၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅
နိုင်ငံဖြတ်ကျော်မှုခင်းတွေနှင့် အွန်လိုင်းရာဇဝတ်မှုတွေကို ထိန်းချုပ်ဟန့်တားနိုင်ဖို့အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံကနေ မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ်ဒေသတွေကိုပေးနေတဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား၊အင်တာနက်နှင့် လောင်စာဆီတင်ပို့မှုတွေကို ဖေဖော်ဝါရီ ၅ ရက် မနက် ၉ နာရီက စတင်ပြီး ဖြတ်တောက်ပစ်မယ်လို့ ထိုင်းကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဖမ်သမ်ဝီချာရာချိုင်းက အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေး အပြီးမှာ ထုတ်ဖော်ပြောကြားပါတယ်။
အခုအရေးယူဆောင်ရွက်မှုတွေဟာ ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်က ဒေသငါးနေရာ အကျုံးဝင်ပါတယ်။ အဲဒီနေရာတွေဟာ အွန်လိုင်းရာဇဝတ်မှု(ကျားဖြန့်) တွေအခြေစိုက်တဲ့နေရာတွေအဖြစ် သံသယရှိထားတဲ့ နေရာတွေဖြစ်ကြပါတယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေးကို ပြည်နယ်လျှပ်စစ်အာဏာပိုင်အဖွဲ့ (ပီအီးအေ)ကို ကြီးကြပ်ရတဲ့ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး အန်နုတင်ချန်ဗီယာကူ၊ တရားရေးဝန်ကြီး တာဝီဆိုဆောင်၊ ဒုတိယကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နာတာပွန်နပ်ဖန်နစ်နှင့် ကောင်စီအတွင်းရေးမှူးချုပ် ချတ်ချိုင်း ဘန်ချတ်တို့လည်း တက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။
သက်ဆိုင်တဲ့ အေဂျင်စီအဖွဲ့အစည်းတွေဆီကရရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေစုစည်းပြီးတဲ့အခါ ဒီပြဿနာဟာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်မှုရှိနေတယ်လို့ ကောက်ချက်ချခဲ့ကြပါတယ်လို့ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ဖန်သမ်က ပြောပါတယ်။ အဲသလို ဖြတ်တောက်မှုကြောင့် လူပေါင်း ၅၅၇,၅၀၀ ထိခိုက်မှုရှိပြီး ဆုံးရှုံးမှုဟာ ဘတ် ၈၆ ဘီလျံကျော်ရှိပါလိမ့်မယ်။ နေ့စဉ်ဆုံးရှုံးမှုဟာ ဘတ် သန်း၈၀ လို့ တွက်ချက်ထားကြပါတယ်။ ယခုအကျပ်အတည်းဟာ ထိုင်းနိုင်ငံသားတွေနှင့် ကမ္ဘာ့အသိုက်အဝန်းနှစ်ခု စလုံးကို ကြီးကျယ်တဲ့ရှုပ်ထွေးမှုဖြစ်စေတယ်လို့ အာဏာပိုင်တွေက ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ယနေ့ညမှာ အဲဒီအမိန့်ကို သူလက်မှတ်ရေးထိုးမယ်လို့ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်လည်းဖြစ်တဲ့ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး ဖန်သမ်က ပြောပါတယ်။
“ ဒီနေ့ည ကျွန်တော်အားလုံးအဆုံးသတ်ပြီး အမိန့်ကိုလက်မှတ်ထိုးမယ်။ပြီးတော့ သက်ဆိုင်တဲ့ အဖွဲ့တွေကို အကြောင်းကြားပါမယ်” လို့သူကပြောပါတယ်။
“ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက မြန်မာအစိုးရကို အသိပေးမှာဖြစ်သလို ကြိုတင်လုပ်စရာရှိတာ လုပ်လို့ရအောင် ဆေးရုံတွေအပါအဝင် ပတ်သက်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို လည်း သတင်းပါးပါမယ်။ မနက် ၉နာရီမှာတော့ ဖြန့်ဖြူးထားတာတွေ(လျှပ်စစ်မီး၊အင်တာနက်၊လောင်စာ) တွေဖြတ်တောက်ပါမယ်” လို့သူကပြောပါတယ်။
“ထိုင်းနိုင်ငံဖက်ကနေ မြန်မာဖက်ကို အသိပေးပြီးနောက်ပိုင်းမှာတော့ နောက်ထပ်အရေးယူ ဆောင်ရွက်မှုတွေပြုလုပ်ဖို့က မြန်မာအစိုးရသဘောပါပဲ။ ထိုင်းနိုင်ငံအနေနှင့် သူတို့ရဲ့ပြည်တွင်းရေးမှာ ဝင်စွက်ဖက်မှာမဟုတ်ဘူး” လို့သူကပြောပါတယ်။
