Published 6 Feb 2022

ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့မှာရှိတဲ့ ဩစတြေလျသံရုံးရဲ့ အမျိုးသမီး သန့်စင်ခန်းတွေထဲမှာ စပိုင်ကင်မရာတွေ တပ်ဆင်ထားတာကို တွေ့ရှိရပြီး အဲဒီကိစ္စနှင့်ပတ်သက်လို့ ဝန်ထမ်းဟောင်းတစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားတယ်လို့ သံရုံးအရာရှိတစ်ဦးက ဖေဖော်ဝါရီ ၅ရက်စနေနေ့ကပြောကြားပါတယ်။

Source: AFP/ABC

Published 6 Feb 2022

နှင်းတွေထူထပ်စွာကျနေတာကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံအနောက်မြောက်ပိုင်း ကန်စုပြည်နယ်ရဲ့ တျန်ရှီးမြို့မှာတည်ရှိတဲ့ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ မေဂျီဂူထွင်းပန်းပုတွေဟာ နှင်းတွေကြားက အင်မတန်လှပတဲ့ ရှုမျှော်ခင်းတစ်ခုကို ဖန်တီးလိုက်သလို ဖြစ်သွားစေခဲ့ပါတယ်။

နှင်းတွေဖုံးလွှမ်းနေတဲ့ ဘေးပတ်ပတ်လည်တောင်တွေကာရံထားတဲ့ မေဂျီတောင်ဂူထွင်းပန်းချီတွေထဲ ဗုဒ္ဓရှင်တော်မြတ်ရဲ့ ရုပ်ပွားတော်တွေကို ရွှံစေးဖြင့်ထုထွင်းထားတာတွေပါဝင်ပါတယ်။အဲဒီရုပ်ပွားတော်တွေနှင့် ဂူတွေကို  မတ်စောက်တဲ့ကျောက်ထထရံတွေအပေါ်မှာ ထင်ရှားပြတ်သားစွာ ဖူးမြင်တွေ့ကြရပါတယ်။

မေဂျီတောင်မှာ ဂူပေါင်း၂၂၁ဂူနှင့် ရွှံ့စေးပန်းပုလက်ရာပေါင်း တစ်သောင်းကျော်ရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၁၆၀၀ကျော်ကတည်းက တည်ရှိနေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဂျုံရိုးတံတွေနှင့်တူလှလို့ မေဂျီလို့ အမည်ပေးခဲ့တဲ့ အဲဒီတောင်မှာ အေဒီ၃၈၄မှ၄၁၇ အထိ ပထမဆုံးနံရံထွင်းပန်းပုတွေစတင် ထုလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အထင်ရှားဆုံးဂူထွင်းပန်းပုလက်ရာတွေထဲကတစ်ခုဖြစ်ပြီး “ အရှေ့တိုင်း၏ပန်းပုပြတိုက်” လို့အမည်တွင်ပါတယ်။

 Source CCTV Plus

Published 6 Feb 2022

ဗြိတိန်ရဲ့အဲလစ်ဇဘက်ဘုရင်မကြီးက ချားလ်မင်းသား ဗြိတိန်ဘုရင်ဖြစ်လာတဲ့အခါ မင်းသားချားလ်စ်၏ဇနီးကမ်မီလာကို ကြင်ရာတော် မိဖုရားကြီးဖြစ်စေလိုတယ်လို့ ထုတ်ဖော်ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် တစ်ချိန်က ပြင်ပလူတစ်ဦးလို့သတ်မှတ်ခံထားရတဲ့ကမ်မီလာကို တော်ဝင်မိသားစုရဲ့ ဗဟိုချက်မနေရာမှာ ရှိလာစေဖို့ ခိုင်မာသွားစေပါတယ်။

ယခုအချိန်ဟာ ဗြိတိန်ပြည်သူလူထုက ပြသခဲ့တဲ့ သူမအပေါ်သစ္စာစောင့်သိမှုနှင့် ချစ်မြတ်နိုးမှုတို့ကို ပြန်လည်ဆင်ခြင်မိတဲ့ အခါသမယဖြစ်တယ်လို့ ထီးနန်းသက် (၇၀) ပြည့်နှစ်အထိမ်းအမှတ် ရေးသားတဲ့စာတစ်စောင်မှာ အဲလစ်ဇဘက်ဘုရင်မကြီးက ပြောထားပါတယ်။

ချားလ်စ်နှင့်ကမ်မီလာတို့ကိုလည်း အဲသလိုပဲ ထောက်ခံအားပေးကြလိမ့်မယ်လို့ သူမမျှော်လင့်တယ်လို့ လည်း ဘုရင်မကြီးက ဆိုပါတယ်။

