၂၁ မတ် ၂၀၂၄

ဗီယက်နမ်လွှတ်တော်က သမ္မတဗိုဗန်သွန်းရဲ့ နှုတ်ထွက်စာကို မတ်၂၁ရက် ကြာသပတေးနေ့မှာ အတည်ပြုပေးလိုက်ပါ  တယ်။ အာဏာရ ဗီယက်နမ်ကွန်မြူနစ်ပါတီက အဂတိလိုက်စားမှုတိုက်ဖျက်ရေးအရှိန်မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်နေရာမှာ သမ္မတ နှုတ်ထွက်လိုက်ရခြင်းဟာ ထိပ်တန်းအရာရှိကြီးတွေ နှုတ်ထွက်ရတာတွေထဲက နောက်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။

အသက်၅၃နှစ်အရွယ်ရှိ သွန်းဟာ ဗီယက်နမ်မှာ တစ်နှစ်အတွင်း ဒုတိယမြောက်နှုတ်ထွက်လိုက်ရတဲ့ သမ္မတဖြစ်ပါတယ်။ ဗီယက်နမ်မှာ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူတိုက်ဖျက်ရေးအစီအစဉ်မှာ ယခုတလော ခေါင်းဆောင်တွေအပြောင်းအလဲတွေ  ရှိနေပါ  တယ်။

သွန်းနေရာမှာ ဘယ်သူဆက်ခံမလဲဆိုတာ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာက မကြေညာပေမယ့် ဗီယက်နမ်အခြေခံဥပဒေအရ ဒုတိယ  သမ္မတဗိုသီအန်ရှန်ဟာ သမ္မတနေရာ တာဝန်ယူရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဗီယက်နမ်သမ္မတဟာ နိုင်ငံရဲ့ ပွဲတက်ရာထူးကြီးတစ်ခုမျှသာဖြစ်ပေမယ့် နိုင်ငံရဲ့ စတုတ္ထမြောက် ထိပ်ဆုံးနိုင်ငံရေရာထူးတော့ ဖြစ်ပါတယ်။

ကြာသပတေးနေ့က ဗီယက်နမ်ရဲ့ အမျိုးသားလွှတ်တော်က သွန်ရဲ့ နှုတ်ထွက်စာကို လက်ခံခဲ့ပြီး သူ့ကို ထိပ်ဆုံးအဆုံး  အဖြတ်ပေးတဲ့အဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ ပေါလစ်ဗျုရိုနှင့် နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီအကြီးအကဲရာထူးကနေ ထုတ်ပယ်ခဲ့ပါတယ်။

ဗီယက်နမ်ပါတီဗဟိုကော်မတီက သွန်းဟာ ပါတီစည်းကမ်းတွေကိုချိုးဖောက်ခဲ့တယ်လို့ပြောပါတယ်။ သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်မှု  တွေဟာ ပြည်သူတွေရဲ့ အမြင် မှာ ဆိုးရွားစေပြီး ပါတီရဲ့ ဂုဏ်သတင်းကို ထိခိုက်စေတယ်လို့လည်းဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘာအမှားလုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကိုတော့ အတိအကျပြောမသွားပါဘူး။

ဒုသမ္မတရှန်ဟာဗီယက်နမ်နိုင်ငံရေးမှာ အကြီးတန်းရာထူးရထားတဲ့ အနည်းငယ်မျှသော အမျိုးသမီးတွေထဲက တစ်ဦးပါ။ သူမဟာ တစ်နှစ်မပြည့်ခင်ကလေးမှာပဲ သမ္မတတာဝန်ရယူရမှာဖြစ်ပါတယ်။ သူမဟာ မနှစ်က စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်မှုနှင့်    အမှားလုပ်မှုကြောင့် သမ္မတ ဂုယင်ရှန်ဖူး နှုတ်ထွက် ပေးလိုက်ရကတည်းက ဒုသမ္မတဖြစ်လာခဲ့သူပါ။

