Published 17 March 2022

ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံ၏ အထူးအာဏာကုန်လွှဲအပ်ခြင်းခံရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ သံအမတ်ကြီး မစ္စတာ ဆာအု(ဒ်) ဘင် အဗ္ဗဒူ(လ်)လာ အယ်လ်စုဘိုင်က ယနေ့ နံနက် ၁၀နာရီက နေပြည်တော်တွင်  သံအမတ်ခန့်အပ်လွှာကို နစက ဥက္ကဋ္ဌဗိုလ်ချူပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ထံ ပေးအပ်ခဲ့တယ်လို့ နစက က သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

သံအမတ်ခန့်အပ်လွှာပေးအပ်ပွဲကို နစကနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်နှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချပ်၊ရန်ကုန်မြို့အခြေစိုက် ဆော်ဒီအာရေဗျသံရုံးမှ သံရုံး အရာရှိများတက်ရောက်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့်‌ ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံတို့ဟာ ၂၀၀၄ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၂၅)ရက်က စတင်ပြီး သံတမန်ဆက်ဆံရေးထူထောင်ခဲ့ကြပါတယ်။အဲဒီလိုထူထောင်ခြင်းဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်ကို နှစ်နိုင်ငံသံအမတ်ကြီးတွေက နယူးယောက်မှာလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြပါတယ်။

ဆော်ဒီအာရေဗျသံအမတ်ကြီးအသစ်ဖြစ်တဲ့ မစ္စတာ ဆာအု(ဒ်) ဘင် အဗ္ဗဒူ(လ်)လာ အယ်လ်စုဘိုင်ဟာ ၁၉၉၃ခုနှစ်မှာ ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ စတင်အမှုထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့်ပြည်ပ နိုင်ငံတွေက ဆော်ဒီသံရုံးတွေမှာ သူဟာ ရာထူးအဆင့်ဆင့်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၁၃ခုနှစ်တွင် ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ၊လုံခြုံရေးကောင်စီနှင့် ကိုယ်စားလှယ်အဆိုပြုရေးဌာနတွင် လက်ထောက်ညွှန်ကြားရေးမှူးအဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ တွင် ကုလသမဂ္ဂဌာနမှာ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်အဆင့် တိုးမြှင့်တဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။၂၀၁၈ခုနှစ်မှာ အထူးကိစ္စရပ်များဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူးချူပ်အဖြစ် ရာထူးတိုးမြှင့်ခံရပြီးနောက် ၂၀၁၉ခုနှစ်မှစတင်ကာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများဌာနညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ သံအမတ်ကြီးဟာ အာရဗီနှင့် အင်္ဂလိပ်ဘာသာတို့ကို တတ်ကျွမ်းတဲ့အကြောင်းသိရှိရပါတယ်။

 #UkraineCrisis
Published - 17 March 2022
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က အမေရိကန်သမ္မတ'ဂျိုးဘိုင်ဒန်'က ရုရှားသမ္မတ'ဗလာဒီမီယာပူတင်'အား စစ်ရာဇဝတ်ကောင်လို့ မှတ်ချက်ပြုပြောကြားလိုက်ပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းစဉ်ဆွေးနွေးရာမှာ ရုရှားတို့ က ယူကရိန်းကိုကျူးကျော်ခြင်းဟာ စီစဉ်ထားတဲ့အတိုင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်တယ်လို့ ပြောကြားခဲ့တဲ့အတွက် ခွင့်လွှတ်နိုင်စရာအကြောင်းမရှိကြောင်း ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေက ယူကရိန်းမြို့တော်ကိဗ်အပါအဝင် ဝိုင်းထားတဲ့မြို့တွေကို အဆက်မပြတ်တိုက်ခိုက်နေကြရာ ကဇာတ်ရုံတစ်ခုအတွင်း ပေါင်မုန့်ရရှိဖို့တန်းစီနေကြတဲ့ စစ်ဘေးခိုလှုံသူများသေဆုံးသွားခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်နဲ့ယူကရိန်းအရာရှိများက အဆိုပြုခဲ့ပါတယ်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးနောက်ပိုင်း ဥရောပနိုင်ငံတစ်ခုကို အကြီးမားဆုံးစစ်ဆင်ရေးဖြင့်ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့် စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေပိုဆိုးလာမှာကို စိုးရိမ်ပူပန်နေကြပါတယ်။
ပူတင်က ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကပြောကြားရာမှာ ယူကရိန်းကြားနေရေးကိစ္စအကြောင်း လက်ခံဆွေးနွေးသွားမှာဖြစ်ပြီး ယူကရိန်းစစ်အင်အားကိုချေမှုန်းဖို့ အထူးစစ်ဆင်ရေးပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းနဲ့မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေက ပူတင်ရဲ့လုပ်ရပ်ဟာ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်ခြင်းမရှိဘဲ အကြောင်းမဲ့ကျူးကျော်ခြင်းသာဖြစ်ပြီး ယူကရိန်းပြည်သူ ၃ သန်းကျော်ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရကာ လူပေါင်းရာချီပြီးသေဆုံးထားကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ရုရှားကိုခုခံတိုက်ခိုက်ဖို့ ယူကရိန်းအတွက် ဒရုန်းတွေ၊ စွမ်းအားမြင့်လက်နက်တွေ၊ လေယာဉ်ပစ်လက်နက်တွေအပါအဝင် နောက်ထပ်ထောက်ပံ့ကူညီမှုတွေနဲ့ ဒေါ်လာသန်း ၈၀၀ ထောက်ပံ့ပေးထားကြောင်း အမေရိကန်ကကြေညာခဲ့ပါတယ်။

