ဟောင်ကောင်မှ နယူးဒေလီပျံသန်းသည့် အဲအိန္ဒိယ ဘိုအင်း787-8 နောက်ထပ် လေယာဉ်တစ်စင်း နည်းပညာပြဿနာကြောင့် ဟောင်ကောင်တွင် ပြန်ဆင်းသက်ခဲ့ရ

၁၆ ဇွန် ၂၀၂၅

နယူးဒေလီ- ဟောင်ကောင်မှ နယူးဒေလီသို့ ဇွန် ၁၆ ရက် တနင်္လာနေ့က ပျံသန်းသည့် အိန္ဒိယ   လေကြောင်း(အဲအိန္ဒိယ) ဘိုအင်း 787-8 လေယာဉ်သည် လေဆိပ်မှပျံတက်ပြီးသိပ်မကြာ  နည်းပညာ ပြဿနာတစ်ခုရှိသည်ဟု သံသယရှိသဖြင့် လေယာဉ်မှူးက ဟောင်ကောင်သို့ ပြန်လှည့်ခဲ့ရကြောင်း သိရပါတယ်။

ပြီးခဲ့တြ့ အပတ်က လန်ဒန်သို့ပျံသန်းရန် လေဆိပ်မှအတက်ပျက်ကျခဲ့သည့်  အဲအိန္ဒိယ  လေယာဉ်  သည်လည်း အဆိုပါ အမျိုးအစား ဘိုအင်း လေယာဉ်ကို အသုံးပြုခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ထိုစဉ်က လေယာဉ် ပျက်ကျမှုကြောင့် ခရီးသည် ၂၄၂ ဦးအနက် ၂၄၁ ဦးသေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။

တနင်္လာနေ့က လေကြောင်းလိုင်းမှ  သတင်းထုတ်ပြန်ရာတွင် အဲအိန္ဒိယလေကြောင်းခရီးစဉ်အမှတ် AI 315 သည် နည်းပညာပိုင်းပြဿနာတစ်ခုကြောင့် ဟောင်ကောင်သို့ ပြန်လှည့်ခဲ့ရကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပါ တယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်လိုပြဿနာဆိုတာကိုတော့ ဖော်ပြမထားပါဘူး။

ပြန်လှည့်ခဲ့တဲ့ လေယာဉ်ဟာ ဟောင်ကောင်တွင် ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းစွာ ဆင်းသက်ခဲ့ပြီး  စစ်ဆေးမှု တွေပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

လေကြောင်းထိန်းချုပ်ရေးများကို စောင့်ကြည့်နေတဲ့ LiveATC.net ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ လေယာဉ်မှူးနှင့် သတင်းပို့သံကို ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ လေယာဉ်ပျံတက်ပြီး ၁၅ မိနစ်ခန့်အကြာမှာလေကြောင်းထိန်း မျှော်စင်ကို  ဆက်သွယ်ပြောဆိုခဲ့တဲ့ လေယာဉ်မှူးက “ နည်းပညာအခြေအနေကြောင့် ကျွန်တော်တို့ ဟောင်ကောင်နှင့်နီးနီးမှာပဲ နေပါမယ်။ ဘာပြဿနာဆိုတာ သိရတာနှင့် ကျွန်တော်တို့ လေယာဉ်ကို ပြန်လှည့်ပြီး ဟောင်ကောင်လေဆိပ်မှာ ပြန်လည်ဆင်းသက်ပါမယ်” လို့ အကြောင်းကြားခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

လေယာဉ်ပြန်မလှည့်ခင် လေယာဉ်မှူးက “ ကျွန်တော်တို့ ရှေ့ဆက်ပြီး မပျံချင်တော့ဘူး” လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

အဆိုပါလေယာဉ်ဟာ မွန်းလွဲ၁နာရီ ၁၅ မိနစ်ခန့်မှာ ဟောင်ကောင် နိုင်ငံတကာလေဆိပ်ကို ချောမောစွာ ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ပါတယ် လို့ ဟောင်ကောင်လေဆိပ်မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရသူတစ်ဦးက ရိုက်တာ သတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။

