#WorldHealth
Published - 31 March 2022

စမ်းသပ်ထုတ်လုပ်ဆဲဖြစ်တဲ့ နှာခေါင်းအစက်ချဆေးဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇကွဲအချို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သလို ကုသမှုလည်းပေးနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ကြွက်‌တွေမှာစမ်းသပ်တွေ့ရှိထားပါတယ်။

N-0385 ဆေးကို ရောဂါမကူးစက်ခင်အသုံးပြုပါက ဗိုင်းရပ်စ်ကို ခန္ဓာကိုယ်ဆဲလ်တွေထဲမဝင်အောင် တားဆီးပေးပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ခံရပြီး ၁၂ နာရီအတွင်း ထိုဆေးကိုအသုံးပြုပါက ရောဂါလက္ခဏာဆိုးရွားမလာအောင် ကာကွယ်ပေးကြောင်း နယူးယော့ခ်မြို့ ကော်နယ်လ်တက္ကသိုလ်မှသုတေသီများရဲ့လေ့လာချက်ကို Nature ဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
N-0385 ဆေးဟာ TMPRSS2 အင်ဇိုင်းကိုတားဆီးပေးပါတယ်။

အချို့မျိုးဗီဇကွဲတွေက ဆဲလ်မျက်နှာပြင်မှာရှိတဲ့ TMPRSS2 နဲ့ ACE2 ပရိုတိန်းတို့ နဲ့ပေါင်းစပ်ကာ ဝင်ရောက်လာပြီး ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးရိုးဗီဇပစ္စည်း‌ေတွကို ခန္ဓာကိုယ်ထဲသို့ ထည့်သွင်းလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

N-0385 ဆေးကို လွယ်ကူရိုးရှင်းစွာဖြင့်အကြိမ်အနည်းငယ်သာ အသုံးပြုပေးရပြီး အခြားကိုဗစ်ကုသဆေးတွေထက် အကုန်အကျသက်သာကြောင်း ဦးဆောင်သုတေသနပြုလုပ်သူ'ဟက်တာအဂွယ်လာကော်ရေနာ'က ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

ဒီဆေးကိုလက်ရှိမှာ မူလကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဒယ်လ်တာမျိုးဗီဇကွဲတို့ ဖြင့်စမ်းသပ်ထားပြီး အိုမီခရွန်နဲ့တော့ မစမ်းသပ်ရသေးပါဘူး။

N-0385 ဆေးဖော်စပ်ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ လူသားများဖြင့်စမ်းသပ်ခြင်းများပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် ကယ်လီဖိုးနီးယားအခြေစိုက် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးအဖွဲ့ အစည်း EBVIA က ရန်ပုံငွေအစီအစဉ်များပြုလုပ်နေကြောင်း ဆိုပါတယ်။

N-0385 ဆေးကို လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုများပြုလုပ်ပြီး ဘေးကင်းထိရောက်ကြောင်းအတည်ပြုနိုင်ပါက ဆေးယဉ်ပါးခြင်းနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်သန္ဓေပြောင်းလဲခြင်းတို့ မဖြစ်ပေါ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
Source: Reuters

#WorldInnovation
Published 30 March 2022

ဗီယက်နမ်မှ ကလေးအဖေတစ်ဦးဟာ သူ့သားအတွက် အချိန်ပေါင်းများစွာ ငွေကြေးအကုန်အကျများစွာခံပြီး ဗင်ကားအဟောင်းတစ်စီးကို သစ်သားတင့်ကားအဖြစ်ပြောင်းလဲတည်ဆောက်ပေးခဲ့ပါတယ်။

#Yangon_Media_Group

#DailyNews
Published -30 Mar 2022

၁။ တမူးမြို့တွင် မိုဘိုင်းအင်တာနက်လိုင်းများ ပြတ်တောက်နေသည်မှာ တစ်လခန့်ရှိလာပြီဖြစ်

၂။ တရုတ်နိုင်ငံကို ပြောင်းတင်ပို့လိုသူများ မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့ နောက်ဆုံးထားလျှောက်ထားရန်လို

