#WorldHealth
Published - 17 February 2022
ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲရောဂါလက္ခဏာတွေ ခံစားရတဲ့အကြောင်းအရင်းကို လေ့လာကြည့်ကြရာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်စတင်ကူးစက်ခံရစဉ် ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ အရေးကြီးဆုံးအာရုံကြောနာ့ဗ်တွေထဲကတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Vagus Nerve ထိခိုက်သွားတာကြောင့်ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ယူဆထားကြပါတယ်။
Vagus nerve ဟာ အာရုံကြောနာ့ဗ်တွေထဲမှာ နံပါတ်(၁၀)မြောက်နာ့ဗ်ကြောဖြစ်ပြီး အရှုပ်ထွေးဆုံးနဲ့အရှည်လျားဆုံး အာရုံကြောဖြစ်ပါတယ်။သူဟာ ဦးနှောက်ကနေ မျက်နှာ ရင်ဘတ်နဲ့ ဝမ်းဗိုက်အထိ တည်ရှိနေပါတယ်။
ဦးနှောက်နဲ့ အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်းကြား အဓိကချိတ်ဆက်ပေးထားပြီး အတွင်းအင်္ဂါတွေရဲ့ အခြေအနေကို ဦးနှောက်ဆီ သတင်းပြန်ပို့ ပေးပါတယ်။Vagus nerve ဟာ အစာအိမ်အူလမ်းကြောင်းစနစ်အတွက် အရေးကြီးတဲ့အပြင် ပါးစပ်ကနေ အစာအိမ်အထိ အစာသွားရာလမ်းကြောင်းနဲ့ အူလမ်းကြောင်းတလျှောက် ပို့ဆောင်ခြင်းကိုလည်း ထိန်းချုပ်ပေးပါတယ်။
နှလုံးခုန်နှုန်း၊ ချွေးထွက်ခြင်း၊ ပါးစပ်ရှိကြွက်သားလှုပ်ရှားမှု စတဲ့ဖြစ်စဉ်တွေမှာလည်း ပါဝင်ထိန်းချုပ်နေပါတယ်။လေ့လာစမ်းသပ်ချက်တွေအရ SARS-CoV-2 ကြောင့် Vagus nerve ထိခိုက်ခြင်း (VND) ဖြစ်ပွားရခြင်းတွင် ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲရောဂါလက္ခဏာအများအပြား ပါဝင်နေပါတယ်။
အသံနေအသံထားမမှန်ခြင်း၊ အစာရေမြိုချရခက်ခဲခြင်း၊ မူးဝေခြင်း၊ နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း၊ သွေးပေါင်ချိန်ကျခြင်း၊ အစာခြေစနစ်ထိခိုက်ခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲရောဂါလက္ခဏာခံစားရပါက ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ အင်္ဂါအားလုံးနီးပါး ထိခိုက်နိုင်တဲ့အပြင် စိတ်ကျန်းမာရေးအခြေအနေနဲ့ အာရုံကြောစနစ်တွေကိုပါ ထိခိုက်နိုင်ပါတယ်။
အဖြစ်အများဆုံး နောက်ဆက်တွဲလက္ခဏာတွေမှာ နွမ်းနယ်ခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ အသက်ရှူကြပ်ခြင်း၊ အနံ့အရသာပျောက်ခြင်း၊ ကြွက်သားအားနည်းခြင်းတို့ ပါဝင်ပါတယ်။
ဒီဖြစ်စဉ်တွေကိုပိုမိုသိရဖို့ အတွက် ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲခံစားရတဲ့သူတွေမှာ vagus nerve စမ်းသပ်ချက်တွေ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။အဖြစ်အများဆုံး vagus nerve ထိခိုက်မှုများထဲတွင် ဝမ်းလျှောခြင်းဝေဒနာခံစားရသူ ၇၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း ၅၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ မူးဝေခြင်း အစာမြိုရခက်ခဲခြင်း အသံပျက်ခြင်းတို့ က ၄၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ သွေးပေါင်ချိန်ကျခြင်းက ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းအသီးသီး တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
အချို့ လူနာတွေမှာ အစာခြေစနစ်အတွင်း ပြောင်းလဲမှုများတွေ့ရပြီး အစာရေမြိုချရခက်ခဲခြင်းတွေ ကြုံတွေ့ကြရပါတယ်။
Source: The Jerusalem Post
- Category: World
- Hits: 936
#WorldHealth
Published - 17 February 2022
လတ်တလောမှာ အိုမီခရွန်မျိုးဗီဇကွဲကူးစက်မှု လျော့ကျလာတဲ့အချိန်ကျမှ အိုမီခရွန်မျိုးဗီဇကွဲကို ကာကွယ်နိုင်မယ့်ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေကို သိပ္ပံပညာရှင်တွေက အသည်းအသန်ကြိုးစားစမ်းသပ်နေကြပါတယ်။နောက်ထပ်ထုတ်လုပ်နေတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ထိရောက်နိုင်စွမ်းကို သိရှိတဲ့အချိန်မှာ အိုမီခရွန်ကူးစက်မှုအမြင့်ဆုံးကာလကို ကျော်လွန်နေလောက်ပြီဖြစ်ပါတယ်။