ယင်းလေယာဉ်ဟာ ဟောင်ကောင်လေဆိပ်မှ မွန်းလွဲ ၁၂ နာရီ ၂၀ မိနစ်မှာ ပျံတက်ခဲ့ပြီး အမြင့်ပေး ၂၂၀၀၀ ခန့်အရောက်မှာ လေယာဉ်နိမ့်ဆင်းလာတာတွေ့ရတယ်လို့ လေယာဉ်တွေပျံသန်းမှု ခြေရာခံ လိုက်နေတဲ့ AirNav Radar ဝက်ဘ်ဆိုက်ကပြောပါတယ်။ အဲဒီလေယာဉ်ဟာ ၇ နှစ်သက်တမ်းရှိပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

Source Reuters

၁၅ ဇွန် ၂၀၂၅

အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဥတ္တရခန္ဓ ပြည်နယ်၏ အစွန်အဖျားအရပ်တစ်ခုတွင် ဇွန် ၁၅ ရက် မနက်စောစောပိုင်းက ရဟတ်ယာဉ်တစ်စီးပျက်ကျရာ လူအနည်းဆုံး (၇)ဦးသေဆုံးသွားခဲ့ရပါတယ်။

ရဟတ်ယာဉ်ပေါ်မှာ ရဟတ်ယာဉ်မောင်းနှင့် ဘုရားဖူးခရီးသည် (၆)ဦးခန့်တို့လိုက်ပါသွားကြတယ်လို့ ကနဦးသတင်းများအရသိရပါတယ်။ခရီးသည်ထဲမှာ နို့စို့အရွယ် ကလေးငယ်တစ်ဦးလည်းပါဝင်ပါတယ်။

အာရန်လေကြောင်းကုမ္ပဏီက ပိုင်ဆိုင်တဲ့ အဆိုပါ ရဟတ်ယာဉ်သည်  ဂေါရီခန် နှင့် တရီဂျူဂင်နာယာယန် အကြား မှာ ပျက်ကျခဲ့ပြီးနောက် မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ရဟတ်ယာဉ်ဟာ ဂူပကာရှီမြို့သို့သွားရောက်ရန် ကီဒါနတ်မြို့မှ မနက် ၅နာရီခွဲမှ ပျံတက်ခဲ့ပြီး သိပ်မကြာ ခင်မှာ ပျက်ကျသွားခဲ့ရတယ်လို့ ပြည်နယ်လေကြောင်းအာဏာပိုင်ဌာနကပြောပါတယ်။

လေယာဉ်ဟာ ရာသီဥတုဆိုးရွားတဲ့အတွက် ပျက်ကျခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ ခရိုင်ဘးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲရေး အရာရှိ နန်ဒန်ဆင်းရပ်ချ်ဝါက မီဒီယာတွေကို ပြောပါတယ်။

ပျက်ကျတဲ့နေရာဟာ အစွန်အဖျားဒေသဖြစ်ပြီး ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တွေက အဲဒီနေရာကို သွားရောက်နေကြတယ်လို့  စစ်ဆေးရေးမှူးချုပ် ရာဂျစ် ဆွာရုက ပြောပါတယ်။

“ရဟတ်ယာဉ်ပျက်ကျတဲ့သတင်းကြား၇လို့ အလွန်ပဲစိတ်ထိခိုက်ရပါတယ်” လို့ ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် ပွတ်ရှ်ကာဆင်းဒါမီကပြောပါတယ်။

Source Time of India

၁၂ ဇွန် ၂၀၂၅

အဲယားအိန္ဒိယ Air India လေကြောင်း ဘိုအင်း ၇၈၇-၈ လေယာဉ်ပျံသည်  ယနေ့ ဇွန်လ ၁၂ ရက် မွန်းလွဲ ပိုင်းက အာမက်ဒါဘတ် မြို့မှ ပျံတက်ပြီး မကြာခင်မှာပင် ပျက်ကျသွားခဲ့ပါတယ်။ လေယာဉ်သည် ပျံတက်ပြီးသိပ်မကြာ အမြင့်ပေ ၈၂၅ ပေခန့်မှ ပျက်ကျခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီ ခရီးစဉ်အမှတ် AI171 လေယာဉ်ဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အာမက်ဒါဘတ် မြို့မှ လန်ဒန် ဂက်ဝစ်လေဆိပ်သို့ ပျံသန်းရန် လေဆိပ်မှ အတက်ပျက်ကျခဲ့တာလို့ သတင်းများကဆိုပါတယ်။