၃။ မိုးလေဝသ သတင်း

၄။ ဗီယက်နမ်ဖခင်က သားဖြစ်သူအတွက် ဒေါ်လာထောင်ပေါင်းများစွာအကုန်အကျခံပြီး ဗင်ကားကို သစ်သားတင့်ကားပြောင်းလဲဖန်တီးပေး...အစရှိတဲ့သတင်းတွေကို တင်ဆက်ပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

#Yangon_Media_Group

#WorldMilitary
Published - 30 March 2022
ယူကရိန်း-ရုရှားအရေးကိစ္စအကြောင်းညှိနှိုင်းဆွေးနွေးကြရာမှာ ယူကရိန်းမြို့တော်ကိဗ်နဲ့ နောက်ထပ်မြို့ ကြီးတစ်မြို့ မှာ စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှုများကို လျှော့ချသွားဖို့ ရုရှားတို့ ကတိပေးချက်ကို ယူကရိန်းကယုံစားနေမှာမဟုတ်ဘူးလို့ တုန့်ပြန်လိုက်ပါတယ်။

ရုရှားတို့ က ယူကရိန်းနိုင်ငံရဲ့အခြားအစိတ်အပိုင်းနေရာတွေမှာ အင်အားတိုးချဲ့လာနိုင်တယ်လို့ အနောက်နိုင်ငံတွေက ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။

ယူကရိန်းကို ရုရှားတို့ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ပြီး တစ်လကျော်ကြာတဲ့အချိန်မှာ အစ္စတန်ဘူလ်နန်းတော်၌ တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နောက်ပိုင်း ဥရောပနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအပေါ် အကြီးမားဆုံးတိုက်ခိုက်မှုကြီးပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဒဏ်ရာရ/သေဆုံးသူ ထောင်ဂဏန်းအထိရှိလာကာ လူပေါင်း ၄ သန်းနီးပါး နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေကြရပါတယ်။

အနောက်နိုင်ငံတွေက ရုရှားစီးပွားရေးကိုဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေပြုလုပ်ပြီး အထိနာအောင်ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်မြေပြင်တွေမှာ ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့ တွေကြံ့ကြံ့ခံခုခံထားတာကြောင့် ရုရှားတို့ ဆက်လက်မကျူးကျော်နိုင်ဘဲဖြစ်နေပါတယ်။

အဝိုင်းခံထားရတဲ့မြို့တွေထဲမှာ ပိတ်မိနေတဲ့အရပ်သားတွေရှိနေတဲ့ကြားထဲက ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့တွေဟာ အချို့ နယ်မြေတွေကို ပြန်လည်သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

"သဘောတူညှိနှိုင်းရေးပြုလုပ်ဖို့ လိုအပ်ချက်တွေဖြည့်ဆည်းပြီး အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုရယူဖို့ အတွက် ကိဗ်နဲ့ချာနိုင်ဟစ်ဗ်မြို့ တွေမှာ စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှုတွေလျှော့ချဖို့ အဓိကဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါတယ်" လို့ ရုရှားဒုကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး'အလက်ဇန်ဒါဖိုမင်'က သတင်းထောက်တွေကို ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

အပစ်အခတ်အများဆုံးဖြစ်နေကြတဲ့ အရှေ့တောင်ဘက်ရှိ မာရီယူပိုလ်၊ အရှေ့ဘက်ရှိ ဆူမီနဲ့ ခါကစ်ဗ်၊ တောင်ဘက်ရှိ ခါဆန်နဲ့ မစ်ကိုလေ့ဗ်မြို့ များကိုတော့ ထည့်သွင်းဖော်ပြသွားခြင်းမရှိပါဘူး။

ယူကရိန်းသမ္မတ'ဗိုလိုဒီမီယာဇယ်လန်စကီ'က အင်္ဂါနေ့ကတုန့်ပြန်ပြောကြားရာမှာ "ယူကရိန်းလူမျိုးတွေက တုံးအတဲ့သူတွေမဟုတ်ပါဘူး။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၈ နှစ်အတွင်း ဒွန်ဘတ်စ်ဒေသမှာဖြစ်ပွားနေတဲ့တိုက်ပွဲတွေနဲ့ အခု ၃၄ ရက်တာကျူးကျော်ခံရတဲ့ဖြစ်စဉ်တွေကနေ အတွေ့အကြုံရလိုက်ပါပြီ။ လက်တွေ့အခိုင်အမာပြနိုင်တဲ့ရလာဒ်တွေကိုပဲ ယုံကြည်သွားကြမှာပါ" လို့ ဆိုပါတယ်။

