#WorldPolitics
Published - 11 March 2022
အနောက်အုပ်စုက ရုရှားနိုင်ငံအပေါ် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ခြင်းများချမှတ်ခဲ့ရာ ထိုကဲ့သို့အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများကြောင့် အစားအစာကုန်ဈေးနှုန်းနဲ့ လောင်စာဆီဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာကာ အနောက်နိုင်ငံများအပေါ် တန်ပြန်သက်ရောက်လာမှာဖြစ်ကြောင်း ရုရှားသမ္မတ'ဗလာဒီမီယာပူတင်'က ကြာသပတေးနေ့ကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ရုရှားတို့အနေနဲ့ ပြဿနာကိစ္စရပ်များကို ကိုယ်တိုင်ဖြေရှင်းပြီး ပိုမိုအင်အားကြီးထွားတဲ့နိုင်ငံဖြစ်လာမယ်လို့ ဆိုခဲ့ပါတယ်။ယူကရိန်းကို အထူးစစ်ရေးဆောင်ရွက်ချက်များပြုလုပ်ခြင်းမှာလည်း အခြားရွေးချယ်စရာလမ်းမရှိကြောင်း၊ ခဏတာစီးပွားရေးပြေလည်မှုနှင့် နိုင်ငံရဲ့အချုပ်အခြာအာဏာကို အပေးအယူဘယ်တော့မှလုပ်မှာမဟုတ်ကြောင်း အခိုင်အမာပြောသွားပါတယ်။

"ဒီဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေက ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ်ချမှတ်လာကြမှာပါ။ အဲဒါကြောင့် ပြဿနာအခက်အခဲတွေ ရှိလာမှာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အရင်ကဒီပြဿနာတွေကို ကျော်လွှားခဲ့ပြီဖြစ်ပြီး အခုလည်း ကျော်လွှားသွားဦးမှာပါ။ နောက်ဆုံးကျရင် ရုရှားက ကိုယ်ပိုင်အချုပ်အခြာအာဏာဖြင့် အမှီအခိုမရှိဘဲ ကိုယ်ပိုင်ရပ်တည်နိုင်တဲ့နိုင်ငံဖြစ်လာမှာပါ" လို့ ရုရှားအစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဝေးမှာ ပြောကြားသွားပါတယ်။

ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေ ယူကရိန်းစတင်ကျူးကျော်ပြီး ၂ ပတ်အကြာမှာ ရုရှားအစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဝေးကို အွန်လိုင်းဗီဒီယိုကနေ ဆွေးနွေးခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေကြောင့် ရုရှားတို့ရဲ့ဘဏ်တွေ၊ စီးပွားလုပ်ငန်းတွေ၊ ရုရှားခရိုနီလုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့ စီးပွားရေးအကြပ်အတည်းရှိလာပြီး ဒီပြဿနာတွေကိုကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ဖို့ တိုက်တွန်းမှာကြားတဲ့သဘောဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်တို့က ရုရှားမှရေနံဝယ်ယူမှုကို ပိတ်ပင်ထားတဲ့အပြင် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုတွေကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ဆောင်လာတာကြောင့် ရုရှားတို့ရဲ့စီးပွားရေးခက်ခဲလာပေမယ့် စာချုပ်ပါအချက်အလက်တာဝန်များအတိုင်း ဥရောပကိုရေနံများ ဆက်လက်တင်ပို့သွားမယ်လို့ ပူတင်ကဆိုပါတယ်။

ဥရောပရဲ့သဘာဝဓာတ်ငွေ့သုံးစွဲမှု ၃ ပုံ ၁ ပုံကို ရုရှားတို့က အဓိကထောက်ပံ့နေတာဖြစ်ပါတယ်။"အမေရိကန်ဈေးကွက်မှာ ရုရှားလောင်စာဆီတင်သွင်းခွင့်မပြုတော့ဘူးလို့ သူတို့ဘက်ကကြေညာထားပါတယ်။ ဈေးနှုန်းတွေတက်၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုတွေ အလွန်မတန်စံချိန်တင်မြင့်မားလာပါပြီ။ သူတို့ပြုလုပ်တဲ့အမှားတွေရဲ့အကျိုးဆက်ကို ကျွန်တော်တို့အပေါ်အပြစ်တင်ဖို့ လုပ်နေကြတယ်။ ဒါကကျွန်တော်တို့နဲ့ ဘာမှမဆိုင်တော့ပါဘူး" လို့ 'ပူတင်'က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ရုရှားတို့ကလည်း အနောက်အုပ်စုအပေါ်တုန့်ပြန်ပိတ်ဆို့တဲ့အနေနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးပစ္စည်း၊ ဆေးဝါး၊ မော်တော်ယာဉ်၊ စိုက်ပျိုးရေးပစ္စည်း၊ အီလက်ထရွန်နစ်နဲ့နည်းပညာအပြင် အခြားပစ္စည်းတွေကို ၂၀၂၂ မကုန်ခင်အထိ တင်ပို့ခြင်းကိုပိတ်ပင်ထားကြောင်း ရုရှားအစိုးရအဖွဲ့က ကြေညာခဲ့ပါတယ်။

