Published_ 7 June 2022

ဦးဖြိုးဇေယျာသော်၊ဦးကျော်မင်းယုနှင့် အခြားနှစ်ဦးတို့ကို သေဒဏ်အတည်ပြုခဲ့တဲ့အပေါ်  ပြင်သစ် ဥရောပနှင့်  နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ရန်ကုန်မြို့ပြင်သစ်သံရုံး၊ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ၏ ထုတ်ပြန်ချက်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဋ္ဌာနပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်တွေနှင့်ပတ်သက်လို့ နစက နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြင်းထန်စွာကန့်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။

ဇွန်လ(၆)ရက် ယမန်နေ့က နစကနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တစ်စောင်ထုတ်ပြန်ပြီး အဲသလိုကန့်ကွက်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အဆိုပါထုတ်ပြန်ချက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် လွတ်လပ်၍ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် အားလျော်စွာ လက်ရှိအစိုးရအနေဖြင့် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေမှ အပ်နှင်းထားသည့် အခွင့်အာဏာများကို အပြည့်အဝ ကျင့်သုံးပိုင်ခွင့် ရှိသည်။ နိုင်ငံသားတိုင်းသည် တရားဥပဒေနှင့်အညီ တန်းတူ အခွင့်အရေးနှင့် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အကာအကွယ်ပေးမှုများ ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သကဲ့သို တရားဥပဒေအရ စီရင်ဆုံးဖြတ်မှုကိုလည်း လက်ခံကြရမည်ဖြစ်သည်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားစီရင်ရေးစနစ်သည် လွတ်လပ်မှုရှိသကဲ့သို ပြည်ထောင်စု အတွင်း မှီတင်းနေထိုင်သူအားလုံးအပေါ် သာတူညီမျှရှိသည့် ဥပဒေများကို ကျင့်သုံး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်ကိုလည်း ထပ်လောင်း အတည်ပြုသည်လို့လည်းသတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာရေးသားထားပါတယ်။

၎င်းတို့သည် အပြစ်မဲ့ပြည်သူများအား အကြောက်တရား ကြီးစိုးစေရန်နှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို ပျက်ပြားစေသည့် အကြမ်းဖက်မှုများ ကျူးလွန်ရာ တွင် အဓိကကြိုးကိုင်စီစဉ်သူများအဖြစ် ပြစ်မှုထင်ရှားသဖြင့် အမိန့်ချမှတ်ခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။

သို့ဖြစ်၍ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ပြင်သစ်ဥရောပနှင့် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ ရန်ကုန်မြို၊ ပြင်သစ်သံရုံး၊ ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူရုံးနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနတို၏ တာဝန်မဲ့ထုတ်ပြန် ပြောကြားချက် များသည် အကြမ်းဖက်မှုများကို အားပေးအားမြှောက်ပြုရာရောက်ပြီး အပြစ်မဲ့ပြည်သူ အများအပြား သေကြေဒဏ်ရာရစေပြီး အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိကပိုင် အဆောက်အဦနှင့် ပစ္စည်းများကို ပျက်စီးစေသည့် မတရားအသင်းနှင့် အကြမ်းဖက်အဖွဲများဖြစ်သော အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ၊ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး အဖွဲ (PDF) တို၏ ဆက်လက် ကျူးလွန်လျက်ရှိသည့် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများကို လျစ်လျူရှုခြင်းဖြစ်တယ်လို့လည်းသတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ပြင်သစ်ဥရောပနှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ရန်ကုန်မြို၊ ပြင်သစ်သံရုံးကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတို၏ တာဝန်မဲ့ပြောဆိုချက်၊ ထုတ်ပြန်ချက်များအပေါ် ပြင်းထန်စွာ ကန့်ကွက်ပယ်ချပြီး ကန့်ကွက်စာများကို သံတမန်လမ်းကြောင်းမှတစ်ဆင့် ပေးပိုခဲ့ပြီးဖြစ်သည် လို့ရေးသားထားပါတယ်။

(သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အပြည့်အစုံပူးတွဲ)

Published 6 June 2022

ယူကရိန်းစစ်ပွဲကြောင့် အကျပ်အတည်းတွေ ဖြစ်ပေါ်နေသော်ငြား ကမ္ဘာ့နျူကလီးယားအင်အားကြီးနှစ်နိုင်ငံအနေနှင့် စကာ ဆက်လက်ပြောဆိုရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် အမေရိကန်သံရုံးကို ပိတ်ပစ်ဖို့မသင့်ဘူးလို့ မော်စကိုအခြေစိုက် အမေရိကန်သံအမတ်ကြီးက တနင်္လာနေ့က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