နှာခေါင်းစည်းမဖြစ်မနေတပ်ဆင်ခြင်းစည်းကမ်းတွေ ဖြေလျှော့ပြီး ပုံမှန်အတိုင်းနေထိုင်သွားဖို့ စီစဉ်နေလောက်ကြပြီဖြစ်ပါတယ်။မျိုးဗီဇကွဲအသစ်တစ်ခုပေါ်ပေါက်လာတိုင်း ကာကွယ်ဆေးအသစ်တစ်မျိုး ဖန်တီးထုတ်လုပ်မယ့်အစား လက်ရှိကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ နောင်ထွက်ပေါ်နိုင်မယ့်မျိုးဗီဇကွဲအားလုံးကို ကာကွယ်ပေးနိုင်မယ့် ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးတည်းကို ထုတ်လုပ်နိုင်ရင် အခြေအနေတွေ တမျိုးဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။
မျိုးဗီဇကွဲအသစ်တွေ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့အခါ ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီတွေက လိုက်ပြီးကာကွယ်ဆေးတွေထုတ်လုပ်နေပေမယ့် ဒါဟာရေတိုအတွက်သာ အဆင်ပြေပြီး ရေရှည်မှာအသုံးမဝင်နိုင်ကြောင်း မြောက်ကယ်ရိုလိုင်းနားတက္ကသိုလ်မှ ခန္ဓာကိုယ်ခုခံအားဆိုင်ရာပညာရှင် 'ဒေးဗစ်မာတီနက်ဇ်'က ပြောလိုက်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် လက်ရှိ SARS-CoV-2 ဗိုင်းရပ်စ်တွေသာမက နောင်ထွက်ပေါ်လာနိုင်တဲ့မျိုးဗီဇကွဲတွေကိုပါ ကာကွယ်ခုခံပေးနိုင်မယ့် ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးတွေကို စမ်းသပ်တီထွင်နေကြပါတယ်။
တကယ်တမ်းမှာလည်း မျိုးဗီဇကွဲအားလုံးကို ကာကွယ်ပေးနိုင်မယ့် စွယ်စုံရကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး လိုအပ်နေတာဖြစ်ပြီး နောင်လာမယ့်နှစ်တွေမှာ တိရိစာ္ဆန်တွေကနေ လူသားတွေဆီကူးစက်နိုင်တဲ့ အမည်မသိကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေကိုပါ ကာကွယ်ပေးနိုင်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်။
မျိုးဗီဇကွဲအများအပြားကို ကာကွယ်နိုင်ပြီး တာရှည်ခုခံအားပေးနိုင်မယ့် ကာကွယ်ဆေးကိုဖော်ထုတ်ဖို့ က သိပ္ပံနည်းအရ လိုအပ်ချက်များစွာရှိနေတာကြောင့် စိတ်ရှည်ရှည်ထားဖို့လိုအပ်ကြောင်း အိမ်ဖြူတော်မှ ဆေးပညာအကြံပေးဦးစီးချုပ် 'အန်သိုနီဖော့ချီ'က တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
ပန်ဆယ်ဗေးနီးယားပဲရယ်မန်ဆေးပညာတက္ကသိုလ်မှ ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်သူ 'ဒရူးဝိုက်စ်မန်'က မျိုးဗီဇကွဲအသစ်တွေ အမြဲတမ်းပေါ်ထွက်နေတာကြောင့် အဲဒီနောက်ကိုလိုက်ပြီး ကာကွယ်ဆေးတွေထုတ်နေတာကို စိုးရိမ်လာကြောင်း၊ ၆ လကြာတိုင်း မျိုးဗီဇကွဲအသစ်ပေါ်ပေါက်လေ့ရှိကြောင်း၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးကာကွယ်ဆေးမထိုးနိုင်သေးသရွေ့ အသစ်တွေထွက်ပေါ်နေမှာဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားသွားပါတယ်။
ဒုခ်ဆေးပညာတက္ကသိုလ်မှ ကာကွယ်ဆေးကျွမ်းကျင်ပညာရှင် 'ဘာတန်ဟိန်းစ်'နဲ့အဖွဲ့ က မျိုးဗီဇကွဲအားလုံးကို ရပ်တန့်နိုင်မယ့်နည်းလမ်းကို ရှာဖွေနေကြပါတယ်။
မျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ စပိုက်ခ်ပရိုတိန်းအစိတ်အပိုင်းလေးပါဝင်တဲ့ နာနိုအမှုန်လေးဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးကို တီထွင်နေကြပါတယ်။
တိရိစာ္ဆန်တွေနဲ့စမ်းသပ်ရာမှာတော့ ထိုကာကွယ်ဆေးက မျိုးဗီဇကွဲအမျိုးမျိုး၊ နဂိုမူလ SARS ဗိုင်းရပ်စ်၊ လင်းနိုကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တို့ ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ ခုခံအားကိုထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
