#World_Science
Published 16 November 2025

▪️ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက shiitake mushroom mycelium (မှိုမည်း)ကို အသုံးပြုကာ လျှပ်စီးပမာဏကို မှတ်သားထားနိုင်တဲ့ မမ်ရစ္စတာများ ဖန်တီးလိုက်ပြီး ကုန်ကျစရိတ်သက်သာတဲ့ ဟာ့ဒ်ဝဲပစ္စည်းတွေ ထွက်ပေါ်လာနိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။

▪️ မှိုရဲ့ မမ်ရစ္စတာတွေက ယခင်က လျှပ်စီးအခြေအနေတွေကို မှတ်မိပြီး mycelium ရဲ့ နျူရွန်ကဲ့သို့ ဂုဏ်သတ္တိတွေကို အသုံးချနိုင်ပါတယ်။

▪️ ဒီနည်းလမ်းဖြင့် တိုက်တေနီယံဒိုင်အောက်ဆိုဒ်၊ ဆီလီကွန်တို့လို ပစ္စည်းတွေကနေ ပြုလုပ်ထားကာ လက်ရှိ မမ်မိုရီဟာ့ဒ်ဝဲတွေထဲမှာ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာတဲ့ နည်းလမ်း ရလာစေနိုင်ပါတယ်။

▪️ ဦးနှောက်အစိတ်အပိုင်းတွေကဲ့သို့ ကွန်ပျူတာတွေ ထွက်ပေါ်လာနိုင်ပြီး နျူရွန်တွေကြား အချက်အလက်တွေ ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ တကယ့်အာရုံကြောလှုပ်ရှားမှုတွေအတိုင်း လိုက်လုပ်နိုင်တဲ့ မိုက်ခရိုဆားကစ်ပြားတွေ ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းက စက်အသုံးပြုစရာမလိုဘဲ ကွန်ပျူတာနဲ့ စီးပွားရေးပိုင်းမှာ အားသာချက်ကြီး ရနိုင်မှာဖြစ်တယ်လို့ အိုဟိုင်ယိုပြည်နယ်တက္ကသိုလ်မှ စိတ်ကျန်းမာရေးအထူးကု ဂျွန်လာရော့ကိုက ပြောပါတယ်။

▪️ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက မှိုတွေကို ကွန်ပျူတာအဖြစ် လေ့လာနေကြပြီး ဦးနှောက်လိုမျိုး လျှပ်စီးနဲ့ ဓာတုထုတ်လွှတ်မှုများအကြောင်း လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။

▪️ မှိုမည်းက ကြံ့ခိုင်မှုအားကောင်းတာကြောင့် ရွေးချယ်အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး မမ်ရစ္စတာတွေ ဖြစ်လာနိုင်မယ့် အခြေအနေတွေဖြင့် နမူနာ ၉ ခု စိုက်ပျိုးခဲ့ကြပါတယ်။

▪️ စမ်းသပ်ခွက်ထဲမှာ အခြောက်ခံပြီးနောက် ကွန်ပျူတာမှာ အသုံးပြုနိုင်မလားဆိုတာကို သိရှိဖို့ လျှပ်စီးကွင်းများထဲ ပေါင်းစပ်ထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။

▪️ ထိုအခါမှာ အခြေခံကျတဲ့ မမ်ရစ္စတာတွေထက် နှေးပေမယ့် လျှပ်စီးပြောင်းနှုန်း ၅,၈၅၀ ဟတ်ဇ်ဖြင့် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းတိကျစွာ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

▪️ Mycelium စွမ်းအင်သုံးကွန်ပျူတာက စမတ်ဖုန်းတွေနေရာမှာ အစားထိုးနိုင်ဦးမှာ မဟုတ်ပေမယ့် အနာဂတ်ဆန်းသစ်တီထွင်မှုများအတွက် လမ်းကြောင်းဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

Source: NDTV.