အမေရိက်ပြည်ထာင်စုရဲ့ ဗိုလ်ကျစိုးမိုးရေးက ရုရှားကို အရှက်တကွဲဖြစ်အောင်လုပ်နေတယ်လို့ ရုရှားသမ္မတ ဗလက်ဒီမာပူတင်က ပြောကြားထားပါတယ်။

သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်ခန့်အပ်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်သံအမတ် ဂျွန်ဂျေဆူလီဗန်က “ ဝါရှင်တန်နှင့်မော်စကိုတို့ သံတမန်ဆက်ဆံရေး လွယ်လွယ်လေးမဖြတ်သင့်ဘူး” လို့ ရုရှားနိုင်ငံပိုင်မီဒီယာ တပ်စ်သတင်းအေဂျင်စီက ပြောခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ကရင်မလင်ကို သတင်းစကားပါးဖို့ ကြိုးစားတာရှင်းနေပါတယ်။

“ ကျွန်တော်တို့ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး စကားပြောနိုင်ဖို့ ထိန်းသိမ်းထားရမယ်”လို့ ဆူလီဗန်က တပ်စ်သတင်းဌာနနှင့် အင်တာဗျူုးမှာပြောပါတယ်။ အနောက်နိုင်ငံရဲ့ စာအုပ်စင်တွေပေါ်ကနေ လီရိုတော်စတွိုင်းရဲ့စာအုပ်တွေ ဖယ်ပစ်တာတို့ ပျိုးတက် ချိုင်ကော့စကီးရဲ့ တေးတွေတီးမှုတ်ဖို့ငြင်းဆန်တာတို့တွေကို သူကစိတ်ပူပန်နေပါတယ်။

သူ့ရဲ့မှတ်ချက်တွေကို တပ်စ်က သတင်းထုတ်ပြန်ပြီး ရိုက်တာသတင်းဌာနက အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

၁၉၃၃ခုနှစ် အမေရိကန်နှင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတို့ သံတမန်ဆက်ဆံရေးထူထောင်ပြီးကတည်းက အကျပ်အတည်း‌တွေ၊ စပိုင်အရှုပ်တော်ပုံတွေနှင့် အန္တရာယ်ပြွမ်းလှတဲ့ စစ်အေးတိုက်ပွဲ မူဝါဒတွေရှိခဲ့ပေမယ့် နှစ်နိုင်ငံအကြား သံတမန်ဆက်ဆံရေး ပြတ်တောက်ခြင်းမရှိခဲ့ပါဘူး။

အခုတော့ ရုရှားက ယင်းရဲ့ ဆိုဗီယက်လွန် အနောက်နှင့်အေးစက်စက်ကာလဟာ ပြီးဆုံးသွားပြီး အရှေ့ဖက်ကို သူလှည့်တော့မယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။

အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီဂ အန်တိုနီဘလင်ကန်က ပူတင်နှင့်ဆက်ဆံရေးဟာ တေလာဆွစ်သီချင်းလိုပဲ ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ဘယ်တော့မှ ဘယ်သောအခါမှ အတူတကွပြန်ရှိဖို့မမြင်”ဆိုသလိုပဲ လို့ပြောခဲ့ပါတယ်။

အဲဒီမှတ်ချက်နှင့်ပတ်သက်ပြီးမေးတဲ့အခါ ဆူလီဗန်က “ ကျွန်တော်တို့ ဘယ်တော့မှ လုံးဝပြတ်တောက်သွားကြလိမ့်မှာ မဟုတ်ဘူး” လို့ပြောပါတယ်။

ဒီလိုပြောတာဟာ ရုရှားက အမေရိကန်သံရုံးပိတ်နိုင်တဲ့သဘောလားလို့ မေးတဲ့အခါ သူက “ သူတို့လုပ်နိုင်တယ်...ဖြစ်နိုင်ချေရှိတယ်။ဒါပေမယ့် ဒါဆို အမှားကြီးတစ်ခုဖြစ်သွားလိမ့်မယ်” လို့ပြောပါတယ်?

