#WorldHealth
Published 17 June 2022

အရွယ်ရောက်ပြီးသူ အမေရိကန်လူမျိုးတဝက်နီးပါးလောက်ဟာ သွေးပေါင်ချိန်များခြင်းကြောင့် လေဖြတ်ခြင်းနဲ့ နှလုံးရောဂါအန္တရာယ်ရှိနေပါတယ်။

နာတာရှည်သွေးတိုးခြင်းကို မကုသဘဲထားပါက နှလုံးကအလုပ်ပြင်းထန်စွာလုပ်ရပြီး သွေးလွှတ်ကြောတွေ ထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်ကြောင်း အမေရိကန်နှလုံးရောဂါအဖွဲ့အစည်းက ဆိုပါတယ်။

သွေးတိုးရောဂါက အမျိုးသားတွေမှာ ပိုအဖြစ်များပေမယ့် အမျိုးသမီးတွေမှာလည်း အသက်အရွယ်ရလာတာနဲ့အမျှ သွေးတိုးရောဂါရှိလာနိုင်ပါတယ်။

PFAS လိုခေါ်တဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေနဲ့ထိတွေ့ခြင်းက သက်လတ်ပိုင်းအရွယ်ရောက်လာတဲ့အမျိုးသမီးတွေမှာ သွေးတိုးရောဂါဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ တွေ့ရှိချက်ကို Hypertension ဂျာနယ်မှာ တနင်္လာနေ့က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

လေထုရေထုညစ်ညမ်းတဲ့နိုင်ငံတွေမှ အမျိုးသမီးများရဲ့ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုများအရ အသက် ၄၅ နှစ်မှ ၅၆ နှစ်အတွင်းအမျိုးသမီး ၁ ထောင်ကျော်ကို ဆယ်စုနှစ် ၂ ခုနီးပါးစောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့ပြီး ရရှိလာတဲ့ကျန်းမာရေးအချက်အလက်များကို မီချီဂန်တက္ကသိုလ်မှသုတေသီများက ကြည့်ရှုခဲ့ကြပါတယ်။

ပါဖလိုရိုအယ်လ်ကိုင်း၊ ပိုလီဖိုရိုအယ်လ်ကိုင်း (PFAS) အပါအဝင် ဓာတုပစ္စည်းအမျိုးမျိုးရဲ့သက်ရောက်မှုတွေကို လေ့လာကြည့်ခဲ့ကြပါတယ်။

PFAS ဟာ လူလုပ်ဓာတုပစ္စည်းများဖြစ်ပြီး ကုန်ပစ္စည်းများကို အပူခံနိုင်စေရန်၊ မစွန်းထင်းစေရန်၊ မစိုထိုင်းစေရန်အတွက် အသုံးပြုလေ့ရှိကြပါတယ်။

ဒီဓာတုဓာတ်တွေဟာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်မှာ မပြိုကွဲနိုင်တဲ့အတွက် တသက်တာခံသည့်ဓာတုပစ္စည်းများလို ခေါ်ဝေါ်ကြပြီး သောက်သုံးရေ၊ မြေ၊ လေနဲ့ အစားအစာတွေထဲမှာ ပါဝင်လာနိုင်ပါတယ်။

PFAS ဓာတုပစ္စည်းတွေ သွေးထဲမှာများလာတဲ့အခါ အသည်းရောဂါ၊ ကင်ဆာရောဂါနဲ့ အခုနောက်ဆုံး သွေးတိုးရောဂါပါဖြစ်လာနိုင်ချေရှိလာပါတယ်။

PFAS ဓာတုပစ္စည်း ၇ မျိုးစလုံးကို သွေးထဲမှာအများအပြားတွေ့ရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေမှာ သွေးတိုးရောဂါဖြစ်နိုင်ချေ ၇၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိနေကြောင်း သုတေသီများတွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။

PFAS ဓာတုပစ္စည်းတွေကို အလှကုန်ပစ္စည်းများ၊ ပါဆယ်ထုတ်များ၊ သောက်သုံးရေများ၊ အဝတ်အစားများနဲ့ အိမ်သုံးပစ္စည်းတွေမှာ လတ်တလောတွေ့လာရပါတယ်။

အချို့ပြည်နယ်တွေက ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်ရေးတွေမှာ PFAS အသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်လာကြပါပြီ။

Source: MSN
#Yangon_Media_Group

Published 17 June 2022

မြောက်ကိုးရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်မ်ဂျုန်းအမ်နှင့် အကြီးတန်းအရာရှကြီးတွေဟာ အမျိုးအမည်မသိတဲ့ အူအတွင်းဖြစ်ပွားတဲ့ ရောဂါကူးစက် ပျံ့နှံ့ကူးစက်ခံနေရတဲ့ မိသားစု(၈၀၀)ထံ ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေပေးခဲ့တယ်လို့ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာက သောကြာနေ့ ကသတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။ မြောက်ကိုးရီးယားဟာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုတွေနှင့်လည်း လက်ရှိကြုံတွေ့နေရတာဖြစ်ပါတယ်။

