၇ ဇွန် ၂၀၂၄
မြန်မာငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းစေရေးအတွက် မည်သို့မျှမဖြစ်နိုင်သည့် ရွှေနှင့်ငွေကြေး ဈေးနှုန်းများကို ဆွဲတင်၍ တိုင်း ပြည်၏စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုရှိစေရန်ရည်ရွက်ချက်ရှိရှိဆောင်ရွက်ခဲ့ကြကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် က ပြောပါတယ်။
ယနေ့ ဇွန်လ(၇) ရက်က နေပြည်တော်မှာကျင်းပတဲ့နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အစည်းအဝေး (၃/၂၀၂၄) တွင် နစက ဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ကောင်စီဝင်များကို ပြောကြားရာမှာ အဆိုပါအချက်ကိုထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဧပြီလအတွင်း ရွှေဈေးနှင့်ငွေကြေးဈေးနှုန်းများ သဘာဝမကျဘဲအဆမတန် ပြောင်းလဲလာသည်ကိုတွေ့ရပြီး ဝိသမစီးပွားရေးသမားများအနေဖြင့်ငွေကြေးတန်ဖိုး ကမောက်ကမ ဖြစ်အောင်ဆောင်ရွက်ခြင်းပင်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် လိုအပ်သည့် စစ်ဆေးမှုများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ရွှေဈေးနှင့်ငွေကြေးဈေးများသည့်ရှိသင့်ရှိထိုက်သည့်၊ ဖြစ်သင့်သည့် ဈေးနှုန်းသို့ တဖြည်းဖြည်းကျဆင်းရှိလာခဲ့ပြီလို့လည်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးရဲ့ပြောကြားကြောင်း နစကရဲ့ သတင်းထုတ် ပြန်ချက်မှာဖော်ပြထားပါတယ်။
ယခင်ကလည်း စီးပွားရေးအရ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ၊ ဘဏ်စနစ်များပြိုလဲအောင် လုပ်ဆောင်မှုများနှင့် ငွေကြေး ကမောက်ကမဖြစ်အောင်ဆောင်ရွက်ခြင်းများကိုမိမိတို့အနေဖြင့်ကြုံတွေ့ခဲ့ရပြီးထိုသို့သောအခက်အခဲအကြပ် အတည်းများကြားမှနိုင်ငံ့စီးပွားရေး အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိပြန်လည်ဦးမော့လာအောင်ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့တယ် လို့ လည်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးကပြောပါတယ်။
ငွေကြေးတန်ဖိုးတက်ခြင်း၊ ကျခြင်းထက် ငွေကြေးခိုင်မာမှုရှိစေရန် လိုအပ်မည်ထင်ကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးက ဆက်လက်ပြောဆိုပြီး နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကျဆင်းစေရန်ရည်ရွယ်၍ အဖက်ဖက်မှ ဝိုင်းဝန်းတိုက်ခိုက်နေကြခြင်းဖြစ်လို့ ငွေဈေး တည်ငြိမ်ရန်အရေးကြီးတယ်လို့လည်း ပြောဆိုခဲ့ကြောင်းသိရပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်များမှာ ရွှေဈေး၊ဒေါ်လာဈေးများ ထူးခြားစွာမြင့်တက်ခဲ့ခြင်းနှင့်ဆက်စပ်၍ ရွှေလုပ်ငန်းရှင်အချို့၊ ရွှေကုန်သည်အချို့၊ ငွေကြေးကစားသူအချို့ကို ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားတဲ့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ကွန်ဒိုတိုက်ခန်း ရောင်းချသူနှင့်ဝယ်ယူသူအချို့ကိုလည်း ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့ပါတယ်။ ယင်းတို့အထဲတွင် အချို့မှာ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်လျက်ရှိကြောင်းလည်း နစကသတင်းထုတ်ပြန်ချက်များမှာဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