"လက်နက်ပစ္စည်းတွေပို့ဆောင်ဖို့ အသင့်ဖြစ်နေပြီမို့လို့ နောက်ထပ်ထောက်ပံ့မှုတွေ ပို့ဆောင်သွားဦးမှာပါ" လို့ 'ဘိုင်ဒန်'ကဆိုလိုက်ပြီး 'ပူတင်'ကိုတော့ စစ်ရာဇဝတ်ကောင်အဖြစ် အပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်ပါတယ်။

'ဘိုင်ဒန်'ပြောလိုက်တဲ့စကားက လက်ခံနိုင်စရာမရှိတဲ့အပြင် ခွင့်လွှတ်နိုင်စရာလည်းမရှိဘူးလို့ ရုရှားအစိုးရအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ'ဒီမစ်ထရီပက်စ်ကော့ဗ်'က တုန့်ပြန်လိုက်ကြောင်း တက်စ်သတင်းဌာနကဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။

ယူကရိန်းတို့က သံတမန်ရေးအရဖြေရှင်းနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်နေဆဲဖြစ်ပြီး ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းချက်တွေက ပိုပြီးလက်တွေ့ဆန်လာပြီဖြစ်ကြောင်း သမ္မတ'ဗိုလိုဒီမီယာဇယ်လန်စကီ'က ပြောပြခဲ့ပါတယ်။

ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းနေတဲ့ အဆိုပြုချက်တွေက သဘောတူရန်နီးစပ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ရုရှားဘက်က တင်ပြထားပါတယ်။ မြို့တော်ကိဗ်ရဲ့အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ ချာနီဟစ်ဗ်မြို့မှာ ပေါင်မုန့်ရရှိဖို့ တန်းစီစောင့်ဆိုင်းနေတဲ့လူ ၁၀ ဦးကို ရုရှားတပ်တွေက အသေပစ်ခတ်ခဲ့ကြောင်း ကိဗ်မြို့ တော်ရှိအမေရိကန်သံရုံးက စွပ်စွဲပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

ရုရှားတို့ကတော့ ဒီအဖြစ်အပျက်ကိုငြင်းဆိုလိုက်ကာ လုပ်ကြံဖန်တီးမှုသက်သက်ဖြစ်ကြောင်း ဆိုပါတယ်။ တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့အဆောက်အအုံ‌တွေမှာ ကယ်ဆယ်ရေးဝန်ထမ်းများလိုက်လံရှာဖွေကြရာ အလောင်း ၅ ခုတွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း အရေးပေါ်ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ကဆိုပါတယ်။

အဝိုင်းခံထားရတဲ့ မာရီယူပေါလ်တောင်ပိုင်းဆိပ်ကမ်းမြို့မှာ အရပ်သားများခိုလှုံနေတဲ့ပြဇာတ်ရုံတစ်ခုကို ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေက ဗုံးကျဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း မြို့တော်ကောင်စီကသတင်းပို့ ခဲ့ပြီး အသေအပျောက်အရေအတွက် မသိရသေးပါဘူး။

