Published 31 March 2022

"Die Hard" ကားတွေနှင့် နာမည်ကြီးခဲ့တဲ့ အက်ရှင်သရုပ်ဆောင်မင်းသား ဘရုစ်ဝီလစ်သည် နာမကျန်းဖြစ်တဲ့အတွက် သရုပ်ဆောင်ခြင်းမှ အနားယူတော့မယ်လို့ သူ့မိသားစုက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကြေညာပါတယ်။

“ ဘရုစ်ဟာ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွနှင့် ကြုံတွေ့နေရပြီး Aphasia လို့ခေါ်တဲ့ (ဦးနှောက်ထိခိုက်မှုကြောင့် စကားမပြောနိုင်တဲ့) ရောဂါဖြစ်နေပါတယ်၊ အဲဒါက သူ့ရဲ့ အသိအမြင်စွမ်းဆောင်ရည်အပေါ်ထိခိုက်နေပါတယ်” လို့ မိသားစုက အင်စတာဂရမ်မှာ ပို့စ်တင်ထားပါတယ်။

“ အဲဒါကြောင့် ဘရုစ်ဟာ သူအင်မတန်ချစ်မြတ်နိုးတဲ့ ရုပ်ရှင်အလုပ်ကနေ ဝေးဝေးနေရမှာဖြစ်ပါတယ်”လို့ရေးသားထား ပါတယ်။

အဲဒီပို့စ်ကို ဝီလစ်ရဲ့ လက်ရှိဇနီး အင်မာဟမ်မင်းဝီလစ်၊ဇနီးဟောင်း ဒေမီမိုးနှင့် သူ့ရဲ့ကလေးတွေဖြစ်တဲ့ ရူမာ၊စကော့၊   တာလူလာ၊မေဘယ်လ်နှင့် အိုင်ဗလင်းတို့ က လက်မှတ်ရေးထိုးကြပါတယ်။

“ကျွန်မတို့မိသားစုအတွက် ဒါဟာ တကယ့်စိတ်ခေါ်နေတဲ့အချိန်ပါ။ သင်တို့ရဲ့ ဆက်လက်ချစ်ခင်မြတ်နိုးအားပေးမှုကို ကျေးဇူး   တင်ပါတယ်”လို့ရေးသားထားပါတယ်။

Aphasia ရောဂါဟာ လေဖြတ်တာ ဒါမှမဟုတ် ခေါင်းထိခိုက်ဒဏ်ရာကြောင့်ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဆက်သွယ်ပြောဆိုနိုင်စွမ်း တွေကို ယုတ်လျော့စေပါတယ်လို့ မေယိုဆေးခန်းက ပြောပါတယ်။

“ စကားပြောဆိုတာ၊စာရေးတာနှင့် ဘာသာစကားကို အရေးစကားရောအပြောစကားနှစ်ခုစလုံးကို နားလည်တာတွေမှာ ချို့ယွင်းထိခိုက်မှုတွေဖြစ်စေပါတယ်”လို့ မေယိုကပြောပါတယ်။

Source AFP

#WorldHealth
Published- 31 March 2022

ဆိုရှယ်မီဒီယာလူမှုကွန်ရက်အသုံးပြုခြင်းက မိန်းကလေးတွေနဲ့ ယောကျ်ားလေးတွေရဲ့ကျန်းမာရေးကို သက်ရောက်မှုရှိပြီး ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်တွေမှာ စိတ်အခြေအနေထိခိုက်မှုများဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

အသက် ၁၁ နှစ်မှ ၁၃ နှစ်ကြားမိန်းကလေးတွေနဲ့ အသက် ၁၄ နှစ်မှ ၁၅ နှစ်ကြားယောကျ်ားလေးတွေမှာ ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးများခြင်းက နောက်တစ်နှစ်အတွင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကိုမကျေနပ်အားမရတာမျိုးဖြစ်နိုင်ကြောင်း စိတ်ကျန်းမာရေးပညာရှင်များက တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။

အခြားအသက်အရွယ်အပိုင်းအခြားတွေမှာတော့ ဆိုရှယ်မီဒီယာသုံးစွဲခြင်းနဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးအခြေအနေကြား ဆက်စပ်မှုမရှိခဲ့ဘဲ အသက် ၁၉ နှစ်အရွယ်တွေမှာတော့ ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးများခြင်းဖြင့် မိမိကိုယ်ကိုကျေနပ်အားရခြင်းမရှိတာမျိုး ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။

အသက်အရွယ်ငယ်သူတွေမှာ ဆိုရှယ်မီဒီယာသုံးစွဲမှုများပြားလာခြင်းက စိတ်ကျန်းမာရေးအခြေအနေတွေအပေါ် ဘယ်လောက်အထိသက်ရောက်နိုင်သလဲဆိုတာကို သုတေသီများက ဂရုစိုက်လေ့လာနေခဲ့ကြပါတယ်။

