Published 15 March 2022

ရုရှားနှင့်ဆက်ဆံရေးကို ကိုင်တွယ်တဲ့နေရာမှာ အမေရိကန်အနေနှင့် တရုတ်အကျိုးစီးပွားကို လာမထိခိုက်စေဖို့လိုတယ်လို့  တရုတ်နိုင်ငံက အမေရိကန်ကို ပြင်းထန်စွာသတိပေးပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ မော်စကိုကိုတရုတ်ကကူညီနေတာတွေ ရုပ်သိမ်းဖို့ အမေရိကန်က ဖိအားတွေပေးနေချိန်မှာ တရုတ်က ယခုလိုတုန့်ပြန်ခဲ့တာပါ။

ရုရှားဟာ တရုတ်ထံက စစ်ရေးအကူအညီတောင်းခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲချက်တွေနှင့်ပတ်သက်လို့လည်း အမေရိကန်ဟာ ပရော်ဖက်ရှင်နယ်မပီသ၊ကျင့်ဝတ်နှင့်လည်းမညီ တာဝန်ယူမှုလည်းကင်းမဲ့တဲ့ သတင်းမှားတွေကို ဖန်တီးဖြန့်ချိနေတယ်လို့ပါ တရုတ်က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

Source AFP

#WorldPolitics
Published - 15 March 2022

ရုရှားတို့ ယူကရိန်းအားကျူးကျော်ပြီးနောက် သူတို့ရဲ့နျူကလီးယားတပ်ဖွဲ့တွေကို အချက်ပေးတပ်လှန့်ထားကြောင်း ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် 'အန်တိုနီယိုဂူတာရက်စ်'က မတ်လ(၁၄)ရက်နေ့က သတိပေးကြေညာလိုက်ပြီး ဒါဟာ အလွန်ထိတ်လန့်ဖွယ်အခြေအနေဖြစ်ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုလိုက်ပါတယ်။

"နျူကလီးယားစစ်ပွဲတွေ ဘယ်တော့မှမဖြစ်နိုင်တော့ဘူးလို့ ထင်ခဲ့ကြပေမယ့် အခုတော့တကယ်ဖြစ်လာနိုင်ချေရှိပါတယ်" လို့ 'ဂူတာရက်စ်'က သတင်းထောက်တွေကိုပြောကြားခဲ့ပြီး မကျေနပ်ချက်ရန်ငြိုးတွေချက်ချင်းပြေငြိမ်းပေးဖို့ ထပ်မံတောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီ(၂၄)ရက်နေ့ကစပြီး ယူကရိန်းအားရုရှားတို့ ကျူးကျော်ခဲ့ကြရာ ယူကရိန်းနိုင်ငံသား(၂.၈)သန်းကျော်ဟာ နယ်စပ်ကနေထွက်ပြေးနေကြရပြီး မလွတ်မြောက်ခဲ့တဲ့ သိန်းပေါင်းများစွာသောလူတွေဟာလည်း စစ်ဘေးဒဏ်ကျရောက်နေတဲ့မြို့တွေမှာ ပိတ်မိနေခဲ့ပါတယ်။

ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့် အနောက်နိုင်ငံတွေက ရုရှားအပေါ်စီးပွားရေးအရေးယူပိတ်ဆို့ခြင်းများ ချမှတ်နေခဲ့ပါတယ်။ ရုရှားနျူးကလီးယားတပ်ဖွဲ့တွေကို အသိပေးတပ်လှန့်ထားဖို့လိုအပ်ကြောင်း ရုရှားသမ္မတ'ဗလာဒီမီယာပူတင်'က ပြီးခဲ့တဲ့လနှောင်းပိုင်းကပြောကြားခဲ့ရာ ရုရှားတို့ ယူကရိန်းကိုကျူးကျော်ခြင်းက နျူကလီးယားစစ်ပွဲဆီဦးတည်မှာလာကို စိုးရိမ်ပူပန်နေကြပါတယ်။

