#WorldPolitics
Published - 4 February 2022
အမေရိကန်တပ်များ ဆီးရီးယားသို့ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့ရာ အစ္စလာမ်အကြမ်းဖက် ISIS အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူဟာ သူ့မိသားစုတစ်စုလုံးနဲ့အတူ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဗုံးဖောက်ခွဲပြီးအဆုံးစီရင်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ'ဂျိုးဘိုင်ဒန်'က ကြာသပတေးနေ့က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
ဒီသတင်းက ဂျီဟတ်ဒ်အဖွဲ့ တွေအနေနဲ့ နယ်မြေအများအပြားဆုံးရှုံးရပြီးနောက် ပျောက်ကြားတပ်ဖွဲ့တွေအဖြစ် ရပ်တည်ဖို့ကြိုးပမ်းနေမှုကို အထိနာစေခဲ့တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အစ္စလာမ်အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တည်ထောင်သူ 'အဘူဘာကာအယ်လ်ဘဂ္ဂဒက်ဒီ' ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကသေဆုံးပြီးနောက် 'အဘူအီဘရာဟင်အယ်လ်ဟာရှ်မီအယ်လ်ကူရိုင်ရီ'က ဆက်လက်ဦးဆောင်နေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
အရင်ခေါင်းဆောင်ဟောင်း 'အဘူဘာကာအယ်လ်ဘဂ္ဂဒက်ဒီ'ကလည်း ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ အမေရိကန်ကွန်မန်ဒိုများ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့စဉ် အသေခံဗုံးဖောက်ခွဲခဲ့ကာ သေဆုံးခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
ယခုဖြစ်စဉ်မှာ အမေရိကန်တပ်များက ဆီးရီးယားအနောက်မြောက်ဘက်ကနေ ဝင်ရောက်ကာ 'ကူရိုင်ရှီ'နေထိုင်ရာအနီးသို့ ချဉ်းကပ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ပေါက်ကွဲမှုက ပြင်းထန်လှသဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်အပိုင်းအစတွေဟာ 'ကူရိုင်ရှီ'နေထိုင်ရာ သုံးထပ်တိုက်အဆောက်အအုံကနေ လမ်းပေါ်ကို လွင့်စင်ခဲ့ပြီး အရပ်သားနေထိုင်သူတွေ ထိခိုက်ခဲ့မှုအတွက် ISIS အဖွဲ့ကို အပြစ်တင်စွပ်စွဲလိုက်ကြောင်း အမေရိကန်မှတာဝန်ရှိသူများက ထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်ပါတယ်။
ဗုံးဖောက်ခွဲမှုကြောင့် 'ကူရိုင်ရှီ'သေဆုံးရတယ်လို့ ယူဆထားကြပြီး အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ ပစ်ခတ်နှိမ်နှင်းမှုကြောင့် တတိတအထပ်ရှိ သူ့ဇနီး ၂ ဦး ကလေး ၁ ယောက်အပြင် ဒုတိယအထပ်ရှိ ဒုဗိုလ်နဲ့ သူ့ရဲ့ဇနီးနဲ့ကလေးတို့ပါ သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ အိမ်ဖြူတော်မှ အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ရဟတ်ယာဉ်တွေပေါ်မှ ပစ်ခတ်မှုကြောင့် နောက်ထပ်တိုက်ခိုက်ရေးသမား ၂ ဦးလည်း သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။"ရဲရဲဝင့်ဝင့်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြတဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို ကျေးဇူးတင်ဂုဏ်ပြုလိုက်ပါတယ်။ ဒီအကြမ်းဖက်ခေါင်းဆောင်ဆိုတာ မရှိတော့ပါဘူး" လို့ 'ဘိုင်ဒန်'က အိမ်ဖြူတော်ကနေ ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