Young Minds လူမှုကူညီရေးအဖွဲ့ရဲ့ပြောကြားချက်အရ ၂၀၁၇ မှ ၂၀၂၁ အတွင်း စိတ်ကျန်းမာရေးချို့ ယွင်းမှုဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အသက် ၅ နှစ်မှ ၁၆ နှစ်ကြားကလေးအရေအတွက်ဟာ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းများပြားလာခဲ့တယ်လို သိရပါတယ်။

ယူကေမှ အသက် ၁၀ နှစ်နဲ့ ၈၀ နှစ်ကြားလူပေါင်း ၈၄,၀၀၀ ကို ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်၊ တွစ်တာ၊ အင်စတာဂရမ်၊ WhatsApp အစရှိတဲ့ဆိုရှယ်မီဒီယာများအသုံးပြုခြင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး လေ့လာသုံးသပ်ခဲ့ရာ ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးပြုခြင်းနဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးအခြေအနေတို့ ကြား ဆက်စပ်မှုအပြန်အလှန်ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။

ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးများခြင်းဖြင့် နောက်နှစ်အတွင်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို အလိုမကျခြင်းခံစားရနိုင်သလို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုအလိုမကျဖြစ်နေခြင်းဖြင့် နောက်နှစ်အတွင်း ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးများစေနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။

ခန္ဓာကိုယ်သွေးသားဇီဝဖြစ်စဉ်များ စတင်ပြောင်းလဲလာတဲ့ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်မှာ ဆိုရှယ်မီဒီယာသုံးစွဲခြင်းကို ဂရုစိုက်သတိထားဖို့ အကြံပြုထားပါတယ်။

မိန်းကလေးတွေမှာ ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးများခြင်းဖြင့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ အွန်လိုင်းမှာအနိုင်ကျင့်ခံရခြင်း၊ အိပ်ရေးမဝခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။ ကလေးတွေအနေနဲ့အိပ်ရေးမဝတာမျိုးမဖြစ်အောင် ဆိုရှယ်မီဒီယာသုံးစွဲခြင်းကို အချိန်ကန့်သတ်ထားသင့်ပါတယ်။

ဆိုရှယ်မီဒီယာအသုံးပြုရင် ကြုံတွေ့ရလာနိုင်တဲ့ ပြဿနာတွေဖိအားတွေ၊ အချက်အလက်ပုံရိပ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး စောစောစီးစီးပညာပေးသင့်ပါတယ်။

ယောကျ်ားလေးတွေနဲ့မိန်းကလေးတွေကြား စိတ်ဆတ်တဲ့အခြေအနေမျိုးက အချိန်အခါမတူတတ်ကြပါဘူး။ မိန်းကလေးတွေမှာ စောလျင်စွာအရွယ်ရောက်ပြောင်းလဲတာမျိုးဖြစ်တတ်တဲ့အတွက် ဆိုရှယ်မီဒီယာသုံးစွဲခြင်းရဲ့အကျိုးဆက်တွေကို ယောကျ်ားလေးတွေထက်ပိုပြီး ခံစားရတတ်ပါတယ်။
Source: The Guardian

#WorldHealth
Published - 31 March 2022

စမ်းသပ်ထုတ်လုပ်ဆဲဖြစ်တဲ့ နှာခေါင်းအစက်ချဆေးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇကွဲအချို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သလို ကုသမှုလည်းပေးနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ကြွက်‌တွေမှာစမ်းသပ်တွေ့ရှိထားပါတယ်။

N-0385 ဆေးကို ရောဂါမကူးစက်ခင်အသုံးပြုပါက ဗိုင်းရပ်စ်ကို ခန္ဓာကိုယ်ဆဲလ်တွေထဲမဝင်အောင် တားဆီးပေးပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံရပြီး ၁၂ နာရီအတွင်း ထိုဆေးကိုအသုံးပြုပါက ရောဂါလက္ခဏာဆိုးရွားမလာအောင် ကာကွယ်ပေးကြောင်း နယူးယော့ခ်မြို့ ကော်နယ်လ်တက္ကသိုလ်မှသုတေသီများရဲ့လေ့လာချက်ကို Nature ဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
N-0385 ဆေးဟာ TMPRSS2 အင်ဇိုင်းကိုတားဆီးပေးပါတယ်။

အချို့မျိုးဗီဇကွဲတွေက ဆဲလ်မျက်နှာပြင်မှာရှိတဲ့ TMPRSS2 နဲ့ ACE2 ပရိုတိန်းတို့ နဲ့ပေါင်းစပ်ကာ ဝင်ရောက်လာပြီး ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးရိုးဗီဇပစ္စည်း‌ေတွကို ခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ ထည့်သွင်းလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