@ymg/knl
၇ ဇွန် ၂၀၂၄
အိန္ဒိယရဲ့ နာရင်ဒရာမိုဒီကို ယနေ့ ဇွန်လ ၇ရက်နေ့ သောကြာနေ့မှာ သူ့ရဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ် ( အင်န်ဒီအေ)ရဲ့ အမတ်တွေက ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် တရားဝင်တင်မြှောက်လိုက်ကြတဲ့အတွက် သူဟာ တတိယသက်တမ်းဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် သမိုင်းဝင်သွားပါတယ်။ ယခုဆိုကမ္ဘာ့ လူဦးရေအထူထပ်ဆုံးအိန္ဒိယ နိုင်ငံဟာ ညွန့်ပေါင်းအုပ်ချုပ်တဲ့အစိုးရတစ်ခုအဖြစ် ပြန်လည်ရောက်ရှိသွားရတာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
မိုဒီဟာ ဒီနေ့နှောင်းပိုင်းမှာ သမ္မတ ဒရိုပါဒီမာမူးနှင့်တွေ့ဆုံပြီး အစိုးရအဖွဲ့သစ်ဖွဲ့စည်းဖို့တင်ပြဖို့ရှိတယ်လို့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရသူကပြောပါတယ်။ သူဟာ တနင်္ဂနွေညနေခင်းမှာ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုဖို့ရှိမယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။
မိုဒီရဲ့ ဘီဂျေပီပါတီဟာ အစိုးရဖွဲ့ဖို့ ဒေသဆိုင်ရာပါတီတွေနှင့် ထောက်ခံချက်ရယူရတာ ဆယ်စုနှစ်တစ်စု အတွင်း ဒါဟာ ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ပါတီဟာ အစိုးရဖွဲ့ဖို့ အမတ်နေရာ ၂၇၂ နေရာ လိုအပ်ခဲ့တာ ပါ။
အင်န်ဒီအေဟာ လော့ခ်ဆာဘာလို့ခေါ်တဲ့ အောက်လွှတ်တော်အမတ်နေရာ ၅၄၃ နေရာထဲမှာ ၂၉၃နေရာ နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ရာဟူးဂန္ဒီရဲ့ စင်ထရစ်ကွန်ဂရက် ပါတီက နေရာ၂၃၀ကျော်နိုင်ခဲ့ပြီး ခန့်မှန်းထာထက် ပိုနိုင်ခဲ့ တာဖြစ်ပါတယ်။
ဘီဂျေပီနှင့် တီဒီပီနှင့် ဂျန်နာတာဒါ(ယူနိုက်တက်)ပါတီတွေပါဝင်တဲ့ ယင်းရဲ့မဟာမိတ်တွေက မိုဒီကို ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ကန့်ကွက်သူမရှိဘဲ တစ်ခဲနက်မဲပေးခဲ့ကြတာပါ။
မိုဒီရဲ့အမည်ကို ရာထူးစွန့်လွှတ်တော့မယ့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး ရာနက်ဆင်းက တင်သွင်းခဲ့ပြီး တာဝန်ပြီးဆုံး တော့မယ့် ဝန်ကြီးတွေနှင့် မဟာမိတ်ပါတီခေါင်းဆောင်တွေက ထောက်ခံခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
အမတ်အသစ်တွေနှင့် မဟာမိတ်အဖွဲ့တွေရဲ့ ဝါရင့်ခေါင်းဆောင်တွေက မိုဒီကို တစ်ခဲနက်ထောက်ခံကြပြီး မိုဒီ မိုဒီလို့ ပါလီမန်အဆောက်အဦဟောင်းရဲ့ ဗဟိုခန်းမအတွင်း ဟစ်ကြွေးခဲ့ကြပါတယ်။ ဘီဂျေပီက နိုင်ငံခြားရေး၊ ကာကွယ်ရေး၊ပြည်ထဲရေးနှင့်ဘဏ္ဍာရေး အဓိကဝန်ကြီးဌာနလေးခုကိုရယူဖို့ရှိနိုင်ပြီး မဟာမိတ်တွေက အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌနေရာ မျက်စေ့ကျနေကြပါတယ်လို့ အိန္ဒိယမီဒီယာတွေက သတင်းရေးသားကြပါ တယ်။
Source Reuters
၇ ဇွန် ၂၀၂၄
