွယ်ရန်လို

၂။ ပုဂံရှေးဟောင်းသုတေသနပြတိုက်သို့ ရုံးပိတ်ရက်များ၌ ခရီးသွားဧည့်သည် ၁၀၀ကျော်ဝင်ရောက်လေ့လာ

၃။ ယခုအပတ်စားအုန်းဆီဈေး ရာဂဏန်းတက်၊ တစ်ပိဿာကျပ်(၆၃၇၅)ဖြင့် ရောင်းချရန်သတ်မှတ်

၄။ နည်းပညာမြင့် လူသားသဏ္ဍာန် စက်ရုပ်များအား ကမ္ဘာ့စက်ရုပ်ပြပွဲကြီးတွင် အစုံအလင်ပြသ... အစရှိတဲ့ သတင်းတွေကို တင်ဆက်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group

၂၆ ဩဂုတ် ၂၀၂၄

ပါကစ္စတန်နိုင်ငံမှာ စစ်သွေးကြွ ဘလော့ချ်လွတ်မြောက်ရေးတပ်(ဘီအယ်အေ)အဖွဲ့က အမြန်လမ်းမကြီးတစ်ခုပေါ်မှာ ကားများကိုရပ်တန့်ပြီး ခရီးသည်များတစ်ဦးချင်းစစ်ဆေးကာ အနည်းဆုံး လူ ၂၂ဦးကိုပစ်သတ်ခဲ့ကြပါတယ်။

အဆိုပါဖြစ်ရပ်မှာ ဩဂုတ် ၂၆ ရက် တနင်္လာနေ့စောစောပိုင်းမှာ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ ဘလော့ချ်ချစ်စတန်ပြည်နယ် မူဆာဟေးလ် ခရိုင်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တာပါ။

အဲဒီ ဆင်းရဲမွဲတေလှတဲ့ ပြည်နယ်ဟာ ပါကစ္စတန်စစ်တပ်နှင့် ဂိုဏ်းဂဏစွဲကြီးတဲ့ လူမျိုးစုတွေနှင့်ခွဲထွက်ရေးအကြမ်းဖက်တွေ နှင့် တိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားနေတဲ့နေရာဖြစ်ပါတယ်။

ဘတ်စ်ကားတွေ၊ဗန်ကားတွေနှင့် ထရပ်ကားတွေဟာ ပန်ဂျပ်နှင့် အဲဒီပြည်နယ်ကို ဆက်သွယ်ထားတဲ့ အမြန်လမ်းမ  တစ်နေရာမှာ တန်းစီရပ်ခဲ့ကြရပါတယ်။

စစ်သွေးကြွတွေအရေအတွက်က ၃၀ နှင့် ၄၀ ဦးအကြားရှိပြီး သူတို့က ကား ၂၂စီးကိုရပ်တန့်ခဲ့ကြတယ် လို့ အကြီးတန်းအရာရှိ နာဂျစ်ဘူလာကာကာ က အေအက်ဖ်ပီကိုပြောပါတယ်။

ကားတွေပေါ်ပါလာတဲ့ ပန်ဂျပ်က သူတွေကို ပစ်သခတ်ခဲ့တာလို့ သူကဖြည့်ပြောပါတယ်။

သေဆုံးသူ  ၂၂ဦးရှိပြီး အများစုဟာ ပန်ဂျပ်က အလုပ်ကြမ်းသမားတွေနှင့် ပြည်သူ့စစ် နှစ်ဦးတို့ဖြစ်ကြတယ်လို့ သူကပြော ပါတယ်။

သူတို့ဟာ လူတွေကိုပစ်သတ်ပြီးတဲ့အခါ ကား အနည်းဆုံး ၁၀စီးကို မီးရှို့ပြီး ထွက်ပြေးသွားခဲ့ကြတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ဘီအယ်လ်အေကတော့ သူတို့ဟာ အရပ်သားလိုဝတ်ဆင်ထားတဲ့ စစ်သားတွေကို သတ်ပစ်လိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ ကြေညာထားပြီး ဘာအထောက်အထားတစ်ခုကိုမှ ထုတ်ပြန်ပေးထားခြင်းမရှိပါဘူး။

ဘလော့ချ်ချစ်စတန်ပြည်နယ်ဟာ  ထုတ်မသုံးရသေးတဲ့ သဘာဝ အရင်းအမြစ်တွေ အလျံပယ်ရှိနေပေမယ့် ပါကစ္စတန်မှာ အကြီးဆုံးနှင့် အဆင်းရဲဆုံးပြည်နယ်ဖြစ်နေပါတယ်။

#World_News
Published 26 August 2024

▪️ မြောက်ကိုရီးယားတို့ရဲ့ အသေခံဖောက်ခွဲရေးဒရုန်း စမ်းသပ်မှုနဲ့ ဟန်ပြတင့်ကားတစ်စီး အပါအဝင် စမ်းသပ်ပစ်မှတ်များအား တိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးပုံတွေကို ခေါင်းဆောင် ကင်မ်ဂျုံအန်းက ကြီးကြပ်စောင့်ကြည့်ခဲ့ကာ မောင်းသူမဲ့ယာဉ်များအတွက် ဉာဏ်ရည်တုစနစ် ထုတ်လုပ်ရန် သုတေသီများကို တိုက်တွန်းလိုက်ကြောင်း နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာမှ တနင်္လာနေ့မှာ ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။