ပြဇာတ်ရုံကို လေယာဉ်ဖြင့်တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းမလုပ်ခဲ့ဘူးလို့ ရုရှားတို့ ကငြင်းချက်ထုတ်ပြန်ထားပြီး ရိုက်တာသတင်းဌာနအနေနဲ့ သတင်းအတိအကျမသိရှိရသေးပါဘူး။
အမေရိကန်ပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီဖြစ်တဲ့ မက်ဆာနည်းပညာကုမ္ပဏီက မတ်လ ၁၄ ရက်နေ့က ဂြိုဟ်တုပုံရိပ်ဖမ်းယူရရှိခဲ့ရာမှာ မာရီယူပေါလ်ပြဇာတ်ရုံခေါင်မိုးအပြင်ဘက်မှာ 'ကလေးတွေရှိသည်'ဟု ရုရှားဘာသာစကားဖြင့် ရေးသားထားတာကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။
Source: Reuters/RT

Published 16 March 2022

ပိုလန်ဝန်ကြီးချုပ် မက်တေးရှမောဗီယာစကီ၊ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် ဂျာရိုဆလက်ဗ်ကေဇင်စကီ၊ချက်ဝန်ကြီးချုပ် ပက်တရယ်ဖီရာလာ၊ ဆလိုဗေးနီယားဝန်ကြီးချုပ် ဂျန်နက်ဇ်ဂျန်ဆာတို့ဟာ ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ထောက်ခံတာပြသတဲ့အနေနှင့် မြို့တော်ကိဗ်ကို ရောက်ရှိလာကြပါတယ်။ အဆွေတော်တို့ရဲ့အလည်အပတ်ခရီးဟာ ယူကရိန်းရဲ့ ခက်ခဲနေတဲ့ အချိန်မှာဖြစ်တဲ့ အတွက် ထောက်ခံမှုအတွက် ခိုင်မာတဲ့ လက္ခဏာပဲဖြစ်ပါတယ်။ကျေးဇူးတကယ်တင်ပါတယ်လို့ ယူကရိန်းသမ္မတ ဇီလင်စကီ ကပြောခဲ့ပါတယ်။

Source : AFP

Published 16 March 2022

ရေနံစိမ်းထုတ်လုပ်မှု ပြန်တောက်မယ့်အပေါ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ လျော့ကျလာတဲ့အလျောက် ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးနှုန်းတွေဟာ အင်္ဂါနေ့က  ကျဆင်းလာနေပါတယ်။

ဧပြီလပေးပို့မယ့် WTI ရဲ့ရေနံစိမ်းဈေးနှုန်းဟာ တစ်စည်ကို ၆.၅၇ဒေါ်လာလျော့ကျသွားပြိး ၉၆.၄၄ ဒေါ်လာဖြစ်သွားပါတယ်။ ဈေးနှုန်း ၆.၃၈ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းသွားတယ်လို့ နယူးယောက် ကုန်သွယ်အိတ်ချိန်းရဲ့ သတင်းအချက်အလက်အရသိရပါတယ်။ မေလပေးပို့မယ့်ဘရန့်ရေနံစိမ်းဈေးနှုန်းဟာ ၆.၅၄ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းသွားပါတယ်။ ငွေအားဖြင့်  ၆.၉၉ ဒေါ်လာကျသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ရေနံစိမ်းတစ်စည်ဟာ ၉၉.၉၁ ဒေါ်လာဖြစ်သွားတယ်လို့ လန်ဒန်ရဲ့ ICE Futures အိတ်ချိန်းကသိရပါတယ်။

တနင်္လာနေ့မှာ WTI နှင့် ဘရန့် တို့ရဲ့ ရေနံစိမ်းဈေးနှုန်းဟာ ၅.၈ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၅.၁ရာခိုင်နှုန်းစီ အသီးသီးကျဆင်းခဲ့တာပါ။