ကိဗ်မြို့တော်နားတဝိုက်မှာ ရုရှားတပ်ဖွဲ့ အနည်းငယ်မျှ ရွှေ့ပြောင်းသွားကြပေမယ့် ဒါဟာ တပ်ဆုတ်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲ တပ်ဖွဲ့ နေရာပြန်ချခြင်းသဘောဖြစ်ကြောင်း ပန်တဂွန်ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ယူကရိန်းရဲ့အခြားနေရာဒေသတွေကို အဓိကတိုက်ခိုက်လာနိုင်တာကြောင့် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားဖို့ လိုအပ်ကြောင်း၊ ယူကရိန်းကအန္တရာယ်ကြားက မလွတ်မြောက်သေးကြောင်း ပန်တဂွန်မှပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ'ဂျွန်ကာဘီ'က စာနယ်ဇင်းရှင်းလင်းပွဲမှာပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဗြိတိန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ရရှိလာတဲ့ထောက်လှမ်းရေးအချက်အလက်များကို သုံးသပ်ကာ ရုရှားတို့ က ယူကရိန်းမြောက်ဘက်ကနေ အရှေ့ဘက်ရှိ ဒိုနက်စ်နဲ့လူဟန့်စ်ဒေသတွေကို စစ်အင်အားရွှေ့ပြောင်းလာနိုင်ကြောင်း အသိပေးခဲ့ပါတယ်။

ရုရှားတို့ စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှုလျှော့ချဖို့ ကတိပေးခဲ့တဲ့နယ်မြေအများစုက သူတို့ စစ်ရှုံးနေတဲ့နေရာတွေသာဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်လေ့လာထားကြပါတယ်။ ပိုလန်နိုင်ငံရှိ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့ တွေက ယူကရိန်းတပ်တွေနဲ့ချိတ်ဆက်လျက်ရှိပြီး စစ်လက်နက်များနဲ့ F-18 လေယာဉ် ၁၀ စင်း ပေးအပ်ခဲ့တဲ့အပြင် ရုရှားနိုင်ငံနားရှိ နေတိုး(NATO)အဖွဲ့ ဝင်နိုင်ငံလစ်သူရေးနီးယားကို တပ်အင်အား ၂၀၀ ကျော်နေရာချထားခဲ့ကြောင်း 'ကာဘီ'က ပြောပြသွားပါတယ်။
Source: Reuters

#WorldHealth
Published - 30 March 2022
ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့် ဆေးရုံတက်ကုသခံယူနေရတဲ့လူနာများ ဖြင့် ဖိုင်ဇာမှထုတ်လုပ်တဲ့ ကိုဗစ်ကုသရေးသောက်ဆေးရဲ့ထိရောက်မှုကို ဗြိတိန်မှာလေ့လာဆန်းစစ်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်တွေကတနင်္လာနေ့က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ ဖိုင်ဇာရဲ့ကိုဗစ်ကုသဆေးပက်ဇ်လိုဗစ်(Paxlovid)ကို အသိအမှတ်ပြုထားပြီဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတဝန်းရှိဆေးရုံတွေမှာ စမ်းသပ်လေ့လာသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

"ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးက ဗိုင်းရပ်စ်ချေဖျက်နိုင်တဲ့သောက်ဆေးကောင်းတစ်လက်ပါ။ ဒါပေမဲ့ ကိုဗစ်ရောဂါပြင်းထန်တဲ့သူတွေမှာ အသက်ရှင်သန်နိုင်ချေများအောင်လုပ်ပေးနိုင်မလားဆိုတာကိုတော့ မသိရသေးပါဘူး" လို့ အောက်စ်ဖိုဒ်တက္ကသိုလ်မှ ပရော်ဖက်ဆာ'ပီတာဟော်ဘီ'က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