သွန်းဟာ အိုမင်းနေပြီဖြစ်တဲ့ ပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ငုယင်ဖူသရွန်းနှင့် နီးကပ်သူလို့ သိထားခံခဲ့ရသူဖြစ်ပါတယ်။  ငုယင်ဖူသရွန်းဟာ ဗီယက်နမ်ရဲ့ အာဏာအရှိဆုံးသူဖြစ်ပြီး လက်ရှိ အဂတိကိစ္စတွေကို ပြင်းပြင်ထန်ထန်ကိုင်တွယ်ကာ အကြီး  တန်းအရာရှိတော်တော်များများကို ဖြုတ်ပစ်နေသူဖြစ်ပါတယ်။

@Source Reuters

@knl/ymg

၁၇ မတ် ၂၀၂၄

ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးမြို့နယ်၊ ဥဿာမြို့သစ်၊ ပဲခူးတက္ကသိုလ်အနီး၌ တည် ထားပူဇော်သည့် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်သက်တမ်းရှိသော ရှေးဟောင်း သမိုင်းဝင် ကျိုက်ပညာယျ စေတီတော်မြတ်ကြီးအား ဘက်စုံပြုပြင်မွမ်းမံ၍ ရတနာ စိန်ဖူးတော်၊   ငှက်မြတ်နားတော်တင်လှူပူဇော်ပွဲနှင့် ဗုဒ္ဓါဘိသေကအနေကဇာတင် မဟာမင်္ဂလာ  အခမ်းအနားကို သာသနာတော်နှစ် ၂၅၆၇ ခုနှစ်၊ ကောဇာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၅ ခုနှစ်၊ တပေါင်းလဆန်း ၈ ရက် ယနေ့(မတ်၁၇ရက်) နံနက်ပိုင်းတွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

အခမ်းအနားသို့ နိုင်ငံတော်သံဃ မဟာနာယကအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ အဂ္ဂမဟာပဏ္ဍိတ အဂ္ဂမဟာသဒ္ဒမ္မဇောတိက ဓဇ သန်လျင် မင်းကျောင်းဆရာတော် ဒေါက်တာ ဘဒ္ဒန္တ စန္ဒိမာဘိဝံသ အမှူးပြုသည့် ဆရာတော်၊ သံဃာတော် အရှင်သူမြတ်များ ကြွရောက်ချီးမြှင့်တော်မူခဲ့ကြပြီး နစက ဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်၊ ဇနီး ဒေါ်ကြူကြူလှ နှင့် မိသားစုဝင်များ၊ ကောင်စီတွဲဖက်အတွင်း  ရေးမှူးနှင့်ကောင်စီဝင်များ၊ပြည်ထောင်စု     ဝန်ကြီးများ၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပဲခူတိုင်းဒေသကြီးဝန်ကြီးချုပ်များ၊စေတနာရှင်  အလှူရှင်များ၊ ဝတ်အသင်းအဖွဲ့ များနှင့် ဒေသခံတိုင်းရင်သားပြည်သူတွေ စည်ကားစွာတက်ရောက်ခဲ့ကြပါတယ်။

မင်္ဂလာအချိန်တွင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးနှင့် ဇနီး မိသားစုဝင်များ၊ အဖွဲ့ဝင်များ၊ အခမ်း  အနား တက်ရောက်လာကြသူများနှင့် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားပြည်သူလူထုတို့က မင်္ဂလာ   ကြိုးဆွဲ၍ ရတနာစိန်ဖူးတော်၊ ငှက်မြတ်နားတော်တို့အား မင်္ဂလာရထားပျံဖြင့် စေတီ  တော်အထွတ်သို့ ပင့်ဆောင်ကြပြီးနောက် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးနှင့်အဖွဲ့ဝင်များသည် ရတနာ   စိန်ဖူးတော်၊ ငှက်မြတ်နားတော်တို့ကို စေတီတော် အထွတ်၌ တင်လှူပူဇော်ခဲ့ကြပါတယ်။