ပြင်းထန်တဲ့အူပိုင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါတွေဖြစ်ပွားနေတယ်လို့ မြောက်ကိုးရီးယားက ဒီတစ်ပတ်မှာ ထုတ်ဖော် ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာရောဂါလဲဆိုတာကိုတော့ အသေးစိတ်မပြောပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အူပိုင်းဆိုင်ရာဆိုတာ အစာအိမ် အူလမ်းကြောင်းကို ညွန်းဆိုတာဖြစ်ပါတယ်။

“ အရာရှိတွေဟာ ကူးစက်ရောဂါကို ကုသဖို့နှင့် ကန်ဂရောင်းစီရင်စု၊ ဟေဂျူးမြို့မှာရှိတဲ့ ပြည်သူတွေ တည်ငြိမ်တဲ့ဘဝ ရောက်ရှိဖို့ ဆေးဝါးတွေ၊အစားအသောက်တွေနှင့် နေ့စဉ်လိုအပ်တဲ့ အသုံးအဆောင်တွေကိုပြင်ဆင်နေပါတယ်” လို့ ကိုးရီးယား ဗဟိုသတင်းစဉ်က ကြေညာပါတယ်။

ပြည်သူတွေဆင်းရဲဒုက္ခရောက်နေတာကို အမြန်ဆုံး လျော့ပါးသက်သာစေဖို့ အလုပ်မှာ တာဝန်ကျေပွန်ကြဖို့ ခေါင်းဆောင်  ကင်မ်က အရာရှိတွေကို ဆော်ဩလိုက်ပါတယ်။

တောင်ကိုးရီးယား ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးဝန်ကြီးဌာနက အရာရှိတစ်ဦးက  ဆိုးလ်အနေနှင့် ကူးစက်ရောဂါကို အနီးကပ်  စောင့်ကြည့်နေပြီး ဝမ်းရောဂါ ဒါမှမဟုတ် အူယောင်ငန်းဖျားလို့ သံသယဖြစ်မိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်ပွားနေတဲ့နေရာဟာ မြောက်ကိုးရီးယားရဲ့ လယ်ယာလုပ်ငန်းအဓိကနေရာတစ်ခုဖြစ်လို့ လက်ရှိအခြေအနေကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လတ်မှာကို စိတ်ပူနေကြပါတယ်။

Source: Reuters

#WorldHealth
Published 17 June 2022

မျောက်ကျောက်ရောဂါဗိုင်းရပ်စ်က အမျိုးသားလူနာရှင်တွေရဲ့ သုတ်ရည်ထဲမှာပါရှိကြောင်း တင်ပြလာကြတာကြောင့် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း(WHO)က ကြည့်ရှုစစ်ဆေးလျက်ရှိပြီး ဒီရောဂါက လိင်မှတဆင့်ကူးစက်နိုင်လားဆိုတာကို လေ့လာနေကြကြောင်း WHO အရာရှိတစ်ဦးက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

လက်ရှိအချိန်မှာ ဥရောပမှာအဓိကပျံ့ပွားနေတဲ့ မျောက်ကျောက်ရောဂါက အနီးကပ်ထိတွေ့ဆက်ဆံရတဲ့ လိင်ဆက်ဆံဖော်တွေကြားမှာတွေ့ရှိရပြီး ဗိုင်းရပ်စ်က တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးအနီးကပ်ထိတွေ့မှုမှ တဆင့်ကူးစက်နိုင်ကြောင်း WHO က ထပ်လောင်းပြောကြားထားပါတယ်။

လတ်တလောရက်များအတွင်း အီတလီနဲ့ဂျာမနီတို့မှာ ဓာတ်ခွဲခန်းစမ်းသပ်မှုကနေပြီး မျောက်ကျောက်ရောဂါလူနာအချို့ကနေ ဗိုင်းရပ်စ် DNA ကို သုတ်ရည်ထဲမှာတွေ့ရှိခဲ့ကြကြောင်း၊ လူနာသုတ်ရည်ထဲကဗိုင်းရပ်စ်က အခြားလူတစ်ဦးကိုကူးစက်ပြီး ပျံ့ပွားနိုင်ကြောင်းယူဆလို့ရနေပါတယ်။