(၂၀)ရာစုနှစ်တွေမှာ အနောက်နိုင်ငံတွေက ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနဲ့ မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြကာ စစ်အေးကာလအပြီး ရုရှားနဲ့အမေရိကန်တို့ဟာ နျူကလီးယားလက်နက်အများဆုံးပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ နိုင်ငံတွေဖြစ်ပါတယ်။

ရုရှားတပ်ဖွဲ့များက ယူကရိန်းရှိ ဥရောပမှအကြီးမားဆုံးနျူကလီးယားဓာတ်ပေါင်းဖိုကြီးကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ နျူကလီးယားစက်ရုံတွေ ဘေးကင်းလုံခြုံဖို့ ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း 'ဂူတာရက်စ်'က မေတ္တာရပ်ခံလိုက်ပါတယ်။

"ယူကရိန်းပြည်သူတွေကို အကြောက်တရားတွေရိုက်သွင်းနေတာ ရပ်တန့်သင့်ပြီဖြစ်ပြီး သံတမန်နဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းကြောင်းပေါ် လျှောက်လှမ်းသင့်ပါပြီ" လို့ ဆိုပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂက အရေးပေါ်တုန့်ပြန်ရေးဗဟိုရန်ပုံငွေတွေထဲမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း(၄၀)ကို ယူကရိန်းတို့ အတွက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားကူညီပေးဖို့ အသုံးပြုသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

"ဒီငွေတွေနဲ့ ယူကရိန်းပြည်သူတွေအတွက် အရေးပေါ် အစားအစာနဲ့ရေ၊ ဆေးဝါး၊ နိုင်ငံတွင်းရှိလူများအတွက် အသက်ကယ်ပစ္စည်းအထောက်အပံ့တွေအပြင် ငွေသားတွေပါ ထောက်ပံ့ပေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်" လို့ 'ဂူတာရက်စ်'က ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

ရုရှားတိုရန်ပြုတိုက်ခိုက်နေခြင်းက ရုရှားအပါအဝင် အဖွဲ့ဝင် ၆၀ နီးပါးပါဝင်တဲ့ ဥရောပလုံခြုံရေးနှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့(OSCE)ကိုပါ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း OSCE ဥက္ကဌ'ဇဘစ်နျူရောက်'က ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေးမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

OSCE ရဲ့ စည်းကမ်းကတိကဝတ်များကို မလိုက်နာခြင်းက အဖွဲ့အစည်းကြီးရဲ့အနာဂတ်အပြင် အခြေခံစည်းမျဉ်းမူဝါဒတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကိုလည်း ခြိမ်းခြောက်ရာရောက်နေပါတယ်။

အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေရဲ့ မမျှမတဆောင်ရွက်ခြင်းက ကိဗ်၊ ခါကိဗ်၊ မာရူပိုလ်မြို့တွေမှာ ပြာပုံတွေဖြစ်သွားခဲ့ပြီး အပြစ်မဲ့ပြည်သူထောင်ပေါင်းများစွာ သေကြေပျက်စီးခဲ့ကြရတယ်လို့ ပြောသွားခဲ့ပါတယ်။
Source: CNA