အဆိုပါရှေးဟောင်းသမိုင်းဝင် ကျိုက်ပညာယျ စေတီတော်မြတ်ကြီးသည် လွန်ခဲ့   သောနှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ ခန့် သာသနာသက္ကရာဇ် ၁၄၇၆ ခုနှစ်၊ ကောဇာသက္ကရာဇ် ၂၉၄ ခုနှစ် ပဲခူး ဟံသာဝတီခေတ်တွင် ထီးနန်းစိုးစံခဲ့ကြသည့်  သမလမင်းဆက် (၁၇) ဆက်   အနက် အဋ္ဌမမြောက် မွန်မင်းဆက်ဖြစ်သည့် ဂိဇ္ဈဓိယမင်းနှင့် မိဖုရားတို့ တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့သည့် ကျိုက်ပညာယျ၊ ကျိုက်ပုညယျ၊ ကျိုက်မာလာယျ စေတီတော်မြတ်    များအနက် ဉာဏ်တော်အမြင့်ဆုံးစေတီဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက်တွင် စေတီတော်ကြီး ပြုပြင်မွမ်းမံ တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းများ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး၏လမ်းညွှန်မှုဖြင့် ပြန်လည်စတင်နိုင်ခဲ့ပြီး ခုနှစ်ရက်သားသမီး စေတနာ  ရှင် အလှူရှင်များ၏ စုပေါင်းလှူဒါန်းမှုဖြင့် ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်းသတင်းရရှိပါတယ်။

@ymg/knl

၁၇ မတ် ၂၀၂၄

ဥရောပကော်မရှင်က ကာကွယ်ရေးအစီအစဉ်တွေအတွက် လက်နက်ခဲယမ်း ထုတ်လုပ်ရေးမြှင့်တင်ဖို့ ရန်ပုံငွေ ယူရို သန်း၅၀၀ အပါအဝင် ယူရိုငွေ ၂ ဘီလျံနီးပါးကို ခွဲဝေသုံးစွဲမယ်လို့ သောကြာနေ့က ကြေညာပါတယ်။

လက်နက်ခဲယမ်းထုတ်လုပ်ရေးအထောက်အကူဥပဒေရဲ့အောက်မှာ သုံးစွဲမယ့် ယူရိုသန်း၅၀၀ ဟာ ၂၀၂၅ခုနှစ်အထိ တစ်နှစ်ကို အမြောက်ဆံပေါင်း နှစ်သန်းထုလုပ်နေမှုကို နှစ်ဆတိုးစေလိမ့်မယ်လို့ ကော်မရှင်ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရသိရပါတယ်။

Source CCTV+

၁၇ မတ် ၂၀၂၄

ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့က ဒုတိယရဲချုပ် ရဲဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆူရာချိတ် ဟက်ပန်းကို အွန်လိုင်းလောင်းကစားမှုနှင့် ဆက်နွယ်တဲ့ ငွေကြေး ခဝါချမှုနှင့် တရားစွဲဆိုမှုကို ရင်ဆိုင်ဖို့ ဆင့်ခေါ်လိုက်ပါတယ်။

ယနေ့ မတ်လ ၁၇ ရက် တနင်္ဂနွေနေ့ မနက်က သမ်ဆွန်းဟောင်ရဲစခန်းမှ ရဲတွေဟာ မြို့ပြရဲတပ်ဖွဲ့ဌာနခွဲ(၂)မှ နို့တစ်စာကို ဘန်ကောက်မြို့ လက်ဆီရပ်ကွက်မှာရှိတဲ့ ရဲဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆူရာချိတ်ရဲ့ အိမ်မှာ လာပေးခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါနို့တစ်စာက ဒုတိယရဲချုပ်ဟာ ကြာသပတေးနေ့က သူ့ကိုတရားစွဲခဲ့တာနှင့်ပတ်သက်လို့ သိရှိစေဖို့အကြောင်းကြားတာဖြစ်ပါတယ်။