လေယဉ်ဟာ အာမက်ဒါဘတ် မြို့မှ မွန်းလွဲ ၁နာရီ ၃၈မိနစ်မှာ ခရီးသည် ၂၄၂ဦးတင်ဆောင်ပြီး ပျံတက်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ခရီးသည်တွေအထဲမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံသား ၁၆၉ ဦး၊ ဗြိတိန်နိုင်ငံသား ၅၃ ဦး၊ ကနေဒါနိုင်ငံသားတစ်ဦးနှင့် ပေါ်တူဂီနိုင်ငံသား ၇ ဦးတို့လိုက်ပါသွားကြပါတယ်။

သေဆုံးသူအရေအတွက်အတိအကျမသိရပေမယ့် ဒဏ်ရာရသူတွေကို နီးစပ်ရာ ဆေးရုံများထံသို့ ပို့ဆောင်ပေးခဲ့ကြတယ်လို့သတင်းများကဆိုပါတယ်။

#ymg/knl

နေပြည်တော်၊ ဇွန် ၇ ၂၀၂၅

တစ်နှစ်လျှင် ရေနံစိမ်းတန်ချိန် ငါးသိန်းချက်လုပ်နိုင်မည့် ရေနံချက်စက်ရုံကို ယခုနှစ်ကုန်တွင် စတင် လည်ပတ်နိုင်အောင် တည်ဆောက်နေကြောင်း စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးကိုကိုလွင်က ပြောပါတယ်။

ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဦးကိုကိုလွင်သည်  အမှတ်(၁)ရေနံချက်စက်ရုံ(သန်လျင်) သို့ ဇွန်လ ၆ ရက်က သွားရောက်ပြီး စက်ရုံတာဝန်ရှိသူများနှင့်တွေ့ဆုံစဉ် ယင်းကဲ့သို့ပြောကြားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အမှတ်(၁)ရေနံချက်စက်ရုံ(သန်လျင်)ကို အသွင်သစ်ဖြင့် လည်ပတ်ထုတ်လုပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် စီမံကိန်းအပိုင်း(၁)အဖြစ် တစ်နှစ်လျှင် ရေနံစိမ်းတန်ချိန် ငါးသိန်းချက်လုပ်နိုင်အောင် ဆောင်ရွက်သွား မည်ဖြစ်ပြီး စီမံကိန်းအပိုင်း(၂)အဖြစ် တစ်နှစ်လျှင် ရေနံစိမ်းတန်ချိန် သုံးသန်းချက်လုပ်နိုင်သည့် ရေနံချက်စက်ရုံကိုလည်း ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားဖို့ ဆောင်ရွက်နေတယ် လို့ ဝန်ကြီးဦးကိုကိုလွင်က ပြောတဲ့အကြောင်း စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနရဲ့သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြ ထားပါတယ်။

အဆိုပါစက်ရုံမှာ မော်ဂျူလာ အမျိုးအစား စက်ရုံဖြစ်ပြီး ယခုနှစ် ၂၀၂၅  အကုန်မှာ လည်ပတ် ထုတ်လုပ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအပြင် ဒုတိယအဆင့်အနေဖြင့် တစ်နှစ်လျှင် ရေနံစိမ်းတန်ချိန် သုံးသန်း ချက်လုပ်နိုင်တဲ့ ရေနံချက်စက်ရုံအသစ်အား ၂၀၂၈ခုနှစ်အတွင်း တည်ဆောက်ပြီးစီးရန် ရည်မှန်း  ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့သိရပါတယ်။