Source CMG

#WorldPolitics
Published 16 March 2022

ရုရှားနိုင်ငံက အမေရိကန်မှ အစိုးရအုပ်ချုပ်ရေးထိပ်သီးအရာရှိတွေကို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများချမှတ်ကြောင်း အင်္ဂါနေ့ကကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တွေထဲမှာ အမေရိကန်သမ္မတ'ဂျိုးဘိုင်ဒန်'၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး'တိုနီဘလင်ကန်'၊ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး'လွိက်အော်စတင်'၊ နောက်ထပ်အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးပုဂ္ဂိုလ် ၁၀ ဦးတို့ ပါဝင်ကြပါတယ်။

ဒီလိုအရေးယူပိတ်ဆို့ခြင်းများပြုလုပ်ခြင်းဟာ အမေရိကန်ကို တန်ပြန်ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့တဲ့သဘောဖြစ်ကြောင်း ရုရှားတို့ကအသိပေးလိုက်ပါတယ်။ ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်နဲ့အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများက ရုရှားသမ္မတ'ဗလာဒီမီယာပူတင်'အပါအဝင် ရုရှားထိပ်သီးခေါင်းဆောင်များကို အမည်ပျက်စာရင်းထည့်သွင်းကာ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ခဲ့ကြပါတယ်။

ရုရှားတို့ အခုနောက်ဆုံးဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့လိုက်တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်စာရင်းကို ခရမ္မလင်နန်းတော်က အင်္ဂါနေ့မှာကြေညာလိုက်ကာ ဒီဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ခြင်းဟာ အမေရိကန်လက်ရှိအစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ ရုရှားမုန်းတီးရေးလမ်းစဉ်ကို တန်ပြန်အရေးယူလိုက်တဲ့သဘောဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြသွားပါတယ်။

ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ခံလိုက်ရတဲ့ပုဂ္ဂိုလ် ၁၃ ဦးမှာ သမ္မတ'ဘိုင်ဒန်'က ထိပ်ဆုံးကပါဝင်လာပြီး သူ့နောက်မှာတော့ 'ဘလင်ကန်'၊ 'အော်စတင်'၊ စစ်ဦးစီးချုပ်ဥက္ကဌ ဗိုလ်ချုပ်'မာ့ခ်မီလေ'၊ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးအကြံပေးအရာရှိ'ဂျိတ်ခ်ဆာလီဗန်'၊ စီအိုင်အေညွှန်ကြားရေးမှူး'ဝီလီယံဘန်းစ်'၊ အိမ်ဖြူတော်မီဒီယာရှင်းလင်းပွဲတာဝန်ခံ'ယန်ဆာကီ' တို့ပါဝင်ပါတယ်။
အဲဒီစာရင်းအောက်မှာ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဟောင်း'ဟီလာရီကလင်တန်'၊ ယူကရိန်းစွမ်းအင်ကုမ္ပဏီတစ်ခုနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတဲ့ 'ဘိုင်ဒန်'ရဲ့သားဖြစ်သူ'ဟန်တာ'တို့လည်း ပါဝင်ပါတယ်။

အမည်ပျက်စာရင်းထဲမှာထည့်သွင်းထားတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ပိတ်ပင်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အမေရိကန်အရာရှိပုဂ္ဂိုလ်တွေအနေနဲ့ ရုရှားအကျိုးစီးပွားအတိုင်းဆောင်ရွက်မယ်ဆိုပါက အဆက်အသွယ်ဖြတ်သွားမှာမဟုတ်ဘူးလို့ ဖော်ပြထားပါသေးတယ်။

ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆိုမယ့်စာရင်းထဲကို နောက်ထပ်ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ထပ်မံထည့်သွင်းသွားဦးမှာဖြစ်ပြီး ရုရှားမကောင်းကြောင်းထုတ်ဖော်လှုဆော်နေတဲ့ ရုရှားမုန်းတီးရေးသမားတွေ၊ အမေရိကန်ထိပ်သီးအရာရှိတွေ၊ စစ်ရေးအရာရှိတွေ၊ ဥပဒေရေးရာအရာရှိတွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေ၊ မီဒီယာသတင်းထောက်တွေကို အမည်ပျက်စာရင်းထဲထည့်သွင်းသတ်မှတ်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း သတိပေးလိုက်ပါတယ်။

အမေရိကန်တို့က အစောပိုင်းတုန်းက ရုရှားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ မီဒီယာလုပ်ငန်းရှင်တွေကို ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ခဲ့ရာ အခုရုရှားတို့အရေးယူပိတ်ဆို့ခြင်းတွေဟာ ကလဲ့စားချေတုန့်ပြန်တဲ့သဘောသက်ရောက်နေပါတယ်။