အစပထမမှာတော့ ရဲတွေကို ဒုရဲချုပ်ရဲ့အိမ်ဝင်းထဲ လုံခြုံရေးတွေကပေးမဝင်ပါဘူး။ သူတို့က နို့တစ်စာကိုပြဖို့ပြောတဲ့အခါ ရဲတွေက ငြင်းဆန်ခဲ့လို့ဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီနောက် ရဲတွေက သူတို့ကို ဝတ္တရားနှောက်ယှက်မှုနှင့် အရေးယူမယ်လို့ သတိပေးပြီးနောက်မှ ဝင်ခွင့်ရပါတယ်။ အဲဒီအတွက် အခြေအတင်ပြောဆိုညှိနှိုင်းခဲ့ရတာ မိနစ်၂၀လောက်ကြာခဲ့ပါတယ်။

ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့ရဲချုပ် ရဲဗိုလ်ချုပ်ကြီး တော်ဆက် ဆူဗီမိုလ်က နို့တစ်စာအကြောင်း အသိပေးခံခဲ့ရပြီး သူ့အနေနှင့်လည်း ဥပဒေ အရ ရဲချုပ်ကို အရေးယူတဲ့အပေါ် သဘောတူခဲ့တယ်လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့ကပြောပါတယ်။

နောက်ပိုင်းမှာ ဒုရဲချုပ် ရဲဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆူရာချိတ်က သတင်းထောက်တွေကိုပြောကြားရာမှာ နို့တစ်စာလာပေးတုန်းက သူအိမ် မှာရှိမနေတဲ့အကြောင်းနှင့် သူ့ကိုစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေဟာ ဥပဒေကြောင်းအရ လုပ်ခဲ့တာ ဟုတ်မဟုတ် နို့တစ်စာကို အသေးစိတ် စစ်ဆေးဦးမယ်လို့ပြောပါတယ်။အကယ်၍ အဲသလိုမဟုတ်ခဲ့ရင် နို့တစ်စာဟာ တရားမဝင်ဘူးလို့ သူကပြောပါတယ်။

အင်္ဂါနေ့မှာ ဒုရဲချုပ်နှင့် သူ့ရှေ့နေတွေက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ခုလုပ်ဖို့ ရှိပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က သူဟာ အွန်လိုင်းလောင်းကစားကွန်ယက်ကြီးနှင့်ပါဝင်ပတ်သက်နေတယ်ဆိုတဲ့အပေါ် ဒုရဲချုပ်က ငြင်းခဲ့ပါ တယ်။ တရားရုံးဟာ သူ့ကိုဖမ်းဆီးဖို့ ဝရမ်းထုတ်ပေးဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့တယ်လို့လည်း သူကထောက်ပြပါတယ်။

ရဲဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဆူရာချတ်ဟာ ထိုင်းနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့မှာ ဝါအရင့်ဆုံးသူတစ်ဦးဖြစ်နေတာကြောင့် သူ့အပေါ် အသရေဖျက်ဖို့ ကြိုးစားနေကြတယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ အင်္ဂါနေ့တုန်းက သူ့ရှေ့နေ နက်သာဝစ် နက်တီဂျာရူရုတ်က ပြောပါတယ်။

လက်ရှိ ရဲချုပ်ရဲဗိုလ်ချုပ်ကြီး တော်ဆက်ဆူဗီမိုလ်ဟာ ဒီနှစ်စက်တင်ဘာလမှာ အငြိမ်းစားယူဖို့ရှိနေပါတယ်။

မတ် ၁၃ရက်က အွန်လိုင်လောင်းကစားမှုနှင့်ဆက်နွယ်တယ်ဆိုတဲ့စွပ်စွဲချက်နှင့် ထိုင်းရဲအရာရှိကြီး (၃)ဦးနှင့် အရပ်သား တစ်ဦးကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

Source BKK Post, PBS World

၁၂ မတ် ၂၀၂၄

ဘန်ကောက်, မတ် ၁၂ (ရိုက်တာ)- ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ အတိုက်အခံ ရှေ့သို့ချီပါတီ Move Forward party ကို ဖျက်သိမ်းပစ်ဖို့ တရားရုံး ကို တောင်းဆိုမယ်လို့ ထိုင်းရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က အင်္ဂါနေ့မှာပြောကြားပါတယ်။ နိုင်ငံရဲ အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ကို အဟန့် အတားလုပ်ကာ ဘုရင်စနစ်ကို စော်ကားမှုကိုဆန့်ကျင်တဲ့ ဥပဒေကို ပြင်ဖို့ ပါတီရဲ့ လှုံ့ဆော်စည်းရုံးမှုတွေအပေါ် စိုးရိမ်ပူပန်မှု ကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