ယခုနှစ်အတွင်း လူသားတွေနဲ့စမ်းသပ်သွားနိုင်ဖို့ 'ဘာတန်ဟိန်းစ်'က မျှော်လင့်ထားပါတယ်။စွယ်စုံရကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး အစောတလျင်ရရှိဖို့ တောင်းဆိုနေကြပေမယ့် အရင်ကာကွယ်ဆေးတွေထုတ်လုပ်ရတာထက် အများကြီးပိုပြီးခက်ခဲနိုင်တယ်လို့ သတိပေးထားပါတယ်။
"တုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ်တွေကို လေ့လာလာတာ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်လာပါပြီ။ စွယ်စုံရတုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်နိုင်ဖိုကြိုးစားနေပေမယ့် အခုထိ မလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကိုလည်း ကြိုးစားကြည့်ရမှာပါပဲ" လို့ ဝစ္စကွန်ဆင်တက္ကသိုလ်မှ 'ယိုရှီဟီရိုကာဝါအိုကာ'က ပြောပြခဲ့ပါတယ်။
Source: The Washington Post
- Category: World
- Hits: 566
- Category: World
- Hits: 656
Published 16 February 2022
တူရကီနိုင်ငံက ချီလ်ဒစ်ရေကန်ကြီးဟာ ဆောင်းတွင်းခရီးသွားလုပ်ငန်းအတွက် ထင်ရှားတဲ့ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားဒေသတစ်ခု အဖြစ်ပြည်တွင်းပြည်ပခရီးသွားတွေကို ဆွဲဆောင်နေပါတယ်။ ချီလ်ဒစ်ရေကန်ကြီးဟာ တူရကီနိုင်ငံ ခါးစ်နှင့် အာဒါဟန်ပြည်နယ်နှစ်ခုအကြား အရှေ့မြောက်ပိုင်းအန်နက်တိုလီယာဒေသမှာ တည်ရှိပါတယ်။
ချီလ်ဒစ်ကန်ကြီးဟာ ဆောင်းရာသီလတွေမှာ အေးခဲသွားလေ့ရှိပါတယ်။ အဲဒီအပြင် ကန်ထဲကရေခဲထုကြီးကလည်း ၄၀စင်တီမီတာကနေ ၄၅ စင်တီမီတာအထိ ထု(ဒု)ရှိပါတယ်။ ပြည်တွင်းပြည်ပခရီးသွားတွေဟာ အေးခဲနေတဲ့ကန်မျက်နှာပြင်ကို ကောင်းကောင်းအသုံးချပြီး မြင်းတပ် စွတ်ဖားလှည်းတွေစီးကြပါတယ်။
Source AFP
- Category: World
- Hits: 505
Published 15 Feb 2022
အင်ဒိုနီးရှား ကျောင်းဆရာတစ်ဦးဟာ ကျောင်းသူ(၁၃)ဦးကို အဓ္ဓမပြုကျင့်ခဲ့တဲ့အတွက် တရားရုံးတစ်ခုက သူ့ကို တစ်သက်တစ်ကျွန်းအမိန့်ချမှတ်လိုက်ပါတယ်။ ဒီအမှုကြောင့် အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ဘော်ဒါကျောင်းအချို့မှာရှိနေတဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားမော်ကားပြုမှုတွေနှင့်ပတ်သက်ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးက အာရုံစိုက်လာစေခဲ့ပါတယ်။
အသက်(၃၆)နှစ်အရွယ်ရှိ ကျောင်းဆရာ ဟာရီဝီရာဝန်ဟာ ကျောင်းသူ(၁၃)ဦးကို အဓ္ဓမပြုကျင့်ခဲ့တဲ့အတွက် အပြစ်ရှိကြောင်း အနောက်ဂျာဗားမှာရှိတဲ့ ဘန်ဒန်းခရိုင်တရားရုံးက အမိန့်ချမှတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအထဲက အနည်းဆုံးကျောင်းသူ(၈)ဦးမှာ ကိုယ်ဝန်ရရှိသွားရတယ်လို့လည်း အေအက်ဖ်ပီသတင်းမှာဖော်ပြထားပါတယ်။
Source AFP
- Category: World
- Hits: 569
Published 16 February 2022
ယူကရိန်းအနီးကတပ်အချို့ကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းလိုက်တဲ့ ရုရှားရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကြောင့် လက်ငင်းအန္တရာယ်ကို ရှောင်လွှဲလို့ ရသွားပေမယ့် ပွဲကမပြီးသေးဘူးလို့ ဂျာမန်သံအမတ်ဟောင်းတစ်ဦးက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
ယခင်ဗြိတိန်ဆိုင်ရာ ဂျာမန်သံအမတ်ဟောင်းနှင့် ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာဂျာမနီနိုင်ငံအမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်ဟောင်း သောမတ်စ် မက်တူဆက်က ယခုလိုပြောကြားလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
Source CMG/CCTV
- Category: World
- Hits: 632
#WorldHealth
Published - 16 February 2022