N-0385 ဆေးကို လွယ်ကူရိုးရှင်းစွာဖြင့်အကြိမ်အနည်းငယ်သာ အသုံးပြုပေးရပြီး အခြားကိုဗစ်ကုသဆေးတွေထက် အကုန်အကျသက်သာကြောင်း ဦးဆောင်သုတေသနပြုလုပ်သူ'ဟက်တာအဂွယ်လာကော်ရေနာ'က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

ဒီဆေးကိုလက်ရှိမှာ မူလကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဒယ်လ်တာမျိုးဗီဇကွဲတို့ ဖြင့်စမ်းသပ်ထားပြီး အိုမီခရွန်နဲ့တော့ မစမ်းသပ်ရသေးပါဘူး။

N-0385 ဆေးဖော်စပ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ လူသားများဖြင့်စမ်းသပ်ခြင်းများပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် ကယ်လီဖိုးနီးယားအခြေစိုက် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးအဖွဲ့ အစည်း EBVIA က ရန်ပုံငွေအစီအစဉ်များပြုလုပ်နေကြောင်း ဆိုပါတယ်။

N-0385 ဆေးကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုများပြုလုပ်ပြီး ဘေးကင်းထိရောက်ကြောင်းအတည်ပြုနိုင်ပါက ဆေးယဉ်ပါးခြင်းနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်သန္ဓေပြောင်းလဲခြင်းတို့ မဖြစ်ပေါ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
Source: Reuters

#WorldInnovation
Published 30 March 2022

ဗီယက်နမ်မှ ကလေးအဖေတစ်ဦးဟာ သူ့သားအတွက် အချိန်ပေါင်းများစွာ ငွေကြေးအကုန်အကျများစွာခံပြီး ဗင်ကားအဟောင်းတစ်စီးကို သစ်သားတင့်ကားအဖြစ်ပြောင်းလဲတည်ဆောက်ပေးခဲ့ပါတယ်။

#Yangon_Media_Group

#DailyNews
Published -30 Mar 2022

၁။ တမူးမြို့တွင် မိုဘိုင်းအင်တာနက်လိုင်းများ ပြတ်တောက်နေသည်မှာ တစ်လခန့်ရှိလာပြီဖြစ်

၂။ တရုတ်နိုင်ငံကို ပြောင်းတင်ပို့လိုသူများ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားလျှောက်ထားရန်လို

၃။ မိုးလေဝသ သတင်း

၄။ ဗီယက်နမ်ဖခင်က သားဖြစ်သူအတွက် ဒေါ်လာထောင်ပေါင်းများစွာအကုန်အကျခံပြီး ဗင်ကားကို သစ်သားတင့်ကားပြောင်းလဲဖန်တီးပေး...အစရှိတဲ့သတင်းတွေကို တင်ဆက်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

#Yangon_Media_Group

#WorldMilitary
Published - 30 March 2022
ယူကရိန်း-ရုရှားအရေးကိစ္စအကြောင်းညှိနှိုင်းဆွေးနွေးကြရာမှာ ယူကရိန်းမြို့တော်ကိဗ်နဲ့ နောက်ထပ်မြို့ ကြီးတစ်မြို့ မှာ စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှုများကို လျှော့ချသွားဖို့ ရုရှားတို့ ကတိပေးချက်ကို ယူကရိန်းကယုံစားနေမှာမဟုတ်ဘူးလို့ တုန့်ပြန်လိုက်ပါတယ်။

ရုရှားတို့ က ယူကရိန်းနိုင်ငံရဲ့အခြားအစိတ်အပိုင်းနေရာတွေမှာ အင်အားတိုးချဲ့လာနိုင်တယ်လို့ အနောက်နိုင်ငံတွေက ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။

ယူကရိန်းကို ရုရှားတို့ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ပြီး တစ်လကျော်ကြာတဲ့အချိန်မှာ အစ္စတန်ဘူလ်နန်းတော်၌ တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်း ဥရောပနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအပေါ် အကြီးမားဆုံးတိုက်ခိုက်မှုကြီးပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဒဏ်ရာရ/သေဆုံးသူ ထောင်ဂဏန်းအထိရှိလာကာ လူပေါင်း ၄ သန်းနီးပါး နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေကြရပါတယ်။

အနောက်နိုင်ငံတွေက ရုရှားစီးပွားရေးကိုဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေပြုလုပ်ပြီး အထိနာအောင်ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်မြေပြင်တွေမှာ ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့ တွေကြံ့ကြံ့ခံခုခံထားတာကြောင့် ရုရှားတို့ ဆက်လက်မကျူးကျော်နိုင်ဘဲဖြစ်နေပါတယ်။