“ အချိန်ရောက်လာရင် ကမ်မီလာဟာ သူမရဲ့ကိုယ်ပိုင်သစ္စာစောင့်သိမှုကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနေတဲ့အလျောက်  ကြင်ရာတော်မိဖုရားကြီးအဖြစ်သိလာကြလိမ့်မယ်” လို့ အဲလစ်ဇဘက်က ပြောပါတယ်။

ချားလ်စ်နှင့်ကမ်မီလာဟာ ကာလရှည်ချစ်သူတွေဖြစ်ခဲ့ကြပြီး ၂၀၀၅ခုနှစ်မှာ ဝင်ဆာမှာ အရပ်ဖက်အခမ်းအနားတစ်ခုနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ဘုရင်မကြီးရဲ့စကားတွေကြောင့် ဝမ်းသာဂုဏ်ယူမဆုံးဖြစ်ရတယ်လို့  သူတို့ရဲ့ “ကလာရင့်စ်ဟောက်စ်” အိမ်တော်ကပြောပါတယ်။

ဘုရင်မကြီးရဲ့ဆောင်ရွက်မှုဟာ ကမ်မီလာကို တော်ဝင်အဖြစ် လူတွေကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လက်ခံလာနေတာကို ထင်ဟပ်နေပါတယ်။ ချားလ်စ်ရဲ့ ပထမဇနီးဒိုင်ယာနာ ၁၉၉၇ခုနှစ်မှာ ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ဆယ်စုနှစ်ကြာမှာ သူမကို အပျော်ဖတ်သတင်းစာတွေက ပစ်မှတ်မထားခဲ့တာကြာပါပြီ။

လက်ရှိမှာကွန်ဝေါမြို့စားကတော်ဘွဲ့ကိုရထားတဲ့ ကမ်မီလာဟာ ချားလ်နှင့်အတူ တရားဝင်တာဝန်များကို တော်ဝင်မိသားစု ကိုယ်စားပြုပြီး ပုံမှန်ဆောင်ရွက်နေသူဖြစ်ပါတယ်။

ဗြိတိန်သမိုင်းတစ်လျောက်မှာ ဘုရင့်ရဲ့ဇနီးကို ကြင်ရာတော်မိဖုရားကြီးဘွဲ့ဂုဏ်ထူးကို ပေးလေ့ပေးထရှိပြီးဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့နှစ်ဦးလက်ထပ်စဉ်က ချားလ်စ်သာ ဘုရင်ဖြစ်လာမယ်ဆိုရင် ကမ်မီလာဟာ ကြင်ရာတော်မင်းသမီးဘွဲ့ဂုဏ်ဖူးကို သုံးလို့ရမယ်လို့ဆုံးဖြတ်ထားခဲ့ပါတယ်။

အမေရိကန်မှာ ဘုရင်မကြီးရဲ့သား မင်းသားအင်ဒရူး လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ မတော်မတရားပြုမှုအတွက် တရားရံးရင်ဆိုင်နေရတာမှသည် တော်ဝင်မိသားစုအတွင်း လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုရှိနေသည်ဟု မြေးဖြစ်သူ ဟယ်ရီနှင့်ဇနီးတို့က စွပ်စွဲနေခြင်းများအထိ အသက်၉၅နှစ်အရွယ် ဘုရင်မကြီးအဲလစ်ဇဘက်မိသားစုတွေ ဂုဏ်ထိခိုက်မှုတွေ မကြုံစဖူး ကြုံနေရပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က သူမဟာ အသက်၇၃နှစ်အရွယ်ခင်ပွန်းဖိလစ်ကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။အဲဒါကိုလည်း ဘုရင်မကြီးက စာထဲမှာ ထည့်ရေးထားပါတယ်။

Source Reuters

#WorldHealth
Published - 6 February 2022
တောင်အာဖရိကနိုင်ငံမှ အာဖရိဂျန်ဘိုင်အိုလော့ဂျစ် (Afrigen Biologics)ကုမ္ပဏီက မိုဒါနာကုမ္ပဏီကထုတ်တဲ့ mRNA ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးရဲ့ နည်းပညာအချက်အလက်တွေကို ကူးချအသုံးပြုပြီး ကိုယ်ပိုင်ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