ကင်မရွန်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ဖီလီမွန်ယန်းကို ၇၉ ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံရဲ့ သဘာပတိအဖြစ် ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့က တင်မြှောက်လိုက်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ယန်းဟာ ၇၈ကြိမ်မြောက်ညီလာခံရဲ့သဘာပတိအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ ထရင်နီဒက်နှင့်တိုဘာဂိုနိုင်ငံမှ ဒင်းနစ်ဖရန်စစ် ထံကနေ စက်တင်ဘာ၁၀ရက်နေ့ ညီလာခံဖွင့်တဲ့အခါ တာဝန်လွှဲယူမှာဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းကို ဗဟုဝါဒတိုးမြှင့်ကြဖို့ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရတဲ့ သဘာပတိအသစ်က တိုက်တွန်း ပြောကြားပါတယ်။ ပြီးတော့ ကုလသမဂ္ဂရဲ့အခြေခံမူတွေနှင့် ပဋိညာဉ်အုတ်မြစ်ကိုလည်း သူကအလေးပေးပြောပါတယ်။
ယန်းဟာ ၁၉၄၇ခုနှစ် ဇွန်လမှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး ၂၀၀၉ မှ ၂၀၁၉အထိ ကင်မရွန်ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၀ပြည့်နှစ်မှစကာ သမ္မတရဲ့ အမျိုးသားဂုဏ်ထူးဆောင်ဆု အဓိပတိကြီးအဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။ ကင်မရွန်ဟာ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံသဘာပတိအဖြစ် ရွေးချယ်ခံရတဲ့ အာဖရိကနိုင်ငံတွေထဲမှာ ၁၃နိုင်ငံမြောက် ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၄မှာ ယူဂန်ဒါနှင့် ၂၀၁၉ မှာ နိုင်ဂျီးရီးယားတို့ အရွေးခံခဲ့ရပါတယ်။
Source Xinhua
၅ ဇွန် ၂၀၂၄
အမေရိကန်သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒင်ရဲ့ တွေးသိနိုင်စွမ်း ဆုတ်ယုတ်ကျဆင်းလာမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး အင်္ဂါနေ့က ထုတ် ဝေတဲ့ ဝေါစထရိ ဂျာနယ်မှာ အသေးစိတ်ဖော်ပြထားခြင်းကြောင့် အချို့ကို တုန်လှုပ်သွားစေပါတယ်။
ဝေါစထရိဂျာနယ်က အသက် ၈၁နှစ်အရွယ်ရှိသမ္မတဘိုင်ဒင်ကို ပြီးခဲ့တဲ့လများအတွင်းပြောဆိုဆက်ဆံခဲ့ကြ တဲ့ ရီပတ်ဗလီကင်နှင့်ဒီမိုကရက်အမတ်၄၅ဦးနီးပါးမျှကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းပြီး သတင်းရေးသားခဲ့တာ ဖြစ်ပါ တယ်။ အဲဒီသူတွေက ဘိုင်ဒင်ဟာ တွေးသိနိုင်စွမ်းသိသိသာသာကျဆင်းလာနေတာကို သတိပြုမိခဲ့ကြ တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
အစည်းအဝေးတွေမှာ သမ္မတနှင့်ပြောဆိုခဲ့ကြတဲ့ သမ္မတရဲ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေနှင့်အမတ်တွေက သမ္မတ ဘိုင်ဒင်ဟာ စကားပြောတာ အတော်တိုးသွားပြီး ဘာပြောနေတယ်ဆိုတာကိုနားလည်ဖို့ အတော်ခက်ခဲလာ တယ်လို့ ပြောကြပါတယ်။
သမ္မတအနေနှင့် မူဝါဒအသေးစိတ်တွေကို မိမိရရရှိမှုနှင့် ပြုမူပုံတွေဟာ တစ်နေ့နှင့်တစ်နေ့မတူတော့ဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။ သူဟာ ကွန်ဖရင့်တွေအတွင် မှတ်စုတွေကို အတော်အားထားပြောလာရပြီး သူ့လက် ထောက်တွေဆီက အကူအညီပြန်ယူနေရတယ်လို့ အခြားသူတွေကလည်း ဝေါစထရိကို ပြောပြကြပါတယ်။