WHO ဥရောပဆိုင်ရာ မျောက်ကျောက်ရောဂါဌာနမန်နေဂျာ'ကက်သရင်းစမောလ်ဝုဒ်'က လက်ရှိသတင်းတင်ပို့ချက်များအရ မျောက်ကျောက်ရောဂါဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လိင်မှတဆင့်ကူးစက်လားဆိုတာကို သေချာမသိရသေးကြောင်း ဆိုပါတယ်။

"ဒီရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မတို့မသိသေးတဲ့ အကြောင်းအရာတစ်ခုဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်၊ ကူးစက်မှု အများဆုံးပုံစံကို အဓိကအာရုံစိုက်လေ့လာခဲ့ရာ အသားချင်းထိတွေ့မှုကနေကူးစက်နိုင်တယ်ဆိုတာကို ထင်ထင်ရှားရှားသိခဲ့ရပါတယ်"လို့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

မေလအစောပိုင်းတည်းက နိုင်ငံပေါင်း ၃၀ နိုင်ငံမှာ မျောက်ကျောက်ရောဂါကူးစက်မှုပေါင်း ၁,၃၀၀ ကျော်တွေ့ရှိရကြောင်းနဲ့ ကူးစက်သူအများစုက ယောကျ်ားချင်းလိင်ဆက်ဆံသူတွေဖြစ်ကြောင်းတင်ပြ ထားပါတယ်။

ရောဂါပျံ့နှံလာချိန်မှာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများအပါအဝင် အနီးကပ်စောင့်ရှောက်သူများကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ WHO က အကြံပြုထားပြီး ကာကွယ်ဆေးတွေ သိုလှောင်ဖို့အရေးတကြီးလုပ်ဆောင်ရတော့မှာဖြစ်ကြောင်း သတိပေးလိုက်ပါတယ်။

"အစိုးရတွေအနေနဲ့ ကပ်ရောဂါတုန်းကလို အမှားမဖြစ်စေဘဲ မျောက်ကျောက်ရောဂါကိုတိုက်ဖျက်ရမှာဖြစ်ကြောင်း၊ အားလုံးကိုညီတူမျှတူသဘောထားသင့်ကြောင်း WHO ဥရောပဆိုင်ရာညွှန်ကြားရေးမှူး'ဟန်စ်ကလုဂ်'က ဆိုပါတယ်။

Source: Reuters
#Yangon_Media_Group

Published 16 June 2022

ထိုင်ဝမ်စစ်တပ်က ယင်းရဲ့ နောက်ဆုံးပေါ် ပြည်တွင်းထုတ် တင့်ကားတစ်စီးကို ထုတ်ပြလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီတင့်ကားကို CM-34 Clouded Leopard လို့အမည်ပေးထားပါတယ်။ ရာသီအားလုံးတိုက်ပွဲဝင် ယန္တယားဟာ ၃၀မီလီမီတာ chain gunတစ်ခုကို တပ်ဆင်ထားပြီး ၃ ကီလိုမီတာ အကွာအဝေးထိ လှမ်းပစ်နိုင်ပါတယ်။

ထိုင်ဝမ်ဟာ ယင်းရဲ့ ကိုယ်ပိုင်လက်နက်တွေကို ထုတ်လုပ်ပြီး တရုတ်ကို ရင်ဆိုင်နိုင်ဖို့ ကာကွယ်ရေးစွမ်းရည် မြှင့်တင်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ CM-34 ထုတ်လုပ်ရေးစက်ရုံကို ထိုင်ဝမ်အလယ်ပိုင်းမှ တည်ဆောက်ထားပြီး တစ်လကို တင့်ကား ၆ စီးထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်စစ်တပ်က Clouded Leopards အစီး ၃၀၅ စီး မှာယူထားပါတယ်။

Source AFP

#WorldNews
Published 16 June 2022

ဟောင်ကောင်မှ ဂျမ်ဘိုရေပေါ်စားသောက်ဆိုင်ဟာ ခရီးသွားဧည့်သည်တွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်တဲ့ နာမည်ကျော်စားသောက်ဆိုင်ဖြစ်ပြီး ကန်တုံနဲ့ ဟောလိဝုဒ်ဇာတ်ကားတွေမှာ မကြာခဏပါဝင်ခဲ့တဲ့ စားသောက်ဆိုင်ဖြစ်ပါတယ်။

#Yangon_Media_Group

Published 16 June 2022

နာမည်ကြီးအလှကုန်ကုမ္ပဏီကြီးဖြစ်တဲ့ ရက်ဗလွန်က ဒေဝါလီခံပြီးအကာအကွယ်ရယူဖို့အတွက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က လျှောက်ထားလိုက်ပါတယ်။ အွန်လိုင်းကို အားယူထားတဲ့ ရုတ်ချည်းနာမည်ကြီးလာနေတဲ့ အလှကုန်တွေကို ဒီနှစ်ပိုင်းတွေ အတွင်း ခက်ခက်ခဲခဲ ယှဉ်ပြိုင်နေရပြီးနောက် ယခုလိုဒေဝါလီခံဖို့‌ လျှောက်ထားလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