လှုပ်ရှားလေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းက ခန္ဓာကိုယ်သန်စွမ်းကြံ့ခိုင်စေရုံတင်မကဘဲ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့အခါ ပဋိပစ္စည်း antibody တွေကို တိုးများလာစေကြောင်း အိုင်ယိုဝါပြည်နယ်တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီတွေက တင်ပြထားပါတယ်။
လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ပေးခြင်းက တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးနဲ့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့အခါ ပဋိပစ္စည်းထွက်ပေါ်လာမှုကို အားပေးကြောင်း၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းက ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးမဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း သုတေသီတွေက Science Direct ဂျာနယ်မှာ ထုတ်နုတ်ဖော်ပြထားပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးပြီးချင်း မိနစ် ၉၀ ကြာလေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းရဲ့ အကျိုးသက်ရောက်မှုကို လေ့လာတဲ့အနေနဲ့ ကြွက်တွေကို ပြေးစက်မှာပြေးခိုင်းပြီး လေ့လာကြရာမှာ ရလာဒ်အတူတူထွက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ကိုမှတ်မိသိရှိတဲ့ ပဋိပစ္စည်းတွေထွက်ရှိလာအောင် 'အင်တာဖရွန်အယ်လ်ဖာ'လို့ ခေါ်တဲ့ ပရိုတိန်းတွေရှိနေတာကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။အချိန်အနည်းငယ်သာ လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းကတော့ ပဋိပစ္စည်းတွေများလာအောင် မလုပ်ပေးနိုင်ပါဘူး။
လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေအရ လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ၄ ပတ်အကြာအထိ သွေးရည်ကြည်ပဋိပစ္စည်းတွေ များစွာထွက်ရှိနေနိုင်ပါတယ်။လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်ပြုလုပ်လေ့ရှိတဲ့ လူလတ်ပိုင်းတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် သာမန်လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ပေးခြင်းဖြင့် ကာကွယ်ဆေးကြောင့်ထွက်ရှိတဲ့ ပဋိပစ္စည်း antibody တွေ တိုးများလာစေပါတယ်။
စမ်းသပ်လေ့လာခဲ့တဲ့သူတဝက်နီးပါးလောက်က အဝလွန်တဲ့သူတွေဖြစ်ကြပေမယ့် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်နေစဉ်မှာတော့ ကျန်းမာတဲ့လူတစ်ယောက်ရဲ့ နှလုံးခုန်နှုန်းအတိုင်းထိန်းသိမ်းထားနိုင်ပါတယ်။
အရင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ဖူးတဲ့ညွှန်ကြားချက်တွေထဲမှာ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးစထိုးတဲ့သူတွေအနေနဲ့ နှလုံးကြွက်သားရောင်ရမ်းခြင်းမျိုး မဖြစ်စေရန် လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းကို တစ်ပတ်လောက်ရှောင်ရှားဖို့ ညွှန်ကြားထားခဲ့ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့အောက်တိုဘာလတုန်းက ဖိုင်ဇာကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့အခါ လေ့ကျင့်ခန်းမျိုးစုံပြုလုပ်နိုင်တယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး နှလုံးရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်နိုင်ချေက အလွန့်အလွန်နည်းပါးကြောင်း အစ္စရေးလ်တို့ ကလည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
"ကျွန်တော်သိသလောက်ကတော့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးလို့ လေ့ကျင့်ခန်းမလုပ်သင့်ဘူးဆိုတာမျိုး မရှိပါဘူး" လို့ အစ္စရေးလ်ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ အထွေထွေညွှန်ကြားရေးမှူး ပရော်ဖက်ဆာ'နာ့ခ်မန်အက်ရှ်'က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
Source: The Jerusalem Post
- Category: World
- Hits: 617