#WorldHealth
Published - 15 March 2022

ဖိုင်ဇာ(Pfizer)ကုမ္ပဏီမှထုတ်လုပ်ပြီး ကိုဗစ်ရောဂါကုသရာမှာအလွန်ထိရောက်တဲ့ကုသရေးသောက်ဆေး တစ်ကမ္ဘာလုံးရရှိရေးအတွက် သဘောတူညှိနှိုင်းမှုများကို များမကြာခင်အချိန်မှာ ထုတ်ဖော်ကြေညာသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ထုတ်လုပ်ညှိနှိုင်းရေးအပိုင်းတွေမှာ အခက်အခဲတွေရှိနေတာကြောင့် ကမ္ဘာ့နေရာအနှံ့အပြားကိုရောက်ရှိဖို့ကတော့ တစ်နှစ်လောက်ကြာမြင့်ဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဖိုင်ဇာကုမ္ပဏီနဲ့ လိုင်စင်မူပိုင်ခွင့်သဘောတူညီမှုရရှိပြီး ၄ လအကြာမှာ အဆိုပါသောက်ဆေးတွေကို နောက်အပတ်ကစပြီးထုတ်လုပ်သွားမယ့် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းများကို ကုလထောက်ပံ့ရေးဆေးဝါးမူပိုင်ခွင့်အစီအစဉ်များဖြင့် အမည်တပ်ကြေညာသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဖိုင်ဇာရဲ့ကိုဗစ်ကုသရေးသောက်ဆေး ပက်ဇ်လိုဗစ်(Paxlovid)ဆေးတွေကို ဒီဇင်ဘာလအရောက်မှာ ပထမဆုံးစတင်ဖြန့်ဖြူးနိုင်အောင် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ အဆင်သင့်ပြင်ဆင်ထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဆေးဝါးအမြောက်အများကိုတော့ ၂၀၂၃ မေလလောက်မှ ရရှိနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း Airfinity Ltd ကုမ္ပဏီက ခန့်မှန်းဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ လက်တွေ့စမ်းသပ်ချက်များအရ ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးတွေဟာ ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်တဲ့ အသက်သေဆုံးမှုနှုန်းနဲ့ ဆေးရုံတက်ကုသခံယူရမှုနှုန်းတိုကို ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးလျှော့ချနိုင်ကြောင်းသိရှိထားတာကြောင့် ပက်ဇ်လိုဗစ်ဝယ်ယူလိုအားများနိုင်တာကြောင့် ပစ္စည်းထောက်ပံ့ရေးအပိုင်းမှာ မလုံလောက်ခြင်းမျိုးကြုံတွေ့ရမှာပါ။

ကနဦးထုတ်လုပ်ရရှိလာတဲ့ဆေးဝါးပမာဏရဲ့ ၄ ပုံ ၁ ပုံခန့်ကို ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတစ်စုက ဝယ်ယူဖို့သေချာနေတာကြောင့် ကာကွယ်ဆေးအလုံအလောက်မရရှိသေးတဲ့ ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေကို ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးတွေရောက်ရှိနိုင်ဖိုအတွက် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီကြီးတွေမှာ ဖိအားအများအပြားရှိလာပါတယ်။

ကပ်ရောဂါစတင်ပေါ်ပေါက်ပြီး ၂ နှစ်ကြာတဲ့အချိန်မှာ ကိုဗစ်ရောဂါကိုတိုက်ဖျက်ဖို့ ဖိုင်ဇာရဲ့ကုသရေးသောက်ဆေးက အဓိကကျလာပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်မှာ ရောဂါကူးစက်မှုတွေလျော့ကျလာပြီဆိုပေမယ့် နောင်ထွက်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဗီဇကွဲတွေကိုပါ တိုက်ဖျက်နိုင်ဖို့အတွက် တာဝန်ရှိသူတွေက ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးတွေရရှိအောင် ကြိုးပမ်းနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။

"ကုန်ကြမ်းအရင်းအမြစ်တွေအများဆုံးရရှိပြီး ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းတွေထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ နိုင်ငံငယ်များအပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို လက်လှမ်းမီသလောက် ချိတ်ဆက်ပြောဆိုထားပါတယ်" လို့ ဖိုင်ဇာမှပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ'ကစ်ဒ်လောင်ဂ်လီ'က ဆိုပါတယ်။

ပက်ဇ်လိုဗစ်ကုသရေးသောက်ဆေးမှာ ဆေး ၂ မျိုးပါဝင်ပါတယ်။
ပထမဆေးအမျိုးအစားက nirmatrelvir ဆေးဖြစ်ကာ ဗိုင်းရပ်စ်ပွားခြင်းကိုဖြစ်စေတဲ့ အဓိကအင်ဇိုင်းတစ်မျိုးကိုတားဆီးပေးတာဖြစ်ပါတယ်။