အစည်းအဝေးတစ်ခုတက်ခဲ့ရတဲ့ အခြားသူတွေက “ဘိုင်ဒင်ဟာ အစည်းအဝေးခန်းမထဲရောက်လာပြီး အစည်း အဝေးစတင်ဖို့ ဘိုင်ဒင်ဟာ အချိန်၁၀မိနစ်ယူနေရတယ်” လို့ပြန်ပြောပါတယ်။သူဟာ လူတွေသဘောတူထား ပြီး ဖြစ်တဲ့ သိထားပြီးသားအချက်အလက်တွေကို ပြောဖို့ မှတ်စုကတ်ပြားတွေ သုံးနေရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။
အခန်းထဲမှာရှိသူတွေဟာ အစည်းအဝေးမှာ သူဘာတွေပြောနေတယ်ဆိုတာကို သဲသဲကွဲကွဲမကြားရဘူးလို့ လည်း သူတို့ကထပ်ဖြည့်ပြောပါတယ်။
“ ပြောကြဆိုကြတာ တော်တော်များများမှာ သူမပါဘူး။ သူတိုက်ရိုက်ဖြေရမယ့်မေးခွန်းတွေကိုတောင် သူက သူ့ဝန်ထမ်းတွေကိုဖြေခိုင်းတယ်”
တစ်ခါတုန်းက အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ရီပတ်ဗလီကင်အမတ်မိုက် ဂျွန်ဆင်က သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည် တင်ပို့မှုမူဝါဒဟာ ရုရှားကို အကျိုးရှိသွားစေမှာကိုစိတ်ပူမိလို့ မေးမိတဲ့အခါ သမ္မတကြည့်ရတာ မူဝါဒကို သိပ် သတိထားမိပုံမပေါ်ဘူးလို့ မိုက်ဂျွန်ဆင်ကပြောပါတယ်။ သူက “မူဝါဒ”ကိုလေ့လာနေတုန်းပါလို့ပြန်ဖြေခဲ့ ပါ တယ်။ တကယ်တမ်းတော့အဲဒီမူဝါဒက ကျင့်သုံးအသက်ဝင်ပြီးသားဖြစ်နေတာလို့ မိုက်ဂျွန်ဆင်က ဆက် ပြောပါတယ်။
ဘိုင်ဒင်ဟာ ပြီးခဲ့တဲ့မေလက အကြွေးကန့်သတ်ချက်တိုးပေးဖို့ အပေးအယူလုပ်နေတဲ့ ဆွေးနွေးမှုတစ်ခုမှာ တောင်စဉ်ရေမရတွေပြောတာ ဗလုံးဗထွေးတွေဖြစ်နေတာတွေနှင့် အစည်းအဝေးကို ဦးဆောင်မှုမပေးနိုင် ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ယခင်အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ ကေဗင် မက်ကာသီက ပြောပါတယ်။
သူ့ဆီမှာ အမြဲမှတ်စုကတ်ပြားတွေဆောင်ထားရတယ်လို့ မက်ကာသီက အမေရိကန်သမ္မတရဲ့ မှတ်စုကို အားကိုးအားထားလုပ်နေရပုံကို ထောက်ပြပြောဆိုပါတယ်။
“သူဟာ အခြားနည်းလမ်းတစ်ခုနှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုမလုပ်နိုင်ဘူး။ သူ ဒုသမ္မတဖြစ်တုန်းက ကျွန်တော် သူနှင့်တွေ့နေကျဖြစ်တယ်။ ယခုဘိုင်ဒင်က အဲဒီတုန်းကဘိုင်ဒင်နှင့် မတူတော့ဘူး”လို့သူက ဆက်ပြောပါ တယ်။
ဘိုင်ဒင်ဆီကနေ အကြွေးကန့်သတ်ချက်အစီအစဉ်အသေးစိတ်ယူလာပေးဖို့ အမတ်တွေကို သူ တာဝန်ပေးခဲ့ တယ်လို့ မက်ကာသီကပြောပါတယ်။
ဘိုင်ဒင်နှင့်စကားပြောရတာ စိတ်ပျက်စရာပဲ လို့ သူကပြောပါတယ်။ သမ္မတဟာ လုပ်ကိုင်ရတဲ့အပေါ် အကောင်းမြင်တယ်ဆိုတာ တစ်ခုတည်းပဲပြောတယ်လို့ မက်ကာသီကဆိုပါတယ်။
သူက ဟိုတော်တော်ကြာကြာတုန်းက ဖြစ်ပြီးသားကိစ္စဟောင်းတွေကို ပြန်သွားနေတာ” လို့ မက်ကာသီက ဝေါစထရိဂျာနယ်ကိုပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
Source WSJ/WION
၂ ဇွန် ၂၀၂၄
ပြည်တွင်းရွှေဈေးကွက်အတွင်း ရွှေဈေးနှုန်းမတည်မငြိမ်ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိတဲ့ တရားမဝင်ရွှေပွဲစားများ အပါအဝင် စုစုပေါင်း ၂၁ ဦးကို ဖမ်းဆီးထားပြီး နာမည်ကြီးရွှေဆိုင်အချို့နှင့် ရွှေသန့်စင်လုပ်ငန်းအချိုမှ တာဝန်ရှိသူ ၁၀ ဦးသည် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေတယ်လို့ နစကသတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့မှသတင်းထုတ်ပြန်ပါတယ်၊
ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသူတွေက စိန်ကျော်မိုးရွှေဆိုင်မှ ဦးကျော်ငြိမ်း၊အကယ်ဒမီရွှေသန့်စင်လုပ်ငန်းမှ ဦးမျိုးသူ ဝင်း၊ ခရမ်းသုံးခွရွှေဆိုင်မှ ဦးသက်နောင်ဝင်း၊ ဇွဲထက်ရွှေဆိုင်မှ ဦးဆန်းဝင်း၊ အောင်သမာဓိရွှေဆိုင်မှ ဦးအောင်ဆန်း ဝင်း၊ဝိန့်စိန်ရွှေဆိုင်မှ ဦးအောင်ကောင်းမြတ်၊ ရွှေစင်ဝင်းရွှေသန့်စင်လုပ်ငန်းမှ ဦးအေးကြူ၊ ပွဲစားတွေဖြစ်ကြတဲ့ ဦးကျော်ဝင်း(ခ)ပန်းသီး၊ ဦးညီညီဦး(ခ)ချက်ကြီးနှင့် ဒေါ်တင်တင်ခိုင်(ခ) စန္ဒာတင်တို့ဖြစ်ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန် ချက်မှာဖော်ပြထားပါတယ်။
အဆိုပါ တရားခံ ၁၀ ဦးကို ဥပဒေနှင့်အညီ ခေါ်ယူစစ်ဆေးနိုင်ရေးဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး အဖွဲ့အစည်းများ၏ ဖမ်းဆီးခြင်းမခံရစေရန် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်လျက်ရှိတာလို့သိရပါတယ်။
အဆိုပါထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသည့်တရားခံများအား သိရှိပါက သက်ဆိုင်ရာလုံခြုံရေးအဖွဲ့အစည်းများထံ လျှို့ဝှက်စွာသတင်းပေးပို့နိုင်ကြောင်းလည်း သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ထိုသူတွေဟာ ပြည်တွင်းရွှေဈေးကွက်အတွင်း အရောင်းအဝယ်တစ်ကယ်မဖြစ်သည့် လေပတ်ကား ရွှေဈေးနှုန်းများ ကို လူမှုကွန်ရက်မီဒီယာများမှတစ်ဆင့် ဝါဒဖြန့်ချိ၍ ရွှေဈေးနှုန်းများအား ဈေးကစားပြီး နိုင်ငံ့စီးပွားရေးမငြိမ်မသက် ဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိတာဖြစ်တယ်လို့လည်း သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာပါရှိပါတယ်။
@ymg/knl
၂၉ မေ ၂၀၂၄
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အငယ်စား နျူကလီးယားစွမ်းအင်သုံး ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ တည်ဆောက်ဖို့ ပူးပေါင်းဆောင် ရွက်ရေး အခြေခံမူဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်မူကြမ်းကို ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်း အစိုးရက အတည်ပြုပေးလိုက် ပြီလို့ သိရပါတယ်။
အဆိုပါသဘောတူညီချက်မူကြမ်းကို ရုရှားအစိုးရက ၂၀၂၄ခုနှစ် မေလ ၂၃ရက်နေ့တွင် အမိန့်အမှတ် 1225-r ဖြင့် အတည်ပြုလိုက်တာဖြစ်တယ်လို့ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ နျူကလီးယားစွမ်းအင်ဆိုင်ရာ မီဒီယာများက သတင်း ရေးသားဖော်ပြကြပါတယ်။
“ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၃ ရက် နေ့စွဲပါ အစိုးရအမိန့်အမှတ် 1255-R အရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် water reactor ကို အခြေခံ၍ နျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံတည်ဆောက်ရန်ပံ့ပိုးပေးသည့် Rosatom နိုင်ငံပိုင်ကော်ပိုရေး ရှင်း မှတစ်ဆင့် စာရွက်စာတမ်းတစ်ခု လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်မည် ဟု မျှော်လင့်ပါသည်” လို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ကုန်သွယ်ရေးကိုယ်စားလှယ် တယ်လီဂရမ်စာမျက်နှာမှာလည်း အဆိုပါသတင်းကို ဖော်ပြထား ပါတယ်။