စမ်းသပ်ခြင်းရည်ရွယ်ချက်က ဖိုင်ဇာပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဟာ ဆေးရုံတက်ကုသခံယူနေရတဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေမှာ အသက်သေဆုံးမှုနှုန်းကို လျှော့ချပေးနိုင်လားဆိုတာကို အဓိကထားရည်ရွယ်ထားပါတယ်။

ယခုနှစ်အစောပိုင်းကလည်း Merck ကုမ္ပဏီရဲ့ ကိုဗစ်ကုသရေးသောက်ဆေးကိုလည်း ဆေးရုံတက်ရောက်ကုသခံနေရတဲ့လူနာတွေမှာ စမ်းသပ်ခဲ့ပါတယ်။

အောက်စ်ဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်မှပြုလုပ်မယ့် ဒီစမ်းသပ်မှုဟာ ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဝါးအနေနဲ့ ဆေးရုံတက်ရောက်ရတဲ့အချိန်ကာလကို လျှော့ချနိုင်မလားဆိုတဲ့အချက်နဲ့ အသက်ရှူကိရိယာလိုအပ်မှုကို လျှော့ချနိုင်မလားဆိုတဲ့အချက်တွေကိုလည်း လေ့လာသုံးသပ်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဟာ protease inhibitors အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး HIV ၊ အသည်းရောင်အသားဝါ-စီနဲ့ အခြားဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါတွေကို ကုသရာမှာအသုံးပြုတဲ့အမျိုးအစားဖြစ်ကာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေထပ်မံပျံ့ပွားမလာအောင် တားဆီးပေးတာဖြစ်ပါတယ်။

ယခုနှစ်အတွင်း ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဝါးကနေ ဒေါ်လာ ၂၀ ဘီလီယံကျော်ရောင်းချရနိုင်ဖို့ ဖိုင်ဇာကမျှော်လင့်ထားပါတယ်။

၂၀၂၀ ခုနှစ်တုန်းက စတီးရွိုက်တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ဒက်ဆာမက်သဇုန်း(dexamethasone)က ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း လူနာတွေကိုကယ်တင်ခဲ့နိုင်ကြောင်း၊ အဆစ်အမြစ်ရောင်ကုသဆေး tocilizumab နဲ့ ပဋိပစ္စည်းရောစပ်ဆေး Ronapreve တိုဟာလည်း ရောဂါကုသရာမှာ ထိရောက်မှုရှိခဲ့ကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်များက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
Source: Reuters

#WorldHealth
Published- 30 March 2022

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးစတုတ္ထအကြိမ်ထိုးနှံခြင်းဖြင့် အသက် ၆၀ မှ ၁၀၀ ကြားလူကြီးတွေမှာ ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့်အသက်သေဆုံးနိုင်ချေကို ၇၈ ရာခိုင်နှုန်းလျှော့ချပေးနိုင်ကြောင်း ကလဲလစ်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းက လေ့လာဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

အဆိုပါလေ့လာမှုကို ကလဲလစ်၊ ဆေပီယာကောလိပ်၊ ဘန်ဂူရီယန်တက္ကသိုလ်တို့က ပြုလုပ်ခဲ့ကြကာ အစ္စရေးလ်နိုင်ငံအတွင်း ဒုတိယအကြိမ်အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေး(booster)ထိုးနှံခြင်းက အသက်သေဆုံးမှုနှုန်းကိုဘယ်လောက်အထိလျှော့ချနိုင်လဲဆိုတာကို လေ့လာခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

စတုတ္ထအကြိမ်ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးချိန်မှာ လက်တွေ့စမ်းသပ်ထိရောက်မှုအထောက်အထားနည်းပါးခဲ့တာကြောင့် အငြင်းပွားစရာတွေဖြစ်ခဲ့ပါသေးတယ်။
ဒါကြောင့် ပထမအကြိမ်အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံသူတွေလောက်မများခဲ့ဘဲ ဒုတိယအကြိမ်အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံသူတွေကတော့ အလွန်နည်းပါးနေခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့အခုဆိုရင် စမ်းသပ်မှုအချက်အလက်တွေအရ စတုတ္ထအကြိမ်ကာကွယ်ဆေးက အသက်သေဆုံးမှုကို သိသိသာသာလျှော့ချပေးနိုင်တာကြောင့် ထိုးနှံဖို့ တွန့်ဆုတ်နေတဲ့သူတွေအနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးဆက်လက်ထိုးနှံသွားဖို့ ဆုံးဖြတ်သွားရန်မျှော်လင့်ထားကြောင်း စာတမ်းပြုစုသူများက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

