#WorldHealth
Published 28 March 2022

ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာမှာ လူပေါင်း ၆ သန်းကျော်အသက်သေဆုံးခဲ့ရပေမယ့် ကလေးငယ်တွေမှာ လူကြီးတွေလောက်ရောဂါပြင်းထန်ခြင်းမရှိတာကတော့ နားလည်ရခက်ခဲနေခဲ့ကြပါတယ်။

၂၀၁၉ ခုနှစ် ကိုဗစ်ရောဂါစတင်ပေါ်ပေါက်ပြီး ကမ္ဘာအနှံအပြားသို့ပျံ့နှံစဉ်က ဒီဗိုင်းရပ်စ်အကြောင်းသိရှိအောင်နဲ့ ကာကွယ်တိုက်ဖျက်ဖို့ကို သိပ္ပံပညာရှင်တွေနားလည်အောင်ကြိုးစားခဲ့ကြပြီး ကိုဗစ်လူနာတွေကိုနည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ကယ်တင်နိုင်အောင်ကြိုးပမ်းခဲ့ကြပါတယ်။

ဆေးရုံတက်ကုသခံယူခဲ့ရတဲ့ကလေးငယ်တွေဟာ အနည်းငယ်မျှသာဖြစ်ပြီး ဒီလိုမျိုး ရောဂါပြင်းထန်စွာမဖြစ်ပွားရတဲ့အကြောင်းအရင်းက ကျန်းမာရေးပညာရှင်တွေအတွက်လည်း အံ့အားသင့်ခဲ့ရပါတယ်။

အခုဆိုရင် ကိုဗစ်ရောဂါအပေါ် ကလေးငယ်တွေနဲ့ လူကြီးတွေကြား တုန့်ပြန်ပုံကွာခြားမှုကို တဖြည်းဖြည်းနားလည်လာကြပါပြီ။

"ဒီလိုဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းအရင်းတွေကတော့ ကလေးငယ်တွေရဲ့ သဘာဝရောဂါခုခံအားပိုမိုထိရောက်မှု၊ ကိုယ်ခံအားအလွန်အကျွံတုန့်ပြန်မှုအဖြစ်နည်းခြင်း၊ အခြားရောဂါအခံနည်းပါးခြင်း၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းအပေါ်ဘက်ရှိ ACE-2 receptor နည်းပါးခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်" လို့ ယူကေရှိ ကာဒစ်ဖ်ဆေးပညာတက္ကသိုလ်မှကူးစက်ရောဂါပညာရှင် ဒေါက်တာ'အန်ဒရူးဖရိဒ်မန်း'က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ACE-2 receptor ဟာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေလာရောက်ချိတ်ဆက်တဲ့နေရာဖြစ်ပါတယ်။
တိတိကျကျသိရဖို့ နောက်ထပ်လေ့လာမှုတွေပြုလုပ်ဖို့လိုအပ်သေးပေမယ့် ကလေးငယ်တွေမှာ ရောဂါပြင်းထန်စွာမဖြစ်ကြောင်း အထောက်အထားတွေခိုင်လုံနေတဲ့အပြင် ဘာကြောင့်ဖြစ်ရသလဲဆိုတာကိုလည်း သိရှိလာရပြီဖြစ်ပါတယ်။

ကိုယ်ခန္ဓာထဲမှရောဂါခုခံအားက အသက်အရွယ်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ တုန့်ပြန်မှုနှောင့်နှေးလာကြပြီး ရောဂါအခံရှိသူတွေဆိုရင် ကိုဗစ်ရောဂါကိုပိုပြီးခံစားရနိုင်ပါတယ်။

ကလေးငယ်တွေရဲ့သဘာဝရောဂါခုခံအားက လူကြီးတွေထက်ပိုပြီးအားကောင်းနေခြင်းက အဓိကကွာခြားချက်ဖြစ်နေပါတယ်။

ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ဘက်တီးရီးယားတို ဝင်ရောက်လာတဲ့အခါ ရောဂါခုခံအားစနစ်က အင်တာဖရွန်(Interferon)တွေထုတ်ပေးပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ပွားခြင်းကိုထိန်းချုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

နောက်တစ်ချက်ကတော့ ကလေးငယ်တွေအနေနဲ့ ဆေးရုံတွေ စာသင်ကျောင်းတွေကိုသွားတဲ့အခါ ဗိုင်းရပ်စ်တွေနဲ့ပိုမိုထိတွေ့နေရတာကြောင့်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။

