တောင်အာဖရိကမှ နှစ်ရာချီသက်တမ်းရှိတဲ့ ရထားလမ်းကြောင်းစနစ်ကို တရုတ်ကုမ္ပဏီတစ်ခုရဲ့ AI နည်းပညာများဖြင့် အသွင်ပြောင်းလဲပေးလိုက်ပြီဖြစ်ပါတယ်။

#World_Development
Published 29 October 2025
#AI #တရုတ်ကုမ္ပဏီ
#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group

#World_News
Published 29 October 2025

■ ၁၉၁၆ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၅ ရက်နေ့စွဲပါ ခဲတံဖြင့်ရေးသားထားသော စာတစ်စောင်ကို အနောက်ဩစတြေးလျတောင်ပိုင်း၊ Wharton ကမ်းခြေတွင် ပုလင်းတစ်လုံးထဲ၌ တွေ့ရှိခဲ့သည်။

■ အဆိုပါစာကို တပ်သား မဲလ်ကွန် အလက်ဇန္ဒား နဗီးလ် ကရေးသားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ အဆိုပါစာအားတွေ့ရှိသူကို တောင်ဩစတြေးလျပြည်နယ်၊ Wilkawatt ရှိ သူ၏မိခင်ထံပေးပို့ပေးရန် တောင်းဆိုထားသည်။

■ တပ်သား မဲလ်ကွန်သည် ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံ၌ အသက် ၂၈ နှစ်အရွယ်တွင် တိုက်ပွဲဝင်ရင်းကျဆုံးခဲ့သည်။

■ Esperance အနီးရှိ Wharton ကမ်းခြေတွင် အမှိုက်ကောက်နေသည့် မိသားစုတစ်စုက ထိုပုလင်းကို တွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

■ "ပင်လယ်ထဲတစ်နေရာ" တွင်ရေးသားခဲ့သည့် ထိုစာ၌ HMAS Ballarat သင်္ဘောပေါ်တွင် အစားအသောက်ကောင်းမွန်ကြောင်း၊ သို့သော် အစားအစာတစ်နပ်စာကိုမူ "ပင်လယ်ထဲတွင် မြှုပ်နှံခဲ့ရကြောင်း" ဖော်ပြထားသည်။

■ သူက နောက်ပြောင်သောလေသံဖြင့် ရေးသားထားသည်မှာ-
"သင်္ဘောကတော့ လှုပ်ရမ်းနေတာပဲ၊ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ကတော့ အရမ်းပျော်နေပါတယ်။ အမေရဲ့ ချစ်ရတဲ့သား၊ မဲလ်ကွန်။"

■ Esperance ဒေသခံ ဒက်ဘရာ ဘရောင်း က သူမ၏သမီး ဖယ်လီစီတီ သည် ပုံမှန်ကမ်းခြေသန့်ရှင်းရေးလုပ်နေစဉ် ထိုပုလင်းကိုတွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

■ ဆောင်းရာသီမုန်တိုင်းများကြောင့် မြေတိုက်စားမှုဖြစ်ပြီး ပုလင်းပေါ်လာခြင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟု သူတို့ကယူဆထားသည်။

■ ရက်အနည်းငယ် ခြောက်သွေ့အောင်ထားပြီးနောက်၊သူတို့သည် ခွဲစိတ်ခန်းသုံးကတ်ကြေးကို အသုံးပြု၍ ကြေမွလွယ်သော စက္ကူစကို ဂရုတစိုက် ထုတ်ယူခဲ့ကြသည်။

■ ထို့နောက် ဩစတြေးလျ စစ်သတိရအောက်မေ့ဖွယ် (Australian War Memorial) ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် စစ်သား၏ သမိုင်းကြောင်းကို ခြေရာခံခဲ့ပြီး သူ၏ မျိုးဆက်များကို အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့်ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။

■ ပုလင်းထဲတွင် တပ်သား ဝီလျံ ကာ့ခ်ဟာလီ ထံမှ နောက်ထပ်စာတစ်စောင်ကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။

■ ထိုစာသည်လည်း ၁၉၁၆ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၅ ရက် နေ့စွဲဖြင့်ပင်ဖြစ်ပြီး "ပင်လယ်အော်ထဲ တစ်နေရာတွင် ရေးသားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