ယင်းအပြင် မကွေးတိုင်းဒေသကြီးရှိ ရေနံဓာတုဗေဒစက်ရုံစု(သံပုရာကန်)အား အဆင့်မြှင့်တင်မွမ်းမံပြီး  အဆင့်မြင့်စက်သုံးဆီများချက်လုပ်နိုင်ရေးစီမံဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့လည်းသတင်းထုတ်ပြန်ချက်ကဆိုပါတယ်။

“ စီမံကိန်းတွေပြီးစီးပါက နိုင်ငံတော်ရဲ့စက်သုံးဆီလိုအပ်ချက်ကို အပြည့်အဝ  ဖြည့်ဆည်း  ပေးနိုင်  မှာဖြစ်   တဲ့အတွက် နိုင်ငံခြားငွေသုံးစွဲမှုလျော့နည်းသက်သာစေမည့်အပြင် ယခင် ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့ စက်သုံး   ဆီ အကျပ်အတည်းများကိုလည်း ကျော်လွှားနိုင်မှာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံရဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကိုလည်း တိုးမြှင့်   စေမှာဖြစ်ပါတယ်” လို့ ဝန်ကြီးဦးကိုကိုလွင်က ပြောကြားပါတယ်။

ယခုနှစ်ကုန်တွင် စတင်လည်ပတ်နိုင်ရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အဆိုပါရေနံချက်စက်ရုံမှ ထွက်ရှိလာမည့် လောင်စာဆီများသည် Euro 4 အဆင့်သတ်မှတ်ချက်နှင့် ကိုက်ညီမည်ဖြစ်တယ်လို့သိရပြီး ဓာတ်ဆီ ဆိုလျှင်လည်း အနည်းဆုံး အောက်တိန်းနံပါတ် ၉၂ အထိအရည်အသွေးရရှိလာမယ်လို့ စွမ်းအင်  ဝန်ကြီးဌာနမှ သိရပါတယ်။

ဝန်ကြီးဦးကိုကိုလွင်သည် အမှတ်(၁)ရေနံချက်စက်ရုံ(သန်လျင်)၌ အဆိုပါစက်ရုံတည်ဆောက်မည့် မြေနေရာတွင် Pile Foundation လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်နေမှု၊ စက်ရုံအတွက်လိုအပ်သည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ ထိန်းချုပ်ဖြန့်ဖြူးပေးမည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ထိန်းဖြန့်စခန်း (သန်လျင်)၊ ရေနံစိမ်းနှင့်ရေနံထွက်ပစ္စည်းများ သယ်ယူမည့် ပိုက်လိုင်းတည်ဆောက်ရန် လမ်းအူကြောင်း လျာထား   နေရာများ၊ တောင်ဒဂုံ-သန်လျင် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်း၏ ပဲခူးမြစ်ဖြတ်   အပိုင်းတွင် Horizontal Directional Drilling စက်ဖြင့် တူးဖောက်ဆက်သွယ်ခြင်းလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်နေမှုအခြေအနေများကို ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လောင်စာဆီများကိုရရှိရေးတွင် ပြည်ပတင်သွင်းမှုအပေါ် အလွန်အမင်း မှီခိုနေခဲ့ရ တဲ့အတွက် လောင်စာဆီရရှိမှုအခက်အခဲတွေ ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရပါတယ်။ အဲဒီအတွက် နိုင်ငံရဲ့ စွမ်းအင် လုံခြုံရေး အစီအမံတစ်ခုအဖြစ် ပြည်တွင်း၌ပင် ရေနံများချက်လုပ်နိုင်အောင် စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနက စီမံ ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်တယ်လို့ သိရှိရပါတယ်။

#ymg/knl

Nay Pyi Taw, June 7, 2025- Myanmar's Ministry of Energy is aiming to begin operations of a new oil refinery capable of processing 500,000 tons of crude oil annually by the end of this year, according to Union Minister U Ko Ko Lwin.

During his visit to the No. (1) Thanlyin Refinery on June 6, the Minister stated that the plant will be relaunched with a modernized structure under a modular refinery model. Phase 1 of the project targets an annual refining capacity of 500,000 tons of crude oil, while Phase 2 will scale up operations to a capacity of 3 million tons per year.