ကလဲလစ်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ အစည်းက စတုတ္ထအကြိမ်ကာကွယ်ဆေးထိရောက်မှုလေ့လာရေးအတွက် လူပေါင်း ၅၆၃,၄၆၅ ဦးကို လေ့လာမှုပြုလုပ်ခဲ့ကာ ပျမ်းမျှအသက် ၇၃ နှစ်ရှိပြီး လူဦးရေ ၅၃ ရာခိုင်နှုန်းက အမျိုးသမီးကြီးတွေဖြစ်ပါတယ်။

ထိုနောက် အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေး booster ဒုတိယအကြိမ်ထိုးနှံပြီးသူတွေက တစ်ဖွဲ့ နဲ့ booster ပထမအကြိမ်ထိုးနှံပြီးသူတွေကတစ်ဖွဲ့ဆိုပြီး နှစ်ဖွဲ့ခွဲလိုက်ပါတယ်။
ဒုတိယအကြိမ် booster ကို ၂၀၂၂ ဇန်နဝါရီ ၁၀ ရက်နေ့မှ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့အတွင်း ထိုးနှံထားတဲ့သူတွေကို လေ့လာခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေး booster တစ်ကြိမ်ထိုးနှံထားတဲ့အဖွဲ့ မှ ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့်သေဆုံးသူ ၂၃၂ ဦးရှိခဲ့ပြီး ဒုတိယအကြိမ် booster ထိုးနှံထားတဲ့အဖွဲ့ မှ သေဆုံးသူ ၉၂ ဦးရှိခဲ့ပါတယ်။
ထိုသေဆုံးသူ ၉၂ ဦးထဲက ၅ ဦးက အသက် ၆၀ မှ ၆၉ နှစ်ကြား၊ ၂၂ ဦးက အသက် ၇၀ မှ ၇၉ နှစ်ကြား၊ ၆၅ ဦးက အသက် ၈၀ မှ ၁၀၀ နှစ်ကြား အသီးသီးတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေး booster တစ်ကြိမ်ထိုးနှံပြီးသေဆုံးသူတွေထဲမှာတော့ ၃၂ ဦးက အသက် ၆၀ မှ ၆၉ နှစ်ကြား၊ ၅၁ ဦးက အသက် ၇၀ မှ ၇၉ နှစ်ကြား၊ ၁၄၉ ဦးက အသက် ၈၀ မှ ၁၀၀ နှစ်ကြားရှိခဲ့ပါတယ်။

ဒယ်လ်တာမျိုးဗီဇကွဲကူးစက်မှုကာလအတွင်း တတိယအကြိမ်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံစဉ်က သက်ကြီးရွယ်အိုတွေမှာ အသက်သေဆုံးနိုင်ချေကို ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းလျှော့ချပေးနိုင်ခဲ့ပေမယ့် စတုတ္ထအကြိမ်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံစဉ်မှာတော့ အသက်သေဆုံးနိုင်ချေကို ၇၈ ရာခိုင်နှုန်းသာလျှော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။

ဒီစမ်းသပ်မှုရဲ့ရည်ရွယ်ချက်က အသက် ၆၀ အထက်လူကြီးတွေမှာ အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေးဒုတိယအကြိမ်ထိုးနှံကြဖိုဖြစ်တဲ့အပြင် အခြားနိုင်ငံတွေမှာလည်း ရောဂါကူးစက်ပြင်းထန်နိုင်တဲ့လူတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထပ်မံထိုးနှံဖို့ တိုက်တွန်းချင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

အခုအခါစမ်းသပ်မှုအထောက်အထားတွေရှိလာပြီဖြစ်တဲ့အတွက် ဒုတိယအကြိမ်အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေး booster ထိုးနှံချင်တဲ့သူတွေများလာပြီဖြစ်ပါတယ်။
Source: The Jerusalem Post