■ တပ်သား ဟာလီ သည်စစ်အတွင်းမှ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သားသမီးများ ထွန်းကားခဲ့သည်။

■ ယခုအခါ သူ၏ မြေးမများနှင့် အဆက်အသွယ်ရရှိပြီဖြစ်သည်။

■ "ကျွန်မတို့ ပုလင်းကိုရော၊ တွေ့ရှိသူဆီ လိပ်မူထားတဲ့ မဲလ်ကွန်ရဲ့ အပေါ်က စာကိုပါ သိမ်းထားခွင့် ရခဲ့တယ်" ဟု မစ္စဘရောင်း ကပြောသည်။
"ဒါဟာ တကယ်ကို အံ့သြစရာပါပဲ။"

■ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် Esperance အနီး၌ ၁၈၈၆ ခုနှစ်က ရေးသားခဲ့သော အခြား ပုလင်းထဲမှ စာဟောင်းတစ်စောင်ကို တွေ့ရှိခဲ့ဖူးပြီး၊ ယင်းသည် ယခုအချိန်အထိ သိရှိသမျှတွင် ရှေးအကျဆုံးတွေ့ရှိမှုဟု ယူဆရသည်။

Source ABC.

#World_News
Published 29 October 2025

■ အင်္ဂါနေ့က ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ ရီယိုဒီဂျနေရိုမြို့မှာ အသေအပျောက်အများဆုံး ရဲတပ်ဖွဲ့စစ်ဆင်ရေးကြီး ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ အနည်းဆုံး ၆၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။

■ COP30 လို့ခေါ်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ရာသီဥတုထိပ်သီးအစည်းအဝေးဆိုင်ရာပွဲများ မပြုလုပ်ခင် ရက်ပိုင်းအလိုမှာ အဓိကဂိုဏ်းကြီးတစ်ခုကို ပစ်မှတ်ထားခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

■ ရီယိုမှာ ၂၀၁၆ အိုလံပစ်၊ ၂၀၂၄ G20 အစည်းအဝေး၊ ဇူလိုင်လကပြုလုပ်တဲ့ BRICS အစည်းအဝေးတို့ ပြုလုပ်ခါနီးတွေမှာလည်း ရဲတွေက ဒုစရိုက်ဂိုဏ်းအဖွဲ့တွေကို စစ်ဆင်ရေးများ ပြုလုပ်လေ့ရှိပါတယ်။

■ လာမယ့်သီတင်းပတ်အတွင်း ရီယိုမှာ C40 မြို့တော်ဝန်ကမ္ဘာ့ထိပ်သီးအစည်းအဝေး ပြုလုပ်မှာဖြစ်ကာ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ခြင်း တိုက်ဖျက်ဖို့အကြောင်းနဲ့ မင်းသားဝီလျံရဲ့ Earthshot ဆုတို့ ပါဝင်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။

■ ရီယိုအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ကလော်ဒီယိုကက်စထရိုက အသေအပျောက်စာရင်းကို အတည်ပြုခဲ့ပြီး ရဲအရာရှိ ၄ ဦးပါဝင်ခဲ့ကာ ယခင်စစ်ဆင်ရေးထက် နှစ်ဆနီးပါးကျော် ပိုများနေပါတယ်။

■ အင်္ဂါနေ့အစောပိုင်းမှာ မီးခိုးငွေ့တွေထွက်လာခဲ့ပြီး ဂိုဏ်းတွေက ကားတွေကိုမီးရှို့ကာ သံချပ်ကာယာဉ်များ နှောင့်နှေးအောင်ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

■ ဗီဒီယိုတွေထဲမှာ တရားခံတွေက ရဲတွေကို လက်ပစ်ဗုံးတပ်ဆင်ထားတဲ့ ဒရုန်းတွေ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။

■ အပြင်းအထန် တိုက်ခိုက်ကြပြီးနောက်မှာ အထူးစစ်ဆင်ရေးအဖွဲ့မှ ရဲတွေက လူဒါဇင်ခန့်ကို ဝိုင်းရံခဲ့ကြတာကို ရိုက်တာသတင်းထောက်တစ်ဦး မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