ထိတွေ့ရတဲ့ဗိုင်းရပ်စ်တွေက သာမန်အအေးမိဖျားနာဗိုင်းရပ်စ်တွေဖြစ်ပြီး ဒီဗိုင်းရပ်စ်တွေကနေ ရောဂါခုခံအားတွေ ပိုမိုရရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါအတွင်း အသက်သေဆုံးခဲ့တဲ့ကလေးငယ်တွေကတော့ နာတာရှည်ရောဂါတွေခံစားနေရပြီး ရောဂါအခံရှိနေတဲ့ကလေးများဖြစ်ပါတယ်။

Source: CNBC
#Yangon_Media_Group

#WorldHealth
Published - 27 March 2022
ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းနေရာအနှံသို့ ပျံ့နှံ့ သွားနိုင်တဲ့ ဆီးကျိတ်ကင်ဆာရောဂါခံစားနေရတဲ့လူနာတွေမှာ နိုဗာတစ်(Novartis)ကုမ္ပဏီရဲ့ ကုသနည်းကိုအသုံးပြုဖို့ အမေရိကန်အစားအစာနဲ့ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေး(FDA)အဖွဲ့ က အသိအမှတ်ပြုလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကကြေညာလိုက်ပါတယ်။

နိုဗာတစ်ရဲ့ ပလူဗစ်တို(Pluvicto)ကုသနည်းဟာ အရွယ်ရောက်ပြီးအမျိုးသားတွေမှာ ရေဒီယိုသတ္တိကြွနည်းပညာဖြင့်ပစ်မှတ်ထားကုသတာဖြစ်ပြီး အခြားကင်ဆာကုသနည်းများပြုလုပ်ထားပြီးသား လူနာတွေမှာ အသုံးပြုလေ့ရှိပါတယ်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်က အင်ဒိုဆိုက်(Endocyte)ကင်ဆာ ဆေးထုတ်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီမှ ဒေါ်လာ ၂.၁ ဘီလီယံဖိုးဝယ်ယူခဲ့စဉ်က အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအနေနဲ့ ဆီးကျိတ်ကင်ဆာကုသနည်းကို ဝယ်ယူရရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ပလူဗစ်တိုကုသနည်းဟာ ပစ်မှတ်ထားနိုင်တဲ့လိုင်ဂန်(ligand)မော်လီကျူးနဲ့ ကင်ဆာဆဲလ်တွေကိုသတ်ပစ်နိုင်တဲ့ ရေဒီယိုသတ္တိကြွအမှုန်လေးတွေကို ပေါင်းစပ်ထားပြီး အလွန်တိကျပြတ်သားစွာပစ်မှတ်ထားကုသပေးနိုင်ကြောင်း နိုဗာတစ်ကုမ္ပဏီကပြောကြားခဲ့ပါတယ်။

ပလူဗစ်တိုကုသနည်းကို ဈေးကွက်ထဲဖြန့်ချိကြော်ငြာရန် အသိအမှတ်ပြုခွင့်ရဖို့ ဥရောပဆေးဝါးအေဂျင်စီနဲ့ အခြားကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်များထံ တင်ပြထားပါတယ်။

ဆီးကျိတ်ကင်ဆာကနေ အခြားအစိတ်အပိုင်းများကိုပျံ့နှံ့ရာမှာ အစောပိုင်းကုသနိုင်ဖို့ ပလူဗစ်တို နောက်ပိုင်းအဆင့်စမ်းသပ်လေ့လာမှုနှစ်ခုကိုလည်း ဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်တယ်လို့ နိုဗာတစ်မှပြောကြားသွားပါတယ်။
Source: Reuters

#WorldHealth
Published - 27 March 2022
နောက်လာမယ့် ၂ နှစ်အတွင်း အိုမီခရွန်ထက်ပိုမိုဆိုးရွားနိုင်တဲ့ ကိုဗစ်မျိုးဗီဇကွဲအသစ်တစ်မျိုး ပေါ်ထွက်လာနိုင်ချေများကြောင်း အင်္ဂလန်ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအရာရှိချုပ်'ဆာခရစ္စဝစ်တီ'က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။

ကပ်ရောဂါနောက်တစ်ဆင့်အကြောင်း သုံးသပ်ပြောဆိုခဲ့ရာမှာ လော့ဒေါင်းချခြင်းတွေ ထပ်မံပြုလုပ်ရဖွယ်ရှိနေပါတယ်လို့ ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။

ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကွန်ဖရင့်မှာ 'ဆာခရစ္စ'ကပြောကြားရာမှာ ဗိုင်းရပ်စ်ကထပ်မံထွက်ပေါ်လာဖွယ်ရှိကြောင်း၊ တုပ်ကွေးရောဂါနဲ့ သေဆုံးမှုနှုန်းအတူတူနီးပါးဖြစ်နေပြီး လက်ကျန်ဘဝတလျှောက်လုံး ဒီဗိုင်းရပ်စ်ရှိနေမှာဖြစ်ကြောင်း ဆိုပါတယ်။