ဇန်နဝါရီလတုန်းက ထိုင်းရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတရားရုံးက အဆိုပါပါတီဟာ ဘုရင်စနစ်ကိုစော်ကားသူတွေအပေါ် အရေး  ယူတဲ့ ဥပဒေကို ပြင်ဆင်ဖို့ စီစဉ်ဆောင်ရွက်တာဟာ အခြေခံဥပဒေကိုဖောက်ဖျက်ကျူးလွန်တာဖြစ်တယ်လို့ အမိန့်ချခဲ့ပြီး   နောက် ယခု လိုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ထွက်ပေါ်လာတာပါ။

ပါတီရဲ့ အဆိုပြုထားတဲ့ ပြစ်မှုဆိုင်ရာ ဥပဒေပုဒ်မ၁၁၂ ပြင်ဆင်ချက်ဟာ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်ကိုဖျက်ဆီးပစ်ဖို့ ကြိုးစားတာဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရှိရတယ်လို့ အခြေခံဥပဒေခုံရုံးက အမိန့်ချခဲ့တာပါ။

“ ဒါဟာ ဘုရင်ကို နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်အဖြစ်ထားရှိတဲ့ ဒီမိုကရက်စီစနစ်ကို Move Forward party ပါတီက အနှောက်အယှက်   ပြုတဲ့  အထောက်အထားပဲဖြစ်တယ်” လို့ အင်္ဂါနေ့(မတ်၁၂)မှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြ ထားပါတယ်။

“ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ဟာ အခြေခံဥပဒေတရားရုံးရဲ့ စီရင်ချက်ကို သုံးသပ်လေ့လာစဉ်းစားပြီးတဲ့နောက် Move Forward party ပါတီကို ဖျက်သိမ်းပေးဖို့ အခြေခံဥပဒေတရားရုံးကို တောင်းဆိုဖို့ ကန့်ကွက်သူမရှိ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါတယ်” လို့ ကော်မရှင်က သတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်။

တကယ်လို့သာ ပါတီဖျက်သိမ်းခံရရင် ပါတီရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေဟာ နိုင်ငံရေးအလုပ်တွေကနေ ၁၀နှစ်တိတိ အပိတ်ခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

Move Forward ပါတီကတော့ သူတို့ဟာ စည်းမျဉ်းခံဘုရင်စနစ်ကိုပိုမိုအားကောင်းလာဖို့နှင့် ဥပဒေကို အလွဲသုံးစားလုပ်တာ   တွေ တားဆီးပေးဖို့ပဲ ရည်ရွယ်တာဖြစ်တယ်လို့စောဒကတက်ထားပါတယ်။

“ ကျွန်တော်တို့အနေနှင့် ဘုရင်က နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်အဖြစ်ရှိတဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ဖြိုလှဲပစ်ဖို့ ရည်ရွယ်ချက်မရှိပါဘူး” လို့ အဲဒီ ပါတီရဲ့ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ပါရစ် ဝါချာရာဆင်ဒူက ရိုက်တာသတင်းဌာနကိုပြောပါတယ်။

“ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ရိုးသားမှုကို တရားရုံးမှာ ပြသမှာပါ” လို့သူကဆက်ပြောပါတယ်။

Move Forward ပါတီက အမွေဆက်ခံယူခဲ့တဲ့ ယင်းအရင်ပါတီဖြစ်တဲ့ Future Forward ဟာ အလားတူမူဝါဒတွေရှိခဲ့ပြီး ပါတီ ရန်ပုံငွေစည်းမျဉ်းဖောက်ဖျက်မှုနှင့် ၂၀၂၀ပြည့်နှစ်မှာ ဖျက်သိမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။