အဆိုပါကာကွယ်ဆေးကို ယခုနှစ်မကုန်ခင် လူသားတွေနဲ့စမ်းသပ်သွားမှာဖြစ်ကြောင်း အာဖရိဂျန်ကုမ္ပဏီမှ ထိပ်သီးအမှုဆောင်တစ်ဦးက ကြာသပတေးနေ့က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
မူရင်းထုတ်လုပ်သူရဲ့ အကူအညီအထောက်အပံ့မယူဘဲ လူသုံးများတဲ့ကာကွယ်ဆေးတစ်ခုကို အခြေခံပြီး ထုတ်လုပ်မယ့် ပထမဆုံးကာကွယ်ဆေးအမျိုးအစားဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အာဖရိကတိုက်မှာ အဆင့်မြင့်ဓာတ်ခွဲခန်းအဆင့်နဲ့ တီထွင်ထုတ်လုပ်မယ့် ပထမဦးဆုံး mRNA ကာကွယ်ဆေးလည်းဖြစ်ပါတယ်။mRNA ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်လျက်ရှိတဲ့ နာမည်ကြီး ဖိုင်ဇာ၊ ဘိုင်အိုတက်ခ်၊ မိုဒါနာကုမ္ပဏီတိုက သူတို့ရဲ့ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ပုံ နည်းပညာတွေကိုမျှဝေဖို့ WHO ရဲ့တောင်းဆိုချက်ကို ငြင်းဆန်လိုက်တာကြောင့် ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေနဲ့ အလယ်အလတ်နိုင်ငံတွေမှာ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း WHO က အာဖရိဂျန်အပါအဝင် လုပ်ငန်းစုကြီးတစ်ခုကို ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်ကရွေးချယ်ခဲ့ကြပါတယ်။

WHO နဲ့ လုပ်ငန်းစုအဖွဲ့ဝင်တွေက သူတို့ရဲ့ နည်းပညာစုံရပ်ကြီးဟာ ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေကြား ကာကွယ်ဆေးတန်းတူမရရှိမှုကို ဖြေရှင်းသွားနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။

ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကာလမှာ ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေက ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးအများစုကို သိမ်းပိုက်ဝယ်ယူထားကြပါတယ်။တောင်အာဖရိကကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီ ဘိုင်အိုဗက်က အဆိုပါနည်းပညာတွေကို အသုံးပြုမယ့် ပထမဆုံးကုမ္ပဏီဖြစ်လာပါတယ်။
အာဖရိဂျန်က အာဂျင်တီးနားနဲ့ဘရာဇီးလ်တို့မှာရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကို လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးဖို့လည်း သဘောတူထားပါတယ်။

ကြာသပတေးနေ့က အာဖရိဂျန်ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်လိုက်တဲ့အပေါ် မိုဒါနာက မှတ်ချက်ပြုပြောကြားခြင်း မရှိသေးပါဘူး။WHO က မိုဒါနာကာကွယ်ဆေးရဲ့ နည်းပညာကိုအသုံးပြုရတဲ့အကြောင်းအရင်းက မိုဒါနာမှ လူသိရှင်ကြားရှင်းလင်းချက်တွေ ထုတ်ပြန်ထားတာကြောင့်နဲ့ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း ကာကွယ်ဆေးမူပိုင်ခွင့်ပြဌာန်းချက် မထုတ်ပြန်ဖို့ ကုမ္ပဏီက ကတိပြုထားတာကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ကပ်ရောဂါပြီးတဲ့အချိန်မှာ မူပိုင်ခွင့်ထုတ်ပြန်သွားမှာလားဆိုတာကတော့ သေချာမသိရသေးပါဘူး။
Source: The Jerusalem Post

#WorldHealth
Published - 6 February 2022
သာမန်ကိုဗစ်ရောဂါခံစားရမှုကနေ ကိုဗစ်ရောဂါအပြင်းအထန်ခံစားရပြီး ဆက်ဖ်တာဇီဒင်း သို့မဟုတ် ဆက်ဖာပင်းပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးနဲ့ စတီးရွိက် တွဲသောက်နေတဲ့လူနာတွေရဲ့ ရောဂါသက်သာလာဖို့ ကြာတဲ့အချိန်ဟာ သာမန်ကုသနည်းအတိုင်း ကုသနေတဲ့ကိုဗစ်လူနာတွေရဲ့ ရောဂါသက်သာလာဖို ကြာတဲ့အချိန်နဲ့ အတူတူနီးပါးဖြစ်ကြောင်း အီဂျစ်ဆေးရုံတစ်ခုမှ လေ့လာချက်အရ သိရှိရပါတယ်။

ဆေးဝါးတွေရဲ့ အခြေခံသဘောတရားအရ antibiotics ပိုးသတ်ဆေးတွေဟာ ဘက်တီးရီးယားကူးစက်မှုတွေအတွက်သာ အသုံးပြုရတာဖြစ်ပြီး ဗိုင်းရပ်စ်တွေကို ထိရောက်တဲ့ဆေးတွေ မဟုတ်ပါဘူး။