ဒီထက်ပိုပြီးအန္တရာယ်များတဲ့ မျိုးဗီဇကွဲပေါ်ပေါက်လာရင် လူမှုနေထိုင်ရေးဘဝတွေကိုပါထိခိုက်လာနိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိမျိုးဗီဇကွဲက အသေးအဖွဲမျှသာဖြစ်ပြီး နောက်ထပ်ပေါ်ထွက်လာနိုင်တဲ့မျိုးဗီဇကွဲက အိုမီခရွန်ထက် ပိုမိုဆိုးရွားလာနိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အခြားပညာရှင်တွေကတော့ ကပ်ရောဂါအဆိုးရွားဆုံးနေ့ရက်တွေ ကုန်ဆုံးသွားပြီဖြစ်ပြီး အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ အအေးမိဖျားနာဗိုင်းရပ်စ်အဖြစ် ကူးပြောင်းလာပြီလို့ ယူဆထားကြပါတယ်။

နိုဝင်ဘာလမှာ စတင်ပျံ့ပွားခဲ့တဲ့အိုမီခရွန်ဟာ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း ကူးစက်မှုအများဆုံးဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ်'ဘိုရစ်ဂျွန်ဆန်'က အရန်အစီအစဉ်ကိုစတင်နေပြီဖြစ်ပြီး နေအိမ်မှအလုပ်လုပ်ခြင်း၊ လူအများကြား နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ခြင်း၊ အားမြှင့်ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံခြင်း အစီအစဉ်တွေပါဝင်ပါတယ်။

ရောဂါခုခံအားတွေမြင့်မားနေပြီဖြစ်ပြီး ရောဂါမပြင်းထန်တဲ့မျိုးဗီဇကွဲကြောင့် ဗိုင်းရပ်စ်ကိုထိရောက်စွာကာကွယ်ထားနိုင်ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါက ဒေသတွင်းကူးစက်မှုရောဂါအဖြစ် ဘယ်အချိန်သတ်မှတ်လို့ရမှာလဲ မေးရာမှာတော့ ဗိုင်းရပ်စ်က တဖြည်းဖြည်းနဲ့ကူးစက်မှုနှုန်းနည်းလာမှာဖြစ်ကြောင်း 'ဆာခရစ္စ'က ဖြေကြားခဲ့ပါတယ်။

ယူကေမှာ နောက် ၂ နှစ် ၃ နှစ်အတွင်း မျိုးဗီဇကွဲအသစ်တွေကြောင့် ကူးစက်မှုလှိုင်းတွေ ရံဖန်ရံခါဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်းလည်း ပြောပြသွားပါတယ်။ ယူကေရှိ ကလေးတွေ၊ လူကြီးတွေမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှုနှုန်းမြင့်မားနေပြီး ရောဂါကူးစက်မှု မှရတဲ့ခုခံအားတွေကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ခုခံအားမြင့်မားလျက်ရှိပါတယ်။

နောက်ထပ်ထွက်ပေါ်နိုင်တဲ့မျိုးဗီဇကွဲက လူ ၃ ယောက်မှာ ၁ ယောက်သေဆုံးမှုနှုန်းအထိ ရှိလာနိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုနေကြပါတယ်။ ဗိုင်းရပ်စ်က တဖြည်းဖြည်းပျောက်ကွယ်သွားမယ်ဆိုတာ မယုံကြည်ထားကြောင်း အီဒင်ဘာ့ဂ်တက္ကသိုလ်မှ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးပညာရှင် ပရော်ဖက်ဆာ'ဒက်ဗီဆရီဒါ'က အစည်းအဝေးပွဲမှာ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
Source: DailyMail

#WorldAgriculture
Published 26 March 2022

ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ရေးပဋိပက္ခများနဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုအကျိုးဆက်တွေကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဓာတုဓာတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်းဆက်လက်မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံရဲ့စိုက်ပျိုးရေးလည်ပတ်မှုကဏ္ဍကို ထိခိုက်လျက်ရှိပါတယ်။

#Yangon_Media_Group

#WorldPolitics
Published - 26 March 2022

မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံက ယခုအပတ်အတွင်း တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးကျည်စမ်းသပ်ပစ်လွှတ်ခဲ့ရာ နောက်ထပ် မထီမဲ့မြင် ရန်ဆွခြင်းတွေဖြစ်ပေါ်မလာအောင် တရုတ်နဲ့ရုရှားတို့ အနေနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားကိုသတိပေးသင့်ကြောင်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ 'ယယ်လီနာပေါ်တာ'က သောကြာနေ့မှာပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