'ကူရိုင်ရှီ'နေထိုင်ခဲ့တဲ့အိမ်ရဲ့ ပထမအထပ်မှာ အမည်မသိမိသားစုတစ်ခုက အကာအကွယ်အဖြစ် နေထိုင်နေတာကြောင့် ဝင်ရောက်စီးနင်းဖိုအစီအစဉ်ဆွဲရာမှာ အနည်းငယ်စဉ်းစားစရာဖြစ်နေခဲ့ပါသေးတယ်။
အမေရိကန်ဘက်မှ ဖော်ပြထားတဲ့ သေဆုံးမှုစာရင်းနဲ့ ဆီးရီးယားကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့မှ ထုတ်ပြန်တဲ့ သေဆုံးမှုစာရင်းအကြား ကွာခြားမှုကိုတော့ အမေရိကန်အရာရှိက မရှင်းပြနိုင်သေးပါဘူး။
ဆီးရီးယားကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ဘက်ကတော့ လူအနည်းဆုံး ၁၃ ယောက်သေဆုံးပြီး အမျိုးသမီး ၄ ယောက်နဲ့ ကလေး ၆ ယောက်ပါဝင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
"စစ်ဆင်ရေးပြုလုပ်မှုကို ပြန်ကြည့်တဲ့အခါကျရင် တတိယအထပ်က ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် သေဆုံးပျက်စီးမှုတွေဖြစ်ရတယ်ဆိုတာ ရှင်းလင်းသိသာနေပါတယ်" လို့ အရာရှိက ပြောလိုက်ပါတယ်။
ISIS အဖွဲ့က ကိုယ်တိုင်ကြေညာခဲ့တဲ့ မွတ်ဆလင်အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ကို လွန်ခဲ့တဲ့ ၃ နှစ်ခန့်က ဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး သူတို့ရဲ့တိုက်ခိုက်ရေးသမားတွေဟာလည်း အမေရိကန်နဲ့အီရတ်တပ်ဖွဲ့ ဝင်များရဲ့ နှိမ်နှင်းခြင်းကို ခံခဲ့ရပြီးနောက် အခုအခါ 'ကူရိုင်ရှီ'သေဆုံးရခြင်းက အစ္စလာမ်အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ အတွက် နောက်ထပ်နစ်နာမှုတစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့လက အစ္စလာမ်အကြမ်းဖက်တရားခံတွေကို ထိန်းသိမ်းဖမ်းဆီးထားတဲ့ ဆီးရီးယားအရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ အကျဉ်းထောင်ကိုလည်း သေနတ်သမားတွေ ဝင်ရောက်အကြမ်းဖက်ခဲ့ပါတယ်။
ISIS အဖွဲ့က ဆီးရီးယားနဲ့အီရတ်တို့ရှိ နေရာအများအပြားကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ကာ လူသန်းပေါင်းများစွာကို တင်းကျပ်တဲ့အစ္စလာမ်အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်နဲ့ အုပ်ချုပ်နေခဲ့ပြီး အနောက်နိုင်ငံမှာလည်း လှုံ့ဆော်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
"ပြီးခဲ့တဲ့ညက စီးနင်းဝင်ရောက်မှုမှာ အဓိကအကြမ်းဖက်ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးကို ရှင်းလင်းနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်က အကြမ်းဖက်သမားတွေကိုလည်း သတိပေးလိုက်ပါပြီ။ မင်းတို့ကိုရှာပြီး နှိမ်နှင်းမှာပါ" လို့ 'ဘိုင်ဒန်'က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဝင်ရောက်စီးနင်းတဲ့ညက ရဟတ်ယာဉ်အသံတွေ လက်နက်အသံတွေ ပေါက်ကွဲမှုအသံတွေ ကြားခဲ့ရတယ်လို့ အနီးအနားမှ နေထိုင်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ ဝင်တွေက အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကလေးတွေကို လွတ်မြောက်ရာထွက်ပြေးကြဖို့ လော်စပီကာဖြင့် သတိပေးခဲ့ကြကြောင်း ဆိုပါတယ်။
Source: Reuters