■ ဒီဖြစ်ရပ်တွေကြောင့် စာသင်ကျောင်းတွေ၊ ဆေးကုသမှုလုပ်ငန်းတွေ နှောင့်နှေးခဲ့ပြီး ကားလမ်းတွေပိတ်ဆို့ခဲ့ပါတယ်။

■ ဒီစစ်ဆင်ရေးက ဂိုဏ်းတွေရဲ့ မူးယစ်ဆေးတွေနဲ့ ငွေဖြူပြောင်းလဲရေးတို့ကို ပစ်မှတ်ထားခဲ့တာဖြစ်ပြီး ၈၁ ဦး ဖမ်းဆီးရမိခဲ့တယ်လို့ ကက်စထရိုက အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။

■ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အချို့ကတော့ ဒီစစ်ဆင်ရေးဟာ လုံးဝအောင်မြင်မှုမရဘဲ မူးယစ်ဆေးကွင်းဆက်တွေကို တကယ်တမ်း ဖျက်ဆီးနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ဘူးလို့ ဝေဖန်ကြပါတယ်။

Source: Reuters

#World_Health
Published 29 October 2025

■ တရုတ်ခွဲစိတ်ဆရာဝန်တွေက မျိုးဗီဇပြုပြင်ထားတဲ့ဝက်ရဲ့အသည်းကို လူသားတစ်ဦးထံ အောင်မြင်စွာ အစားထိုးခွဲစိတ်နိုင်ခဲ့ပြီး အင်္ဂါအစားထိုးကဏ္ဍမှာ အောင်မြင်မှုကြီးတစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။

■ ၂၀၂၄ မေလ ၁၇ ရက်နေ့က အသက် ၇၁ နှစ်အရွယ်လူနာကို အန်ဟွေ့ဆေးတက္ကသိုလ်ဆေးရုံမှာ ခွဲစိတ်ခဲ့ပြီးနောက် ၁၇၁ ရက်ကြာအောင် အသက်ရှင်သန်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

■ ဝက်အသည်းက လူနာရဲ့ကိုယ်ပိုင်အသည်းကို ထောက်ပံ့တဲ့သဘောဖြင့် အစားထိုးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

■ လူနာက အသည်းညာဘက်ခြမ်းမှာ အကျိတ်ဖြစ်နေပြီး ပုံမှန်လုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပါဘူး။

■ ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ပထမဆုံး ၃၁ ရက်အတွင်း ဝက်အသည်းက ထိရောက်စွာ လည်ပတ်နိုင်ခဲ့ပြီး သည်းခြေရည်နဲ့ သွေးခဲပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ကာ အင်္ဂါလက်မခံတာမျိုး မရှိခဲ့ပါဘူး။

■ ဒါပေမဲ့ ၃၈ ရက်မြောက်နေ့မှာ အစားထိုးထားတဲ့အသည်းရဲ့ သွေးကြောငယ်လေးတွေထဲမှာ သွေးခဲများ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ဖယ်ရှားရဖို့ ဖြစ်လာပါတယ်။

■ ဒီနောက် အစာအိမ်အူတို့ကနေ သွေးပြန်ယိုလာပြီး ၁၇၁ ရက်မြောက်နေ့မှာ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။

■ ဒါပေမဲ့လည်း မျိုးဗီဇပြုပြင်ထားတဲ့ဝက်ရဲ့ အသည်းက အချိန်ကာလတစ်ခုအထိ လူသားခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ သက်သေဖြစ်တယ်လို့ ဆရာဝန်တွေ ဂုဏ်ယူနေကြပါတယ်။

■ အဆိုပါဝက်ကို ယူနန်စိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်မှ သုတေသီတွေက မျိုးဗီဇပြုပြင်ခြင်းဖြစ်စဉ် ၁၀ ခုဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

■ အသည်းအစားထိုးကုသလိုတဲ့ လူနာများအတွက် ဒီအောင်မြင်မှုက မျှော်လင့်ချက် ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူများ ဆိုထားပါတယ်။

■ ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုနဲ့ သွေးခဲခြင်းတို့က ပြဿနာဖြစ်နေပေမယ့် ကမ္ဘာတဝှမ်း လူသားအင်္ဂါရှားပါးနေတဲ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ မှတ်ကျောက်တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။

Source: India Today

#World_Health
Published 29 October 2025

■ အသီးအရွက်များများစားရတဲ့ မက်ဒီတာရေးနီးယန်း စားသောက်ပုံစံက သွားဖုံးကျန်းမာစေပြီး ရောင်ရမ်းမှုလျော့နည်းစေနိုင်ပါတယ်။

■ အသားကြီးငါးကြီး မကြာခဏစားသုံးသူတွေဟာ သွားဖုံးကျန်းမာရေး ပိုမိုဆိုးရွားကြပြီး အသီးအနှံ၊ ဟင်းရွက်၊ သံလွင်ဆီတို့ စားသုံးသူတွေက သွားဖုံးကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်ကြတာကို သုတေသီများ တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။

■ ကင်းစ်ကောလိပ်လန်ဒန် သုတေသနအရဆိုရင် မက်ဒီတာရေးနီးယန်း စားသောက်ပုံစံနဲ့ အနီးစပ်ဆုံး စားသုံးသူတွေက သွားဖုံးပိုမိုကျန်းမာစေပြီး မကြာခဏ သားကြီးငါးကြီး စားသူတွေကတော့ သွားဖုံးပြဿနာများ ခံစားရလေ့ရှိပါတယ်။

■ ဟင်းရွက်များ၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ အသီးအနှံများ၊ သံလွင်ဆီတို့ ပိုမိုစားသုံးသူတွေမှာ ရောင်ရမ်းပစ္စည်းတွေ နည်းပါးတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။

■ ကင်းစ်ကောလိပ်လန်ဒန်၊ ခံတွင်းနဲ့ သွားဇီဝဘဏ်မှ လူနာ ၂၀၀ ကို သွားစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ပြီး သွေးနမူနာများ ရယူကာ စားသောက်ပုံစံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးမြန်းခဲ့ကြပါတယ်။

■ မက်ဒီတာရေးနီးယန်း စားသောက်ပုံစံဟာ ရောဂါကြီးများ ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းခြင်း၊ နှလုံးရောဂါ၊ အာရုံကြောချို့ယွင်းရောဂါများ၊ ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေနည်းခြင်းတို့နဲ့ ဆက်စပ်နေပါတယ်။

■ သုတေသီနဲ့ စာတမ်းပြုစုသူ ဒေါက်တာ ဂူဆက်ပီမိုင်နက်စ်က သူတို့ရဲ့တွေ့ရှိချက်များအရ မက်ဒီတာရေးနီးယန်း စားသောက်ပုံစံလိုမျိုး မျှတတဲ့စားစရာတွေ စားခြင်းဖြင့် သွားဖုံးရောဂါနဲ့ ရောင်ရမ်းခြင်းလက္ခဏာများ လျော့ကျနိုင်ကြောင်း ယူဆရပါတယ်။

■ ဒါကြောင့် သွားဖုံးရောဂါအခြေအနေနဲ့ အစားအသောက်တို့ကြား ဆက်စပ်မှုရှိနိုင်တယ်ဆိုတာကို လေ့လာခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Source: SciTechDaily.

တရုတ်တောင်ပိုင်းမှ တံတား-ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းစီမံကိန်းကြီးဖြစ်တဲ့ အနောက်ဘက်လူလုပ်ကျွန်း ရှင်ကျင်-ကျုံရှန် ဆက်သွယ်လမ်းကြောင်းကို အခုဆိုရင် အများပြည်သူခရီးစဉ်အတွက် ခွင့်ပြုလိုက်ပြီဖြစ်ပြီး အဆင့်မြင့်လှတဲ့ အင်ဂျင်နီယာရှုခင်းတွေနဲ့ လှပတဲ့ကမ်းရိုးတန်းရှုခင်းတွေ ကြည့်ရှုနိုင်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

#Asia_Development
Published 28 October 2025
#တရုတ်နိုင်ငံ #တံတား_ဥမင်လိုဏ်ခေါင်း
#YMG #Yangon_Times #Yangon_Media_Group