၁၅ ကြိမ်မြောက် အမျိုးသားအားကစားပြိုင်ပွဲမှာ အသုံးပြုနေတဲ့ အဆင့်မြင့်နည်းပညာ ၁၀ မျိုးကို တရုတ်မီဒီယာအဖွဲ(CMG)က ကွမ်ကျိုးရှိ ဖိုရမ်တစ်ခုမှာ ထုတ်ဖော်ပြသလိုက်ပါတယ်။

#Asia_Technology
Published 15 November 2025
#CMG #အမျိုးသားအားကစားပြိုင်ပွဲ
#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group

နိုဝင်ဘာ ၁၅၊၂၀၂၅ (Sky News)-

Panorama အစီအစဉ်တွင် သူ၏ မိန့်ခွန်းကို ပြုပြင်တည်းဖြတ်မှုအတွက် BBC ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံမှ ၅ ဘီလီယံကြား တရားစွဲဆိုမည်ဟု ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ပြောကြားလိုက်သည်။

အမေရိကန်သမ္မတက စနေနေ့ည၌ Air Force One လေယာဉ်ပေါ်တွင် ရှိနေစဉ် အဆိုပါ အသံလွှင့်ဌာနကို တရားဥပဒေအရ အရေးယူမည်ဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

"ကျွန်တော်တို့ သူတို့ကို တရားစွဲမယ်။ ဒေါ်လာ တစ်ဘီလီယံ (ပေါင် ၇၉၂ သန်း) နဲ့ ငါးဘီလီယံ (ပေါင် ၃.၇၉ ဘီလီယံ) ကြား လျော်ကြေးရဖို့ သူတို့ကို တရားစွဲမယ်၊ လာမယ့်အပတ်လောက်မှာ ဖြစ်နိုင်တယ်" ဟု သူက သတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

"ကျွန်တော်တို့ ဒါကို လုပ်ရမယ်၊ သူတို့ လိမ်လည်ခဲ့တယ်ဆိုတာ ဝန်ခံပြီးသားပဲ။ သူတို့ ဒါကို မလုပ်ဘဲ နေခဲ့ကြတာ မဟုတ်ဘူး။ သူတို့ လိမ်လည်ခဲ့တယ်။ ကျွန်တော့်ပါးစပ်က ထွက်တဲ့ စကားလုံးတွေကို သူတို့ ပြောင်းလဲခဲ့တယ်"ဟုထရမ့်ကပြောသည်။

ထို့နောက် ထရမ့်က ယခုသီတင်းပတ်ကုန်တွင် ဝန်ကြီးချုပ် ဆာာ ကီယာစတားမား နှင့် ဤကိစ္စကို ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ကြောင်း သတင်းထောက်များအား ပြောကြားခဲ့ပြီး "ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည့်အပေါ် ယူကေ  ပြည်သူများ အလွန်ဒေါသထွက်နေကြသည်၊အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် BBC သည် သတင်းတု ဖြစ်ကြောင်း ပြသလိုက်သောကြောင့်ဖြစ်သည်” ဟု အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့တွင် လူအုပ်စုတစ်စုက အမေရိကန် ကက်ပီတိုလ် အဆောက်အအုံ၌ အဓိကရုဏ်းမဖြစ်ပွားမီ ထရမ့်ပြောကြားခဲ့သော မိန့်ခွန်းကို BBC က သတင်းအစီအစဉ်တွင် ပြုပြင်  တည်းဖြတ်ခဲ့ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း ဌာနတွင်း မှတ်တမ်းတစ်ခုကို The Daily Telegraph က ယခုလအစောပိုင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

BBC အကျပ်အတည်း ဘယ်လိုဖြစ်ပွားခဲ့သလဲ

စိုးရိမ်မှုများမှာ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ တစ်ပတ်အလိုတွင် BBC က ထုတ်လွှင့် ခဲ့သော "Trump: A Second Chance?" မှတ်တမ်းရုပ်သံတွင် သမ္မတ၏ မိန့်ခွန်း အပိုင်းအစများမှ ဗီဒီယို  ဖိုင်များကို ဖြတ်ဆက်၍ သူက ကက်ပီတိုလ် အဆောက်အအုံသို့ ထောက်ခံသူများနှင့်အတူ လမ်းလျှောက်  သွားပြီး "သတ္တိရှိရှိ တိုက်ပွဲဝင်ရန်" ပြောကြားခဲ့သကဲ့သို့ ထင်ရအောင် ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းနှင့် သက်ဆိုင်နေ သည်။ ပြင်းထန်သော ဝေဖန်မှုများ ထွက်ပေါ်လာပြီးနောက် BBC ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် တင်မ် ဒေဗီ နှင့် BBC News အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် ဒေဘိုရာ တားနက်စ် တို့ နှစ်ဦးစလုံး သူတို့၏ ရာထူးများမှ နုတ်ထွက်  ခဲ့ကြသည်။