တင်ပို့ခြင်းပိတ်ပင်ထားတဲ့ပစ္စည်းများစာရင်းမှာ မီးရထားတွဲများ၊ ကွန်တိန်နာများ၊ တာဘိုင်များနဲ့ အခြားပစ္စည်းတွေပါဝင်ပြီး စုစုပေါင်းအားဖြင့် အမျိုးအစား ၂၀၀ ကျော်ခန့်ပါဝင်နေပါတယ်။

နိုင်ငံရပ်ခြားမှကုန်ပစ္စည်းတွေကို လူတွေအသုံးပြုချင်ကြတာကိုနားလည်ပေမယ့် စိတ်အေးအေးထားပြီး ဒီအခက်အခဲတွေကိုဖြေရှင်းသွားနိုင်မယ်လို့ 'ပူတင်'ကယုံကြည်နေပါတယ်။

ရုရှားတို့က စိုက်ပျိုးရေးဓာတ်မြေဩဇာတွေ အဓိကထုတ်လုပ်တဲ့နေရာဖြစ်တာကြောင့် ရုရှားကိုအခက်အခဲဖြစ်အောင်ပြုလုပ်ပါက ကမ္ဘာ့အစားအသောက်ဈေးကွက်မှာ ဆိုးကျိုးတွေမလွဲမသွေသက်ရောက်လာမှာဖြစ်ကြောင်း 'ပူတင်'ကမှတ်ချက်ပြုလိုက်ပါတယ်။

ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုရှိကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးက အစည်းအဝေးပွဲမှာအတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။အနောက်နိုင်ငံရဲ့ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေက ရုရှားတို့ရဲ့ ရွှေနဲ့နိုင်ငံခြားငွေထိန်းသိမ်းထားရှိမှုတို့ကို ရပ်ဆိုင်းသွားစေတာကြောင့် နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုတွေ ပြုလုပ်လို့မရတော့ပါဘူး။

ဒီလိုအခြေအနေတွေကိုဖြေရှင်းဖို့ ရုရှားကိုယ်ပိုင်ဘဏ္ဍာရေးစနစ်တည်ငြိမ်အောင် ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်ကြောင်း ရုရှားဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး'အန်တွန်ဆီလူအာနော့ဗ်'က အကြံပြုသွားပါတယ်။
Source: Reuters

#WorldHealth
Published - 11 March 2022
SARS-CoV-2 ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ အိုမီခရွန်မျိုးဗီဇကွဲကူးစက်ခံရသူများဟာ အနည်းဆုံး ၆ ရက်ကြာတဲ့အထိ ရောဂါပိုးပျံ့ပွားစေနိုင်ကြောင်း၊ အရင်မျိုးဗီဇကွဲတွေကူးစက်ပျံ့ပွားနိုင်တဲ့အချိန်နဲ့ အတူတူနီးပါးလောက်ဖြစ်ကြောင်း လေ့လာချက်တစ်ခုမှာဖော်ပြထားပါတယ်။

သုတေသီတို့က ဒယ်လ်တာကူးစက်ခံရသူ ၃၇ ဦး၊ အိုမီခရွန်ကူးစက်ခံရသူ ၁၉ ဦးအပါအဝင် ရောဂါပိုးကူးစက်ခံထားရတဲ့လူနာ ၅၆ ဦးထံမှ သွေးနမူနာများရယူခဲ့ပါတယ်။
လူနာအားလုံးဟာ တုပ်ကွေးရောဂါလက္ခဏာလိုမျိုး သာမန်လက္ခဏာတွေလောက်သာခံစားခဲ့ရပြီး တစ်ယောက်မှဆေးရုံတက်ကုသရခြင်းမရှိပါဘူး။

လူနာတွေအနေနဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေထိုးထိုးမထိုးထိုး ဘယ်မျိုးဗီဇကွဲကူးစက်သည်ဖြစ်စေ ရောဂါလက္ခဏာစပေါ်ပြီး အနည်းဆုံး ၆ ရက်အထိ ဗိုင်းရပ်စ်အရှင်တွေကူးစက်ပျံ့ပွားနိုင်ကြောင်း ဘော့စ်တွန်မြို့ မာဆာချူဆက်စ်အထွေထွေဆေးရုံမှ ဒေါက်တာ'အေမီဘာချက်'က ပြောပြလိုက်ပြီး medRxiv ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

"အခြားလူတွေဆီ ရောဂါပိုးကူးစက်ဖို့အတွက် ဗိုင်းရပ်စ်အရှင်ဘယ်လောက်အထိလိုအပ်သလဲဆိုတာကို သေချာမသိရသေးပါဘူး။ ရောဂါအပျော့စားသာခံစားရတဲ့သူတွေဆီကလည်း ပျမ်းမျှအားဖြင့် ၆ ရက်ကြာတဲ့အထိ ရောဂါကူးစက်လာနိုင်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးထားမထိုးထား ဘယ်မျိုးဗီဇကွဲကူးစက်သည်ပဲဖြစ်စေ သီးသန့်ခွဲနေထိုင်ခြင်း၊ နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခြင်းများ လုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်" လို့ 'ဘာချက်'က ဆိုပါတယ်။

#Yangon_Media_Group

#WorldHealth
Published - 11 March 2022
ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်ခြင်းကြောင့် ဦးနှောက်ကျုံ့ခြင်းဖြစ်ပွားနိုင်ပြီး အသက်အလတ်ပိုင်းလူတွေမှာ ဦးနှောက်ပျက်ယွင်းခြင်းက ပုံမှန်ထက် ၃ ဆလောက် ပိုမိုမြန်ဆန်စွာဖြစ်ပေါ်နိုင်ကြောင်း လေ့လာချက်အသစ်တစ်ခုမှာဖော်ပြထားပါတယ်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ထားတဲ့လူ ၄၀၁ ယောက်ကို အောက်စ်ဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်က ရောဂါမကူးစက်ခင်နဲ့ ရောဂါကူးစက်အပြီး ဦးနှောက်တွေကိုစကင်ဖတ်လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။
ရောဂါကူးစက်ထားတဲ့သူတွေရဲ့ အနံ့ခံအာရုံနဲ့ဆိုင်တဲ့ ဦးနှောက်အစိတ်အပိုင်းနေရာဟာ ရောဂါမကူးစက်တဲ့သူတွေနဲ့ယှဉ်ရင် ဝ.၇ ရာခိုင်နှုန်းပိုကျုံ့လာခဲ့ပါတယ်။

ပုံမှန်အတိုင်းဆိုရ၍ သက်လတ်ပိုင်းလူတစ်ယောက်ရဲ့ အနံ့ခံအာရုံဦးနှောက်အစိတ်အပိုင်းနေရာဟာ နှစ်တစ်နှစ်အတွင်း ဝ.၂ ရာခိုင်နှုန်းလျော့ပါးသွားပြီး အသက်ကြီးတဲ့သူတွေမှာတော့ ဝ.၃ ရာခိုင်နှုန်းနှစ်စဉ်လျော့နည်းလာနိုင်ပါတယ်။

ကိုဗစ်ကူးစက်ထားတဲ့သူတွေမှာတော့ ဦးနှောက်အစိတ်အပိုင်းက ပိုမိုမြန်ဆန်စွာယိုယွင်းလာနိုင်တယ်လို့ အသိပေးချင်တာဖြစ်ပါတယ်။ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေ့ရှိတဲ့သူတွေမှာ အသိဉာဏ်စမ်းသပ်စစ်ဆေးချက်တွေပြီးမြောက်ဖို့ ပိုမိုကြာရှည်နေခဲ့ပါတယ်။

သုံးသပ်လေ့လာထားတဲ့သုတေသီတွေက "ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်လာတဲ့ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုတွေက သိသာထင်ရှားပြီး ဆိုးဆိုးရွားရွားထိခိုက်စေပါတယ်။ ဆေးရုံတက်ကုသခံယူရတဲ့သူတွေကို ထည့်မတွက်ရင်တောင် ဒီသက်ရောက်မှုတွေဆက်ရှိနေပါသေးတယ်။
ဒီဆိုးကျိုးတွေက တစိတ်တပိုင်းပြန်ကောင်းလာနိုင်လား ဒါမှမဟုတ် ရေရှည်အထိသက်ရောက်နေမှာထားဆိုတာကို ဆက်လက်လေ့လာသွားရမှာပါ" လို့ Natue ဂျာနယ်မှာဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