မြန်မာဘက်က လက်စားချေတဲ့အနေနှင့် ထိုင်းကို ပို့နေတဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့တွေဖြတ်ပစ်နိုင်သလားလို့ သတင်းထောက်တွေကမေးတဲ့အခါ ဒီကိစ္စဆွေးနွေးပြီးဖြစ်ပါတယ်လို့ သူကဖြေပါတယ်။ ဒါဟာ ထိုင်းပြဿနာတစ်ခုတည်းမဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံတကာကိစ္စလို့ မြန်မာဘက်က နားလည်ထားပါတယ်။ နိုင်ငံများစွာက လူတစ်ဦးချင်းစီဟာ ဒီလုပ်ငန်းတွေရဲ့သားကောင်တွေဖြစ်ခဲ့ကြရတယ်လို့ သူကဆက်ပြောပါတယ်။
တရားမဝင်လျှပ်စစ်မီးသွယ်တန်းတာတွေနှင့်ပတ်သက်လို့လည်း ဒီအတိုင်းအရေးယူဆောင်ရွက်မှာဖြစ်ပြီး မြန်မာက ဓာတ်အားပေးစက်ဂျင်နရေတာတွေသုံးမယ်ဆိုရင်တော့ ဒါသူတို့ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်သာ ဖြစ်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။
လျှပ်စစ်မီးဖြတ်တောက်မှုတွေလုပ်မယ့်နေရာ (၅)ခု Ban Three Pagodas Pass ဘုရားသုံးဆူ- မွန်ပြည်နယ်၊ Ban Muang Daeng တာချီလိတ်-ရှမ်းပြည်နယ်၊ ထိုင်း-မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးတံတား မြဝတီ-ကရင်ပြည်နယ်၊ ထိုင်း-မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးတံတား ၂ မြဝတီ-ကရင်ပြည်နယ်၊ Ban Huai Muang မြဝတီ၊ကရင်ပြည်နယ်တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။
Source : The Nation
၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅
ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ UNHRC မှ အမေရိကန်နှုတ်ထွက်မယ့် သမ္မတအမိန့်ကို သမ္မတထရမ့်က ဒီကနေ့ မှာ လက်မှတ်ရေးထိုးဖို့ရှိနေပါတယ်လို့ အိမ်ဖြူတော်အရာရှိတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
ထရမ့်ဟာ သူ့ရဲ့ပထမသက်တမ်းမှာ UNHRC နှင့် ဆက်ဆံမှုဖြတ်တောက်ခဲ့ပါသေးတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ ပါတီနှစ်ခုစလုံးက ခေါင်းဆောင်တွေက အဲဒီအဖွဲ့အစည်းဟာ အစ္စရေးနှင့်ပတ်သက်လို့ ဘက်လိုက်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ ကာလကြာကတည်းက ပြောထားခဲ့ကြပါတယ်။
သမ္မတရဲ့အမိန့်ထဲမှာ ကုလသမဂ္ဂ ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ UNRWA ရဲ့ အနာဂတ်ရန်ပုံငွေတွေကိုလည်း ဖြတ်တောက်ပစ်တာပါဝင်မယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ UNRWA အေဂျင်စီဟာ ပါလက်စတိုင်းတွေကို ကူညီထောက်ပံ့ပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။ အစ္စရေးနှင့်ဟာမားစ်တို့ စစ်ပွဲဆက်ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ ဘိုင်ဒင်အစိုးရက ရန်ပုံငွေရပ်ပစ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။
Source NPR
၃ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၀၂၄
အမေရိကန်ရဲ့ နိုင်ငံခြား အကူအညီပေးရေး အေဂျင်စီ USAID ကို ပိတ်ပစ်ဖို့အတွက် လုပ်ငန်းတွေ စတင်နေပြီလို့ အမေရိကန် အစိုးရဌာနများစွမ်းရည်မြင့်ရေးဌာနကို ဦးဆောင်နေတဲ့ ဘီလျံနာ အီလွန်မတ်စ်က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
သူ့ရဲ့အစိုးရဌာနများစွမ်းရည်မြင့်ရေးဌာနဟာ အစိုးရရဲ့ အသုံးစရိတ်တွေဖြတ်တောက်ရတဲ့ ဖက်ဒရယ်အဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
USAID ကိုဖျက်သိမ်းဖို့ သမ္မတထရမ့်က သဘောတူပြီးဖြစ်တယ်လို့လည်း ထရမ့်ကပြောပါတယ်။ USAID ဟာ ပြုပြင်လို့မရတော့တဲ့အနေအထားဖြစ်တယ်လို့လည်း သူကဆက်ပြောပါတယ်။
USAID ရဲ့ ဝန်ထမ်းအများစုကို တနင်္လာနေ့မှာ ရုံးမတက်ကြဘဲ အိမ်ကနေအလုပ်လုပ်ကြဖို့ ပြောထားပါတယ်လို့ ရိုက်တာကတွေ့ရှိရတဲ့ အီးမေးလ်အကြောင်းကြားစာတစ်ခုအရသိရပါတယ်။ နောက်ထပ်ညွှန်ကြားမှုတွေဆက်လာမယ်လို့လည်း အဆိုပါအီးမေးလ်မှာရေးသားထားပါတယ်။