အဝိုင်းခံထားရတဲ့မြို့တွေထဲမှာ ပိတ်မိနေတဲ့အရပ်သားတွေရှိနေတဲ့ကြားထဲက ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့တွေဟာ အချို့ နယ်မြေတွေကို ပြန်လည်သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

"သဘောတူညှိနှိုင်းရေးပြုလုပ်ဖို့ လိုအပ်ချက်တွေဖြည့်ဆည်းပြီး အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုရယူဖို့ အတွက် ကိဗ်နဲ့ချာနိုင်ဟစ်ဗ်မြို့ တွေမှာ စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှုတွေလျှော့ချဖို့ အဓိကဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါတယ်" လို့ ရုရှားဒုကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး'အလက်ဇန်ဒါဖိုမင်'က သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အပစ်အခတ်အများဆုံးဖြစ်နေကြတဲ့ အရှေ့တောင်ဘက်ရှိ မာရီယူပိုလ်၊ အရှေ့ဘက်ရှိ ဆူမီနဲ့ ခါကစ်ဗ်၊ တောင်ဘက်ရှိ ခါဆန်နဲ့ မစ်ကိုလေ့ဗ်မြို့ များကိုတော့ ထည့်သွင်းဖော်ပြသွားခြင်းမရှိပါဘူး။

ယူကရိန်းသမ္မတ'ဗိုလိုဒီမီယာဇယ်လန်စကီ'က အင်္ဂါနေ့ကတုန့်ပြန်ပြောကြားရာမှာ "ယူကရိန်းလူမျိုးတွေက တုံးအတဲ့သူတွေမဟုတ်ပါဘူး။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၈ နှစ်အတွင်း ဒွန်ဘတ်စ်ဒေသမှာဖြစ်ပွားနေတဲ့တိုက်ပွဲတွေနဲ့ အခု ၃၄ ရက်တာကျူးကျော်ခံရတဲ့ဖြစ်စဉ်တွေကနေ အတွေ့အကြုံရလိုက်ပါပြီ။ လက်တွေ့အခိုင်အမာပြနိုင်တဲ့ရလာဒ်တွေကိုပဲ ယုံကြည်သွားကြမှာပါ" လို့ ဆိုပါတယ်။

ကိဗ်မြို့တော်နားတဝိုက်မှာ ရုရှားတပ်ဖွဲ့ အနည်းငယ်မျှ ရွှေ့ပြောင်းသွားကြပေမယ့် ဒါဟာ တပ်ဆုတ်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲ တပ်ဖွဲ့ နေရာပြန်ချခြင်းသဘောဖြစ်ကြောင်း ပန်တဂွန်ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းရဲ့အခြားနေရာဒေသတွေကို အဓိကတိုက်ခိုက်လာနိုင်တာကြောင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားဖို့ လိုအပ်ကြောင်း၊ ယူကရိန်းကအန္တရာယ်ကြားက မလွတ်မြောက်သေးကြောင်း ပန်တဂွန်မှပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ'ဂျွန်ကာဘီ'က စာနယ်ဇင်းရှင်းလင်းပွဲမှာပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဗြိတိန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ရရှိလာတဲ့ထောက်လှမ်းရေးအချက်အလက်များကို သုံးသပ်ကာ ရုရှားတို့ က ယူကရိန်းမြောက်ဘက်ကနေ အရှေ့ဘက်ရှိ ဒိုနက်စ်နဲ့လူဟန့်စ်ဒေသတွေကို စစ်အင်အားရွှေ့ပြောင်းလာနိုင်ကြောင်း အသိပေးခဲ့ပါတယ်။

ရုရှားတို့ စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှုလျှော့ချဖို့ ကတိပေးခဲ့တဲ့နယ်မြေအများစုက သူတို့ စစ်ရှုံးနေတဲ့နေရာတွေသာဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်လေ့လာထားကြပါတယ်။ ပိုလန်နိုင်ငံရှိ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ တွေက ယူကရိန်းတပ်တွေနဲ့ချိတ်ဆက်လျက်ရှိပြီး စစ်လက်နက်များနဲ့ F-18 လေယာဉ် ၁၀ စင်း ပေးအပ်ခဲ့တဲ့အပြင် ရုရှားနိုင်ငံနားရှိ နေတိုး(NATO)အဖွဲ့ ဝင်နိုင်ငံလစ်သူရေးနီးယားကို တပ်အင်အား ၂၀၀ ကျော်နေရာချထားခဲ့ကြောင်း 'ကာဘီ'က ပြောပြသွားပါတယ်။
Source: Reuters