 အသရေဖျက်မှု တောင်းဆိုရန် အခြေအမြစ်မရှိ

ကြာသပတေးနေ့တွင် အဆိုပါ အသံလွှင့်ဌာနက သမ္မတအား တရားဝင် တောင်းပန်ခဲ့ပြီး ယင်းသည် "ဆုံးဖြတ်ချက် အမှားအယွင်း" ဖြစ်ကြောင်းနှင့် အစီအစဉ်ကို "မည်သည့် BBC ပလက်ဖောင်းများတွင်မဆို ဤပုံစံအတိုင်း ထပ်မံထုတ်လွှင့်တော့မည် မဟုတ်ကြောင်း" အာမခံပြောကြားခဲ့သည်။

ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက "ဗီဒီယိုဖိုင်ကို တည်းဖြတ်ခဲ့သည့်ပုံစံအတွက် BBC က စိတ်ရင်းအမှန်ပင် ဝမ်းနည်းပါသည်" ဟု ပြောကြားခဲ့သော်လည်း "အသရေဖျက်မှု တောင်းဆိုရန် အခြေအမြစ်ရှိသည် ဆိုခြင်းကိုမူ ကျွန်ုပ်တို့ လုံးဝ သဘောမတူပါ" ဟု သူတို့က ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းတွင် ထရမ့်၏ ရှေ့နေများက BBC အနေဖြင့် တောင်းပန်ခြင်း၊ ဗီဒီယိုဖိုင်ကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခြင်း နှင့် လျော်ကြေးပေးခြင်းတို့ မပြုလုပ်ပါက ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံအတွက်  တရား စွဲမည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။

သမ္မတ၏ မိန့်ခွန်း အပိုင်းအစများကို ဖြတ်ဆက်၍ သူက ကက်ပီတိုလ် အဆောက်အအုံသို့ ထောက်ခံ  သူများနှင့်အတူ လမ်းလျှောက်သွားပြီး "သတ္တိရှိရှိ တိုက်ပွဲဝင်ရန်" ပြောကြားခဲ့သကဲ့သို့ ထင်သွားအောင် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ တစ်ပတ်အလိုတွင် BBC က ထုတ်လွှင့်ခဲ့သော "Trump: A Second Chance?" မှတ်တမ်းရုပ်သံတွင် ဖန်တီး ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

တရားဥပဒေအရ စိန်ခေါ်မှုများ

သို့သော် ဥပဒေပညာရှင်များက မစ္စတာထရမ့်အနေဖြင့် ယူကေ သို့မဟုတ် အမေရိကန် တရားရုံးများ၌ အမှုဖွင့်ရာတွင် စိန်ခေါ်မှုများ ရင်ဆိုင်ရမည်ဟု ပြောကြားထားသည်။

အသရေဖျက်မှု လျော်ကြေးငွေ ပေါင် ၁၀၀,၀၀၀ ($၁၃၂,၀၀၀) ထက် မကျော်လွန်လေ့ရှိသော ယူကေ  တရားရုံးများသို့ အမှုတင်သွင်းရန် နောက်ဆုံးသတ်မှတ်ရက်မှာ ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်သည်။ အဘယ် ကြောင့်ဆိုသော် အဆိုပါ မှတ်တမ်းရုပ်သံကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး ယင်းမှာ တစ်နှစ်ထက် ပိုမိုကြာမြင့်သွားခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့အပြင် အဆိုပါ မှတ်တမ်းရုပ်သံကို အမေရိကန်တွင် မပြသခဲ့သောကြောင့်၊ အမေရိကန်ပြည်သူများ မကြည့်ရှု နိုင်ခဲ့သော အစီအစဉ်တစ်ခုကြောင့် သမ္မတအပေါ် အထင်အမြင်သေးသွားသည်ဟု သက်သေပြ ရန် ခက်ခဲလိမ့်မည်လည်းဖြစ်သည်။