The refinery, currently under construction, is expected to begin production by the end of 2025. The ministry also announced plans to complete a second, larger refinery with a 3-million-ton annual capacity by 2028.

In addition, the Magway Region-based Than Payar Kan Petrochemical Complex is undergoing an upgrade to enable the production of higher-grade fuel oils.

"Once the projects are completed, Myanmar will be able to fully meet its domestic fuel demand, reduce reliance on foreign currency, and overcome past fuel shortages. This will also support an increase in national productivity," Minister U Ko Ko Lwin stated.

The fuels produced by the new refinery are expected to meet Euro 4 standards. For gasoline, the minimum octane number will be 92, according to information from the Ministry of Energy.

During the site inspection, the Minister reviewed ongoing work including pile foundation activities at the refinery construction site, installation of the Thanlyin natural gas regulating and distribution station, and planning for pipeline routes to transport crude oil and petroleum products. He also inspected the horizontal directional drilling (HDD) work under the Bago River for the gas pipeline between South Dagon and Thanlyin.

Myanmar has long relied heavily on fuel imports, causing vulnerability in fuel access. This project is part of the government’s strategic energy security plan to produce fuel domestically and reduce dependency on foreign supply.

#ymg/knl

KNL သုံးသပ်ရေးသားသည်

ဆယ်စုနှစ်များစွာပင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အာရှ၏ ပို့ကုန်နှင့် ဆန်းသစ်မှုများ၏ ခရီးဆုံး နေရာနှင့်  ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ  အသိအမှတ်ပြုမှုရရှိဖို့အတွက် တစ်ခုတည်းသော ဝင်ပေါက်အဖြစ်ရှိခဲ့သည်။

ဂျပန်ထုတ်လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ၊ ကိုရီးယားကားများမှသည် တရုတ်၏ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများအဆုံး အမေရိကန်ဈေးကွက်သို့ထိုးဖောက် ဝင်ရောက်ပြီး နိုင်ငံတကာအောင်မြင်မှုများကို ရယူခဲ့ကြရသည်။  သို့သော် အဆိုပါခေတ်သည် ယခုမူ မှေးမှိန်စပြုလာပြီ။ ပြန်လည်ရှင်သန်လာသော ထရမ့်ခေတ် ကုန်သွယ်ရေး လှုပ်လှုပ်ရှားရှားဖြစ်လာမှုများ အထူးသဖြင့် သူ၏ ကုန်သွယ်ခွန်မြှင့်တင်ခြင်းကို ပြန်ဖြေ လျော့ပေးဖို့ အဆိုပြုခြင်းများကြောင့် အာရှကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် ယင်းတို့၏ အနေအထားကို မဟာ ဗျူဟာမြောက် ပြန်လည်သုံးသပ် ကြရတော့မည့် အခြေအနေနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။

အမေရိကန်ဈေးကွက်ဝင်ရောက်နိုင်ခြင်းသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အဆင့်တစ်ခုရောက်သွားသည်ဟူသော အာရှကုမ္ပဏီများ၏ ယုံကြည်မှုများကို ပြန်လည်သုံးသပ်စဉ်းစားရမည့် အချိန်ရောက်လာပြီ။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ပထမဆုံးအစိုးရခေတ်တွင် အခွန်များကို လက်နက်အဖြစ်အသုံးချခြင်း၊ ကုန်သွယ်ရေး စစ်ပွဲများမီးမွှေးခြင်းနှင့် နိုင်ငံစုံဆက်ဆံရေး၏ အခြေခံများကို လှုပ်ယမ်းပစ်ခြင်းတို့ဖြင့်  ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ် ရေးကို ပုံပြောင်းခဲ့သည်။

ယခုတွင် ထရမ့်သည် အချို့သောနိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်အခွန်ကိစ္စ နောက်ပြန်ဆုတ်သည့် သဘော ဆွေး နွေးညှိနှိုင်းမှုတွေပြုလုပ်လာသည်။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများသည် ယုံကြည်မှုနှင့် မသေချာမှုများအကြား ပိတ်မိနေသည်။ ဘာလုပ်ရမှန်းမသိဖြစ်နေသည်။