#WorldHealth
Published - 4 February 2022
အသက် ၅ နှစ်အောက် ကလေးငယ်တွေမှာ ပထမဆုံးကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးဖို့ကို အမေရိကန်မှတာဝန်ရှိသူများက စဉ်းစားသုံးသပ်နေကြပါတယ်။ဖိုင်ဇာနဲ့ ဘိုင်အိုတက်ခ်ကုမ္ပဏီတို့ကလည်း သူတို့ရဲ့ကာကွယ်ဆေးတွေ အသိအမှတ်ပြုပေးဖို့လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို အင်္ဂါနေ့က စတင်လုပ်ဆောင်နေကြပါပြီ။
အသက် ၅ နှစ်အောက်အရွယ်ကလေးတွေဟာ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခွင့်မရသေးဘဲ ကျန်နေသေးတဲ့ အသက်အရွယ်တွေဖြစ်ပါတယ်။
ထိုးနှံခွင့်ရရှိဖို့ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ယခုလအတွင်း သိရှိရဖို့မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။
အသက် ၂ နှစ်မှ ၄ နှစ်အရွယ်တွေအတွက် ဓာတ်ခွဲခန်းစမ်းသပ်ချက်တွေမှာ အဓိကသတ်မှတ်ချက်အတိုင်း ပြည့်မီခြင်းမရှိပေမယ့် အရေးပေါ်အသုံးပြုခွင့်ရရှိဖို့ ကုမ္ပဏီတွေက အချက်အလက်တွေကို တင်ပြခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။
ထိုအသက်အရွယ်တွေရဲ့ အရေးပေါ်ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးလိုအပ်ချက်ကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ အမေရိကန်အစားအစာနဲ့ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးအဖွဲ့ (FDA)ရဲ့ တောင်းဆိုချက်အရ အချက်အလက်တွေကို တင်ပြနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။
ကလေးငယ်တွေမှာ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံနိုင်မယ့် အစီအစဉ်ပေါ်ပေါက်လာခြင်းက မူကြိုကျောင်းတွေနဲ့ နေ့ကလေးထိန်းစင်တာတွေ ပိတ်ပင်ထားရှိရခြင်းနဲ့ ကွာရန်တင်းဝင်ရခြင်းတို့ကြောင့် အလိုမကျဖြစ်နေတဲ့ ကလေးမိဘတွေကို ကူညီဖြေသိမ့်ပေးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအသက်အရွယ်ကလေးတွေမှာ ဘေးကင်းစိတ်ချရတဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးရရှိဖို့ ဦးစားပေးဖြစ်ကြောင်း FDA ယာယီကော်မရှင်နာ 'ဂျဲနတ်ဝုဒ်ကော့ခ်'က ပြောလိုက်ပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်မှာ အိုမီခရွန်ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်နေတဲ့အတွက် အသိအမှတ်ပြုထောက်ခံချက်တောင်းဆိုဖို့ FDA က မှာကြားခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့မှာ ပြင်ပမှ ကျွမ်းကျင်အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်များအဖွဲ့က ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံရေးခွင့်ပြုချက်ပေးဖို့အကြောင်း ဆွေးနွေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
အဆိုပါဆွေးနွေးပွဲမှာ ခွင့်ပြုပေးလိုက်တယ်ဆိုရင် အမေရိကန်ရောဂါထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (CDC)က ကာကွယ်ဆေးတွေကို ဘယ်လိုထိုးနှံရမလဲဆိုတဲ့အကြောင်း လက်မှတ်ရေးထိုးပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