ယူကရိန်းကို ရုရှားတို့စစ်ရေးကျူးကျော်မှုပြုလုပ်ပြီး ၃ ပတ်နီးပါးကာလအတွင်း ရုရှားနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆိုခြင်းအများဆုံးခံနေရတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်နေပါပြီ။
အမေရိကန်၊ ယူကေ၊ ဥရောပသမဂ္ဂတို့ က အရေးယူဒဏ်ခတ်ခြင်းများချမှတ်ခဲ့တဲ့အပြင် နာမည်ကြီးပုဂ္ဂလိကကုမ္ပဏီတွေဖြစ်တဲ့ မက်ဒေါ်နယ်၊ ကိုကာကိုလာ၊ ငွေကြေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများဖြစ်တဲ့ ဗီဇာကတ်၊ မာစတာကတ်တို့ ကပါ ရုရှားနိုင်ငံမှာ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ခြင်း ရပ်ဆိုင်းထားခဲ့ပါတယ်။
Source: RT

Published 16 March 2022

ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံဟာ တရုတ်ကို ရေနံရောင်းချရာမှာ အချို့ကို ယွမ်ငွေနှင့်ရောင်းချပေးဖို့ ဆွေးနွေးနေကြတယ်လို့ အဲဒီ ကိစ္စနှင့်ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်သူတွေကပြောတဲ့အကြောင်း ဝေါစထရိဂျာနယ်က ရေးသားလိုက်ပါတယ်။ ဒီလိုလုပ်ဆောင်တာဟာ ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးကွက်မှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာကြီးစိုးထားမှုအပေါ် ပွန်းပဲ့ထိခိုက်မှုဖြစ်စေတဲ့အပြင် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းရေနံစိမ်းတင် ပို့တဲ့နိုင်ငံအနေနှင့် အာရှနှင့်ပတ်သက်လို့ နောက်ထပ်အပြောင်းအလဲတစ်ခုလို့လည်း မှတ်ယူနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

ယွမ်နှင့်ရေနံဝယ်ဖို့ကိစ္စ ပြောဆိုနေတာဟာ ခြောက်နှစ်တာအတွင်း ပြောလိုက် ရပ်လိုက်ဖြစ်နေခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် အမေရိကန်ရဲ့ ဆယ်စုနှစ်များကြာအထိရှိနေတဲ့ ဆော်ဒီအာရေဗျကို ခုခံကာကွယ်ရန်လုံခြုံရေးကကတိကဝတ်အပေါ် ဆော်ဒီက မကျေနပ်မှုတွေပိုမိုကြီးထွားလာနေတဲ့အလျောက် ယွမ်နှင့်ပေးချေတဲ့ကိစ္စကို ယခုနှစ်ပိုင်းအတွင်း အရှိန်မြှင့်ဆောင်ရွက်လာခဲ့ ပါတယ်။

ယီမင်ရဲ့ပြည်တွင်းစစ်မှာ သူတို့ရဲ့ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုကို အမေရိကန်က ထောက်ခံအားပေးမှုမရှိခြင်းနှင့် နျူကလီးယား အစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်လို့ ဘိုင်ဒင်အစိုးရက အီရန်နှင့် အပေးအယူလုပ်ဖို့ကြိုးစားလာခြင်းတို့ အပေါ် ဆော်ဒီဟာ စိတ်ဆိုးမာန်ဆိုးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။မနှစ်က အာဖဂန်နစ္စတန်ကနေ အမေရိကန်တွေ ရုတ်တရက်ဆုတ်ခွာလိုက်တဲ့အပေါ်မှာလည်း ထိတ်လန့်မိတယ်လို့‌ ဆော်ဓီအရာရှိတွေက ပြောဆိုထားပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံဟာ ဆော်ဒီရဲ့ ရေနံတင်ပို့မှုအားလုံးရဲ့ ၂၅ရာခိုင်နှုန်းကို ဝယ်ယူနေပါတယ်။ အကယ်၍ ယွမ်နှင့်ဈေးနှုန်းသတ်မှတ် ရောင်းချမယ်ဆိုရင် အဲဒီအရောင်းဟာ တရုတ်ငွေကြေးရဲ့ရပ်တည်မှုအခြေအနေကို တိုးမြှင့်ပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။အဲဒီအပြင် ယွမ်ကိုအခြေတည်တဲ့ ပက်ထရိုယွမ်(ရေနံယွမ်)လို့သိကြတဲ့ အနာဂတ်ကန်ထရိုက်လုပ်ငန်းကိုပါ ဆော်ဒီအာရေဗျ ရေနံကုမ္ပဏီ   (Aramco)က သူတို့ရဲ့ ဈေးနှုန်းပုံစံထဲ ထည့်စဉ်းစားနေတယ်လို့ဆော်ဒီကပြောပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ရေနံတွေရဲ့ ၈၀ရာခိုင်နှုန်းကို ဒေါ်လာနဲ့အရောင်းအဝယ်လုပ်နေကြတာပါ။ ၁၉၇၄ခုနှစ်တုန်းက နစ်ဆင်လက်ထက်မှာ ဆော်ဒီရဲ့လုံခြုံရေးအာမခံချက်အပေးအယူနှင့် ရေနံတွေကို ဒေါ်လာနှင့်သာရောင်းချဖို့ ဆော်ဒီက သဘောတူခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