အပြောင်းအလဲမြန်သော မူဝါဒအယိမ်းများက နက်ရှိုင်းသောယုံံကြည်ထားမှုများအတွက် စဉ်းစားစရာ ဖြစ်လာသည်။  အမေရိကန်၏ ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒသည် ကမ္ဘာ့ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးတွင်  ယုံကြည် စိတ်ချရသော တည်ငြိမ်မှုတစ်ခုအဆင့်က လျောကျသွားခဲ့ပြီ။

အဆိုပါ မတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုက အရွေ့တစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။  ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဩဇာအရှိန်အဝါကို အမှီအခိုမရှိစေဘဲ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော ပုံစံတစ်ခုဖြင့် တည်ဆောက်ရတော့မည်ဆိုသည်ကို အာရှကုမ္ပဏီ  များနှင့် မူဝါဒချမှတ်သူများက အသိအမှတ်ပြုလာနေပြီဖြစ်သည်။

ယနေ့ကမ္ဘာကြီးသည် ဝင်ရိုးစုံ ကမ္ဘာဟုဆိုရမည်။အမေရိကန်၏ ပါဝါဗဟိုနှင့်ယှဉ်လျက် တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ရုရှား၊ အာဆီယံ၊ အီးယူ၊ ပင်လယ်ကွေ့နိုင်ငံများနှင့် တိုးချဲ့ဖွဲ့စည်းထားသည့် BRICS ( ဘရာဇီး၊ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်၊ တောင်အာဖရိကနှင့် ယခုအသစ်ထပ်ဝင်လာသည့် အီဂျစ်နှင့် ယူအေအီးကဲ့သို့သော အဖွဲ့ဝင်အသစ်များ) ဟူသည့် ဝင်ရိုးများပေါ်ထွန်းလာသည်။

ယခုလို အသွင်ကူးပြောင်းလာမှုသည် သွင်ပြင်လက္ခဏာတစ်ခုထက် ပို၍ လေးနက်သည်။  အိန္ဒိယသည် နိုင်ငံကို ကုန်ထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဆန်းသစ်စီးပွားရေး အချက်အချာ အဖြစ် တည်ဆောက်နေသည်။ ပထဝီ နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများရှိနေသည့် ကြားထဲမှာပင် ရုရှားသည်  အာရှနိုင်ငံတော်တော်များများ၏ အရေးကြီး လှသည့်  စွမ်းအင်နှင့် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ မဟာမိတ်အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေသည်။ BRICS သည် ဘဏ္ဍာရေးစနစ်အသစ်များနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမူ‌ဘောင်များဖြင့် အနောက်ဦးဆောင်သည့် အဖွဲ့များကို ချိန်ခွင်လျှာညှိနေပြီ။ အာဆီယံနှင့် အာဖရိကတို့သည်လည်း  အထူးသဖြင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ကုန်သွယ်ရေး နှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးများပါဝင်သည့် အဓိက ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေသည့် ဈေးကွက်များ အဖြစ် ရုပ်လုံးပေါ်လာနေသည်။

အရေးပါလှသည့် အချက်မှာ  ဆမ်ဆောင်း၊ BYD၊ Shopee ၊ နှင့် တစ်တော့ခ် ကဲ့သို့သော ကုမ္ပဏီများက  ဒေသတွင်း အားကောင်းမောင်းသန်ရှိမှုများ၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်ကို ကျွမ်းကျင်နိုင်နင်းမှု၊ ပြင်လွယ်ပြောင်းလွယ် သော သံခင်းတမန်ခင်းများ မှတစ်ဆင့် အမေရိကန်တစ်နိုင်ငံတည်းကို ရောင်းချစရာမလိုတော့ဘဲ   ကမ္ဘာ့  အဆင့် လွှမ်းမိုးမှုကို ရယူနိုင်ကြောင်း  သက်သေပြနေခြင်းဖြစ်သည်။