အမေရိကန်ရောဂါထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေးစင်တာရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ "Antibiotics ပိုးသတ်ဆေးတွေက အအေးမိဖျားနာရောဂါတွေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ လိုရောဂါတွေကိုဖြစ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တွေမှာ မထိရောက်နိုင်ပါဘူး" လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဘန်နီဆုဖ်တက္ကသိုလ်မှ ဒေါက်တာ'ရာဂေးအာမက်အိတ်'နဲ့ နာဒါတက္ကသိုလ်မှ ဒေါက်တာ'မာဝါအိုအယ်ဂန်ဒီ'တို ဦးဆောင်တဲ့သုတေသနအဖွဲ့က antibiotics ပိုးသတ်ဆေးတွေက ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးပွားခြင်းအဆင့်မှာ ဝင်ရောက်တားဆီးနိုင်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ကနေ ဗိုင်းရပ်စ်ကို တိုက်ထုတ်နိုင်အောင် ခုခံအားစနစ်ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ကြောင်း သိရှိထားကြပါတယ်။
ဥပမာအားဖြင့် လွန်ခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်က အမေရိကန်မှလေ့လာချက်တစ်ခုမှာ အဇီသရိုမိုင်ဆင်ပိုးသတ်ဆေးဟာ ကိုယ်ဝန်ထဲရှိသန္ဓေသားဦးနှောက်ထဲမှ ဇီကာဗိုင်းရပ်စ်ပုံတူပွားခြင်းကို ထိန်းချုပ်ကန့်သတ်ပေးနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ကြပါတယ်။

၂၀၁၆ ခုနှစ်က ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့လေ့လာချက်မှာလည်း မိုင်နိုဆိုက်ကလင်းပိုးသတ်ဆေးဟာ တုပ်ကွေးဗိုင်းရပ်စ်ဖွံဖြိုးမှုကို တားဆီးပေးနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။
ဓာတ်ခွဲခန်းစမ်းသပ်ချက်တွေမှာ ဆက်ဖ်တာဇီဒင်းနဲ့ ဆက်ဖာပင်းတိုလို ပိုးသတ်ဆေးတွေဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပွားခြင်းကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။

ဘန်နီဆုဖ်တက္ကသိုလ်ဆေးရုံရဲ့ သီးသန့်ဌာနမှာပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ စမ်းသပ်ချက်အရ ပုံမှန်ကုသနည်းအတိုင်း ကုသခံယူခဲ့တဲ့ ကိုဗစ်လူနာတွေရဲ့ ရောဂါသက်သာလာဖို့ ကြာတဲ့ပျှမ်းမျှအချိန်က ၁၉ ရက်ဖြစ်ပြီး ဆက်ဖ်တာဇီဒင်းအသုံးပြုတဲ့လူနာတွေရဲ့ ရောဂါသက်သာလာဖို့ ကြာတဲ့အချိန်က ၁၃ ရက်ဖြစ်ကာ ဆက်ဖာပင်းအသုံးပြုသူတွေကတော့ ၁၂ ရက်ဖြစ်ပါတယ်။

စမ်းသပ်တဲ့သူအားလုံး သေဆုံးသူမရှိဘဲ သက်သာပျောက်ကင်းလာခဲ့ပါတယ်။
antibiotics ပိုးသတ်ဆေးတွေက အဆုတ်ရောင်ရောဂါကဲ့သို့ ထပ်ဆင့်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေမှာ ဘယ်လောက်အထိ ထိရောက်နိုင်ကြောင်းနဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပွားခြင်းကို ဘယ်လောက်အထိ တားဆီးနိုင်သလဲဆိုတာတွေကိုတော့ သေချာမသိရသေးပါဘူး။

၂၀၂၁ အောက်တိုဘာလအတွင်း Antibiotics ဂျာနယ်မှာ သုတေသီတို့ရဲ့ သုံးသပ်ထားချက်အရ ဆက်ဖ်တာဒင်းနဲ့ ဆက်ဖာပင်းတို့ဟာ ဘက်တီးရီးယားကို ဆန့်ကျင်ပေးနိုင်တဲ့စွမ်းရည်ရှိတဲ့အပြင် ကိုဗစ်ရောဂါလူနာတွေမှာလည်း အကျိုးအာနိသင်ပေးနိုင်ကြောင်း၊ ကိုဗစ်ရောဂါသာမန်နဲ့ အပြင်းအထန်ခံစားရတဲ့လူနာတွေမှာ ထိုဆေးတွေထဲမှတစ်မျိုးနဲ့ စတီးရွိက်ပေါင်းစပ်သုံးစွဲခြင်းက ပုံမှန်ကုသနည်းထက် ပိုမိုစိတ်ချရကြောင်း သုံးသပ်ပြောကြားထားပါတယ်။
Source: The Jerusalem Post