အဲဒီနောက်တစ်ပတ်အတွင်းမှာ FDA ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေချမှတ်ဖို့ အစည်းအဝေးပွဲတွေ ပြုလုပ်သွားမှာပါ။ဖိုင်ဇာနဲ့ ဘိုင်အိုတက်ခ်တို့ ရဲ့ကာကွယ်ဆေး ၃ ကြိမ်ထိုးနှံရမယ့်အစီအစဉ်မှာ ပထမ ၂ ကြိမ်ထိုးနှံဖို့ကို ခွင့်ပြုချက်ပေးဖို့ FDA ကို တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ပထမ ၂ ကြိမ်ကိုခွင့်ပြုလိုက်ပါက ကလေးမိဘတွေအနေနဲ့ သူတို့ကလေးတွေကို ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံနိုင်တော့မှာဖြစ်ပြီး တတိယအကြိမ်ထိုးနှံဖို့ ခွင့်ပြုချက်ကို ဆက်လက်စောင့်ဆိုင်းသွားရမှာဖြစ်ကြောင်း ဖိုင်ဇာကုမ္ပဏီမှ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် 'အယ်လ်ဘတ်ဘိုလာ'က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ဖိုင်ဇာ-ဘိုင်အိုတက်ခ်ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေက အသက် ၁၂ နှစ်နဲ့အထက်မှာ ဆေးပမာဏ ၃၀ မိုက်ခရိုဂရမ်၊ အသက် ၅ နှစ်မှ ၁၁ နှစ်အတွင်းမှာ ၁၀ မိုက်ခရိုဂရမ်ထိုးပေးနေပြီး အသက် ၅ နှစ်အောက်တွေမှာတော့ ၃ မိုက်ခရိုဂရမ်ထိုးပေးဖို့ စမ်းသပ်နေတာဖြစ်ပါတယ်။
၃ မိုက်ခရိုဂရမ် ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ဖို့ ပစ္စည်းတွေအလုံအလောက်ရရှိပြီး FDA အသိအမှတ်ပြုပေးဖို့ မျှော်လင့်နေကြောင်း ကုမ္ပဏီတွေက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
Source: Reuters
#WorldHealth
Published - 4 February 2022
ကိုဗစ်ရောဂါကို အနိုင်ယူလိုက်ပြီလား ဒါမှမဟုတ် ကူးစက်မှုထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို လက်လျှော့လိုက်ရတော့မှာလားဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ဖို့ စောသေးကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း WHO မှ အကြီးအမှူးတစ်ယောက်က အင်္ဂါနေ့က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။
"ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကို အောင်နိုင်ပြီလား ဒါမှမဟုတ် အရှုံးပေးရတော့မှာလား ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ဖို့ စောပါသေးတယ်"လို့ WHO အထွေထွေညွှန်ကြားရေးမှူး 'တက်ဒရိုစ်အက်ဒနွမ်ဂက်ဘရီယဲဆပ်စ်'က သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
"ဒီဗိုင်းရပ်စ်က အန္တရာယ်များပြီး ကျွန်တော်တို့မျက်စိရှေ့မှာတင် ဆက်လက်ဆင့်ကဲပြောင်းလဲနေပါတယ်"
အိုမီခရွန်မျိုးဗီဇကွဲကူးစက်မှုတွေ စံချိန်တင်များပြားနေပေမယ့် ဒိန်းမတ်နိုင်ငံဟာ ကိုဗစ်ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်ချက်အားလုံးကို ဖြေလျှော့လိုက်တဲ့ ပထမဆုံး ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့ပြီး အခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း ထိုကဲ့သို့ ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်ချက်တွေကို ဖြေလျှော့ဖို့ စဉ်းစားနေကြပါတယ်။
"ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးအကြောင်းတွေ၊ အိုမီခရွန်ကကူးစက်မြန်ပြီး ရောဂါမပြင်းထန်တဲ့အကြောင်းတွေ၊ ရောဂါကူးစက်မှုကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးဆိုတဲ့အကြောင်းတွေကို ကြားနေရတာ စိုးရိမ်ပူပန်နေရပါတယ်" လို့ 'တက်ဒရိုစ်'က ပြောပါတယ်။
"အမှန်အတိုင်းသိရဖို့ကလည်း မဝေးပါဘူး။ ကိုဗစ်ရောဂါတွေ ပိုမိုကူးစက်လာတဲ့အခါ သေဆုံးမှုတွေ ပိုများလာနိုင်ပါတယ်"လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ ပတ်ခန့်က တောင်အာဖရိကမှာ အိုမီခရွန်မျိုးဗီဇကွဲစတင်တွေ့ရှိတဲ့ အချိန်ကစပြီး ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်မှုပေါင်း သန်း ၉၀ နီးပါးရှိခဲ့ကာ ၂၀၂၀ တစ်နှစ်လုံးထက် ပိုများခဲ့ပါတယ်။
လက်ရှိကိုဗစ်မျိုးဗီဇကွဲအသစ်က ရောဂါပြင်းထန်မှု ပိုနည်းပါးပေမယ့် ကမ္ဘာ့နေရာအများစုမှာ အသက်သေဆုံးမှုတွေမြင့်တက်လာတာကို စတင်တွေ့ရှိလာရပါပြီ။
ဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုကို ရပ်တန့်အောင် ဆက်လက်ကြိုးပမ်းဖို့က အလွန်အရေးကြီးကြောင်း 'တက်ဒရိုစ်'က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။"လော့ဒေါင်းချဖို့ ကျွန်တော်တို့ တောင်းဆိုနေတာမဟုတ်ပါဘူး။ တိုင်းပြည်တွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးတစ်ခုတည်းကို အားမကိုးဘဲ အသုံးချလိုရသမျှအရာတွေနဲ့ ပြည်သူတွေကို ကာကွယ်ပေးဖို့ တောင်းဆိုနေတာဖြစ်ပါတယ်"
အိုမီခရွန်ရဲ့ မျိုးနွယ်ခွဲအသစ် BA.2 အပါအဝင် နောက်ထပ်ပေါ်ထွက်လာတဲ့ မျိုးဗီဇကွဲတွေကို အဆက်မပြတ်လေ့လာနေဖို့ လိုအပ်ကြောင်းလည်း သတိပေးခဲ့ပါတယ်။
"ဗိုင်းရပ်စ်က ဆက်လက်ဆင့်ကဲပြောင်းလဲနေတာဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံအသီးသီးမှာ စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းတွေ၊ စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်းတွေ၊ မျိုးရိုးစမ်းသပ်ထုတ်ဖော်ခြင်းတွေ အဆက်မပြတ်ဆောင်ရွက်ဖို့ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်က ဘယ်လိုဘယ်ပုံဆိုတာကို မသိဘဲနဲ့ တိုက်ဖျက်လို့မရပါဘူး" လို့ ပြောကြားသွားခဲ့ပါတယ်။
Source: France24
Published 3 Feb 2022
ဘရာဇီးနိုင်ငံ ၊ဆာပိုလိုမြို့ရဲ့ အဓိကလမ်းမကြီးတစ်ခုဖြစ်တဲ့ မာဂျင်နယ်လ်တိုင်တီလမ်းမကြီးဟာ မြေအောက်ရထားလမ်း ဖောက်လုပ်ရာတွင် မတော်တဆမှုတစ်ခုကြောင့် ကျွံကျသွားခဲ့ကပါတယ်။
အဲသလိုလမ်းမကြီးပေါ်က နိုင်လွံကတ္တရာတွေအပြုံလိုက်ကျွံကျခဲ့တဲ့အတွက် လမ်းမကြီးဘေးအစပ်မှာ ဧရာမချိုင့်ကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ယာဉ်သွားလာမှုတွေ အခက်အခဲဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။
Source AFP
#WorldPolitics
Published- 03 February 2022
ယူကရိန်းနယ်စပ်အနီးမှာ ရုရှားစစ်အင်အားအများအပြားနေရာချထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ အင်အား ၃,၀၀၀ နီးပါးကို ပိုလန်နဲ့ ရိုမေးနီးယားနိုင်ငံများထံ စေလွှတ်သွားမည်ဖြစ်ပြီး အရှေ့ဥရောပဒေသမှာ စစ်ရေးကူညီအားဖြည့်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်မှတာဝန်ရှိသူများက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