အမေရိကန်တွင်ခြေချနိုင်ခြင်းက ကမ္ဘာ့အဆင့်အောင်မြင်မှုကို အာမခံသည်ဟူသော အတွေးအခေါ်က ခေတ်နောက်ကျသွားပြီ။ ယနေ့ခေတ်တွင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် အီလက် ထရွန်းနစ်ကုန်သွယ်မှုများ၊ RCEP ကဲ့သို့သော ဒေသတွင်းပေါင်းစည်းပါဝင်မှုများ၊ တောင်-တောင် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုများနှင့်  ဗဟုဝင်ရိုး  ဇာတ်ကောင်များနှင့် တက်ကြွစွာ မိတ်ဖက်ပြုမှုများဖြင့် အမှတ်တံဆိပ်ဩဇာအရှိန်အဝါကို တည်ဆောက် ထူထောင်နိုင်ကြပြီဖြစ်သည်။ အစဉ်အလာဖြစ်သော အနောက်ဝင်ပေါက်များမှတစ်ဆင့် ဆိုသည်မှာ မလို အပ်တော့။

ထရမ့်၏ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော အခွန်ကိစ္စနောက်ပြန်ဆုတ်ခြင်းများက ယခုသတင်းခေါင်းစီးများဖြစ်နေသည်။ ယင်းက အချို့သော ပို့ကုန်နိုင်ငံများအတွက် ရေတို စိတ်သက်သာရာရသွားကောင်း ရသွားနိုင်သည်။ သို့သော် ရေရှည်မဟာဗျူဟာအတွက်မူ ရလိုက်သော သင်ခန်းစာက သိပ်ကိုရှင်းနေပါပြီ။  အမေရိကန် အပေါ်တွင်သာ လုံးဝပုံအော ဆောင်ရွက်ခြင်းသည် မဟာဗျူဟာအားနည်းချက်တစ်ခုဖြစ်လာနေသည်။

အာရှကုမ္ပဏီများသည် ယခုအခါတွင်

• ဒေသတွင်း ထောက်ပို့ကွင်းဆက်များ နက်ရှိုင်းစွာတည်ဆောက်ရမည်
• BRICS နှင့် အနောက်မဟုတ်သော အဖွဲ့များနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုလုပ်ရမည်
• RCEP နှင့် တောင်-တောင် စင်္ကြံကို အားပေးမြှင့်တင်ရမည်
• ဒစ်ဂျစ်တယ်ပထမ၊ ပလက်ဖောင်းအခြေပြု ကမ္ဘာပြုမှုတွင် ရင်းနှီးမြှပ်နှံ

အမေရိကန်ဈေးကွက်သည် ဆက်လက်ပြီးတော့ အရေးကြီးနေဦးမည်။ သို့သော် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဩဇာ ရှိဖို့အတွက်တော့ လုပ်ပေးနိုင်စရာမရှိတော့။

မဟာဗျူဟာမြောက် အပိုင်းအစများနှင့် ဗဟုဝင်ရိုးအင်အားတို့၏ ခေတ်တွင် စစ်မှန်သော ကြံ့ကြံ့    ခံနိုင်စွမ်းသည်  အမေရိကန်တစ်နိုင်ငံတည်းကသာ လာဖြင်းမဟုတ်တော့ဘဲ မည်သည့်နေရာက  မဆို လာ   နိုင်သည်ကို လက်ခံကြရမည်။

ထရမ့်၏ ကုန်သွယ်ရေး ဟိုယိမ်း သည်ယိမ်းဖြစ်မှုများသည် လမ်းပြမြေပုံတစ်ခုမဟုတ်ပါ။ ယင်းသည် တကယ်တမ်းတော့ သတိပေးချက်ကြီးတစ်ခုဖြစ်သည်။  ယင်းတို့ကို ကျော်လွန်၍ တည်ဆောက်ထားသည့် ကုမ္ပဏီများသည် အနာဂတ်တွင် ရှင်သန်နိုင်ကြပါမည်။

Sources: World Bank (2023), Brookings Institution (2024), Asian Development Bank (2023)