အဆိုပါသဘောတူညီချက်မူကြမ်းကို Rosatom ကော်ပိုရေးရှင်းက တင်ပြခဲ့တာဖြစ်ပြီး ရုရှားနိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနနှင့် အခြားသောဖက်ဒရယ်အဆင့်သက်ဆိုင်ရာအာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေက သဘောတူခဲ့ကြ တယ်လို့လည်း သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အရသိရပါတယ်။ ဒီစီမံကိန်းကို မြန်မာဘက်က တွက်ချက်မှုတွေ ဆောင် ရွက်ပြီးစီးပြီဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
မူကြမ်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ရုရှားရဲ့ ဖိအားသိပ်ရေဓာတ်ပေါင်းဖို pressurized water reactors တွေအပေါ် အခြေခံပြီး အနည်းဆုံး ၁၁၀ မဂ္ဂါဝပ်ထွက်ရှိမယ့် နျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံတစ်ရုံ တည်ဆောက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
မူကြမ်းရဲ့အခန်း(၂)မှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးနယ်ပယ်တွေကိုဖော်ပြထားပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ အင်ဂျင်နီယာလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ တိုင်းတာတွက်ချက်မှု engineering surveys ၊ ပတ်ဝန်းကျင်အကျိုးသက် ရောက်မှုဆိုင်ရာ လေ့လာဆန်းစစ်မှု EIA၊ နျူကလီးယားဓာတ်အားပေးက်ရုံ ဒီဇိုင်းနှင့်ဆောက်လုပ်ရေး၊ စက်ကိရိယာများနှင့်ပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့ခြင်း၊ လောင်စာဆီထောက်ပံ့ခြင်း၊စက်တပ်ဆင်ခြင်းနှင့် လုပ်ငန်း အပ်နှံခြင်း၊ အာမခံဝန်ဆောင်မှု၊အသုံးပြုလောင်စာဆီစီမံခန့်ခွဲမှု၊ လေ့ကျင့်သင်တန်းများနှင့် အခြားသော နယ်ပယ်တွေပါဝင်တယ်လို့ အဆိုပါသတင်းမှာရေးသားထားပါတယ်။
ရုရှားဘက်မှာ Rosatom နှင့် RTN တို့ပါဝင်ပြီး မြန်မာဘက်အခြမ်းမှာ အမျိုးသား နျူကလီးယားအစီအစဉ် အကောင်အထည်ဖော်ရေးကော်မတီနှင့် သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာဝန်ကြီးဌာနတို့ပါဝင်တယ်လို့လည်းသိရပါတယ်။
ရုရှားနိုင်ငံမှာတည်ဆောက်သကဲ့သို့ ရုရှားမှာကျင့်သုံးနေတဲ့ နျူကလီးယားစွမ်းအင်ဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း တွေနှင့်အညီ စီမံကိန်းကိုအကောင်အထည်ဖော်သွားမှာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ရုပ်ဝတ္ထုဆိုင်ရာ အကာအကွယ်ပေးရေးစနစ်ကိုတော့ နိုင်ငံတကာနျူကလီးယားစွမ်းအင်အေဂျင်စီရဲ့ စာရွက် စာတမ်းတွေထဲမှာ ထောက်ခံထားပြီးဖြစ်တဲ့ ဒီဇိုင်းတွေအတိုင်းဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့လည်း သတင်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
Source: Atomic Energy မီဒီယာ
Photo: Rosatomက ပြသထားသည့် အသေးစားနျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံပုံစံငယ်
၂၉ မေ ၂၀၂၄