The Telegraph တွင် ထပ်မံဖော်ပြခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ထုတ်လွှင့်ခဲ့သော အစီရင်ခံ  စာတစ်ခုတွင် BBC ၏Newsnight အစီအစဉ်ကလည်း အဆိုပါ မိန့်ခွန်း၏ ဗီဒီယိုဖိုင်ကိုပင် ရွေးချယ်   တည်းဖြတ်ခဲ့သည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်အသစ်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနေကြောင်း BBC က ပြောကြားခဲ့ သည်။

BBC ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက "BBC ဟာ အမြင့်မားဆုံးသော တည်းဖြတ်မှုစံနှုန်းတွေကို ကိုင်စွဲထားပါတယ်။ ဒီကိစ္စကို ကျွန်တော်တို့ သတိပြုမိပြီးဖြစ်ပြီး အခု စုံစမ်းစစ်ဆေးနေပါတယ်" ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ End

#World_Science
Published 14 November 2025

■ အသက် ၇၀ ကျော်အရွယ်မှာ သီချင်းနားထောင်ခြင်းက ဒီမန်ရှာရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ ၃၉ ရာခိုင်နှုန်းလျော့နည်းစေခြင်းနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ မိုနက်ရှ်တက္ကသိုလ်က သက်ကြီးရွယ်အို ၁၀,၈၀၀ ကျော်ကို လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

■ အသက် ၇၀ ကျော်တဲ့အခါ သီချင်းအမြဲနားထောင်သူတွေက နားမထောင်ဖြစ်တဲ့သူတွေထက်စာရင် ဒီမန်ရှာဖြစ်နိုင်ခြေ ၃၉ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းစေကာ ဂီတတူရိယာ တီးခတ်ခြင်းကတော့ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ကျစေတယ်လို့ ပရော်ဖက်ဆာ ဂျိုအန်ရိုင်ယန်နဲ့ ကျောင်းသူ အမ်မာဂျက်ဖာတို့က တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

■ ဒါ့အပြင် သီချင်းနားထောင်ခြင်းဖြင့် ဦးနှောက်ချို့ယွင်းခြင်းကိုလည်း ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းလျှော့ချပေးကာ ဦးနှောက်အသိဉာဏ်စွမ်းရည်နဲ့ မှတ်ဉာဏ်ပြန်ခေါ်ခြင်းတို့မှာ ရလဒ်ကောင်းပါတယ်။

■ ကမ္ဘာကြီးမှာ သက်ကြီးရွယ်အိုဦးရေ များပြားလာပြီး အသက်အရွယ်နဲ့ဆိုင်တဲ့ ရောဂါတွေလည်းအဖြစ်များလာပါတယ်။

■ ဒီမန်ရှာအတွက် ကုသနည်းမရှိတာကြောင့် ရောဂါကို ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းက အရေးကြီးကြောင်း ရိုင်ယန်က ဆိုပါတယ်။

■ ဦးနှောက်အိုမင်းလာခြင်းက အသက်အရွယ်တစ်ခုတည်းသာ မှီခိုတာမဟုတ်ဘဲ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ နေထိုင်မှုပုံစံတို့ကလည်း သက်ရောက်နေပါတယ်။

■ သီချင်းနားထောင်ခြင်းက ဦးနှောက်အစိတ်အပိုင်းအမျိုးမျိုးကို လှုံ့ဆော်ပေးကာ မှတ်ဉာဏ်၊ စိတ်ခံစားမှု၊ အာရုံစူးစိုက်မှုတို့ကို ထောက်ကူပေးပြီး အသက်ကြီးတဲ့အချိန်မှာ ဦးနှောက်အသိဉာဏ်လုပ်ဆောင်ချက်ကို ထိန်းသိမ်းပေးပါတယ်။

■ နောက်ဆုံးကောက်ချက်ချရလျှင် သီချင်းနားထောင်ခြင်းဟာ အသက်ကြီးတဲ့အခါ ဦးနှောက်ချို့ယွင်းမှုကို လျှော့ချစေပြီး ဒီမန်ရှာဖြစ်ခြင်းကို နှောင့်နှေးစေနိုင်တယ်လို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။

Source: Neuroscience.

