Published 13 March 2022

ဆွီဒင်နိုင်ငံ စတော့ဟုမ်းမှာ အခြေစိုက်တဲ့ အေဂျင်စီအသေးကလေးတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Eccho Rights ဟာ အခု အတော့်ကို အလုပ်များနေခဲ့ရပါတယ်။ ယခုယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမာ ဇီလင်စကီး သရုပ်ဆောင်ထားတဲ့ ဇာတ်မြူးရုပ်သံစီးရီးကို ရုပ်သံထုတ်လွှင့်ခွင့်လာတောင်းသူတွေများနေလို့ပါ။

ပထမတော့(၁)ဦး၊နောက်တော့(၂) အဲသလိုနှင့် (၂၀)လောက်အထိ ဖြစ်လာနေပါတယ်။

အဲဒီရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲမှာ ဇီလင်စကီးဟာ သာမန်ကျောင်းဆရာကလေးတစ်ဦးကနေ မမျှော်လင့်ဘဲ ယူကရိန်းသမ္မတဖြစ်သွားရတဲ့ ဇာတ်လမ်းမှာ ပြောင်မြောက်စွာ သရုပ်ဆောင်ခဲ့တာပါ

ယူကရိန်းကို ရုရှားက ဝင်ရောက်ကျူးကျော်အပြီးမှာပဲ ဗြိတိန်က ချယ်နယ်လ်(၄)၊ ဂရိက အေအင်န်တီ-၁ နှင့် ရိုမေနီးယားက ပရိုတီဗွီတို့ဟာ  ခပ်သွက်သွက်ရောက်လာပြီး အဲဒီ ၂၀၁၅ခုနှစ်တုန်းက ယူကရိန်းမှာပြသခဲ့တဲ့  "Servant of the People" ရုပ်သံဇာတ်မြူကို ထုတ်လွှင့်ပြသခွင့်တောင်းခဲ့ကြပါတယ်။

ထုတ်လွှင့်ပြသခွင့်တစ်ခုရဲ့ဈေးက ဘယ်လောက်လဲဆိုတာကို လျှို့ဝှက်ထားပေမယ့် ယူရိုတစ်သန်းခန့်ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။

အဲဒီဇာတ်လမ်းတွဲထဲက ဇာတ်ဝင်ခန်းတစ်ချို့ကို ကောက်နှုတ်ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်

Source AFP/ECCHO RIGHTS

Published 12 March 2022

တရုတ်နိုင်ငံဟာ  နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝန်းဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ဇီဝဆိုင်ရာစစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို ကာလရှည်ကြာကတည်းက စိုးရိမ်မှုတွေရှိခဲ့ကြပြီး ဘယ်နိုင်ငံပဲ ဘာအကြောင်းပြချက်ကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် ဇီဝနှင့်ဓာတုလက်နက်တွေ ထုတ်လုပ်တာကို ပြတ်သားစွာကန့်ကွက်တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ တရုတ်အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ကျန့်ဂျွန်က မတ်(၁၁)ရက်က ပြောပါတယ်။

ယူကရိန်းမှာ  အမေရိကန်ရဲ့စစ်ရေးဆျုင်ရာ ဇီဝသုတေသနလုပ်ငန်းတွေရှိတယ်ဆိုပြီး ရုရှားကစွပ်စွဲတဲ့အတွက် ကျင်းပတဲ့ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေးမှာ တရုတ်အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်က အဲသလိုပြောကြားခဲ့တာပါ။ 

Source CMG

#WorldPolitics
Published 12 March 2022

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ာဒီအပတ်အတွင်း လက်နက်ထိန်းသိမ်းစစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်စဉ် နည်းပညာပိုင်းချို့ယွင်းမှုတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ကာ ဒုံးကျည်တစ်ခု မတော်တဆပစ်လွှတ်မိပြီး ပါကစ္စတန်နိုင်ငံထဲသို့ကျရောက်ခဲ့ကြောင်း အိန္ဒိယတို့က သောကြာနေ့မှ ာထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်ပါတယ်။

