#WorldHealth
Published - 15 March 2022
ဖိုင်ဇာ(Pfizer)ကုမ္ပဏီမှထုတ်လုပ်ပြီး ကိုဗစ်ရောဂါကုသရာမှာအလွန်ထိရောက်တဲ့ကုသရေးသောက်ဆေး တစ်ကမ္ဘာလုံးရရှိရေးအတွက် သဘောတူညှိနှိုင်းမှုများကို များမကြာခင်အချိန်မှာ ထုတ်ဖော်ကြေညာသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ထုတ်လုပ်ညှိနှိုင်းရေးအပိုင်းတွေမှာ အခက်အခဲတွေရှိနေတာကြောင့် ကမ္ဘာ့နေရာအနှံ့အပြားကိုရောက်ရှိဖို့ကတော့ တစ်နှစ်လောက်ကြာမြင့်ဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဖိုင်ဇာကုမ္ပဏီနဲ့ လိုင်စင်မူပိုင်ခွင့်သဘောတူညီမှုရရှိပြီး ၄ လအကြာမှာ အဆိုပါသောက်ဆေးတွေကို နောက်အပတ်ကစပြီးထုတ်လုပ်သွားမယ့် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းများကို ကုလထောက်ပံ့ရေးဆေးဝါးမူပိုင်ခွင့်အစီအစဉ်များဖြင့် အမည်တပ်ကြေညာသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဖိုင်ဇာရဲ့ကိုဗစ်ကုသရေးသောက်ဆေး ပက်ဇ်လိုဗစ်(Paxlovid)ဆေးတွေကို ဒီဇင်ဘာလအရောက်မှာ ပထမဆုံးစတင်ဖြန့်ဖြူးနိုင်အောင် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ အဆင်သင့်ပြင်ဆင်ထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဆေးဝါးအမြောက်အများကိုတော့ ၂၀၂၃ မေလလောက်မှ ရရှိနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း Airfinity Ltd ကုမ္ပဏီက ခန့်မှန်းဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ လက်တွေ့စမ်းသပ်ချက်များအရ ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးတွေဟာ ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်တဲ့ အသက်သေဆုံးမှုနှုန်းနဲ့ ဆေးရုံတက်ကုသခံယူရမှုနှုန်းတိုကို ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးလျှော့ချနိုင်ကြောင်းသိရှိထားတာကြောင့် ပက်ဇ်လိုဗစ်ဝယ်ယူလိုအားများနိုင်တာကြောင့် ပစ္စည်းထောက်ပံ့ရေးအပိုင်းမှာ မလုံလောက်ခြင်းမျိုးကြုံတွေ့ရမှာပါ။
ကနဦးထုတ်လုပ်ရရှိလာတဲ့ဆေးဝါးပမာဏရဲ့ ၄ ပုံ ၁ ပုံခန့်ကို ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတစ်စုက ဝယ်ယူဖို့သေချာနေတာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးအလုံအလောက်မရရှိသေးတဲ့ ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေကို ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးတွေရောက်ရှိနိုင်ဖိုအတွက် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီကြီးတွေမှာ ဖိအားအများအပြားရှိလာပါတယ်။
ကပ်ရောဂါစတင်ပေါ်ပေါက်ပြီး ၂ နှစ်ကြာတဲ့အချိန်မှာ ကိုဗစ်ရောဂါကိုတိုက်ဖျက်ဖို့ ဖိုင်ဇာရဲ့ကုသရေးသောက်ဆေးက အဓိကကျလာပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေလျော့ကျလာပြီဆိုပေမယ့် နောင်ထွက်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇကွဲတွေကိုပါ တိုက်ဖျက်နိုင်ဖို့အတွက် တာဝန်ရှိသူတွေက ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးတွေရရှိအောင် ကြိုးပမ်းနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။
"ကုန်ကြမ်းအရင်းအမြစ်တွေအများဆုံးရရှိပြီး ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းတွေထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ နိုင်ငံငယ်များအပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို လက်လှမ်းမီသလောက် ချိတ်ဆက်ပြောဆိုထားပါတယ်" လို့ ဖိုင်ဇာမှပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ'ကစ်ဒ်လောင်ဂ်လီ'က ဆိုပါတယ်။