ထိုင်းနိုင်ငံရှေ့နေချုပ်က ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင်ရှင်နာဝါထရာအပေါ် ၂၀၁၉ခုနှစ်တုန်းက တေင်ကိုရီးယားမှာ အင်တာ ဗျုးတစ်ခုကနေထိုင်းဘုရင်စနစ်ကိုစော်ကားမှု၊ ကွန်ပျူတာ ရာဇဝတ်မှုတွေနှင့် စွဲချင်တင်လိမ့်မယ်လို့ ဘန်ကောက်ပို့စ်က သတင်းရေးပါတယ်။
ရှေ့နေချုပ်အမ်နက်ချက်ချာရိုအင်ရက်ဟာ ရဲတပ်ဖွဲ့ကအဆိုပြုထားတဲ့ အဆိုပါအမှုနှစ်ခုနှင့် သက်ဆင်အပေါ်စွဲချက်တင်ဖို့ ဆုံး ဖြတ်ခဲ့တာလို့ ရှေ့နေချုပ်ရုံးပြောရေးဆိုခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ပရာရွတ်ဖက်ချာရက်ခွန်က ယနေ့မေလ၂၉ရက်မနက်က ပြောကြားပါ တယ်။
ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ ၂၀၁၅ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ရက်မှာ သက်ဆင်ပေးခဲ့တဲ့ အင်တာဗျူးကို ကိုးကားထားပါတယ်။ သက်ဆင်ဟာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်စေနိုင်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို ကွန်ပျူတာထဲ ထည့်သွင်းခဲ့တဲ့အတွက်လည်း ကွန်ပျူတာရာဇဝတ်မှုနှင့်သူ့ကိုစွဲချက်တင်တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒါပေမယ့် အမှုစွဲရှေ့နေတွေက သက်ဆင်ကို တရားရုံး ချက်ခြင်းဆင့်ခေါ်ခြင်းတော့မပြုခဲ့ပါဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူ့ရဲ့ ရှေ့နေက သက်ဆင်ဟာ ကိုဗစ်ဖြစ်နေလို့ လာမယ့် တနင်္လာနေ့အထိ အနားယူဖို့လိုအပ်တယ်ဆိုပြီး ဆေးစာရွက် တင်သွင်းခဲ့ လို့ဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ကြားနာမှုကို ဇွန် ၁၅ ရက်အထိရွှေ့ဆိုင်းဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။
အဲဒါကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်းသက်ဆင်ဟာ ဇွန်လ ၁၈ ရက်နေ့ မနက်၉နာရီမှာ ရှေ့နေချုပ်ရုံးကို လာရောက်ဖို့ အစိုးရ ရှေ့နေတွေက သူ့ကို ဆင့်ခေါ်ထားတယ်လို့ မစ္စတာ ပရာရွတ်ကပြောပါတယ်။
ဧပြီ ၁၀ရက်နေ့တုန်းက မစ္စတာအမ်နက်ဟာ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ယခုဗုဒ္ဓဟူးနေ့ကို ရွှေ့ဆိုင်းပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
သက်ဆင်ဟာ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ရက်မှာ ခံဝန်ဖြင့်လွတ်လာပြီးနောက် နည်းပညာမှုခင်းရဲဌာနခွဲက အဲဒီအမှုနှစ်ခုကို လွှဲယူခဲ့ပြီး သူ့ကို ယာယီလွတ်ငြိမ်းခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်။
ရှေ့နေချုပ်ရဲ့ကြေညာချက်နောက်မှာ သက်ဆင်ရဲ့ရှေ့နေ ဝင်ယတ်ချတ်မွန်ထရီက သူ့အမှုထည်ဟာ စွဲချက်တွေကို ရင်ဆိုင်ဖြေ ရှင်းလိမ့်မယ်လို့ပြောခဲ့ပါတယ်။
“ သက်ဆင်ဟာ သူအပြစ်မရှိကြောင်း သက်သေပြဖို့အဆင်သင့်ပဲ” လို့သူကပြောပါတယ်။
အင်တာဗျူးမှာသက်ဆင်ပြောထားခဲ့တာတွေဟာ ဘုရင်စနစ်ကိုစော်ကားပြီး ကွန်ပျူတာရာဇတ်ဝတ်မှုဥပဒေနှင့်ညိစွန်းထား တယ်လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့ကစွပ်စွဲထားပါတယ်။
Source: Bangkok Post
@ymg/knl
Page 26 of 207