တရုတ်ဟာ ယွမ်နှင့်ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်တဲ့ ရေနံကန်ထရိုက်တွေကို ၂၀၁၈ခုနှစ်ကတည်းက စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပေမယ့် ရေနံဈေးကွက်မှာ ဒေါ်လာကြီးစိုးနေတာကို ပွန်းပဲ့သွားအောင်တော့ မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။ အမေရိကန်ရဲ့ အီရန်နူကလီးယား အစီအစဉ်အပေါ် အရေးယူဒဏ်ခတ်မှုနှင့် ယူကရိန်းကိစ္စ ရုရှားကိုတုန့်ပြန်မှုတွေကြောင့် ဒေါ်လာအသုံးပြုတာတွေအပေါ် တရုတ်က အန္တရာယ်လို့မြင်လာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

တရုတ်ဟာ ဆော်ဒီနှင့် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုတွေကို ယခုနှစ်ပိုင်းတွင်း တိုးမြှင့်လာခဲ့ပါတယ်။ ဆော်ဒီရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဒုံးကျည်တွေ တည်ဆောက်ရာမှာ တရုတ်က ကူညီခဲ့ပါတယ်။ဆော်ဒီရဲ့ နျူကလီးယာအစီအစဉ်မှာ အကြံပေးခဲ့ပါတယ်။ ဆော်ဒီအိမ်ရှေ့ မင်းသား မိုဟာမက်ဘင် ဆာလ်မန်ရဲ့ သူ့အကြိုက်စီမံကိန်းဖြစ်တဲ့ Neom လို အနာဂတ်မြို့သစ်စီမံကိန်းတွေမှာ တရုတ်က ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုတွေစတင်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ဒီနှစ်နှောင်းပိုင်းမှာ တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်ကို လာလည်ဖို့ ဆော်ဒီက ဖိတ်ကြားထားပါတယ်။

တစ်ပြိုင်နက်တည်းမှာပဲ ဆော်ဒီနှင့် ဘိုင်ဒင်အစိုးရတို့ရဲ့ ဆက်ဆံရေးဟာ ဆိုးရွားလာနေပါတယ်။ ၂၀၁၈ခုနှစ်မှာ ဆော်ဒီသတင်းစာဆရာ ဂျာမဲလ်ခါရှိုဂျီအသတ်ခံရတဲ့ကိစ္စအတွက် ဆော်ဒီဟာ အပယ်ခံနိုင်ငံဖြစ်သင့်တယ်လို့ ဘိုင်ဒင်က ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ်စဉ်ကပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီသတ်ဖြတ်မှုကို ဆော်ဒီမင်းသား မိုဟာမက်က အမိန့်ပေးခဲ့တာလို့ အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအာဏာပိုင်တွေက ပြောခဲ့ပါတယ်။ပြီးခဲ့တဲ့လက ဘိုင်ဒင်နှင့် ဆော်ဒီဘုရင်ဆာလ်မန်တို့ ပြောဆိုကြရမှာ အတူပါဖို့ အိမ်ရှေ့မင်းသားက ငြင်းဆန်ခဲ့ပါတယ်။

Source WSJ