Source: Bangkok Post

@ymg/knl

၁၂ မတ် ၂၀၂၄

ဝါရှင်တန်, မတ် ၁၁ (ရိုက်တာ)- အမေရိကန်နိုင်ငံသည် အင်အားကြီးနိုင်ငံယှဉ်ပြိုင်မှု၊နိင်ငံဖြတ်ကျော်စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ဒေသ ဆိုင်ရာပဋိပက္ခများကြောင့် ပို၍ပို၍ကျိုးပျက်လွယ်လာသည့် ကမ္ဘာ့အစီအစဉ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း အမေရိကန် ထောက်  လှမ်းရေးအေဂျင်စီတွေက တနင်္လာနေ့မှာ ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။  အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီတွေက ကွန်ဂရက် သို့    တင်ပြသည့် အစီရင်ခံစာထဲမှာ ယင်းကိုဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

“ ရည်မှန်းချက်ကြီးပေမယ့် စိုးရိမ်တကြီးဖြစ်နေတဲ့တရုတ်၊ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်နေတဲ့ရုရှားနှင့်  အီရန်လို့အချို့သော ဒေသဆိုင်ရာ အင်အားကြီးတွေနှင့် ပိုပြီးစွမ်းဆောင်နိုင်ကြတဲ့ အစိုးရမဟုတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ နှစ်ရှည်လများအုပ်ချုပ်လာတဲ့ နိုင်ငံတကာ စနစ်ကိုရော အဲဒီစနစ်အတွင်းက အမေရိကန်ရဲ့ အဓိကကျနေမှုကိုရော စိန်ခေါ်နေကြတယ်” လို့  အဆိုပါအေဂျင်စီ များရဲ့ ၂၀၂၄ခုနှစ် နှစ်ပတ်လည် ခြိမ်းခြောက်မှုအကဲဖြတ်အစီရင်ခံစာထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

အဲဒီအစီရင်ခံစာထဲမှာ အမေရိကန်ရဲ့ အကြီးမာဆုံးပြိုင်ဘက်တွေဖြစ်တဲ့ တရုတ်နှင့်ရုရှားတို့ရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကို ကျယ်ပြန့် စွာ အာရုံစိုက်ထားပါတယ်။ ယင်းအပြင် ရုရှားက ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်မှုစတင်အပြီး (၂)နှစ်ကျော်ကြာ အခြေအနေ၊ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်တိုက်ခိုက်မှုစကတည်းက ဂါဇာတွင် အစ္စရေးရဲ့ ဟားမာ့းစ်တို့အပေါ် စစ်ဆင်နေမှုနှင့်ဆက်စပ်လာတဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ ပဋိပက္ခတွေရဲ့ အန္တရာယ်တွေကိုလည်း အစီရင်ခံစာမှာ အလေးပေးဖော်ပြထားပါတယ်။

ရုရှားက ယူကရိန်းမှာစစ်ပွဲဆင်နွှဲတဲ့အခါ တရုတ်နိုင်ငံဟာ ရုရှားရဲ့ စက်မှုအခြေစိုက်လုပ်ငန်းတွေကို ထောက်ခံအားပေးခြင်းဖြင့် ရုရှားကို စီးပွားရေးနှင့်လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကူအညီတွေပေးနေတယ်လို့လည်း အစီရင်ခံစာကဆိုပါတယ်။အဲဒီအပြင် တရုတ်နိုင်ငံဟာ အမေရိကန်ရဲ့ ယခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် လွှမ်းမိုးဖို့ကြိုးစားတဲ့အနေနှင့် နည်းပညာတွေသုံးလာနိုင်တယ် လို့လည်း အစီရင်ခံစာက သတိပေးထားပါတယ်။