ပက်ဇ်လိုဗစ်ကုသရေးသောက်ဆေးမှာ ဆေး ၂ မျိုးပါဝင်ပါတယ်။
ပထမဆေးအမျိုးအစားက nirmatrelvir ဆေးဖြစ်ကာ ဗိုင်းရပ်စ်ပွားခြင်းကိုဖြစ်စေတဲ့ အဓိကအင်ဇိုင်းတစ်မျိုးကိုတားဆီးပေးတာဖြစ်ပါတယ်။
နောက်တစ်မျိုးကတော့ HIV လူနာတွေမှာအသုံးပြုတဲ့ ritonavir ဆေးဖြစ်ပြီး nirmatrelvir ဆေးရဲ့ဖြိုခွဲမှုကိုနှေးအောင်ပြုလုပ်ကာ အချိန်ကြာမြင့်တဲ့အထိ ဆေးအာနိသင်ပမာဏများနေအောင် ထိန်းသိမ်းပေးတာဖြစ်ပါတယ်။
ဖိုင်ဇာရဲ့ကိုဗစ်ကုသရေးသောက်ဆေးက ဗိုင်းရပ်စ်ကိုတိုက်ဖျက်ရာမှာ Merck ကုမ္ပဏီရဲ့ molnupiravir ဆေးထက်ပိုမိုထိရောက်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်နိုင်ပါတယ်။
molnupiravir ဆေးကတော့ အသုံးပြုတဲ့လူနာအချို့မှာ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုအပိုင်းပြဿနာတွေရှိနေပြီး ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဆေးရုံတက်ကုသခံယူရမှုနဲ့ အသက်သေဆုံးမှုနှုန်းတို့ကိုကာကွယ်ရာမှာ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ ထိရောက်မှုရှိခဲ့တာကြောင့် ပက်ဇ်လိုဗစ်နဲ့အခြားကုသနည်းတွေ မရနိုင်တဲ့အခြေအနေမှသာ Merck ရဲ့ဆေးဝါးကိုအသုံးပြုဖို့ အမေရိကန်နိုင်ငံတော်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းက ညွှန်ကြားထားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဖိုင်ဇာရဲ့ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဝါးကိုထုတ်လုပ်ဖို့က အခြားဆေးဝါးတွေထုတ်လုပ်ရတာထက် ပိုပြီးကြာရှည်နိုင်တာကြောင့် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ အခက်အခဲတွေရှိလာနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။
ပက်ဇ်လိုဗစ်မှာပါဝင်တဲ့ nirmatrelvir ဆေးက ကန့်သတ်ချက်ရှိတာမို့လို့ လိုင်စင်ခွင့်ပြုချက်ရရှိအောင်စောင့်ဆိုင်းရဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။ ညတွင်းချင်းထုတ်လုပ်လို့ရတဲ့ပစ္စည်းတွေ မဟုတ်တဲ့အတွက် ချက်ချင်းကြီးပမာဏအများအပြားထုတ်လုပ်ဖို့ မျှော်လင့်နေတာတော့ မတရားဘူးလို့ ဆေးဝါးမူပိုင်ခွင့်ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့အစည်းမှ အမှုဆောင်ချုပ်'ချားလ်စ်ဂိုး'က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ဖို့အတွက် ကမ္ဘာတဝန်းမှ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများနဲ့ဓာတ်ပြုပစ္စည်းအမျိုးအစား ၃၈ မျိုးလိုအပ်ပြီး အခုထက်ထိ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းပြတ်လတ်တာမျိုးမရှိပေမယ့် ကြာလာတဲ့အချိန်ကျရင်တော့ အခက်အခဲရှိလာနိုင်ပါတယ်။ဖိုင်ဇာကုမ္ပဏီက ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဝါးပေါင်း သန်း ၁၂၀ ထုတ်လုပ်ဖို့ မျှော်မှန်းထားပြီး ယခုနှစ်မှာ အမေရိကန်နိုင်ငံကို ဆေးဝါးသန်း ၂၀ ပို့ဆောင်ဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။
ယူကေက ဆေးဝါး ၂.၇၅ သန်းကိုဝယ်ယူထားကာ နောက်ထပ် ၁၀ သန်းခန့်ကို နိုင်ငံငယ်များထံပေးပို့သွားမှာဖြစ်ကြောင်း Airfinity က ဖော်ပြထားပါတယ်။
Source: Bloomberg