ရုရှားတို့က ယူကရိန်းကိုကျူးကျော်ဖို့ အစီအစဉ်မရှိဘူးလို့ ငြင်းဆိုထားပေမယ့် အပြန်အလှန်သဘောတူညီချက်တွေပြုလုပ်ချင်တဲ့ ပုံမပေါ်ဘဲ ဗြိတိန်နိုင်ငံနဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်'ဘိုရစ်ဂျွန်ဆန်'တို့ကို လှောင်ပြောင်ဝေဖန်လိုက်တဲ့အပြင် ဗြိတိန်နိုင်ငံရေးသမားတွေကိုလည်း ရူးနှမ်းနေကြတယ်လို့ စွပ်စွဲပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရုရှားက ယူကရိန်းနယ်စပ်မှာ စစ်အင်အား ၁ သိန်းကျော် နေရာချထားကာ ယူကရိန်းကို နေတိုး(NATO)အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ဘယ်တော့မှလက်မခံဖို့ ကတိပြုချက်နဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေကို လိုက်လျောခြင်းမရှိပါက စစ်ရေးဆောင်ရွက်မှုတွေ ပြုလုပ်သွားမယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။
ဂျာမနီနိုင်ငံ ဗီလ်ဆက်အခြေစိုက်စခန်းမှ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁,၀၀၀ ဝန်းကျင်ပါဝင်တဲ့ စထွိက်ကာတပ်ခွဲတစ်ခုကို ရိုမေးနီးယားသို့စေလွှတ်မည်ဖြစ်ပြီး မြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနား ဘရက်ဂ်ခံတပ်မှ အမှတ်(၈၂)လေကြောင်းတပ်ခွဲမှ တပ်ဖွဲ့အင်အား ၁,၇၀၀ ဝန်းကျင်ကိုလည်း ပိုလန်နိုင်ငံထံ စေလွှတ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပန်တဂွန်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
ဘရက်ဂ်ခံတပ်ကြီးမှ နောက်ထပ်တပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၀၀ ကိုလည်း ဂျာမနီသို့ ရွှေ့ပြောင်းသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ရုရှားသမ္မတ'ဗလက်ဒီမီယာပူတင်'ကို သတိပေးခဲ့တဲ့အတိုင်း တပ်ဖွဲ့တွေနေရာချထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ'ဂျိုးဘိုင်ဒန်'က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
"ပူတင်အနေနဲ့ ဆက်ပြီးရန်လိုတဲ့သဘောဆောင်နေမယ်ဆိုရင် အမေရိကန်တပ်တွေအဆင်သင့်ရှိနေမှာဖြစ်ကြောင်း နေတိုးမဟာမိတ်တွေနဲ့ အရှေ့ဥရောပကို အသိပေးထားပါတယ်" လို့ ဘိုင်ဒန်ကပြောကြားခဲ့ကြောင်း မီဒီယာတွေက တွစ်တာမှာဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
နေတိုးတပ်ဖွဲ့ကြီးက အမေရိကန်အတွက်ရော မဟာမိတ်အဖွဲ့တွေအတွက်ပါ အရေးကြီးတယ်ဆိုတာကို ပူတင်နဲ့တစ်ကမ္ဘာလုံးကိုသိစေဖို့အတွက် အခုလိုစစ်တပ်တွေပြောင်းရွှေ့နေရာချခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပန်တဂွန်မှပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ 'ဂျွန်ကာဘီ'က ပြောသွားပါတယ်။