ဆန္ဒပြမှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ ပါကစ္စတန်တို့က အိန္ဒိယသံတမန်ကိုဆင့်ခေါ်ခဲ့ပြီးနောက် အခုလိုအဖြစ်အပျက်ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

နျူကလီးယားလက်နက်ပိုင်အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ လက်နက်စမ်းသပ်မှုမှားယွင်းတွက်ချက်မိကာ မတော်တဆပစ်ခတ်မိခြင်းဖြစ်ပွားနိုင်တဲ့အန္တရာယ်တွေကို စစ်ဘက်ဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေက သတိပေးခဲ့ဖူးပါတယ်။

မတော်တဆလက်နက်ပစ်လွှတ်မိခဲ့တာကြောင့် စစ်ပွဲ ၃ ခုဖြစ်ပွားခဲ့ဖူးကာ ကက်ရှ်မီးယားဒေသအငြင်းပွားမှုကိစ္စအတွက်လည်း လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေကြား မကြာခဏဆိုသလို ပဋိပက္ခတွေဖြစ်ပွားနေခဲ့ပါတယ်။

အခုနောက်ပိုင်းလများအတွင်း ပဋိပက္ခတင်းမာမှုတွေလျော့ကျလာတဲ့အချိန်မှာပဲ အိန္ဒိယတို့ ဒုံးကျည်မတော်တဆပစ်လွှတ်မိခြင်းက လုံခြုံရေးကိစ္စရပ်များနဲ့ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်လာပါတယ်။

"၂၀၂၂ ခုနှစ် မတ်လ ၉ ရက်နေ့မှာ လက်နက်ပစ္စည်းများ ပုံမှန်စစ်ဆေးရေးပြုလုပ်နေစဉ် နည်းပညာပိုင်းချို့ယွင်းမှုဖြစ်ခဲ့ပြီး ဒုံးကျည်မတော်တဆပစ်လွှတ်မိခဲ့ပါတယ်" လို့ အိန္ဒိယကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

"မတော်တဆထွက်သွားတဲ့ဒုံးကျည်က ပါကစ္စတန်နယ်မြေတစ်ခုသို့ ကျရောက်ခဲ့တယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။ ဒီအဖြစ်အပျက်အတွက် အလွန်စိတ်မကောင်းဖြစ်ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူတစ်ဦးမျှ ထိခိုက်သေဆုံးခြင်းမရှိတဲ့အတွက် စိတ်သက်သာရာရခဲ့ပါတယ်" လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

အစိုးရက ဒီအဖြစ်အပျက်ကို အလွန်အလေးထားပြီး သေသေချာချာစုံစမ်းစစ်ဆေးသွားမှာဖြစ်ကြောင်း ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

အိန္ဒိယဘက်ကကျလာတဲ့ဒုံးကျည်ဟာ မြို့တော်အစ္စလာမာဘက်ဒ်နဲ့ ၅၀၀ ကီလိုမီတာအကွာအဝေးရှိ အရှေ့ပိုင်းမြို့မီယန်ချန်နူသို့ အထိအခိုက်မရှိဘဲကျရောက်ခဲ့ကြောင်း ပါကစ္စတန်မှတာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအတွင်း ဆန္ဒပြမှုတွေက လေကြောင်းသွားလာရေးကိစ္စတွေကို အကြောင်းမဲ့နှောင့်ယှက်ထိပါးလာသလိုဖြစ်ပြီး လေကြောင်းခရီးစဉ်တွေနဲ့ ခရီးသည်တွေရဲ့အသက်အန္တရာယ်ကို ထိခိုက်လာနိုင်တယ်လို့ ပါကစ္စတန်ကယူဆထားပါတယ်။

အဆိုပါဆန္ဒပြမှုများကို တာဝန်ယူကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံခြားရေးရုံးက အိန္ဒိယမှတာဝန်ခံကို အစ္စလာမာဘက်ဒ်ထံသို့ ဖိတ်ခေါ်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။