နောက်တစ်မျိုးကတော့ HIV လူနာတွေမှာအသုံးပြုတဲ့ ritonavir ဆေးဖြစ်ပြီး nirmatrelvir ဆေးရဲ့ဖြိုခွဲမှုကိုနှေးအောင်ပြုလုပ်ကာ အချိန်ကြာမြင့်တဲ့အထိ ဆေးအာနိသင်ပမာဏများနေအောင် ထိန်းသိမ်းပေးတာဖြစ်ပါတယ်။

ဖိုင်ဇာရဲ့ကိုဗစ်ကုသရေးသောက်ဆေးက ဗိုင်းရပ်စ်ကိုတိုက်ဖျက်ရာမှာ Merck ကုမ္ပဏီရဲ့ molnupiravir ဆေးထက်ပိုမိုထိရောက်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်နိုင်ပါတယ်။
molnupiravir ဆေးကတော့ အသုံးပြုတဲ့လူနာအချို့မှာ ဘေးကင်းစိတ်ချရမှုအပိုင်းပြဿနာတွေရှိနေပြီး ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ဆေးရုံတက်ကုသခံယူရမှုနဲ့ အသက်သေဆုံးမှုနှုန်းတို့ကိုကာကွယ်ရာမှာ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ ထိရောက်မှုရှိခဲ့တာကြောင့် ပက်ဇ်လိုဗစ်နဲ့အခြားကုသနည်းတွေ မရနိုင်တဲ့အခြေအနေမှသာ Merck ရဲ့ဆေးဝါးကိုအသုံးပြုဖို့ အမေရိကန်နိုင်ငံတော်ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းက ညွှန်ကြားထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဖိုင်ဇာရဲ့ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဝါးကိုထုတ်လုပ်ဖို့က အခြားဆေးဝါးတွေထုတ်လုပ်ရတာထက် ပိုပြီးကြာရှည်နိုင်တာကြောင့် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ အခက်အခဲတွေရှိလာနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။

ပက်ဇ်လိုဗစ်မှာပါဝင်တဲ့ nirmatrelvir ဆေးက ကန့်သတ်ချက်ရှိတာမို့လို့ လိုင်စင်ခွင့်ပြုချက်ရရှိအောင်စောင့်ဆိုင်းရဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။ ညတွင်းချင်းထုတ်လုပ်လို့ရတဲ့ပစ္စည်းတွေ မဟုတ်တဲ့အတွက် ချက်ချင်းကြီးပမာဏအများအပြားထုတ်လုပ်ဖို့ မျှော်လင့်နေတာတော့ မတရားဘူးလို့ ဆေးဝါးမူပိုင်ခွင့်ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့အစည်းမှ အမှုဆောင်ချုပ်'ချားလ်စ်ဂိုး'က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ဖို့အတွက် ကမ္ဘာတဝန်းမှ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများနဲ့ဓာတ်ပြုပစ္စည်းအမျိုးအစား ၃၈ မျိုးလိုအပ်ပြီး အခုထက်ထိ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းပြတ်လတ်တာမျိုးမရှိပေမယ့် ကြာလာတဲ့အချိန်ကျရင်တော့ အခက်အခဲရှိလာနိုင်ပါတယ်။ဖိုင်ဇာကုမ္ပဏီက ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း ပက်ဇ်လိုဗစ်ဆေးဝါးပေါင်း သန်း ၁၂၀ ထုတ်လုပ်ဖို့ မျှော်မှန်းထားပြီး ယခုနှစ်မှာ အမေရိကန်နိုင်ငံကို ဆေးဝါးသန်း ၂၀ ပို့ဆောင်ဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။

ယူကေက ဆေးဝါး ၂.၇၅ သန်းကိုဝယ်ယူထားကာ နောက်ထပ် ၁၀ သန်းခန့်ကို နိုင်ငံငယ်များထံပေးပို့သွားမှာဖြစ်ကြောင်း Airfinity က ဖော်ပြထားပါတယ်။
Source: Bloomberg

#WorldHealth
Published - 15 March 2022
လူအယောက်များစွာရှိနေတဲ့လူအုပ်တွေထဲက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရသူတွေကိုရှာဖွေရာမှာ သေချာလေ့ကျင့်သင်ကြားပေးထားသောခွေးများက အကူအညီပေးနိုင်ကြောင်း သုတေသနအသစ်များအရ အထောက်အထားတွေ့ရှိထားပါတယ်။