ပိုလန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးချုပ် 'မာရီးယပ်စ်ဘလက်ဇ်ဂျက်'က အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေ နေရာချထားခြင်းက စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ပြသရာရောက်တယ်လို့ ဆိုလိုက်ပြီး နေတိုးအဖွဲ့ရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး 'ယန်းစ်စတိုလ်တန်ဘာ့ဂ်'ကလည်း ဒီအစီအစဉ်ကိုကြိုဆိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ရုရှားတို့ရဲ့အဓိကတောင်းဆိုချက်တွေက လိုက်လျောစရာအကြောင်းမရှိဘူးလို့ အနောက်နိုင်ငံတွေက သတ်မှတ်ခဲ့ကြပြီး ရုရှားတို့ကလည်း အလျှော့ပေးမယ့်ပုံမပေါ်တာကြောင့် သံတမန်ရေးအရဖြေရှင်းမှုက အောင်မြင်မှုမရဘူးလို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ပြင်သစ်သမ္မတ'အီမန်နျူယယ်မက်ခရွန်'က ဒီပြဿနာနဲ့ပတ်သက်ပြီး မကြာခင်မှာ 'ဘိုင်ဒန်'နဲ့တွေ့ဆုံသွားမှာဖြစ်တဲ့အပြင် ရုရှားသိုသွားရောက်ကာ 'ပူတင်'နဲ့လည်း ဆွေးနွေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဂျာမနီမှအကြီးအမှူး'အိုလက်ဖ်ရှော့လ်ဇ်'ကလည်း မော်စကိုသို့သွားရောက်ကာ 'ပူတင်'နဲ့တွေ့ဆုံသွားမယ်လို့ ပြောကြားထားပါတယ်။ရုရှားနိုင်ငံနဲ့ သမ္မတ'ပူတင်'တို့က မည်သူနဲ့မဆို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းဆွေးနွေးသွားချင်တာဖြစ်ပြီး အကျိုးအကြောင်းမသိတဲ့သူနဲ့တောင် တွေ့ဆုံခွင့်ပြုထားပါတယ်လို့ ရုရှားအုပ်ချုပ်ရေးမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ 'ဒီမီထရီပက်စ်ကော့ဗ်'က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
Source: Reuters.
#WorldHealth
Published - 3 February 2022
ဆေးလ်ဗားစပရင်း မယ်ရီလန်းဒေသမှာနေထိုင်တဲ့ ကလေး ၂ ယောက်မိခင်ဖြစ်သူ 'ကယ်ရီဒင်ဂယ်လ်'က စာသင်ကျောင်းတွေနဲ့ ကလေးထိန်းစင်တာတွေမှာ ကလေးတွေကို နှာခေါင်းစည်းမဖြစ်မနေတပ်ဆင်ဖို့ မသတ်မှတ်သင့်ကြောင်း ဖွင့်ဟပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။အသက် ၂ နှစ်အရွယ်ကလေးတစ်ယောက်ကို တစ်နေ့လုံး နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခိုင်းထားဖို့က ဖြစ်သင့်ရဲ့လားလို့ မေးခွန်းထုတ်လိုက်ပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်နိုင်ချေမြင့်မားတဲ့လူတွေမှာ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေ booster အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးနှံသင့်ကြောင်း၊ အခြားလူတွေဆီမကူးစက်အောင် ကလေးတွေကို ဖိအားပေး နှာခေါင်းစည်းတပ်ခိုင်းတာမျိုး မလုပ်သင့်တော့ကြောင်း 'ဒင်ဂယ်လ်'က ပြောလိုက်ပါတယ်။
'ဒင်ဂယ်လ်'ရဲ့ အသက် ၃ နှစ်အရွယ် သားယောက်ျားလေးဖြစ်သူတက်ရောက်နေတဲ့ မူကြိုကျောင်းမှာ ကလေးတွေကအမြဲလိုလို အခန်းအပြင်ဘက်မှာရှိနေတတ်ပေမယ့် နှာခေါင်းစည်းမဖြစ်မနေတပ်ဆင်ဖို့ စည်းကမ်းသတ်မှတ်ထားပါတယ်။
"ကျွန်မကလေးက သူမကြိုက်တဲ့ အဝတ်စနှာခေါင်းစည်းကို အမြဲတပ်ဆင်နေရပါတယ်။ သူကနှာခေါင်းစည်းကို ကိုက်ပစ်တတ်ပါတယ်။ ၅ မိနစ်တောင်မပြည့်သေးဘူး နှာခေါင်းစည်းက စိုရွှဲတော့တာပဲ" လို့ ဆိုပါတယ်။
သူ့ရဲ့အသက် ၆ နှစ်အရွယ် ပထမတန်းတက်ရောက်နေတဲ့ သားတစ်ယောက်ကတော့ မျက်နှာကြွက်သားမသန်စွမ်းသူဖြစ်ပြီး နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ရတဲ့အခါမှာတော့ ပိုဆိုးသွားခဲ့ပါတယ်။