လက်သည်းအရောင်တင်ဆေးနှင့်နှုတ်ခမ်နီထုတ်လုပ်တဲ့ ရက်ဗလွန်ဟာ ဘီလျံနာရွန်ပီရီလ်မင်းရဲ့ မက်အင်ဒရူးအင်န်ဖော့်ဘ်စ် က ထိန်းချုပ်ထားတာဖြစ်ပြီး ပိုင်ဆိုင်မှုတွေနှင့်ပေးရန်တာဝန်တန်ဖိုး ဟာ ဒေါ်လ တစ် ဘီလျံနှင့် ၁၀ဘီလျံအကြားရှိပါတယ်လို့  နယူးယောက်တောင်ပိုင်းခရိုင်က အမေရိကန်ဒေဝါလီတရားရုံးကို လျှောက်ထားချက်အရ သိရပါတယ်။

ထောက်ပံ့မှုအဟန့်အတားတွေနှင့် ဝယ်လိုအားရှိတဲ့ အရေပြားစောင့်ရှောက်မှုထုတ်ကုန်တွေကို ခပ်မြန်မြန် မပြောင်းလဲနိုင်တောတွေကြောင့်  ရက်ဗလွန်ရဲ ရောင်းအားဟာ ကျဆင်းနေခဲ့ရပါတယ်။ ဆယ်လီ ကီလီဂျင်နာရဲ ကီလီအလှကုန်နှင့် ရီဟန်နားရဲ့ ဖန်တီဗျူတီတို့လို့ အလှကုန်တွေကြောင့် ရက်ဗလွန်ဟာ အမေရိကန်စတိုးဆိုင်တွေမှာ အရောင်းစင်ပေါ်က သူ့ရဲ့နေရာကို ဖယ်ပေးခဲ့ရတာဖြစ်ပါတယ်။

ရက်ဗလွန်ရဲ့ပြိုင်ဘက် ကိုတီအင်န်ကတော့  ကိုဗစ်အလွန်မှာ ပြန်ခေတ်စားလာတဲ့ မျက်တောင်ခြယ်ဆေးနှင့်နှုတ်ခမ်းနီတွေ အလှကုန်တွေအတွက် ထောက်ပို့ဖြည့်တင်းမှုတိုးတက်ဖို့ အကြီးအကျယ်ရင်းနှီးမြှပ်နှံလိုက်တာကြောင့် ဈေးကွက်နေရာ ပြန်ရလာပါတယ်။

ပီရီမင်းရဲ့ သမီး ဒီဘရာပီရီမင်းန်က ၂၀၁၈ခုနှစ် နှစ်လည်ကစပြီး  ကိုင်တွယ်ထိန်းကျောင်းထားတဲ့ ရက်ဗလွန်ဟာ  ယခုနှစ် မတ်၃၁ ရက်အထိ ကာလရှည် အကြွေး ၃.၃၁ ဘီလျံတင်ခဲ့ပါတယ်။

ချားလ်နှင့် ဂျိုးဇက်ရီဗဆန်ညီအစ်ကိုနှင့် ချားလ်စ် လက်ချ်မင်းတို့ ၁၉၃၂ ခုနှစ်က တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ ရက်ဗလွန်ဟာ ၁၉၈၅ ခုနှစ်မှာ မက်အင်ဒရူးအင်န်ဖော့ဘ်စ်ကို ရောင်းချခဲ့ပါတယ်။ ၁၁နှစ်အကြာမှာ အများပိုင်အဖြစ်ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။ ကုမ္ပဏီဟာ ယင်းရဲ့ အရည်ပြားပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းတွေ တိုးချဲ့ဖို့ အဲလစ်ဇဘက်အာဒင်ကို ဒေါ်လာ သန်း၈၇၀နှင့် ၂၀၁၆မှာ ဝယ်ယူခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့်ရက်ဗလွန်ရဲ့ အသာတင်အရောင်းဟာ ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေကြောင့် ၂၀၂၁မှာ ၂၂ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းသွားပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်၉၀ကစပြီး လက်သည်းကြွေဆေးတွေ ရောင်းချမှုနှင့် စတင်ခဲ့တဲ့ ရက်ဗလွန်ဟာ ဘရစ်တနေးစပီးယား ရေမွှေး၊ ခရစ်စတီးနားအာဂီလယ်ရာ ရေမွှေးစတဲ့ နမည်ကြီး တံဆိပ်များစွာကိုလည်း ကိုယ်ပိုင်ထုတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

 Source Reuters