အိန္ဒိယအနေနဲ့ မသိချင်ယောင်ဆောင်နေပါက ဖြစ်လာမယ့်အကျိုးဆက်တွေကိုသိရှိထားဖို့လိုပြီး နောက်တစ်ခါဒီလိုအကြမ်းဖက်ခြင်းတွေဖြစ်မလာအောင် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားဖို့ ပါကစ္စတန်က အိန္ဒိယကိုသတိပေးလိုက်ပါတယ်။

အိန္ဒိယတို့ဘက်က အစ္စလာမာဘက်ဒ်သို့ မတော်တဆဒုံးကျည်ပစ်လွှတ်မိခြင်းကို ချက်ချင်းအကြောင်းကြားဖို့ပျက်ကွက်ခဲ့တာဟာ အလွန်ကိုတာဝန်မဲ့တဲ့လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း ပါကစ္စတန်နိုင်ငံလုံခြုံရေးအကြံပေးအရာရှိ 'မိုအက်ဒ်ယူဆက်ဖ်'က အပြစ်တင်လိုက်ပါတယ်။

"ဒုံးကျည်ပစ်ခတ်မှုက မတော်တဆဖြစ်တာလား ဒါမှမဟုတ် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိပစ်ခတ်တာလားဆိုတာကို သိရှိအောင် စုံစမ်းစစ်ဆေးသွားရပါမယ်" လို့ 'ယူဆက်ဖ်'က တွစ်တာမှာဖော်ပြထားပါတယ်။

စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအရေးနဲ့တောင်အာရှရေးရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်'အိုက်ရှာဆစ်ဒီကာ'က အိန္ဒိယ-ပါကစ္စတန်အရေးကို ဘေးအန္တရာယ်အနည်းဆုံးဖြစ်အောင်ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း အကြုံပြုထားပါတယ်။

"နှစ်နိုင်ငံစလုံးက နျူကလီးယားလက်နက်ထိန်းချုပ်ရေးမှာ ယုံကြည်ချက်ရှိနေပေမယ့် ဒီလိုမတော်တဆမျိုးထပ်မံဖြစ်ပွားပြီး နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေဖြစ်လာမှာ စိုးရိမ်ရပါတယ်"

Source: Reuters
#Yangon_Media_Group

Published 11 March 2022

အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ နှစ်ပေါင်းလေးဆယ်အတွင်း ငွေကြေးဖောင်းပွမှု စံချိန်တင်မြင့်မားနေတဲ့အတွက် တစ်ပတ်ရစ်ကားဟောင်းတွေဟာ ကားသစ်တွေထက်တောင် ဈေးကြီးတဲ့အထိ ဈေးတွေတက်နေပါတယ်။

တမ်ပါမြို့မှာဆိုရင် တစ်ပတ်ရစ်ကားတွေထဲက ၁၀နှစ်သက်တမ်းလောက်ရှိတဲ့ကားတွေဟာ ကားသစ်တွေနီးပါးလောက် ဈေးမြင့်နေပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာ တစ်ပတ်ရစ်ကားတွေရဲ့ဈေးတွေဟာ ၄၀ရာခိုင်နှုန်းကျော်မြင့်တက်လာနေပါတယ်။

Source CMG

Published 11 March 2022

ရုရှားရဲ့တောင်းဆိုမှုကြောင့် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးကို မတ်၁၁ရက်သောကြာနေ့တွင် ခေါ်ယူမယ်လို့  သံတမန်တွေကပြောပါတယ်။ ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်းမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ဇီဝဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုတွေ နှင့်ပတ်သက်လို့ ဆွေးနွေးစရာရှိတဲ့အတွက်လို့ ရုရှားကပြောပါတယ်။

အစည်းအဝေးကို မနက်ပိုင်းမှာကျင်းပဖို့ရှိပါတယ်။

“ ယူကရိန်းပိုင်နက်ထဲမှာ အမေရိကန်ရဲ့ စစ်ရေးဆိုင်ရာ ဇီဝလှုပ်ရှားမှုတွေကို ဆွေးနွေးဖို့အတွက် ရုရှားမစ်ရှင်က မတ်၁၁ရက်နေ့မှာ လုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေးတစ်ခုခေါ်ယူပေးဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်” လို့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ  ရုရှားဒုတိယလက်ထောက်အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ် ဒီမစ်ထရီပိုလီရန်စကီးက ပြောပါတယ်။