“ USAID ကို အကြီးအကျယ်အစွန်းရောက်အုပ်စုက စီမံခန့်ခွဲနေကြတယ်” လို့ တနင်္ဂနွေနေ့က သတင်းထောက်တွေကိုပြောခဲ့ပါတယ်။ “ သူတို့ကိုထုတ်ပစ်ရမယ်။ ပြီးရင် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု ချရမယ်” လို့ ထရမ့်ကပြောပါတယ်။
USAID ဟာ ကမ္ဘာမှာ အကြီးဆုံး ကူညီလှူဒါန်းနေတဲ့အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ခုနှစ်မှာ တစ်ကမ္ဘာလုံးသို့ အကူအညီ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇၂ ဘီလျံပေးကမ်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ USAID မှာ ဝန်ခမ်းပေါင်း တစ်သောင်းကျော်ရှိပါတယ်။ ထရမ့်ရဲ့ အမေရိကန်ပထမ မူဝါဒကြောင့် USAIDရဲ့ အကူအညီအများစုကို ရပ်တန့်ပစ်ခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေက ဆေးရုံတွေ၊ စစ်ဖြစ်နေတဲ့ဒေသ တွေက မြေမြှပ်မိုင်းရှင်းလင်းရေးတွေ၊ အိတ်ချ်အိုင်ဗီကဲ့သို့သောရောဂါတွေကိုကုသပေးနေတဲ့ဆေးဝါးတွေ စတဲ့အစီအစဉ်တွေဟာ ဖျက်သိမ်းခံရမယ့်ကိန်းဆိုက်နေပါတယ်။
Source Reuters
၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၅
ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ UNHRC မှ အမေရိကန်နှုတ်ထွက်မယ့် သမ္မတအမိန့်ကို သမ္မတထရမ့်က ဒီကနေ့ မှာ လက်မှတ်ရေးထိုးဖို့ရှိနေပါတယ်လို့ အိမ်ဖြူတော်အရာရှိတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
ထရမ့်ဟာ သူ့ရဲ့ပထမသက်တမ်းမှာ UNHRC နှင့် ဆက်ဆံမှုဖြတ်တောက်ခဲ့ပါသေးတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ ပါတီနှစ်ခုစလုံးက ခေါင်းဆောင်တွေက အဲဒီအဖွဲ့အစည်းဟာ အစ္စရေးနှင့်ပတ်သက်လို့ ဘက်လိုက်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ ကာလကြာကတည်းက ပြောထားခဲ့ကြပါတယ်။
သမ္မတရဲ့အမိန့်ထဲမှာ ကုလသမဂ္ဂ ကယ်ဆယ်ရေးနှင့် လုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ UNRWA ရဲ့ အနာဂတ်ရန်ပုံငွေတွေကိုလည်း ဖြတ်တောက်ပစ်တာပါဝင်မယ်လို့ဆိုပါတယ်။ အဲဒီ UNRWA အေဂျင်စီဟာ ပါလက်စတိုင်းတွေကို ကူညီထောက်ပံ့ပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။ အစ္စရေးနှင့်ဟာမားစ်တို့ စစ်ပွဲဆက်ဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ ဘိုင်ဒင်အစိုးရက ရန်ပုံငွေရပ်ပစ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။
Source NPR
၁၁ ဇန်နဝါရီ၊ ၂၀၂၅
ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ရာသီဥတုဆိုင်ရာအေဂျင်စီဖြစ်တဲ့ ကမ္ဘာ့မိုးလေဝသအဖွဲ့အစည်းက ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၄ခုနှစ်ဟာ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ အပူနွေဆုံးနှစ်အဖြစ် စံချိန်ချိုးသွားခဲ့တယ်လို့ သောကြာနေ့က ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာကြီးဟာ ကမ္ဘာ့ပျမ်းမျှအပူချိန်ထက် ၁.၅၅ ဒီဂရီ ဆဲလ်ဆိယတ်စ် မြင့်တက်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
Published 16 October 2024
တောင်ကိုရီးယား ဂျော်လာစီရင်စု ဂွန်ဆန်ရှိ မန်ဂျောင်မြစ်ကနေ ရရှိတဲ့ ငှက်မစင်တွေထဲကနေ အလွန်ကူးစက်မြန်တဲ့ H5N3 ငှက်တုပ်ကွေးရောဂါပိုးများ ပထမဆုံးတွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ ကျေးလက်နဲ့ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြာသပတေးနေ့မှာ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
Source CCTV