▪️ ကင်မ်ဂျုံအန်းဟာ စနေနေ့က မြောက်ကိုရီးယား ကာကွယ်ရေးသိပ္ပံ အကယ်ဒမီသို့ သွားရောက်လည်ပတ်ခဲ့ကာ ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားတဲ့ လမ်းကြောင်းအမျိုးမျိုးမှာ ပျံသန်းပြီးနောက် ပစ်မှတ်များကို မှန်ကန်စွာ ရှာဖွေဖျက်ဆီးနိုင်ခဲ့သည့် ဒရုန်းစမ်းသပ်မှုကို ကြည့်ရှုခဲ့တယ်လို့ KCNA သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါတယ်။

▪️ ခြေလျင်တပ်နဲ့ ရေအောက်အသေခံ ဖောက်ခွဲရေးဒရုန်းလိုမျိုး အထူးစစ်ဆင်ရေးတပ်တွေမှာ အသုံးပြုဖို့အတွက် အသေခံဖောက်ခွဲရေး ဒရုန်းတွေကို ပိုမိုထုတ်လုပ်ရန်နဲ့ ဗျူဟာမြောက် ထောက်လှမ်းရေးနဲ့ ဘက်စုံတိုက်ခိုက်ရေး ဒရုန်းများကိုလည်း ပိုမိုထုတ်လုပ်ရန် ညွှန်ကြားခဲ့ပါတယ်။

▪️ အသင့်ပြင်ဆင်ထားတဲ့ လက်နက်ခဲယမ်းတွေဟာဆိုရင် အမြင့်ကနေ နေရာယူနိုင်ပြီး ပစ်မှတ်မတွေ့မီကပင် တိုက်ခိုက်ရန် အသင့်ဖြစ်နေကာ ထို့နောက် တပ်ဆင်ထားတဲ့ ထိပ်ဖူးကျည်ဖြင့် ပစ်မှတ်ကို ဝင်တိုက်ဖောက်ခွဲနိုင်ပါတယ်။

▪️ မီဒီယာမှဖော်ပြထားတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေထဲမှာ ဒရုန်းအမျိုးအစား အနည်းဆုံး ၄ မျိုးပါပြီး အချို့ဆိုရင် တွန်းကန်ပန်ကာ အသုံးမပြုခင်မှာပဲ ဒုံးပျံအင်ဂျင်ငယ်များဖြင့် လွှတ်တင်နိုင်ပါတယ်။
မြောက်ကိုရီးယားဒရုန်းအချို့နဲ့ ရုရှားတို့ရဲ့ ZALA Lancet ဒရုန်း၊ အီရန်ထုတ် Shahed ဒရုန်းတို့ဟာ အမြင်ပုံစံဆင်တူသလို ရှိနေကာ ဒီထက်ဆန်းစစ်ဖို့ လိုအပ်သေးတယ်လို့ တောင်ကိုရီးယား ပူးတွဲစစ်ဦးစီးချုပ်က ဆိုပါတယ်။

▪️ ဒီဒရုန်းတွေဟာ မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ ရုရှားတို့ ယခင်က လဲလှယ်ခဲ့ကြတာလို့ နားလည်ထားကြောင်း၊ ဒရုန်းတွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည် ပိုမိုမြင့်မားလာလားဆိုတာ ထပ်မံအကဲဖြတ်ဖို့ လိုအပ်ကြောင်း ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။

▪️ မြောက်ကိုရီးယားအနေနဲ့ အသေခံဖောက်ခွဲရေးဒရုန်းတွေကို ပထမဆုံးအနေနဲ့ စမ်းသပ်ထုတ်ဖော်ပြတာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုးလ်စည်းလုံးညီညွတ်ရေးဌာနက ဆိုပါတယ်။

▪️ ၂၀၂၂ ခုနှစ်က မြောက်ကိုရီးယားမှ ဒရုန်းအများအပြား တောင်ဘက်သို့ ကျော်ဖြတ်လာကာ ဆိုးလ်သမ္မတရုံးဝန်းကျင် ပျံသန်းခွင့်မရှိဇုန်ထဲအထိ ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။

▪️ တောင်ကိုရီးယားအနေနဲ့ မြောက်ဘက်ကလာတဲ့ ဒရုန်းတွေကို ပစ်ချရန် ယခုနှစ်အတွင်း လေဆာလက်နက်များ တပ်ဆင်သွားမှာဖြစ်ကာ ဆိုးလ်မြို့ရှိ မိုးမျှော်တိုက်တွေမှာ ဝေဟင်ပစ်သေနတ်တွေ တပ်ဆင်ထားမယ့် ပထမဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်လာမယ်လို့ တောင်ကိုရီးယားက ပြောပါတယ်။

#Source: Reuters