ယူကရိန်းမှာ အမေရိကန်က ဇီဝလက်နက် ဓာတ်ခွဲခန်းတွေ လည်ပတ်ဆောင်ရွက်နေတယ်ဆိုတဲ့ ရုရှားရဲ့ ယခုနောက်ဆုံး စွပ်စွဲချက်ကို အမေရိကန်က ငြင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒါဟာရယ်စရာကြီးလို့ပြောလိုက်ပြီး မော်စကိုဟာ ဓာတုနှင့်ဇီဝလက်နက် တွေအသုံးပြုဖို့ လမ်းကြောင်းခင်းနေတယ်လို့ ပြန်ပြောပါတယ်။

Source Reuters/Agencies

#WorldPolitics
Published - 11 March 2022
အနောက်အုပ်စုက ရုရှားနိုင်ငံအပေါ် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ခြင်းများချမှတ်ခဲ့ရာ ထိုကဲ့သို့အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် အစားအစာကုန်ဈေးနှုန်းနဲ့ လောင်စာဆီဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာကာ အနောက်နိုင်ငံများအပေါ် တန်ပြန်သက်ရောက်လာမှာဖြစ်ကြောင်း ရုရှားသမ္မတ'ဗလာဒီမီယာပူတင်'က ကြာသပတေးနေ့ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ရုရှားတို့အနေနဲ့ ပြဿနာကိစ္စရပ်များကို ကိုယ်တိုင်ဖြေရှင်းပြီး ပိုမိုအင်အားကြီးထွားတဲ့နိုင်ငံဖြစ်လာမယ်လို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ယူကရိန်းကို အထူးစစ်ရေးဆောင်ရွက်ချက်များပြုလုပ်ခြင်းမှာလည်း အခြားရွေးချယ်စရာလမ်းမရှိကြောင်း၊ ခဏတာစီးပွားရေးပြေလည်မှုနှင့် နိုင်ငံရဲ့အချုပ်အခြာအာဏာကို အပေးအယူဘယ်တော့မှလုပ်မှာမဟုတ်ကြောင်း အခိုင်အမာပြောသွားပါတယ်။

"ဒီဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေက ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်ချမှတ်လာကြမှာပါ။ အဲဒါကြောင့် ပြဿနာအခက်အခဲတွေ ရှိလာမှာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အရင်ကဒီပြဿနာတွေကို ကျော်လွှားခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး အခုလည်း ကျော်လွှားသွားဦးမှာပါ။ နောက်ဆုံးကျရင် ရုရှားက ကိုယ်ပိုင်အချုပ်အခြာအာဏာဖြင့် အမှီအခိုမရှိဘဲ ကိုယ်ပိုင်ရပ်တည်နိုင်တဲ့နိုင်ငံဖြစ်လာမှာပါ" လို့ ရုရှားအစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဝေးမှာ ပြောကြားသွားပါတယ်။

ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေ ယူကရိန်းစတင်ကျူးကျော်ပြီး ၂ ပတ်အကြာမှာ ရုရှားအစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဝေးကို အွန်လိုင်းဗီဒီယိုကနေ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေကြောင့် ရုရှားတို့ရဲ့ဘဏ်တွေ၊ စီးပွားလုပ်ငန်းတွေ၊ ရုရှားခရိုနီလုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့ စီးပွားရေးအကြပ်အတည်းရှိလာပြီး ဒီပြဿနာတွေကိုကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ဖို့ တိုက်တွန်းမှာကြားတဲ့သဘောဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်တို့က ရုရှားမှရေနံဝယ်ယူမှုကို ပိတ်ပင်ထားတဲ့အပြင် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုတွေကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ဆောင်လာတာကြောင့် ရုရှားတို့ရဲ့စီးပွားရေးခက်ခဲလာပေမယ့် စာချုပ်ပါအချက်အလက်တာဝန်များအတိုင်း ဥရောပကိုရေနံများ ဆက်လက်တင်ပို့သွားမယ်လို့ ပူတင်ကဆိုပါတယ်။