ပဲရစ်မြို့ရှိ ရောဂါပိုးစစ်ဆေးရေးစင်တာ ၂ ခုမှာ စမ်းသပ်ခံတဲ့သူ ၃၃၅ ယောက်ဟာ ချွေးနမူနာများဖြင့် PCR test စမ်းသပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ PCR စမ်းသပ်ချက်များအရ ရောဂါလက္ခဏာပေါ်သူ ၇၈ ယောက်နဲ့ လက္ခဏာမပေါ်သူ ၃၁ ယောက်တို့မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။

သူတို့ရဲ့ချွေးနမူနာများကို ခွေးများဖြင့်အနံ့ခံရာမှာ ရောဂါကူးစက်ထားသူတွေကို ၉၇ ရာခိုင်နှုန်းတိကျတဲ့အထိ ရှာဖွေနိုင်ပြီး လက္ခဏာမပေါ်ဘဲရောဂါကူးစက်ထားသူတွေကို ရှာဖွေရာမှာ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းတိကျမှန်ကန်ကြောင်း medRxiv ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ အင်္ဂါနေ့ကဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

ရောဂါကူးစက်ခြင်းမရှိဘဲ မိမိဆန္ဒအလျောက်လာရောက်စမ်းသပ်သူတွေကို အနံ့ခံရှာဖွေခိုင်းရာမှာ ၉၁ ရာခိုင်နှုန်းတိကျမှုရှိပြီး လက္ခဏာမပေါ်ဘဲရောဂါပိုးကူးစက်ထားသူတွေကိုတော့ ၉၄ ရာခိုင်နှုန်းတိကျအောင် ရှာဖွေနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ခွေးတွေနဲ့ရှာဖွေစမ်းသပ်ခြင်းက လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲပစ္စည်းထည့်စရာမလိုတဲ့အပြင် ထွက်ရှိလာတဲ့အဖြေက ယုံကြည်စိတ်ချရပြီးတိကျလျင်မြန်ကြောင်း၊ လေဆိပ် သင်္ဘောဆိပ် မီးရထားဘူတာ ပွဲလမ်းသဘင်နဲ့ အားကစားပွဲတွေက လူအုပ်ကြီးတွေကို ခွေးတွေနဲ့ ရောဂါပိုးအနံ့ခံစစ်ဆေးနိုင်ဖို့ အဓိကအာရုံစိုက်ပြီး ဆက်လက်လေ့လာသွားမှာဖြစ်ကြောင်း သုတေသီများက ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။
Source: Reuters

#WorldBusiness
Published 14 March 2022

တရုတ်နိုင်ငံမှာ မနှစ်ကထက် စိန်လက်ဝတ်ရတနာဝယ်လိုအား ပြန်လည်မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် အခုလိုစေ့စပ်လက်ထပ်ပွဲတွေ အများဆုံးပြုလုပ်လေ့ရှိတဲ့ရာသီမှာ စိန်ရတနာတွေအရောင်းသွက်လာတာဖြစ်ပါတယ်။

#Yangon_Media_Group

#DailyNews
Published - 14 Mar 2022

၁။ မီးစက်အသုံးပြုဝန်ဆောင်မှုပေးနေရခြင်းကြောင့် ဟိုတယ်နှင့်တည်းခိုခန်းများ အခန်းခတိုးမြှင့်

၂။ လျှပ်စစ်မီးပေးချိန်ကို တိတိကျကျ အချိန်ဇယားရေးဆွဲထုတ်ပြန်ပေးမည်

၃။ မိုးလေဝသ သတင်း

၄။ တရုတ်နိုင်ငံတွင် စေ့စပ်လက်ထပ်ပွဲရာသီအတွင်း စိန်လက်ဝတ်ရတနာများအရောင်းသွက်.......အစရှိတဲ့သတင်းတွေကို တင်ဆက်ပေးသွားမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

#Yangon_Media_Group