နှာခေါင်းစည်းတပ်လိုက်ရင် အောက်ကိုကျကျသွားပြီး ကလေးအထူးကုဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ကာ ခွင့်ပြုစာရယူခဲ့ပေမယ့် ကျောင်းကဆရာမတွေက ပြန်ပြင်တပ်ဆင်ပေးနေခဲ့ပါတယ်။
နိုင်ငံအနှံ့ရှိ စာသင်ကျောင်းကြီး ၃ ပုံ ၂ ပုံခန့်မှာ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေအနေနဲ့ နှာခေါင်းစည်းမဖြစ်မနေတပ်ဆင်ရပါတယ်။
အများစုတပ်ဆင်တဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေက ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့အဆိုအရ အိုမီခရွန်မျိုးဗီဇကွဲကူးစက်ခြင်းကို ထိရောက်စွာမကာကွယ်နိုင်တဲ့ အဝတ်စနှာခေါင်းစည်းတွေဖြစ်ပါတယ်။အဲဒီအတွက် သင့်လျော်တဲ့ဖြေရှင်းချက်ကတော့ ပိုမိုအဆင့်မြင့်ကောင်းမွန်တဲ့ နှာခေါင်းစည်းတွေ အသုံးပြုဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန်ရှိ ဒုတိယအကြီးမားဆုံးကျောင်းတော်ဖြစ်တဲ့ လော့စ်အိန်ဂျလိစ်ယူနီဖိုင်းကျောင်းကြီးမှာ ဇန်နဝါရီ ၂၁ ရက်နေ့ကစပြီး အဝတ်စနှာခေါင်းစည်းတွေကို အသုံးမပြုဖို့ ပြင်ဆင်ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။
ကယ်လီဖိုးနီးယားရှိ စာသင်ကျောင်းတွေကို N95 နဲ့ ကလေးသုံး KN95 နှာခေါင်းစည်း သန်းနဲ့ချီပြီး ဖြန့်ဝေခဲ့ပါတယ်။
အခြားဒေသတွေနဲ့ ကွဲပြားခြားနားတဲ့ ဘော့စတွန်၊ ဒန်ဗာ၊ ရောင်းရော့ခ်၊ တက္ကဆက် တို့မှာဆိုရင် ကျောင်းသားရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဟာ ဘေးကင်းစိတ်ချရဖို့ အသက်ရှူကိရိယာပါတဲ့နှာခေါင်းစည်တွေကို တောင်းဆိုနေကြပါတယ်။
ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေနဲ့ ဆေးရုံတက်ကုသခံယူရတဲ့ကလေးတွေ လက်ရှိမှာ များပြားနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ရောဂါထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေးစင်တာ CDC နဲ့ အမေရိကန်ကလေးအထူးကုအကယ်ဒမီတို့ကတော့ ကပ်ရောဂါစကတည်းက ကြေညာထားတဲ့အတိုင်း စာသင်ကျောင်းတွေအားလုံးမှာ ကလေးတွေနှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခိုင်းဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်နယ်အချို့မှာ အိုမီခရွန်ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်နေပေမယ့် ကလေးအထူးကုတွေ၊ အာရုံကြောသိပ္ပံပညာရှင်တွေ၊ စာသင်ဆရာတွေနဲ့ 'ဒင်ဂယ်လ်'တို့လို မိဘတွေက ကလေးတွေမှာ အချိန်ကြာရှည်စွာ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခြင်းရဲ့ ဆိုးကျိုးတွေအကြောင်း အသိပေးပြောကြားနေကြပါတယ်။
အရွယ်ရောက်ပြီးသူတွေ များစွာစုဝေးရှိနေတတ်တဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေ ဘားတွေမှာတောင် နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ဖို့ညွှန်ကြားချက်တွေ မတွေ့ရပေမယ့် ကလေးသူငယ်တွေမှာ မဖြစ်မနေနှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခိုင်းတာဟာ ဘယ်လိုလုပ်မျှတမှုရှိမှာလဲလို့ မေးခွန်းထုတ်လာကြပါတယ်။
Source: NPR
Page 818 of 820