ဦးနှောက်ကျုံ့ခြင်းနဲ့ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုတွေက အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါပိုးကူးစက်မှုကြောင့် ဖြစ်တာလားဆိုတာကို လေ့လာစစ်ဆေးကြည့်ဖို့အတွက် အဆုတ်ရောင်ရောဂါဖြစ်တဲ့လူနာတွေရဲ့ဦးနှောက်တွေကို ဆန်းစစ်လေ့လာခဲ့ရာမှာ ကိုဗစ်နဲ့မသက်ဆိုင်ကြောင်းတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

ဦးနှောက်ကျုံ့ခြင်းက ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့သက်ဆိုင်သလားဆိုတာကိုမသိရသလို ဦးနှောက်အစိတ်အပိုင်းထိခိုက်မှုကြောင့် အနံ့ခံအာရုံဆုံးရှုံးတာလား၊ ခုခံအားကြောင့်ဖြစ်တာလားဆိုတာတွေကို မသိရှိရသေးကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့လည်း ကိုဗစ်ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့လူတွေမှာ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲလက္ခဏာခံစားရတဲ့ အကြောင်းအရင်းကိုတော့ သိရှိနိုင်ဖွယ်ရှိနေပါတယ်။
Source:‌ The Telegraph 

Published 10 March 2022

ယူကရိန်းအကျပ်အတည်းကြောင့် ရုရှားကို စွမ်းအင် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုလုပ်လိုက်တာဟာ ဥရောပအတွက် နောက်ပြန် ထိခိုက်မှုဖြစ်စေလိမ့်မယ်လို့ ဗြိတိန်ပညာရှင်တစ်ဦးက သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ the consultancy Energy Aspects အဖွဲ့ရဲ့ ဥရောပ သဘာဝဓာတ်ငွေ့သုတေသနအဖွဲ့ကို ဦးဆောင်တဲ့ ပညာရှင် ဂျိမ်းစ်ဝက်ဒဲလ်က ရုရှားနှင့်ယူကရိန်း ပဋိပက္ခမဖြစ်ခင်ကတည်းက ဥရောပမှာ စွမ်းအင်မလုံလောက်မှုရှိခဲ့တယ်လို့ ပြောပါတယ်၊အဲဒါကြောင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်သူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ မူလထုတ်လုပ်မှုအစီအစဉ်တွေကိုအတင်းအကြပ်ပြောင်းလဲခဲ့ရတယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။အချိန်တစ်ခုရောက်ရင် ဒီလုပ်ငန်းတွေဟာ ခက်ခဲမှုတွေ ပိုကြုံရဖွယ်ရှိနေပါတယ်လို့ သူကသုံးသပ်ပါတယ်။

Source CMG

#WorldEnvironment
Published 10 March 2022

ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသရှိ အမှိုက်ပုံတစ်ခုမှာ ဘတ်ထရီအဟောင်းအပျက်တွေ တောင်လိုပုံနေပြီး ပါလက်စ်တိုင်းလူနည်းစုနေထိုင်ရာဒေသရှိလူတွေကို ကျန်းမာရေးထိခိုက်စေလျက်ရှိပါတယ်။

#Yangon_Media_Group

Published 10 March 2022

ပိုလန်က ယူကရိန်းအတွက် တိုက်လေယာဉ်တွေ ပို့ပေးမယ့်ကမ်းလှမ်းချက်ကို အမေရိကန်စစ်ဌာနချုပ် ပင်တဂွန်က ပယ်ချလိုက်ပါတယ်။ဒီလိုလုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်တယ်လို့ အဓိပ္ပါယ်သက်ရောက်သွားနိုင်လို့ အန္တရာယ်ကြီးမားတယ်လို့ ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဂျွန်ကီဘီက ပြောပါတယ်။ အဲသလို လေယာဉ်တွေပေးမယ့်အစား လက်နက်တွေနှင့်လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစနစ်တွေကို ပံ့ပိုးတာကပိုကောင်းတယ်လို့ သူကဆက်ပြောပါတယ်။

Source AFP