#World_Science
Published 14 November 2025

▪️ စတန်းဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်မှ မျက်စိကျန်းမာရေးပရော်ဖက်ဆာ ဒန်နီယယ်ပယ်လန်ကာက မျက်စိကွယ်ခြင်းကို ပြန်ပြောင်းလဲစေနိုင်မယ့် နည်းလမ်းရရှိဖို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် ၂ ခုလောက်တည်းက စိတ်ကူးယဉ်ခဲ့ကာ နောက်ဆုံးမှာတော့ အောင်မြင်စွာတီထွင်နိုင်ခဲ့ပါပြီ။

▪️ မျက်လုံးနောက်မှာ ကြိုးမဲ့ဆားကစ်ပြားလေးတွေနဲ့ နည်းပညာမြင့်မှန်လေးတွေ ထည့်သွင်းလိုက်တာဖြစ်ပြီး အဖြစ်များကြတဲ့ မျက်လုံးကြွက်သားချို့ယွင်းရောဂါ ခံစားရတဲ့ လူ ၃၀ ခန့်ဟာ ပြန်ပြီးတော့ စာဖတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

▪️ ဒီပစ္စည်းဟာ အမြင်အာရုံ ပြန်လည်ရရှိစေတဲ့ ပထမဆုံးအရာဖြစ်ပေမယ့် ကုသမရနိုင်တော့တဲ့ အမြင်အာရုံဆုံးရှုံးလူနာတွေမှာ အဖြူအမည်းကိုမှ မှုန်ဝါးဝါး မြင်ရစေပါတယ်။

▪️ လူနာတွေ ပြန်လည်မြင်ခွင့်ရတာ အံ့အားသင့်ကြရတယ်လို့ ပယ်လန်ကာက SFGATE ကို ပြောပါတယ်။

▪️ မျက်လုံးကြွက်သားချို့ယွင်းခြင်း ပိုဆိုးလာတဲ့အခါ အသက်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ အမြင်အာရုံဆုံးရှုံးလာစေပြီး ပြန်လည်ကုသလို့မရတော့ပါဘူး။

▪️ ဒီကိရိယာရဲ့ အစိတ်အပိုင်းနှစ်ခုက ဆားကစ်ပြားလေးနဲ့ အထူးမှန်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ မှန်မှာဆိုရင် ပုံရိပ်တွေကို ဖမ်းယူနိုင်တဲ့ ကင်မရာချိတ်ဆက်ထားကာ ဆားကစ်တွေဆီ အနီအောက်အလင်းမှတဆင့် ပို့လွှတ်ပေးပါတယ်။

▪️ ဒီနောက် ဆားကစ်ပြားလေးတွေက ပုံရိပ်တွေကို လျှပ်စီးလှုံ့ဆော်မှုအဖြစ် ပြောင်းလဲပေးကာ အမြင်အာရုံပြန်ရစေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

▪️ အချို့လူနာတွေမှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ရှိပြီး ၂ လအတွင်း သက်သာသွားကြကာ ၃ ပုံ ၂ ပုံလောက်က အတော်လေး ကျေနပ်ကြပါတယ်။

▪️ ဒီကိရိယာရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေကို မြှင့်တင်နိုင်ဖို့ ဆက်လက်ကြိုးပမ်းနေကြပြီး မီးခိုရောင်နဲ့ ပိုမိုပြတ်သားတဲ့ပုံရိပ် ထည့်သွင်းနေကြကာ ဥရောပနဲ့ အမေရိကန်တို့မှာ ရောင်းချသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

Source: SFGATE

တရုတ်နဲ့အိန္ဒိယကြား တိုက်ရိုက်လေကြောင်းခရီးစဉ်များ ၅ နှစ်တာ ရပ်ဆိုင်းထားပြီးနောက် တနင်္ဂနွေနေ့မှာ ပြန်လည်စတင်ခဲ့ပြီး ပထမဆုံးခရီးစဉ်ကတော့ နေရာ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်း ပြည့်သွားခဲ့ပါတယ်။

#Asia_Business
Published 13 November 2025
#တရုတ် #အိန္ဒိယ #လေကြောင်းခရီးစဉ်
#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group