“ ၂၀၂၄ အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲကို တရုတ်က အဆင့်တစ်ခုအထိ လွှမ်းမိုးဖို့ကြိုးစားကောင်းကြိုးစားနိုင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ တရုတ်ဟာ တရုတ်ဝေဖန်သူတွေကို ဘေးပို့ပြီး အမေရိကန်ရဲ့ လူမှုအကွဲအပြဲတွေကို ပုံကြီးချဲ့လိုတဲ့ ဆန္ဒရှိနေတယ်” လို့ အစီရင်ခံစာကရေးသားပါတယ်။

ဆီးနိတ်ရဲ့ ထောက်လှမ်းရေးကော်မတီကို တင်သွင်းတဲ့ အမျိုးသားထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး အက်ဗရီ ဟိန်းစ်ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ အမတ်တွေအနေနှင့် ယူကရိန်းကို စစ်ရေးအကူအညီအထောက်အပံ့ပိုပေးရေးကိစ္စ အတည်ပြုပေးကြဖို့လည်း သူမက တောင်းဆိုထားပါတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ အကူအညီမရှိဘဲနှင့် ရုရှားဆီက ပြန်သိမ်းထားတဲ့ ယူကရိန်းနယ်မြေကို သူတို့အနေနှင့် ဘယ်လိုထိန်းထားမလဲဆိုတာ မစဉ်းစားတတ်ဘူး” လို့လည်း သူမကပြောပါတယ်။

ယူကရိန်းစစ်ပွဲစကတည်းက တရုတ်နှင့်ရုရှားအကြား ကုန်သွယ်ရေးတွေတိုးတက်လာနေတာကိုလည်း အစီရင်ခံစာက သတိပြု ရေးသားထားပါတယ်။ ၂၀၂၂ခုနှစ်ကစပြီး စစ်ရေးသုံးပစ္စည်းတွေဖြစ်နိုင်တဲ့ တရုတ်ပစ္စည်းတွေ တင်ပို့မှုဟာ သုံးဆကျော်မြင့် တက်လာတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

စီအိုင်အေညွှန်ကြားရေးမှူး ဝီလျံဘန်းကလည်း ဟိန်းစ်လိုပဲ ပြောပါတယ်။  ယူကရိန်းကို ဆက်လက်ထောက်ခံအားပေးခြင်း ဟာ တိုင်ဝမ် ဒါမှမဟုတ် တောင်တရုတ်ပင်လယ်နှင့်ပတ်သက်လို့ ရန်လိုနေတဲ့ တရုတ်ကို သတင်းစကားပါးတာမျိုးဖြစ်လိမ့် မယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။

“ (တရုတ်ခေါင်းဆောင်) ရှီကျင့်ဖျင်ဟာ ယူကရိန်းအနေနှင့် သတ္တရှိရှိကြံ့ကြံခံခံ ခုခံလိမ့်မယ်လို့ သူထင်မထားခဲ့ဘူး။ သူက အခု အပိုးသတ်လိုက်တယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ အကဲဖြတ်ထားတယ်” လို့ ဘန်းကပြောပါတယ်။

ဂါဇာက အစ္စရေးနှင့် ဟားမာ့စ်တို့ရဲ့ ပဋိပက္ခဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မလုံခြုံမှုအဖြစ် ကူးစက်သွားနိုင်တယ်လို့ ဟိန်း(စ်)က စိုးရိမ်ပူပန်နေတယ်။ “ ဂါဇာက ပဋိပက္ခဟာ ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးမှာ ကျယ်ပြန့်တဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရှုပ်ထွေးမှုရှိနေနိုင်တယ် ဆိုတဲ့ ပြယုဒ်တစ်ခုဖြစ်တယ်”

အောက်တိုဘာ ၇ရက် ဟားမာ့စ်တို့ တိုက်ခိုက်မှုပြီးကတည်းက အစ္စလမ်မစ်အုပ်စုတွေနှင့် အခြားသော နိုင်ငံခြားစစ်သွေးကြွ တွေက အမေရိကန်တွေအပေါ်ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ တိုးလာနေတယ်လို့လည်း အက်ဖ်ဘီအိုင် ညွှန်ကြားရေးမှူး ခရစ်စတိုဖာ ရေး ကပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

Source Reuters

@ymg/knl