"နောက်ထပ်ရန်ဆွပေးခြင်းမျိုးတွေဖြစ်မလာအောင် တရုတ်နဲ့ရုရှားတို့ အနေနဲ့ မြောက်ကိုရီးယားကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်သတိပေးသင့်ပါတယ်" လို့ 'ပေါ်တာ'က ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေးပွဲမတိုင်ခင် မီဒီယာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောကြားသွားပါတယ်။

မြောက်ကိုရီးယားတို့က သောကြာနေ့မှာ တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးကျည်(ICBM)အသစ်ကို စမ်းသပ်ပစ်လွှတ်ခဲ့ရာ အဆိုပါဒုံးကျည်က နိုင်ငံရဲ့နျူကလီးယားလက်နက်အင်အားကို ဖော်ပြလိုက်တာဖြစ်ပြီး အမေရိကန်တိုရဲ့စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုမှန်သမျှကို နှောင့်ယှက်ဖျက်ဆီးနိုင်ကြောင်း မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင်'ကင်မ်ဂျုန်အန်'က ကြွားလုံးထုတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါဟာ ၂၀၁၇ နောက်ပိုင်း နိုင်ငံရဲ့နျူကလီးယားတပ်ဆင်တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးကျည်သစ်ကို ပထမဆုံးအကြိမ်စမ်းသပ်ပစ်လွှတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားရဲ့ဒုံးကျည်စမ်းသပ်မှုဟာ ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီစည်းမျဉ်းတွေကို မခန့်လေးစားချိုးဖောက်ရာကျကြောင်း 'ပေါ်တာ'ကဆက်လက်ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

"ဒီလိုစည်းကမ်းချိုးဖောက်မှုတွေအတွက် မြောက်ကိုရီးယားကိုတာဝန်ခံခိုင်းဖို့ နိုင်ငံအားလုံးကိုတိုက်တွန်းလိုပါတယ်။ မြောက်ကိုရီးယားကိုလည်း အသေအချာလာရောက်ဆွေးနွေးညှိနှိင်းဖို့ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်" လို့ ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။

ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး တရုတ်နဲ့ရုရှားတိုဘယ်လိုသဘောထားမလဲဆိုတာကိုတော့ မသိရှိရသေးပါဘူး။ "ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကနဦးဆွေးနွေးတိုင်ပင်မှုတွေ ပြုလုပ်နေကြပါတယ်။ နိုင်ငံအားလုံးစိုးရိမ်ပူပန်နေရပြီး အထူးသဖြင့်မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ထိစပ်နေတဲ့နိုင်ငံတွေပါပဲ။ ICBM ဒုံးကျည်ကိုဆက်လက်စမ်းသပ်ဖို့ မြောက်ကိုရီးယားတို့ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်းက တိုင်းပြည်ရေးတင်းမာမှုတွေမြင့်တက်လာနိုင်ပါတယ်"

၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ မြောက်ကိုရီးယားတို ICBM ဒုံးကျည်နောက်ဆုံးစမ်းသပ်ပြုလုပ်ခဲ့စဉ် ကုလလုံခြုံရေးကောင်စီက အရေးယူပိတ်ဆို့ ခြင်းများပြုလုပ်ခဲ့ရပါတယ်။

အခုယူကရိန်းအရေးကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရုရှားနဲ့တရုတ်တို့ကို အမေရိကန်နဲ့မဟာမိတ်များက ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ မှုများပြုလုပ်ထားတာကြောင့် သတိပေးဖို့ တောင်းဆိုချက်ကို တရုတ်နဲ့ရုရှားတို့ ဘယ်လိုတုန့်ပြန်မလဲဆိုတာ စောင့်ကြည့်သွားရမှာပါ။
Source: Reuters

#DailyNews
Published - 25 Mar 2022

၁။ လက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်များထိပ်သီးအစည်းအဝေးကျင်းပမည်

၂။ ထိုင်းတော်ဝင် ရဲတပ်ဖွဲ့မှ အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးတစ်ဦး၏ ကားအတွင်း တရားမဝင်တင်ဆောင်လာသော မြန်မာနိုင်ငံသား ဖမ်းဆီးရမိ

၃။ မိုးလေဝသ သတင်း

၄။ ရုရှားမှတင်သွင်းသည့်မြေဩဇာများ အဆမတန်ဈေးတက်လာမှုကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကုန်ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်လာ......အစရှိတဲ့သတင်းတွေကို တင်ဆက်ပေးသွားမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

#Yangon_Media_Group