“ ကျွန်တော်နားလည်တာက ရုရှားအစိုးရဟာ သံတမန်ဆက်ဆံရေးအကြီးအကျယ်ယိုယွင်းနေတာအမျိုးမျိုးကို ပြောဆိုတာပါ။ ကျွန်တော်တို့ သံတမန်ဆက်ဆံရေးဖြတ်ပစ်ပြီး တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး စကားပြောတာမရပ်နိုင်ဘူး” လို့သူကပြောပါတယ်။

Source Reuters

Published 5 June 2022

ယူကရိန်းမြို့တော် ကိဗ်မှာ ဇွန်၅ ရက် တနင်္ဂနွေနေ့(ဒီကနေ့)မနက်စောစောပိုင်းမှာ ပေါက်ကွဲမှုတွေ အများအပြားဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ မြို့တော်ဝန် ဗစ်တာလီကလစ်ရှ်ကိုက ပြောပါတယ်။ မြို့တော်ကိဗ်နှင့်ဆင်ခြေဖုံးအရပ်တွေမှာ လူတွေက ပုံမှန်လိုလှုပ်ရှားသွားလာနေကြတဲ့ ရက်သတ္တပေါင်းများစွာ အကြာမှာ ဒါဟာ ပထမဆုံသဲကြီးမဲကြီး တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်ပါတယ်။

“မြို့တော်ရဲ့ ဒန်ညတ်စကီးနှင့် နီပရောစကီး ခရိုင်တွေမှာ ပေါက်ကွဲမှုတော်တော်များများဖြစ်ခဲ့ပါတယ်” လို့ ကလစ်ရှ်ကိုက တယ်လီဂရမ်မှာရေးပါတယ်။ အဲဒီဒေသတွေမှာ ကယ်ဆယ်ရေးတွေစလုပ်နေပါပြီ လို့လည်း သူကပြောပါတယ်။

ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ပြီးနောက် မီးခိုးလုံကြီးတွေ အကြာကြီးပဲတက်နေခဲ့တာကို  ရိုက်တာရဲ့ မျက်မြင်သက်သေတစ်ဦးကလည်း မြင်ခဲ့ပါတယ်။

အနည်းဆုံးလူ(၁)ဦးကို ဆေးရုံပို့လိုက်ရပြီး တနင်္ဂနွေမနက်အထိ အသေအပျောက်သတင်းပို့မှု  မရှိသေးဘူးလို့ မြို့တော်ဝန်က ဆက်ပြောပါတယ်။

ကိဗ်မြို့လယ်ကနေ ၁၂မိုင်ခန့်အကွာက သမိုင်းဝင်မြို့ ဘရိုဗရီမြို့တော်ဝန်က မီးခိုးကနေလာတဲ့ ကျပ်ခိုးတွေရဲ့ အနံတွေရနေတဲ့အတွက် ပြည်သူတွေကို အိမ်ထဲမှာနေကြဖို့ တိုက်တွန်း ထားပါတယ်။

မော်စကိုက အရှေ့နှင့်တောင်ဘက်ကို စစ်ရေးအာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်နေပြီးနောက် ယူကရိန်းမှာ ရုရှားရဲ့တိုက်ခိုက်မှုတွေနှင့် အပျက်အစီးတွေ များပြားနေပေမယ့် ကိဗ်ကပြည်သူတွေဟာ ရက်သတ္တပတ်ပေါင်းမျာစွာ တိုက်ခိုက်မှုသိသိသာသာ မရှိဘဲနေခဲ့ကြရတာ ရက်သတ္တပတ်များစွာရှိခဲ့ပါတယ်။

လေကြောင်းအချက်ပေးသံတွေက ပုံမှန်ကြားခဲ့ကြရပေမယ့် မြိုတော်မှာ အကြီးအကျယ်တိုက်ခိုက်မှုမရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

Source Reuters

Published 5 June 2022

လေယာဉ်ငယ်ကလေးတစ်စီးဟာ ဒီလာဝဲပြည်နယ် ရီဟိုဘုတ် ကမ်းခြေအပေါ်က ကန့်သတ်ထားတဲ့လေပိုင်နက်အတွင်း စနေနေ့က မှားယွင်းဝင်ရောက်လာတဲ့အတွက် အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်နှင့် သမ္မတကတော် ဂျေးလ်ဘိုင်ဒင်တို့နှစ်ဦးကို ခေတ္တ အပြင်သို့ ကယ်ထုတ်ခဲ့ရတယ်လို့ အိမ်ဖြူတော်က ပြောပါတယ်။

အဲဒီလေယာဉ်ငယ်ကို လေယာဉ်ပျံတွေနှင့် ကြပ်မတ်ပြီး သတ်မှတ်လေကြောင်းပိုင်နက် အပြင်ဘက်ကို ထုတ်ပစ်လိုက်ရတယ်လို့ အမေရိကန် လျှို့ဝှက်ထောက်လှမ်းရေး ပြောရေးဆိုခွင့်ရ အန်သိုနီ ဂူဂလီမီက ပြောပါတယ်။ အမည်နာမထုတ်ပြောဆိုခြင်းမပြုထားတဲ့ အဲဒီလေယာဉ်မှူးကို မေးမြန်းစရာတွေဆက်လုပ်မယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။

ကနဦးစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုအရ လေယာဉ်မှူးဟာ မှန်ကန်တဲ့ ရေဒီယိုချယ်နယ်လ်ကိုမသုံးခဲ့တဲ့အပြင် NOTAMS (Notice to Airmen ကိုမလိုက်နာခဲ့ကြောင်းတွေ့ရပါတယ်။ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ပျံသန်းရေးလမ်းညွှန်ကိုလည်းသူမလိုက်နာခဲ့ဘူးလို့ သိရပါတယ်။

စနေနေ့ မွန်းလွဲ(၁)နာရီထိုးခါနီးမှာ ယခုဖြစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး သမ္မတရဲ့ ယာဉ်တန်းက မြို့ထဲကို စီတန်းထွက်သွားပြီးမှ ကမ်းခြေက အိမ်ကိုပြန်မောင်းလာကြောင့် ပိတ်ရက်လူစည်ကားနေတဲ့ ရိုဟိုဘုတ်ခ်ကမ်းခြေမှာ စိတ်ရှုပ်ထွေးမှုတွေဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။

ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေကို‌ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ ထောက်လှမ်းရေးက ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သမ္မတကို သိသာတဲ့ အန္တရာယ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းမရှိပါဘူးလို့လည်း ထောက်လှမ်းရေးအရာရှိတစ်ဦးကပြောပါတယ်။

Source Reuters

Published 3 June 2022

သေနတ်သမားတစ်ဦးဟာ ကြာသပတေးနေ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဝစ်ကွန်ဆင်ပြည်နယ် အသုဘအခမ်းအနားတစ်ခုမှာ သေနတ်နှင့်ပစ်လို့ လူတော်တော်များများ ဒဏ်ရာရရှိသွားခဲ့ကြတယ်လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် ဒေသမီဒီယာတွေကပြောပါတယ်။

“မွန်းလွဲ ၂နာရီ ၂၆မိနစ်မှာ ဂရေ့စ်လန်းသင်္ချိုင်းမှာ သေနတ်ပစ်ခတ်မှုတွေအများကြီးဖြစ်ခဲ့တယ်။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူတွေပေမယ့် ဘယ်နှဦးလဲမသိသေးဘူး။အခင်းဖြစ်ပွားတဲ့နေရာမှာ လှုပ်လှုပ်ရှားရှားနှင့် စစ်ဆေးမှုတွေပြလုပ်နေတုန်းပဲ” လို့ ရေဆင်း ရဲဌာနက တွစ်တာမှာရေးပါတယ်။

အသုဘအခမ်းအနားမှာ လူ(၅)ဦးဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး အသုဘဟာ မတ်လက ရဲပစ်သတ်လို့ သေသွားတဲ့ ဒါရွန်တေးအယ်ကင်းစီနီယာအတွက် ပြုလုပ်တဲ့ အခမ်းအနားဖြစ်တယ်လို့ ဒေသတွင်းမီဒီယာကရေးပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့လက လက်နက်အကြမ်းဖက်မှုတွေကပ်ဆိုးသင့်နေတဲ့ အမေရိကန်မှာ ယူကျုံးမရဖြစ်ကြရတဲ့ သေနတ်ပစ်မှုနှစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ တစ်ခုက လူ ၂၁ ဦးသေဆုံးခဲ့ရတဲ့ တက္ကဆပ်မူလတန်းကျောင်းပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပြီး နောက်တစ်ခုက နယူးယောက်ပြည်နယ်က လူ ၁၀ ဦးသေဆုံးခဲ့ရတဲ့  စူပါမားကက်ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ပါတယ်။

Source AFP

Published 2 June 2022

ရုရှားတပ်တွေဟာ နိုင်ငံရဲ့ ငါးပုံတစ်ပုံကို ထိန်းချုပ်ထားတယ်လို့ ယူကရိန်းသမ္မတ ဗိုလိုဒီမာ ဇီလင်စကီးက ပြောပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာ ကျူုးကျော်ခံထားရတဲ့ ခရိုင်းမီးယားကျွန်းဆယ်နှင့် ၂၀၁၄ခုနှစ်ကတည်းက မော်စကိုက ကျောထောက်နောက်ခံပြု    ထားတဲ့ ခွဲထွက်ရေးသမားတွေ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အရှေ့ဘက်လည်းအပါအဝင်ဖြစ်တယ်လို့ သူကပြောပါတယ်။

Source AFP