ဥရောပရဲ့သဘာဝဓာတ်ငွေ့သုံးစွဲမှု ၃ ပုံ ၁ ပုံကို ရုရှားတို့က အဓိကထောက်ပံ့နေတာဖြစ်ပါတယ်။"အမေရိကန်ဈေးကွက်မှာ ရုရှားလောင်စာဆီတင်သွင်းခွင့်မပြုတော့ဘူးလို့ သူတို့ဘက်ကကြေညာထားပါတယ်။ ဈေးနှုန်းတွေတက်၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုတွေ အလွန်မတန်စံချိန်တင်မြင့်မားလာပါပြီ။ သူတို့ပြုလုပ်တဲ့အမှားတွေရဲ့အကျိုးဆက်ကို ကျွန်တော်တို့အပေါ်အပြစ်တင်ဖို့ လုပ်နေကြတယ်။ ဒါကကျွန်တော်တို့နဲ့ ဘာမှမဆိုင်တော့ပါဘူး" လို့ 'ပူတင်'က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ရုရှားတို့ကလည်း အနောက်အုပ်စုအပေါ်တုန့်ပြန်ပိတ်ဆို့တဲ့အနေနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးပစ္စည်း၊ ဆေးဝါး၊ မော်တော်ယာဉ်၊ စိုက်ပျိုးရေးပစ္စည်း၊ အီလက်ထရွန်နစ်နဲ့နည်းပညာအပြင် အခြားပစ္စည်းတွေကို ၂၀၂၂ မကုန်ခင်အထိ တင်ပို့ခြင်းကိုပိတ်ပင်ထားကြောင်း ရုရှားအစိုးရအဖွဲ့က ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

တင်ပို့ခြင်းပိတ်ပင်ထားတဲ့ပစ္စည်းများစာရင်းမှာ မီးရထားတွဲများ၊ ကွန်တိန်နာများ၊ တာဘိုင်များနဲ့ အခြားပစ္စည်းတွေပါဝင်ပြီး စုစုပေါင်းအားဖြင့် အမျိုးအစား ၂၀၀ ကျော်ခန့်ပါဝင်နေပါတယ်။

နိုင်ငံရပ်ခြားမှကုန်ပစ္စည်းတွေကို လူတွေအသုံးပြုချင်ကြတာကိုနားလည်ပေမယ့် စိတ်အေးအေးထားပြီး ဒီအခက်အခဲတွေကိုဖြေရှင်းသွားနိုင်မယ်လို့ 'ပူတင်'ကယုံကြည်နေပါတယ်။

ရုရှားတို့က စိုက်ပျိုးရေးဓာတ်မြေဩဇာတွေ အဓိကထုတ်လုပ်တဲ့နေရာဖြစ်တာကြောင့် ရုရှားကိုအခက်အခဲဖြစ်အောင်ပြုလုပ်ပါက ကမ္ဘာ့အစားအသောက်ဈေးကွက်မှာ ဆိုးကျိုးတွေမလွဲမသွေသက်ရောက်လာမှာဖြစ်ကြောင်း 'ပူတင်'ကမှတ်ချက်ပြုလိုက်ပါတယ်။

ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုရှိကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးက အစည်းအဝေးပွဲမှာအတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။အနောက်နိုင်ငံရဲ့ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေက ရုရှားတို့ရဲ့ ရွှေနဲ့နိုင်ငံခြားငွေထိန်းသိမ်းထားရှိမှုတို့ကို ရပ်ဆိုင်းသွားစေတာကြောင့် နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုတွေ ပြုလုပ်လို့မရတော့ပါဘူး။

ဒီလိုအခြေအနေတွေကိုဖြေရှင်းဖို့ ရုရှားကိုယ်ပိုင်ဘဏ္ဍာရေးစနစ်တည်ငြိမ်အောင် ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်ကြောင်း ရုရှားဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး'အန်တွန်ဆီလူအာနော့ဗ်'က အကြံပြုသွားပါတယ်။
Source: Reuters